NRC
Gasenquête - Groningers zijn door opeenvolgende kabinetten in een „rampzalige situatie” terechtgekomen die tot vandaag voortduurt, concludeert de parlementaire enquêtecommissie Gaswinning Groningen.
(Tekst loopt door onder de foto.)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/02/data97238684-26cbb6.jpg)
Bewoners van het aardbevingsgebied kijken in de Petrus en Pauluskerk in Loppersum naar de presentatie van het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie. Foto Jilmer Postma/ANP.
Bij het Toeslagenschandaal dat duizenden ouders trof, kon je nog ‘verzachtende’ omstandigheden bedenken. Het schandaal had zich over een beperkt aantal jaren afgespeeld, buiten de openbaarheid, en was niet op het hoogste politieke niveau goedgekeurd. Toch trad het kabinet-Rutte III erom af.
Zulke verzachtende omstandigheden zijn er niet voor de „rampzalige” situatie die opeenvolgende kabinetten creëerden voor zo’n tweehonderdduizend Groningers in het aardbevingsgebied. Dit was geen ongeluk in een obscuur uithoekje van het openbaar bestuur. Het voltrok zich in het volle zicht, ging jarenlang door, als gevolg van doelbewuste besluiten van hoge ambtenaren, ministers en soms een voltallig kabinet. En het duurt voort tot op de dag van vandaag.
De belangrijkste conclusie die zich opdringt na een eerste lezing van het lijvige rapport van de parlementaire enquêtecommissie naar de aardgaswinning in Groningen: het bijna totale onvermogen, soms grenzend aan onwil, van de Nederlandse overheid om zichzelf te corrigeren.
De commissie beschrijft een openbaar bestuur dat volstrekt naar binnen gekeerd is, overtuigd van het eigen gelijk, doof voor signalen van buiten en voor waarschuwingen van de eigen toezichthouder. De overheid is verantwoordelijk voor een „ongekend systeemfalen” – samen met de gas- en oliebedrijven NAM, Shell en Exxon. Het optreden van de bedrijven is volgens de commissie ook regelmatig „stuitend”, „schandalig” of „bijzonder kwalijk”. Maar het is uiteindelijk de overheid die heeft nagelaten voor het algemeen belang op te komen. (...)
Zelfs toen de kabinetten Rutte II en III langzaam hun koers wijzigden, was dat niet uit eigen beweging. Ze werden ertoe gedwongen, heftig tegenstribbelend. (...)
In die zin is wat er in Groningen gebeurde symbolisch voor de politiek-bestuurlijke cultuur van het tijdperk-Rutte: ook bij het klimaatbeleid, stikstofdossier, bij de opvang van asielzoekers en het natuurbeleid, heeft de regering dwang van de rechter nodig om zich aan haar eigen wetten en beloften te houden. (...)
De constante factor in al deze jaren was minister-president Mark Rutte. Over hem is de commissie kort, maar messcherp: hij heeft werkbezoeken afgelegd, besluitvorming over de problemen in Groningen naar de ministerraad overgeheveld en vaak sorry gezegd. Zo heeft Rutte „verwachtingen gewekt”. Maar „tot een wezenlijke verandering waar Groningers iets aan hebben gehad” heeft dat niet geleid. (...)
Hele artikel
Tags: #nederlands #overheid #regering #kabinet #rutte #Toeslagenschandaal #gasenquete #gaswinning #aardbevingen #bevingsschade #schadeafwikkeling #groningen #parlementaire_enquêtecommissie #parlementaire_enquête #enquêtecommissie #parlement #tweede_kamer #nam #shell #exxon #Nederlandse_Aardolie_Maatschappij
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/02/web-2502zatbingroningen1.jpg)