De fiscus ondermijnt zelf het Nederlands belastingstelsel

NRC

Belasting - De fiscale bevoordeling van grote geldstromen door de staat is een bedreiging voor het belastingstelsel.

‘Belastingontwijking is geen natuurwet, maar een beleidskeuze.” Met deze vaststelling in het rapport Global Tax Evasion van het EU Tax Observatory, gevestigd in Parijs, kan Nederland het doen. Want Nederland komt er in dit rapport als het stoute jongetje van de klas beschamend van af. Niet alleen speelt Nederland een sleutelrol als grootste doorstroomland ter wereld van kapitaal op zoek naar belastingontwijking, de allerrijkste Nederlanders kunnen de belastingdruk op hun inkomen en vermogen spectaculair verlagen – meer nog dan miljardairs in Frankrijk en de Verenigde Staten. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

.

Nederlands voorbeeld de 30 procent belastingvrijstelling voor expats (92.000 begunstigden, voordeel 11.950 euro per jaar, gederfde belastinginkomsten voor de schatkist 1,1 miljard euro). (...)

Er zijn andere voorbeelden van particuliere rijkdom die zich onttrekt aan nationale belastingheffing. Zoals Nederlandse telers en exporteurs in de bloemenbranche die de afgelopen jaren op grote schaal gebruik hebben gemaakt van betalingen via een archaïsche Schotse juridische constructie. (...)

Daarnaast zijn er mogelijkheden van juridische acrobatiek door de oprichting van een stichting die kan worden ondergebracht bij een trust naar het recht van een belastingparadijs op een Kanaaleiland, in de Cariben of de Stille Zuidzee.

De Belastingdienst kan het niet alleen makkelijker, maar ook leuker maken. Zoals met Box 2 van het belastingstelsel, die bekend staat als ‘de pretbox van Vermeend’ (naar staatssecretaris Willem Vermeend die het boxenstelsel in 2001 heeft ingevoerd). Via Box 2 kunnen ondernemers (directeuren-grootaandeelhouders) met een ‘aanmerkelijk belang’ (dat wil zeggen minimaal 5 procent van het aandelenkapitaal in een onderneming, dat kan een eigen bedrijf maar ook een particuliere ‘pensioen-bv’ zijn) aanzienlijke belastingbesparingen bereiken. (...)

Geen wonder dat het EU Tax Observatory vaststelt: „Belastingontwijking – inclusief een grijs gebied op de grens van wat wetmatig is – vindt in toenemende mate binnenlands plaats.”

Nederland heeft bovendien de reputatie het grootste doorstroomland van kapitaal ter wereld te zijn. Ruim 15 procent van de belastingontwijking op internationale bedrijfswinsten loopt via Nederland, volgens het Tax Observatory-rapport. (...)

Anders gezien: Nederland is het grootste belastingparadijs ter wereld zonder palmbomen en tropische stranden.

Ook dit is geen uitvloeisel van een natuurwet, maar van bewust nationaal beleid. Tientallen jaren hebben Nederlandse kabinetten prioriteit gegeven aan het vestigingsklimaat. Nederland heeft een kerstboom aan fiscale regelingen opgetuigd waarmee rente, dividend, interne verrekeningen, royalties of intellectueel eigendom niet of nauwelijks belast worden. (...)

In veel gevallen is sprake van geldstromen langs brievenbusfirma’s zonder personeel, die slechts bestaan uit een inschrijving bij de Kamer van Koophandel en die beheerd worden door trustkantoren. Nederland telt zo’n 12.000 brievenbusfirma’s, op één adres in Amsterdam Zuidoost zijn er meer dan 2.000 gevestigd en in een pand aan de Keizersgracht meer dan 200. (...)

Wat levert Doorstroomland op? Behalve een dubieuze reputatie: drie- tot vierduizend lucratieve banen in de professionele dienstverlening en een slordige 650 miljoen euro vennootschapsbelasting. Volgens Tax Justice Netwerk staat daar een belastingderving van 10 miljard dollar tegenover door weglekken van winsten van in Nederland geregistreerde ondernemingen en particuliere vermogens naar belastingparadijzen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #belasting #belastingontwijking #belastingontduiking #belastingparadijs #belastingdienst #lobby #europa #europese_unie #europese_commissie #oecd #EU_Tax_Observatory #oeso #oecd #winstbelasting #vermogensbelasting #brievenbusfirma #trustkantoor

Het is de hoogste tijd om belastingontwijking aan te pakken, om te beginnen aan de Zuidas

De Volkskrant

Veel te lang hebben overheden toegekeken hoe kapitaal werd geschoven tussen landen om belasting te ontwijken.

In het jongste rapport over internationale belastingontwijking speelt Nederland opnieuw een negatieve hoofdrol. Dit land is voor bedrijven wereldwijd de favoriete bestemming voor ontduiking van de winstbelasting, blijkt uit een uitgebreide studie van het EU Tax Observatory, een onafhankelijke Franse onderzoeksinstelling. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Nederland is een centrum van belastingontwijking, met name aan de Amsterdamse Zuidas. Beeld Freek van den Bergh/de Volkskrant.

De gemiddelde Nederlandse rijkaard betaalt inmiddels minder dan 20 procent belasting over zijn inkomen. (...)

Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz beschrijft in het voorwoord bij de studie glashelder hoe dit de samenleving ondermijnt. Niet alleen komen overheden hierdoor geld te kort om de belangrijkste uitdagingen van deze tijd (klimaatverandering, bijvoorbeeld) het hoofd te bieden, ook wordt het draagvlak onder het belastingstelsel ondergraven. Als bedrijven en miljardairs massaal belasting ontwijken, als het betalen van belasting niet meer als morele plicht wordt gezien, dan zullen gewone burgers op den duur ook gaan morren. (...)

Het is de afgelopen decennia heel makkelijk geworden kapitaal over de wereld te schuiven. Daardoor heeft de factor kapitaal beslag gelegd op een steeds groter deel van de winst. De factor arbeid delft het onderspit. Een arbeider kan nooit dreigen dat hij zijn activiteiten naar een ander land verplaatst als de belasting niet omlaaggaat.

Het is de hoogste tijd om deze fundamentele ongelijkheid te lijf te gaan. (...)

De onderzoekers stellen voor om naast de wereldwijde minimum winstbelasting van 15 procent overal dezelfde vermogensbelasting te heffen van 2 procent. Dan heeft het geen zin meer om met geld te schuiven en kunnen fiscale adviseurs, werknemers van brievenbusbv’s en belastingambtenaren wat nuttigers gaan doen. Het zou mooi zijn als Nederland nu eens het goede voorbeeld geeft en binnen de Oeso voor regels pleit die een einde maken aan het belastingparadijs aan de Zuidas.

Hele artikel

> Zie ook: ‘Belastingontwijking kost de wereld jaarlijks 472 miljard dollar, Nederland een van de hoofdverantwoordelijken’

Tags: #nederlands #nederland #belasting #belastingontwijking #belastingontduiking #belastingparadijs #belastingdienst #lobby #europa #europese_unie #europese_commissie #oecd #EU_Tax_Observatory #oeso #oecd #winstbelasting #vermogensbelasting

Voor 83 duizend miljard euro in het rood: een ontwikkelingsramp dreigt door nieuwe schuldencrisis

De Volkskrant

Het was begin deze maand een noodkreet van secretaris-generaal António Guterres van de VN: ‘De helft van de mensheid leeft in landen die nu meer uitgeven aan het aflossen van hun schuld dan aan zorg en onderwijs. Dit is een ontwikkelingsramp.’

Na de coronapandemie, de klimaatcrisis en de Oekraïne-oorlog ligt een nieuwe crisis op de loer: een ongekende schuldencrisis. Veel landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië kunnen de rente op hun schulden niet meer betalen, laat staan dat ze hun schulden kunnen aflossen. Zambia kon in 2020 al niet meer aan zijn financiële verplichtingen voldoen. Sri Lanka en Ghana volgden vorig jaar. En nog zeker vijftig andere landen – bijna 40 procent van alle ontwikkelingslanden – staat het water aan de lippen, volgens het nieuwe VN-rapport A World of Debt.

De nieuwe schuldencrisis is moeilijker op te lossen dan die van de jaren tachtig van de vorige eeuw, omdat de schulden niet alleen uitstaan bij westerse landen en banken, maar voor een groot deel ook bij China. Sterker nog: China is voor veel landen zelfs de grote buitenlandse kredietverlener. En dat land is geen lid van de Club van Parijs, de organisatie die sinds 1956 tracht te bemiddelen bij het herstructureren van schulden. Daarom kan niet in één keer schoon schip worden gemaakt met een groot herstructureringsprogramma waarbij de pijn over de crediteuren wordt verdeeld. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

In Negombo, Sri Lanka, liggen honderden vissersboten werkloos aan de kade. De reden: de brandstof is door schaarste onbetaalbaar geworden. Beeld Aurélie Geurts voor de Volkskrant.

Volgens het VN-rapport zijn de kosten van schulden voor ontwikkelingslanden vier keer zo hoog als die voor de VS en acht keer zo hoog als die voor de eurozone.(...)

De G20 zou daartoe tijdens de top in India die in september plaatsvindt, een aanzet kunnen geven. Vervolgens moeten het IMF en de Wereldbank de uitvoering ter hand nemen. Maar China heeft weinig zin in die route, omdat de dienst binnen het IMF en de Wereldbank wordt uitgemaakt door de VS en andere Oeso-landen. Daarom heeft China via het Zijderoute-initiatief ook een eigen ontwikkelingsprogramma opgezet, dat lijkt op een eigen versie van het IMF en de Wereldbank. Die is nu een van de grootste kredietverleners van de wereld geworden – met name in Afrika.

Hierdoor moet van land tot land een oplossing worden gevonden. (...)

China is bereid mee te doen aan het verlengen van de terugbetalingstermijn, zogenoemde rollovers, en geeft ook noodleningen. Maar het land laat zich niet door het Westen in de kaart kijken. ‘Er worden ook eisen gesteld, zoals mijnconcessies of orders voor infrastructurele projecten. Doel van China is de economische en politieke invloed te vergroten’, zegt schuldenexpert Henrique Alencar van Oxfam Novib in Den Haag. (...)

Het IMF heeft inmiddels wel een speciaal fonds van 100 miljard dollar opgericht dat landen helpt om klimaatverandering en pandemieën het hoofd te bieden. Maar de behoefte aan geld stijgt sneller dan de beschikbare middelen. Als China, banken en beleggers hun kredietkraan dichtdraaien, kunnen het IMF en de Wereldbank het gat niet overbruggen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #schulden #schuldencrisis #ontwikkelingslanden #arme_landen #imf #g20 #vn #china #wereldbank #afrika #zijderoute-initiatief #oeso