Hoog spel in de Oost

De Groene Amsterdammer

De (sic!) drieluik Hoog spel in de Oost over hoe Nederland bijna betrokken raakte bij het uitbreken van de Derde Wereldoorlog. (...)

Over de pijnlijke periode waarin Nederland in Oost-Azië in twee hoofdstukken tot dekolonisatie werd gedwongen. Het eerste en grootste van 1945 tot ’49 waarin Nederland Poetin voorging in taalvervalsing door oorlog ‘politionele actie’ te noemen. Het kleinere door bij het afstand doen van Insulinde Nieuw-Guinea uit de boedel te lichten, om redenen van grondstoffen en prestige (Luns: ‘een volk zonder koloniën is een half volk’) en met morele verplichting jegens de bevolking als verlichtingsargument. Verplichting die kennelijk pas urgent werd toen het gebied naar een ander dreigde te gaan. Wat resulteerde in toenemende spanning tussen jong Indonesië en oud Nederland, met Boem Soekarno en Joseph Luns als markante aanvoerders. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

.

Verstopte Russische onderzeeërs lagen klaar met de officiële opdracht om op moment X het Hollandse fregat voor Nieuw Guinea’s zuidkust te torpederen, de Koude Oorlog in een Reële Derde Wereldoorlog veranderend met ons landje als katalysator. Het scheelde uiteindelijk maar een oogwenk. Directe familie dus van de haast gelijktijdige Cuba-crisis. (...)

Het lachen vergaat je totaal als je je realiseert dat de Papoea’s (geen ‘volk’ maar talloze stammen en talen) eerst slachtoffer werden van Nederlands kolonialisme, net als de Indonesiërs, maar minder object van het ‘beschavingsoffensief’ want minder ‘bruikbaar’. En tussen 1949 en 1962 wel vol in de aandacht als object van opvoeding tot autonomie (met één vlag die stammen moest verbinden, wat tegelijk zowel potsierlijk als tragisch is; met één staat plus verkiezingen), maar eindigend als wingewestbewoners van een genadeloos uitbuitend, onderdrukkend Indonesië. De reeks sluit af met de schatting van tussen honderdduizend en driehonderdduizend vermoorde Papoea’s, resultaat van een ‘stille genocide’. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Docuserie over ‘blinde vlek in ons collectieve geheugen’: de strijd om Nieuw-Guinea (De Volkskrant)

> Nieuws uit West Papua (Op Diaspora*)

> Meer over West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea (mijn website)

Tags: #nederlands #nederland #indonesie #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #papoea #papua #west_papua #west_papoea #gijzeling #West-Papoea_Nationale_Bevrijdingsleger #TPN-PB #west-papoea #daad_van_vrije_keuze #act_of_free_choice #volksstemming #Free_Papua_Movement #Organisasi_Papua_Merdeka #OPM #mensenrechten #morgenster #TNPB

Docuserie over ‘blinde vlek in ons collectieve geheugen’: de strijd om Nieuw-Guinea

De Volkskrant

Ook na de onafhankelijkheid van Indonesië in 1949 weigerde Nederland Nieuw-Guinea op te geven. De docuserie Hoog spel in de Oost toont hoe Nederlandse militairen tot op de dag van vandaag worstelen met de strijd die ze daar voerden – en hoe dichtbij een Derde Wereldoorlog kwam. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Beeld uit ‘Hoog spel in de Oost’.Beeld BNNVara/De Haaien.

In Hoog spel in de Oost reconstrueert documentairemaker Foeke de Koe () nauwgezet en met krachtige archiefbeelden een opzienbarende episode in de geschiedenis die van Nederland en Nieuw-Guinea kortstondig het centrum van de wereldpolitiek maakte. In de driedelige serie, geproduceerd door De Haaien in opdracht van BNNVara, werkt De Koe soepel en in chronologische volgorde toe naar de climax.

In 1962 dreigde door de halsstarrige houding van de regering, minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns vooral, een gewapend conflict dat had kunnen escaleren tot een nieuwe, Derde Wereldoorlog. De inzet was het westelijk deel van Nieuw-Guinea, het grootste tropische eiland ter wereld met een surplus aan kostbare bodemschatten en strategisch van groot belang.

Ook na de onafhankelijkheid van Indonesië in 1949 had Nederland geweigerd de kolonie op te geven. Ondanks aanhoudende druk van de Amerikanen en een steeds agressievere koers van de Indonesische president Soekarno, gesteund door Rusland, bleef Nederland volharden in wat een ‘beschavingsmissie’ en een ‘beschavingsoffensief’ werd genoemd. (...)

