De naïviteit van West-Europeanen

Caroline de Gruyter (NRC)

‘De vier grootste landen in West-Europa zijn elk op hun eigen manier ten prooi gevallen aan Vladimir Poetin, elk met een ander lokaas. Voor Duitsland is het goedkoop gas en energie; voor het VK is het geld van oligarchen; voor Italië zakendoen; en voor Frankrijk de permanente droom om een veiligheidsarchitectuur voor Europa te bouwen die, volgens Parijs, ondenkbaar is zonder Rusland.’

Deze passage komt uit Les Aveuglés (‘de verblinden’), het nieuwe boek van Sylvie Kauffmann, columnist van Le Monde en voormalig correspondent in onder meer Rusland, Warschau en Washing-ton. Het is een fascinerend verslag van de Europese naïviteit van de laatste drie decennia. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Caroline de Gruyter

Maar West-Europese burgers zijn net zo goed verblind.

Allen zijn producten van een uitzonderlijke, vreedzame fase in de West-Europese geschiedenis. Een fase waarin eigenlijk alles wat er in West-Europa gebeurde, een reactie was op het kwaad van de Tweede Wereldoorlog: van de Europese integratie tot het multilateralisme en de aandacht voor de rechten van het individu. Op die manier was het kwaad overwonnen, of in elk geval getemd. Daardoor ís het er altijd, maar wordt het tegelijkertijd door haast niemand herkend als het de kop weer opsteekt. Men kijkt ernaar, maar ziet het niet echt. (...)

„Aan het eind van de Koude Oorlog”, schrijft Kauffmann, „dachten we vol goede bedoelingen werkelijk dat vrijheid en democratie hadden ‘gewonnen’. We wilden dat geloven. Maar we zijn naïef geweest. En hebben daardoor [wat Poetin betreft] alle voortekenen gemist.”

Het hele Europese establishment zat erbij, zij ook, toen Poetin in 2007 zijn donderpreek hield in München. De volgende dag deed iedereen weer zaken met hem. Duitsland zette Nordstream II in de steigers, Frankrijk verkocht hem Mistral-helikopterschepen. Ook na de inval in Georgië en de annexatie van de Krim was het business as usual.

Alleen Midden- en Oost-Europeanen sloegen alarm over Poetins ware intenties. Zij werden beleefd afgepoeierd. (...)

[K]rampachtig vasthouden aan het paradijselijke heden, om het moment uit te stellen waarop Duitsland en daarmee Europa terug zouden keren in de geschiedenis. Of liever, moesten terugkeren. Want ergens wist iedereen donders goed dat dit moment eens ging komen.

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #europa #rusland #poetin #oekraine #georgie #krim #duitsland #frankrijk #italie #vk #verenigd_koninkrijk #oost_europa #koude_oorlog #oorlog #nordstream