#aldous_huxley

berternste2@diasp.nl

Het beroemde ‘Brave New World’ van Aldous Huxley is nu griezelig dichtbij

NRC

Sciencefiction - Een nieuwe uitgave van Heerlijke nieuwe wereld, met sombere essays van Margaret Atwood en Yuval Noah Harari, leest als een literaire toverbal met een bittere nasmaak. (...)

Dat juist nu Huxleys Brave New World in een opgefriste vertaling van Pauline Moody uit 1999 opnieuw wordt uitgegeven, is geen toeval. Deze uitgave wordt voorafgegaan door twee nogal sombere essays, een van Margaret Atwood uit 2007, en een van Yuval Noah Harari uit 2020. Atwoods essay ademt nog de schrik over 9/11, en de ontmanteling van de privacy die daardoor in gang werd gezet. Harari is alweer een stap verder, en ziet dat overheden en bedrijven inmiddels zoveel over individuele burgers weten dat ze ongemerkt van alles met hen kunnen doen. De mens wordt ‘gehackt’. Wanneer dit middel in handen valt van een ‘eenentwintigste-eeuwse Stalin’ dan zullen de verschrikkingen van de twintigste eeuw kinderspel blijken.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Omslag boek

Heerlijke nieuwe wereld speelt in het jaar A.F. 632, en dat is gerekend vanaf het jaar waarin Henry Ford zijn eerste T-Ford van de lopende band liet rollen, ofwel het jaar 2540. In A.F. 632 kent de wereld geen conflicten meer, er is nog maar één regering, bestaande uit tien regionale leiders, omgeven door een klasse van slimme alfa’s, die de maatschappelijke radertjes aansturen. (...) Iedereen kan en zal hier gelukkig zijn. En wie ook maar even zijn stemming voelt dalen, kan zijn toevlucht nemen tot tabletjes soma. (...)

Het is een gepolijste samenleving, waarin alles goed georganiseerd is. Het morsige gedoe van de menselijke voortplanting is vervangen door gekloonde kindertjes die uit het lab komen; binnen twee jaar kunnen uit één eicel ruim tienduizend gelijke mensen gekweekt worden. (...)

Intussen is het intrigerend hoe Huxley de ontwikkeling vanaf ca. 1930 tot A.F. 632 voor zich zag. Want hoe kan onze wereld die nieuwe totalitaire staat baren? Veel meer dan Orwell biedt Huxley zicht op hoe de vrije wereld ophield te bestaan. (...)

De tweedracht in de wereld werd opgeruimd in een hevige Negenjarige Oorlog. Musea en standbeelden konden verdwijnen. De godsdienst werd meteen ook weggevaagd. Vanaf dat moment werd gestaag toegewerkt naar sociale stabiliteit. Met jarenlang geëxperimenteer werden het consumeren en gelukkig zijn geperfectioneerd.

Dat blijkt in 2023 een beklemmende boodschap. (...)

Huxley hield nog geen rekening met de opkomst van computers in ieders leven – het is een wonder dat hij het in 1932 al over televisie heeft. Orwell was duidelijk al verder met zijn schermen die tegelijk uitzonden en registreerden, en met uitvindingen als ‘Newspeak’, ‘Thought Police’ en ‘Double Think’. Vooral dat laatste: ‘Oorlog is vrede, vrijheid is slavernij en Onwetendheid is kracht.’ Die tegenstrijdigheden waren in de wereld van 1984 overal te lezen.

Het is de laatste jaren alsnog griezelig dichtbij gekomen, met een Amerikaanse president die de waarheid als ‘nepnieuws’ afdeed, en omgekeerd. Of en in hoeverre bedrijven als Google, Facebook en Microsoft hun eigen variant van de surveillancestaat ontwikkelen, is een vraag die nauwelijks leeft onder gebruikers van mobiele netwerken, die al die heerlijke prikkels die van het scherm komen, schuldeloos ondergaan als hun dagelijkse shotjes soma. Verder slikken we ons ongans aan pijnstilllers, antidepressiva en slaapmiddelen. (...)

We zijn bijna tachtig jaar verder; Huxleys fictie begint alsnog griezelig veel op science te lijken. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #huxley #aldous_huxley #brave_new_world #technologie #big_tech #sociale_netwerken #google #facebook #alphabet #meta #microsoft #surveillancestaat #surveillance #massasurveillance #surveillance_kapitalisme #privacy #pijstillers #antidepressiva #slaapmiddelen