Bij de universiteit hoort vanzelfsprekend een vrije pers

NRC

Het was een fors dreigement dat vorige week in de mailbox van Saskia Bonger belandde. Bonger is hoofdredacteur van Delta, het journalistieke platform van de Technische Universiteit Delft, en ze had zojuist een artikel gepubliceerd over de sociale onveiligheid op een universiteitsafdeling. De mail was afkomstig van de afdeling juridische zaken van de TU Delft. Bonger zou „persoonlijk aansprakelijk” worden gesteld voor „eventuele schade die de TU zou lijden” als het artikel niet onmiddellijk offline zou worden gehaald.

(Tekst loopt door onder het logo.)

De hoofdredacteur koos „onder protest” eieren voor haar geld en verwijderde het gewraakte stuk. Nadat er ophef over de kwestie was ontstaan, zette de universiteit een mededeling op haar website met excuses voor het blokkeren van de publicatie. Het artikel is echter nog steeds niet te lezen op de site van Delta, omdat Bonger geen garantie heeft gehad dat zij niet persoonlijk hoeft op te draaien voor een eventuele schadeclaim.

Deze kwestie is geen geïsoleerd incident.

Redactiestatuten bieden vaak te weinig bescherming tegen voorlichters en bestuurders die uit angst voor ‘slechte publiciteit’ onprettig nieuws binnenskamers willen houden. Universiteiten zijn immers elkaars concurrent als het gaat om het aantrekken van wetenschappers en studenten. Dus is alleen goede publiciteit gewenst: het product moet zo glimmend mogelijk in de etalage staan. (...)

Allicht, maar universiteiten (en hogescholen) zijn nadrukkelijk géén bedrijven. (...)

Bestuurders in het hoger onderwijs moeten een beetje moed tonen. Ze verkeren in een bevoorrechte positie: ze mogen leidinggeven aan instellingen vol slimme en kritische mensen die iedere dag bezig zijn kennis te verwerven en door te geven. Die praktijk is gebaat bij een cultuur waarbinnen de uitingsvrijheid zo groot mogelijk is. Vanzelfsprekend hoort daar een vrije universitaire pers bij. Het is treurig dat dit betoogd moet worden.

Hele artikel

Tags: #nederlands #universiteit #universiteitspers #tu_delft #pers #persvrijheid #journalist #journalistiek #censuur

De mogelijke uitlevering van Julian Assange aan de VS, vormt ook een bedreiging voor de journalistiek

De Volkskrant

De meer dan honderd jaar oude wet waarmee de omstreden klokkenluider Julian Assange aan de Verenigde Staten kan worden uitgeleverd, kan volgens critici een gevaarlijk precedent scheppen. ‘Dit zal haast zeker de doodsteek zijn voor onderzoeksjournalistiek gebaseerd op geheime informatie.’ (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Julian Assange komt op 11 april 2019 aan in de rechtbank in Londen. Beeld Getty Images.

Vanaf 2006 begint WikiLeaks via een eigen website met het publiceren van vertrouwelijke documenten die regeringen – vooral de Amerikaanse – in verlegenheid brengen. Journalistiek relevante onthullingen, bijvoorbeeld over Amerikaanse voorschriften om sommige gedetineerden in Guantánamo Bay doktersbezoek te onthouden. Of interne stukken die laten zien dat velen er destijds onterecht en zonder aanklacht worden vastgehouden. Een Arabische journalist die toen al acht jaar gevangen zat, zodat de Amerikanen meer over de nieuwsorganisatie waar hij werkt, Al-Jazeera, te weten kunnen komen.

Later volgen vele honderdduizenden interne documenten over de oorlogen in Afghanistan en Irak, die aantonen dat de strijd veel minder voorspoedig verloopt dan de internationale coalitie publiekelijk verkondigt. Met bovendien veel meer onschuldige burgerslachtoffers. (...) Getuigenissen over oorlogsmisdaden. In Irak waren er Amerikaanse militairen die vanuit helikopters lachend burgers – waaronder twee journalisten van Reuters – doodschoten. Er was sprake van martelingen en executies van gevangenen. Het private Amerikaanse bedrijf Blackwater schoot op willekeurige burgers en bijna zevenhonderd Irakese personen werden vermoord omdat ze te dichtbij checkpoints kwamen – onder wie zwangere vrouwen.

