De Volkskrant
Persvrijheid is ook in Nederland geen vanzelfsprekendheid meer, stelt Ruth Kronenburg van Free Press Unlimited. Het verbaast haar dat media zelf daar weinig aandacht aan schenken. (...)
‘Persvrijheid is de kanarie in de kolenmijn; die wordt als eerste ondergraven als de repressie toeneemt. Kijk maar naar landen als Rusland en Turkije: hoe meer onderdrukking hoe meer journalisten vluchten om met hulp van ons vanuit buurlanden hun werk te doen. Anderen gingen over tot zelfcensuur en wie dat niet deed, werd vervolgd, gemarteld, gevangengenomen of vermoord. In 2022 zaten wereldwijd 533 journalisten opgesloten – dat zijn er volgens Verslaggevers zonder Grenzen meer dan ooit, en 57 werden vermoord – dat zijn er meer dan ooit. Zo ernstig is het hier natuurlijk niet, maar ik hoop wel dat de media zelf ook iets gaan ondernemen.’
(Tekst loopt door onder de foto.)
Ruth Kronenburg
Wat moeten media doen?
‘Er veel meer ruchtbaarheid aan geven. Het voor hun collega’s opnemen, zodat die niet het gevoel hebben alleen te staan. Veel meer uitdragen: een aanval op één is een aanval op allen.’ (...)
Maar ondertussen lakt de overheid hele passages weg van door journalisten opgevraagde documenten. Zou ze niet ook de hand in eigen boezem moeten steken?
‘Zeker, want ook daarmee traineer je de vrije pers natuurlijk.’ (...)
Ook vermoorde journalisten zouden volgens jullie veel meer aandacht moeten krijgen van collega’s. Die was er dit jaar wel voor de Palestijnse Shireen Abu Akleh van Al Jazeera.
‘Dat was een uitzondering – mogelijk omdat ze werkte voor een internationaal opererend tv-station. Maar moorden op lokale journalisten die onderzoek doen naar corruptie en andere wantoestanden, krijgen nauwelijks publiciteit. Neem de moord onlangs op Arshad Sharif, een beroemde Pakistaanse journalist die in Kenia onder verdachte omstandigheden werd omgebracht: nauwelijks over geschreven. Terwijl publieke aandacht essentieel is om druk te creëren op instanties om tot vervolging over te gaan. Dat is ook de reden dat Free Press Unlimited cold cases opent door ter plekke getuigen te interviewen. Voor de familie is dat natuurlijk ook belangrijk, maar ook de wereld moet weten hoe het zit.’
Een relatief nieuw probleem zijn economisch machtige instituten of personen die journalisten dwarsbomen.
‘We zien vaker dat grote bedrijven of economisch machtige personen dure advocaten inhuren en proberen individuele journalisten de mond te snoeren via juridische claims. Dat wordt wel Strategic Lawsuits Against Public Participation genoemd – afgekort SLAPPs. Het is een nieuwe manier om journalisten te intimideren en tot zelfcensuur te dwingen. Het idee erachter is ze emotioneel, juridisch en financieel zo uit te knijpen dat ze alleen nog maar bezig zijn met zich juridisch te verdedigen en niet meer aan hun journalistieke werk toe komen. Het bekendste voorbeeld is de Maltese journalist Daphne Caruana Galizia die onder andere via de Panama Papers corruptieschandalen onthulde en in 2017 vermoord werd. Er liepen toen 47 rechtszaken tegen haar. Het gebeurt op meer plekken maar gelukkig nog niet op die schaal in Nederland.’
Hele artikel
Tags: #nederlands #nederland #journalistiek #journalist #pers #persvrijheid #Strategic_Lawsuits_Against_Public_Participation #slapp #intimidatie #Free_Press_Unlimited #Shireen_Abu_Akleh #Al_Jazeera #palestina #Arshad Sharif #kenia #Daphne_Caruana_Galizia #malta #panam_papers