Al rond 1955 was het ‘beschavingsoffensief’ begonnen, ook – of wellicht vooral – vanwege economische motieven. Nieuw-Guinea was een potentiële goud- en kopermijn van enorme omvang, een lucratief wingewest dat de belangstelling had van bedrijven als Philips, KLM en Unilever. (...)

Zo werd Nieuw-Guinea een nieuwe frontlinie in de Koude Oorlog. (...)

De beelden van Nederlandse militairen die patrouilleren in de tropische jungle, op zoek naar Indonesische parachutisten, doen denken aan dat andere, veel grotere en veel langere conflict in Azië [Viet Nam]. ‘Ook dit conflict was echt een oorlog, met honderden Nederlandse jongens die ver weg van huis voortdurend gevaar liepen.’

Zo’n 30 duizend Nederlandse militairen, veelal dienstplichtigen, werden destijds uitgezonden naar Nieuw-Guinea, vaak zonder voorbereiding of training voor guerillaoorlogsvoering. De Koe sprak met een half dozijn veteranen en hoorde schrijnende verhalen. (...)

Met de soevereiniteitsoverdracht van het westelijk deel van Nieuw-Guinea begon voor de Papoea’s, een periode van onderdrukking en geweld die tot op de dag van vandaag voortduurt. De ‘pionnen op het schaakbord van de wereldpolitiek’, zoals De Koe ze noemt, zijn door de wereld in de steek gelaten. (...)

Hoog spel in de Oost, 23 augustus, 30 augustus en 6 september op NPO 2, 22.10 uur, BNNVara.

Hele artikel

> Nieuws uit West Papua (Op Diaspora*)

> Meer over West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea (mijn website)

Tags: #nederlands #nederland #indonesie #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #papoea #papua #west_papua #west_papoea #gijzeling #West-Papoea_Nationale_Bevrijdingsleger #TPN-PB #west-papoea #daad_van_vrije_keuze #act_of_free_choice #volksstemming #Free_Papua_Movement #Organisasi_Papua_Merdeka #OPM #mensenrechten #morgenster #TNPB

We hebben te lang gezwegen over de Papoea’s

Trouw

Er is alle reden voor Nederland om zich te excuseren voor het leed dat de Papoea's is gedaan. Daarvoor is het niet te laat, stelt Maarten van der Schaft.

Op 15 augustus 2023 is het 61 jaar geleden dat de Nederlands–Indonesische overeenkomst over Nieuw-Guinea werd gesloten, met waarborgen voor het lot van de Papoea’s. Papoea-leiders als Frans Kasiepo en Johan Ariks droegen al tijdens de dekolonisatie-onderhandelingen midden vorige eeuw het idee aan van een zelfbeschikkingsrecht voor hun volk. Zij achten zich Melanesiërs, geen Indonesiërs.

(Tekst loopt door onder de foto.)

De Morgenstervlag mag niet meer meegedragen in het défilé op Veteranendag. Papoea's demonstreren er wel mee op het Malieveld. Beeld ANP.

Een stemming onder tribale Papoea-leiders hierover (in 1969) werd door de Indonesiërs gemanipuleerd en het zelfbeschikkingsrecht afgewezen. Sinds die tijd is er geen moment echte vrede geweest in het voormalige gebiedsdeel en heeft Nederland gezwegen of weggekeken.

Door massale migratie naar West-Papoea uit andere delen van Indonesië, wordt het autochtone Papoea-volk vreemdeling in eigen land. Achteraf valt de Nederlandse naïviteit op om zonder voorwaarden te gaan onderhandelen met Soekarno. In 1962 nam Nederland bij monde van minister-president Jan de Quay afscheid van de Papoea’s: “Kijk vooruit met vertrouwen in de rechtvaardigheid van Uw zaak en wees verzekerd dat wij U niet zullen vergeten”. Ook koningin Juliana sprak in soortgelijke bewoordingen.
Morgenster

Maar de Papoea’s kregen na 1969 te maken met repressieve kolonisatie door Indonesië. Dat leidde tot politieke arrestaties, martelingen, zelfs moorden, onderdrukking van vrijheid. (...)

Maar Nederland fixeert zich eenzijdig op verzoening met Indonesië, mede vanuit economische belangen. (...)

Internationaal kan Nederland binnen VN-organen initiatieven van Papoea-buurlanden als Papoea-New- Guinea en Fiji ondersteunen. (...) In november 2022 pleitte hoogleraar oriëntalistiek Henk Schulte Nordholt al voor een Kamercommisie van buitenlandse zaken om het Papoea- vraagstuk op de Europese agenda te zetten. (...)

