Voor 83 duizend miljard euro in het rood: een ontwikkelingsramp dreigt door nieuwe schuldencrisis
De Volkskrant
Het was begin deze maand een noodkreet van secretaris-generaal António Guterres van de VN: ‘De helft van de mensheid leeft in landen die nu meer uitgeven aan het aflossen van hun schuld dan aan zorg en onderwijs. Dit is een ontwikkelingsramp.’
Na de coronapandemie, de klimaatcrisis en de Oekraïne-oorlog ligt een nieuwe crisis op de loer: een ongekende schuldencrisis. Veel landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië kunnen de rente op hun schulden niet meer betalen, laat staan dat ze hun schulden kunnen aflossen. Zambia kon in 2020 al niet meer aan zijn financiële verplichtingen voldoen. Sri Lanka en Ghana volgden vorig jaar. En nog zeker vijftig andere landen – bijna 40 procent van alle ontwikkelingslanden – staat het water aan de lippen, volgens het nieuwe VN-rapport A World of Debt.
De nieuwe schuldencrisis is moeilijker op te lossen dan die van de jaren tachtig van de vorige eeuw, omdat de schulden niet alleen uitstaan bij westerse landen en banken, maar voor een groot deel ook bij China. Sterker nog: China is voor veel landen zelfs de grote buitenlandse kredietverlener. En dat land is geen lid van de Club van Parijs, de organisatie die sinds 1956 tracht te bemiddelen bij het herstructureren van schulden. Daarom kan niet in één keer schoon schip worden gemaakt met een groot herstructureringsprogramma waarbij de pijn over de crediteuren wordt verdeeld. (...)
(Tekst loopt door onder de foto.)
In Negombo, Sri Lanka, liggen honderden vissersboten werkloos aan de kade. De reden: de brandstof is door schaarste onbetaalbaar geworden. Beeld Aurélie Geurts voor de Volkskrant.
Volgens het VN-rapport zijn de kosten van schulden voor ontwikkelingslanden vier keer zo hoog als die voor de VS en acht keer zo hoog als die voor de eurozone.(...)
De G20 zou daartoe tijdens de top in India die in september plaatsvindt, een aanzet kunnen geven. Vervolgens moeten het IMF en de Wereldbank de uitvoering ter hand nemen. Maar China heeft weinig zin in die route, omdat de dienst binnen het IMF en de Wereldbank wordt uitgemaakt door de VS en andere Oeso-landen. Daarom heeft China via het Zijderoute-initiatief ook een eigen ontwikkelingsprogramma opgezet, dat lijkt op een eigen versie van het IMF en de Wereldbank. Die is nu een van de grootste kredietverleners van de wereld geworden – met name in Afrika.
Hierdoor moet van land tot land een oplossing worden gevonden. (...)
China is bereid mee te doen aan het verlengen van de terugbetalingstermijn, zogenoemde rollovers, en geeft ook noodleningen. Maar het land laat zich niet door het Westen in de kaart kijken. ‘Er worden ook eisen gesteld, zoals mijnconcessies of orders voor infrastructurele projecten. Doel van China is de economische en politieke invloed te vergroten’, zegt schuldenexpert Henrique Alencar van Oxfam Novib in Den Haag. (...)
Het IMF heeft inmiddels wel een speciaal fonds van 100 miljard dollar opgericht dat landen helpt om klimaatverandering en pandemieën het hoofd te bieden. Maar de behoefte aan geld stijgt sneller dan de beschikbare middelen. Als China, banken en beleggers hun kredietkraan dichtdraaien, kunnen het IMF en de Wereldbank het gat niet overbruggen. (...)
Tags: #nederlands #schulden #schuldencrisis #ontwikkelingslanden #arme_landen #imf #g20 #vn #china #wereldbank #afrika #zijderoute-initiatief #oeso
