Dnext

February 23, 2023 8:14pm

Stefan Zweig en Michel de Montaigne zochten in afzondering naar individuele vrijheid in beestachtige tijden

Michel Krielaars (NRC)

Op 22 februari 1942 maakten de 60-jarige Oostenrijks-Joodse schrijver Stefan Zweig en zijn veel jongere, tweede vrouw Charlotte Altmann een einde aan hun leven. (...)

[I]n de nieuwe wereld kon Zweig niet wennen. Hij hoorde thuis in het oude Europa, dat, zoals hij beschrijft in zijn postuum verschenen autobiografie Die Welt von Gestern (1942), in de Eerste Wereldoorlog ten onder was gegaan en nu opnieuw in bestialiteit werd gedrenkt.

Opmerkelijk is dat Zweig in Zuid-Amerika zijn beste boeken heeft geschreven. (...) En nu is er ineens een ander werk uit die tijd in vertaling verschenen: Montaigne. (...)

Tekst loopt door onder de foto.)

Michel Krielaars

In Montaigne (1533-1592) had Zweig een zielsverwant gevonden. Zo zocht de Franse filosoof in zijn essays net als hij individuele vrijheid. (...)

Waar Zweig op de vlucht was voor Hitler en zijn oorlog, wendde Montaigne zich op zijn 38ste af van de bloedige godsdienststrijd tussen katholieken en hugenoten, die Zweig ‘het pandemonium van woede en haat dat de mensheid onteert en vernietigt’ noemt. De ‘terugval van het humanisme in beestachtigheid’ was hun beider tragedie. Dat gold ook voor hun afkeer van, zoals Zweig schrijft, ‘het fanatisme van de dictators van de geest, die met onbeschaamde arrogantie de wereld hun nouveautés als enige en onomstotelijke waarheid willen opdringen en die niet geven om het bloed van honderdduizenden, zolang ze maar gelijk krijgen.’ (...)

Op zoek naar persoonlijke vrijheid maakten beiden zich tot op zekere hoogte los van de ellende om hen heen. In feite kozen ze voor de Innere Emigration. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #literatuur #montaigne #zweig #stefan_zweig #oorlog #godsdienststrijd #hitler #dictator #waarheid #propaganda #vrijheid #individuele_vrijheid

Column | Stefan Zweig en Michel de Montaigne zochten in afzondering naar individuele vrijheid in beestachtige tijden

Op 22 februari 1942 maakten de 60-jarige Oostenrijks-Joodse schrijver Stefan Zweig en zijn veel jongere, tweede vrouw Charlotte Altmann een einde aan hun leven. Anderhalf jaar eerder waren ze vanuit hun Engelse ballingschap naar Brazilië gevlucht,...