Koloniale pijn: Papoeavlag niet gewenst tijdens defilé Veteranendag

Hard//hoofd

24 juni was het Veteranendag, een dag die gemengde gevoelens oproept bij een deel van de Papoea-gemeenschap in Nederland, zo ook bij de jonge Iskandar Bwefar. Tijdens de 10e editie in 2014 werd hij hardhandig door de politie opgepakt toen hij met de Morgenstervlag naar de Nieuw-Guinea veteranen wilde zwaaien. Ordeverstoring zou de reden zijn, maar volgens hem speelde er iets anders. Acht jaar geleden was het de oud-militairen voor het eerst verboden tijdens het veteranendefilé te lopen met de Morgenster, de vlag van de Papoea’s. Waarom gebeurde dat? En wat had Iskandar Bwefar met die veteranen te maken? (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

.

Nieuw-Guinea is Nederlands laatste kolonie in de Oost. Na de Indonesische onafhankelijkheid, eind 1949, blijft dit gebied onderdeel van het koninkrijk. Inzet is om de Papoea’s te begeleiden bij de vorming van een onafhankelijke staat. Maar Indonesië heeft zijn zinnen gezet op inlijving van het gebied en het conflict om Nieuw-Guinea escaleert snel. Tussen 1950 en eind 1962 zendt de regering in Den Haag maar liefst 30.000 soldaten naar het gebied. Eind jaren vijftig duiken steeds meer Indonesische infiltranten op. Op 5 april 1961 krijgen de Papoea’s een eigen parlement, de Nieuw-Guinea Raad. Aan de democratische verkiezingen hiervoor doen de Papoea’s met groot enthousiasme mee. In sommige kiesdistricten is de opkomst negentig procent. Op 1 december 1961 wordt de vlag van de Papoea’s voor het eerst officieel gehesen, naast de Nederlandse driekleur. De nieuwe vlag bevat ook de kleuren rood, wit en blauw, een symbolische keuze van ontwerper Nicolaas Jouwe. (...)

Maar Nederland trekt in het conflict om Nieuw-Guinea aan het kortste eind. Op het slagveld van de internationale politiek maakt de Indonesische president Soekarno strategisch gebruik van de Amerikaanse vrees voor de groeiende Sovjetinvloed in dit deel van de wereld. Daarnaast weet hij het nieuwe netwerk van gedekoloniseerde landen in Afrika en Zuidoost-Azië aan zich te binden en voorkomt zo dat Papoeanationalisten hierbij aansluiting vinden. In dit door de grootmachten gedomineerde steekspel kiest Nederland eieren voor zijn geld en laat de beloften aan de Papoea’s voor wat ze zijn. In de zomer van 1962 gaat de Nederlandse regering onder Amerikaanse druk akkoord met een spoedig vertrek en met de overdracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië. De Papoea’s blijven verdrietig en vol ongeloof achter. Ook voor de militairen is de afloop bitter. Weinigen kunnen zich onttrekken aan het gevoel dat hun vertrek neerkomt op verraad van de Papoea’s. (...)

Indonesië heeft zich in de jaren voorafgaand aan 2014 actief ingespannen om de Morgenster te laten verbieden tijdens Veteranendag. Zo kreeg Hans Hillen tijdens zijn ambtsperiode als minister van Defensie in het kabinet Rutte I, bezoek van de Indonesische ambassadeur Retno Marsudi. ‘Ze vroeg me of ik kon regelen dat de vlag niet meer gevoerd zou worden tijdens het defilé’, herinnert Hillen zich desgevraagd. ‘Ze kon het zich niet voorstellen dat tijdens een officiële parade een revolutionaire vlag langs de koning werd gedragen.’ In de Indonesische provincie Papua, zoals voormalig Nederlands Nieuw-Guinea nu heet, is het verboden de Morgenster te hijsen. Er staan straffen tot vijftien jaar gevangenis op. Hillen: ‘Ik heb de ambassadeur verteld dat de vlag voor ons en voor de veteranen geen revolutionair symbool is. Die vlag symboliseert het verbond dat deze veteranen voelen met de Papoea’s en Nieuw-Guinea. Daarop zei ze dat ze dat niet kon uitleggen in Jakarta. Waarop ik zei: en dat is nou precíes uw taak.’ (...)

Hele artikel

> Meer nieuws uit West Papua (Op Diaspora*)

> Meer over West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea (mijn website)

Tags: #nederlands #nederland #indonesie #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #papoea #papua #west_papua #west_papoea #indonesie #west-papoea #daad_van_vrije_keuze #act_of_free_choice #morgenster #veteranendag