Daarna verschenen honderdduizenden diplomatieke stukken die onder meer aantonen dat Shell diep geïnfiltreerd was in de Nigeriaanse politiek. Eerder werd al bekend dat het Nederlandse bedrijf Trafigura de giftige lading van een schip in de Ivoriaanse hoofdstad Abidjan dumpte, met gigantische gezondheidsschade bij de meeste arme bevolkingsgroepen tot gevolg.

Het waren, kortom, journalistiek relevante onthullingen – veelal gebracht in samenwerking met internationale media als The New York Times, The Guardian en Der Spiegel. (...)

Voor de uiteindelijke aanklacht grijpen de Verenigde Staten terug op de meer dan honderd jaar oude Espionage Act. Opgesteld tijdens de Eerste Wereldoorlog om ondermijning tegen het Amerikaanse leger te voorkomen, maar nog nooit eerder gebruikt om een mediaorganisatie te vervolgen. Aangeklaagden hebben minder rechten: ze kunnen zich er niet op beroepen dat publicatie in het maatschappelijk belang was. (...)

De Verenigde Staten noemen het contact tussen de Australiër en de bron – Chelsea Manning – die hem de stukken gaf, ‘samenzwering’ tegen de staat. ‘Met die redenering kan iedereen in de wereld die informatie publiceert die de VS geheim achten, vervolgd worden voor spionage’, legde Joel Simon, toenmalig directeur van persvrijheidsorganisatie CPJ uit. ‘Lekken is geen spionage’, schreef NRC eerder in een commentaar. (...)

‘Als de aanklager slaagt’, verklaarde James Goodale, die de The New York Times bijstond bij de publicatie van de geheime Pentagon Pagers over de verschrikkingen van de Vietnam Oorlog, ‘zal dat haast zeker de doodsteek zijn voor onderzoeksjournalistiek gebaseerd op geheime informatie.’ (...)

Dat internationale media desondanks relatief stil zijn over zijn mogelijke uitlevering en de consequenties, valt ook Alan Rusbridger, oud-hoofdredacteur van de Britse krant The Guardian op. Hij kende, net als velen, een ingewikkelde samenwerking met de koppige en eigenzinnige Assange. Ze waren, kortgezegd, bepaald geen vrienden. Toch is hij tot op de dag van vandaag één van zijn felste verdedigers. Zijn zaak is een ‘wake-up call’ voor media wereldwijd. ‘Je vindt Assange misschien niet leuk’, waarschuwt hij journalisten, ‘maar jij kunt de volgende zijn.’

Hele artikel

> Zie ook: Don’t Extradite Assange

Tags: #nederlands #pers #persvrijheid #media #nieuws #journalist #journalistiek #censuur #assange #julian_assange #wiki_leaks #FreeAssange #JournalistsSpeakUpForAssange

25 jaar geleden slaagde Europa er niet in de macht van mediamagnaten te doorbreken. Dat achtervolgt ons nu.

Follow the Money

In een aantal EU-landen zijn grote delen van de pers in handen van magnaten met nauwe banden met de regering. Al tientallen jaren worstelt de Europese Unie met maatregelen die de macht van mediaconglomeraten moet indammen. Follow the Money legde de hand op documenten die onthullen hoe Europa's machtigste politici een kwart eeuw geleden een initiatief torpedeerden dat pluralisme in de media in heel Europa had kunnen waarborgen.

(Tekst loopt door onder de foto.)

.

Dit stuk in 1 minuut

Waar gaat dit artikel over?

