Europees plan tegen online kindermisbruik plaatst burgers onder permanente surveillance, waarschuwen experts

De Volkskrant

De Europese Commissie wil dat vanaf volgend jaar elke tekst of afbeelding in een chatbericht voor verzending wordt gescand op kinderporno. Experts waarschuwen voor de verstrekkende gevolgen van deze ‘cliënt scanning’, waarmee er ‘een politieagent in ieders broekzak’ komt.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Een passant buiten het Europees Parlement in Brussel. Beeld Kenzo Tribouillard / AFP.

Het lijkt een even simpele als doeltreffende maatregel om de verspreiding van kinderpornografisch materiaal tegen te gaan: scan iedere afbeelding die met een smartphone wordt verstuurd op mogelijke kinderporno. Het is de kern van een voorstel van de Europese Commissie tegen online kindermisbruik. Maar de gevolgen zijn zó verstrekkend dat wetenschappers, privacy-activisten en andere critici steeds fermer waarschuwen: begin er niet aan. (...)

De gevolgen van deze methode zijn gigantisch, schreven 400 wetenschappers en onderzoekers op het gebied van informatiebeveiliging en privacy begin deze maand in een open brief. Zij wezen de Europese Commissie erop dat het nog tien tot twintig jaar kan duren voordat er acceptabele technologie is ontwikkeld die zonder al te veel foutmarges afbeeldingen kan scannen.

De huidige techniek is kwetsbaar voor manipulatie: een kleine aanpassing in een bestaande kinderpornografische foto zorgt er al voor dat deze niet meer dezelfde vingerafdruk heeft en dus buiten de database zal vallen. (...)

Bovendien is het uitermate complex om een computermodel het onderscheid te laten maken tussen een privéfoto van een 2-jarig kind in een badje in de tuin en een kwaadwillende kinderpornografisch beeld, zo leert de ervaring in het Verenigd Koninkrijk waar kunstmatige intelligentie reeds wordt ingezet. Computers letten niet op de intentie van de maker. (...)

Deskundigen verwachten dat de methode die de Europese Commissie voor ogen heeft zoveel fouten zal opleveren, dat het aantal valse meldingen in de tientallen miljoenen per dag zal lopen.

Maar de belangrijkste kritiek op de EU-voorstellen, raakt een fundamenteler punt. Zoals Jaap-Henk Hoepman, universitair hoofddocent privacy en technologie aan de Radboud Universiteit, het verwoordt: ‘Dit voorstel plaatst een koevoet in het privéleven van alle burgers. We slaan hiermee een pad in waar je eigenlijk niet wilt gaan.’ (...)

Hoepman vergelijkt het met het installeren van een beveiligingscamera in álle huizen in Nederland. ‘Een camera van de overheid die geactiveerd wordt en een livestream opzet als deze een verdacht geluid oppikt.’ (...)

Experts vrezen twee scenario’s. Eén: het scannen blijft niet beperkt tot kinderpornografisch materiaal maar wordt sluipenderwijs uitgebreid naar teksten en afbeeldingen die bijvoorbeeld terrorisme, geweld of desinformatie bevatten. Hoepman: ‘Dat is een bekende dynamiek: als de mogelijkheid er eenmaal is, is het verleidelijk om hem breder in te zetten.’

Een andere vrees is dat autoritaire regimes de optie zullen gebruiken voor andere doeleinden, zoals eerder gebeurde met Israëlische spionagesoftware. Die was bedoeld voor het opsporen van terroristen maar werd door landen als Hongarije, Polen en ook Spanje ingezet tegen journalisten, mensenrechtenactivisten en oppositieleden. Hoepman: ‘De drempel om die functionaliteit toe te voegen, gaat omlaag.’ (...)

Ook het, inmiddels demissionaire, Nederlandse kabinet is voorstander van het scannen. Een door de Tweede Kamer aangenomen motie uit april om niet akkoord te gaan met ‘encryptiebedreigende chatcontrole’, legde het kabinet naast zich neer. (...)

Hele artikel

> Meer over dit onderwerp

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #kinderporno #kindermisbruik #privacy #whatsapp #gmail #outlook #facebook_messenger #telegram #signal #client-side_device_scanning #client_scanning #encryptie #achterdeur #hackers