Werk aan de winkel dus, om gerechtigheid na te jagen voor een geprangd en vrijheidslievend natuurvolk, dat blijft geloven in de Morgenster.

Hele artikel

> Meer nieuws uit West Papua (Op Diaspora*)

> Meer over West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea (mijn website)

Tags: #nederlands #nederland #indonesie #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #papoea #papua #west_papua #west_papoea #indonesie #gijzeling #West-Papoea_Nationale_Bevrijdingsleger #TPN-PB #west-papoea #daad_van_vrije_keuze #act_of_free_choice #volksstemming #Free_Papua_Movement #Organisasi_Papua_Merdeka #OPM #mensenrechten #morgenster #TNPB

Deze verboden vlag staat symbool voor een lange en nog altijd voortdurende strijd voor soevereiniteit

De Volkskrant

In 2014 kwam de Morgenster even landelijk in het nieuws, daarna zakte de vlag weer weg uit het collectieve geheugen. De betekenis ervan mag in Nederland bijna zijn vergeten, voor de Papoea’s staat de Morgenster voor hun ideaal van een onafhankelijke republiek. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding van de vlag.)

Vlag van een onafhankelijk West Papua, bijgenaamd Morgenster.

Het is de veteranen die zaterdag door het organiserend comité voor het eerst verboden te defileren met de Morgenster, tot hun verontwaardiging en verdriet. Onder deze vlag streden ze begin jaren zestig voor het behoud van Nederlands Nieuw-Guinea. Hun strijd voor het ideaal van de Papoea’s, een eigen onafhankelijke natie, ging uiteindelijk verloren en Nieuw-Guinea werd een provincie van Indonesië. De episode waarin deze Papoeadroom vermalen raakte door geopolitieke belangen is een bijna vergeten hoofdstuk uit de Nederlandse koloniale geschiedenis. (...)

De Morgenster wordt op 1 december 1961 voor het eerst officieel gehesen in Hollandia, de hoofdstad van Nederlands Nieuw-Guinea. Het is een van de hoogtepunten van de Nederlandse inzet om de Papoea’s naar zelfstandigheid te leiden. Op 5 april van dat jaar is een democratisch verkozen parlement geïnstalleerd: de Nieuw-Guinea Raad. De voorzitter is volgens koloniaal gebruik een Nederlander, maar hij wordt geflankeerd door twee toekomstige Papoealeiders: Markus Kaisiëpo en Nicolaas Jouwe. Zij behoren tot het kader dat Nederland sinds eind jaren veertig opleidt nadat Indonesië onafhankelijk is geworden, maar Nieuw-Guinea Nederlands is gebleven. (...)

Als uiting van hun aspiraties kiezen de Papoea’s een vlag, een volkslied en een wapen met de spreuk ‘One People One Soul’. Op 1 december 1961 wappert de Morgenster naast de Nederlandse vlag voor het parlementsgebouw. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding van de vlag.)

Een delegatie van de Nieuw-Guinea Raad biedt in Hollandia een manifest aan aan de Nederlandse gouverneur, waarin de naam, de vlag en het volkslied van de beoogde onafhankelijke republiek West-Papoea staan vastgelegd. Beeld: Nationaal Archief.

Met argusogen kijkt het nieuwe parlement naar de politieke en militaire inspanningen die Indonesië zich getroost om Nieuw-Guinea in handen te krijgen. De strijd escaleert. (...)

Op het slagveld van de internationale politiek maakt de Indonesische president Soekarno handig gebruik van de vrees van de Amerikanen voor verdere Sovjetinvloed in dit deel van de wereld. Daarnaast weet hij het nieuwe netwerk van gedekoloniseerde landen in Afrika en Zuidoost-Azië aan zich te binden en voorkomt zo dat Papoeanationalisten hierbij ook aansluiting vinden. In dit door de grootmachten gedomineerde steekspel kiest Nederland eieren voor zijn geld en laat de beloften aan de Papoea’s voor wat ze zijn. In de zomer van 1962 gaat de Nederlandse regering onder Amerikaanse druk akkoord met een spoedig vertrek en met de overdracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië. De Papoea’s blijven verdrietig en vol ongeloof achter. (...)

De ‘Nieuw Guinea-kwestie’ sijpelt weg uit het collectieve geheugen, maar voor de Papoea’s in Nederland gaat de strijd door. Op 1 december hijsen zij én tal van veteranen elk jaar de Morgenster.