• De Europese Media Freedom Act moet de pluriformiteit van de media garanderen. Maar volgens mediawetenschappers is de wet te zwak. In bijvoorbeeld Hongarije heeft premier Viktor Orbán de media te stevig in zijn greep om verandering te kunnen brengen.
• Ook in de jaren ’90 waren er al zorgen de invloed van mediamagnaten op het publieke debat. Eurocommissaris Mario Monti werkte destijds tevergeefs aan een plan om een te grote concentratie van mediamacht tegengaan.
• Uit documenten in handen van Follow the Money, blijkt dat de Duitse bondskanselier Helmut Kohl zich persoonlijk heeft ingezet om Monti’s plannen te dwarsbomen; met succes.
  

Waarom is dit belangrijk?

• Verschillende EU-lidstaten zagen de afgelopen jaren een inperking van de persvrijheid en het pluralisme van de media.
• Zonder een mediawet die onafhankelijke media beschermt, staat kwaadwillende regeringen of individuen weinig in de weg om hun invloed op de media uit te breiden.

Hele artikel

Tags: #nederlands #europa #europese_unie #media #pers #persvrijheid #journalist #journalistiek #nieuws #democratie #mediawet #Europese_Media_Freedom_Act #mediamagnaten #mediaconcentraties

Stop het slaapwandelen richting autocratie. Houd Wilders en de PVV buiten de macht

De Volkskrant

Je moet altijd serieus nemen wat anti-rechtsstatelijke politici zeggen, stelt Bas Bijlsma, expert in het vroegtijdig signaleren van democratisch verval. ‘Juist wanneer ze vrijuit kunnen spreken in de oppositie. Ze doen namelijk meestal ook wat ze zeggen.’ (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Dilan Yesilgoz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC), Geert Wilders (PVV) en Caroline van der Plas (BBB) tijdens een gesprek met informateur Ronald Plasterk.Beeld David van Dam / de Volkskrant.

Alle seinen staan op rood voor onze democratie. Nu partijen onderhandelen met Geert Wilders over regeringsdeelname, dreigt Nederland richting een autocratie te slaapwandelen. De geschiedenis leert dat uitgesproken antidemocraten zoals Wilders direct beginnen de democratie te ontmantelen zodra ze aan de macht komen. Of ze nou veinsden milder te zijn of niet. (...)

Al twintig jaar laat Wilders zien dat hij een overtuigd antidemocraat is. (...)

Zodra ze macht krijgen, brengen ze hun antidemocratische idealen in de praktijk. Daarvoor hoef je alleen maar naar de politieke vrienden van Wilders te kijken, zoals Victor Orbán in Hongarije of Vladimir Poetin in Rusland. Tekenend is de blijvende weigering van Wilders om ook maar één controversiële uitspraak terug te nemen, ondanks grote druk van medeparlementariërs. (...)

Vrijwel elk democratisch verval verloopt namelijk via democratische weg. Zelfs Hitler hoefde nooit de Weimarconstitutie buitenspel te zetten en haalde op zijn hoogtepunt slechts 37 procent van de stemmen. Ook nu gebruiken de Poetins en Orbáns van deze wereld juist de democratische procedures om vrijheden in te perken.

Onze democratie is dus kwetsbaar. Zeker als democraten gelegenheidsallianties sluiten met antidemocraten. (...) Denk aan de PiS-regering in Polen die via het parlement ‘lhbtqi-vrije zones’ instelde.

Als daar weerstand tegen komt, gebruiken ze vervolgens de rechtsstaat om die te bestrijden. (...) Denk aan Wilders’ wens ngo’s te verbieden die volgens internationaal recht drenkelingen redden op de Middellandse Zee. De volgende stap is onwelgevallige rechters, die bijvoorbeeld het ongrondwettelijke moskee-verbod zullen tegenhouden, te kleineren of ontslaan. Iets waartoe Wilders ook al meermaals toe opriep en wat we ook zagen gebeuren in Hongarije en Polen. Kritische media worden wegbezuinigd en geïntimideerd, in lijn met een lange reeks uitspraken van Wilders en andere PVV’ers.

Kortom, Wilders volgt het draaiboek van de autocraat in spé. (...)