Hele artikel

> Meer over West_Papua

Tags: #nederlands #nederland #indonesie #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #papoea #papua #west_papua #west_papoea #indonesie #gijzeling #West-Papoea_Nationale_Bevrijdingsleger #TPN-PB #west-papoea #daad_van_vrije_keuze #act_of_free_choice #volksstemming #Free_Papua_Movement #Organisasi_Papua_Merdeka #OPM #mensenrechten #morgenster #TNPB

NZ pilot's kidnappers tell Indonesia to negotiate

BBC News

Separatists in Indonesia's Papua region who took a New Zealand pilot hostage in February have told authorities to stop searching for him, and to start negotiating.

Philip Mehrtens was kidnapped after landing his plane in Papua's remote mountainous province of Nduga.

He is being held by West Papua National Liberation Army (TPNPB) fighters. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Philip Mehrtens with TPNPB fighters in video footage sent to the BBC in February.

Papuan rebels seeking independence from Indonesia have previously issued threats and even attacked aircraft they believe to be carrying personnel and supplies for Jakarta.

Conflicts between indigenous Papuans and the Indonesian authorities are common, with pro-independence fighters mounting more frequent attacks since 2018.

The region is divided into two provinces, Papua and West Papua. It is separate from Papua New Guinea, which was given independence by Australia in 1975.

Complete article

> More on West Papua

Tags: #nederlands #nederland #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #papoea #papua #west_papua #west_papoea #indonesie #gijzeling #West-Papoea_Nationale_Bevrijdingsleger #TPN-PB #west-papoea #daad_van_vrije_keuze #act_of_free_choice #volksstemming #Free_Papua_Movement #Organisasi_Papua_Merdeka #OPM #mensenrechten #morgenster #TNPB

Hoe rebellen in West-Papoea piloot Philip Merhtens inzetten voor een mediacampagne

Trouw

Het lijkt een foto uit een andere tijd, maar ze werd vorige maand genomen in de jungle van West-Papoea en dook deze week online op. Twee rebellen van het West-Papoea-bevrijdingsfront (TNPB) houden Philip Mehrtens (37) vast, een piloot uit Nieuw-Zeeland, die zij hebben gegijzeld. Twee anderen poseren op de voorgrond met zware automatische wapens. Alle vier zijn getooid met veren in hun hoofddoeken en kralenkettingen om hun nek.

Op een andere foto is rebellenleider Egianus Kogoya te zien met zijn dreadlocks. Hij steekt zijn vuist op terwijl hij trots onder de vleugel zit van het in beslag genomen eenmotorige vliegtuigje dat normaal gesproken medicijnen en voedsel naar afgelegen gebieden brengt. De foto’s verschenen op sociale media om de lokale bevolking te informeren en druk te zetten op de Indonesische regering.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Rebellenleider Egianus Kogoya poseert in West-Papoe bij het vliegtuig van de gegijzelde Nieuw-Zeelandse piloot.Beeld via REUTERS.

Het Indonesische leger zegt de rebellengroep in West-Papoea, die de piloot sinds 7 februari heeft ontvoerd, te hebben omsingeld. De veiligheidstroepen zitten met een dilemma: hard ingrijpen of wachten op een diplomatieke oplossing. Het lijkt erop dat voorlopig gekozen is voor het laatste.

Het TNPB streeft naar afscheiding van Indonesië. Het wil Philip Mehrtens pas vrijlaten als de regering in Jakarta de regio autonomie geeft en haar troepen terugtrekt. (...)

Na de Tweede Wereldoorlog werd het oostelijk deel van Papoea zelfstandig, maar West-Papoea kwam in 1969 bij Indonesië, dat een enquête had gehouden onder auspiciën van de Verenigde Naties. Daarbij werd aan slechts 1025 voorgeselecteerde mensen op West-Papoea gevraagd of ze aansluiting bij Indonesië wilden of niet. De uitslag was voorspelbaar en unaniem: aansluiting bij Indonesië.

Sindsdien broeit het. Verschillende onafhankelijkheidsbewegingen met gewapende takken bonden de strijd aan met het centrale gezag in Jakarta en ook onderling waren er schermutselingen. In 2018 kwam daar verandering in. De rebellengroepen gingen samenwerken onder de vlag van de TNPB, die ook een ‘oorlogsverklaring’ deed uitgaan naar Indonesië. Sindsdien is het conflict geëscaleerd en het aantal aanvallen fors opgevoerd. (...)

Hele artikel

> Meer West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea (op Diaspora)

> Meer West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea (op mijn website)

Tags: #nederlands #nederland #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #papoea #papua #west_papua #west_papoea #indonesie #gijzeling #West-Papoea_Nationale_Bevrijdingsleger #TPN-PB #west-papoea #daad_van_vrije_keuze #act_of_free_choice #volksstemming #Free_Papua_Movement #Organisasi_Papua_Merdeka #OPM #mensenrechten #morgenster #TNPB