Dit kan daarom maar op één manier stoppen: democraten op links én rechts moeten antidemocraten buiten de macht houden. Dit is volstrekt democratisch en zelfs hun democratische plicht. Of antidemocraten nou twee of twee miljoen stemmen krijgen; ze horen niet thuis in het centrum van de macht. (...)

Stop het slaapwandelen richting autocratie. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Franse Nederlandkenner Christophe de Voogd: ‘Wilders is radicaler dan Le Pen’

> Zie ook: ‘Doe niet alsof het in Nederland niet zo’n vaart zal lopen of dat Wilders zoveel milder is geworden’

Tags: #nederlands #nederland #democratie #extreem_rechts #wilders #pvv #verkiezingen #parlement #rechtsstaat #immigratie #islam #rechterlijke_macht #censuur #persvrijheid #minderheden

Zeven EU-lidstaten willen blanco cheque om surveillance van journalisten toe te staan

Follow the Money

De Europese Media Freedom Act (EMFA) moet de pers beschermen tegen overheidsbemoeienis. Maar achter gesloten deuren dreigt een groep van zeven EU-lidstaten de nieuwe wet te blokkeren, omdat ze een blanco cheque eisen om spyware te gebruiken ten behoeve van de ‘nationale veiligheid’. Het Europees Parlement verzet zich: ‘Regeringen hebben niets te zoeken in de telefoons van journalisten.’ (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

.

Uit interne documenten die zijn verkregen door Investigate Europe, Disclose en Follow the Money blijkt dat een aantal lidstaten – Cyprus, Frankrijk, Finland, Griekenland, Italië, Malta en Zweden – hebben gedreigd de besprekingen met het Europees Parlement te blokkeren. Zij vinden de inzet van spyware op computers en telefoons te rechtvaardigen indien hun veiligheidsdiensten verklaren dat daarmee ‘de nationale veiligheid wordt gewaarborgd’. (...)

Na 15 maanden van onderhandelingen tussen de lidstaten in de Raad van de EU, de Europese Commissie en het Parlement, moeten de instellingen het nu eens worden over een gezamenlijke tekst in de zogeheten trialoog-onderhandelingen. (...)

Achter gesloten deuren hebben leden van het Parlement en de Raad twee diametraal tegenovergestelde standpunten vertolkt ten aanzien van een centrale voorwaarde voor onafhankelijke journalistiek: de bescherming van klokkenluiders en vertrouwelijke bronnen. Dit ‘is een van de basisvoorwaarden voor persvrijheid’, verklaarde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in 2022. Zonder deze bescherming kan ‘de vitale rol van de pers als waakhond van de publieke sfeer worden ondermijnd’.

Afgelopen oktober heeft een grote meerderheid in het Europees Parlement een tekst aangenomen die strikte grenzen stelt aan het afluisteren van journalisten. (...)

Maar sommige EU-landen vinden deze voorwaarden te beperkend en willen journalisten kunnen blijven bespioneren als ze vinden dat hun nationale veiligheid wordt bedreigd. (...)

Volgens de EU-wetgeving is het waarborgen van de nationale veiligheid de exclusieve verantwoordelijkheid van de lidstaten en mag een land onder voorwaarden van bepaalde regels afwijken. Zo mogen lidstaten hun inlichtingendiensten bijvoorbeeld gebruiken om verregaande surveillance van verdachten in te zetten, wanneer ze menen dat hun nationale veiligheid in het geding is.

Het hoogste gerechtshof van de EU, het Hof van Justitie van de Europese Unie, heeft echter herhaaldelijk uitgesproken dat een beroep op dit principe de overtreding van EU-wetten niet kan rechtvaardigen. (...)

Renate Schroeder, directeur van de Europese Federatie van Journalisten, hekelt de plannen. ‘Deze vage formulering kan niet alleen een afschrikkend effect op journalisten en media hebben, maar draagt ook het risico in zich dat de goedbedoelde harmonisatie van de wetgeving om – via artikel 4 van de EMFA – de bronnen van journalisten beter te beschermen, wordt omzeild.’ (...)

Hoewel deze zeven landen slechts 34 procent van de Europese bevolking vertegenwoordigen, zouden ze elk compromis met een zogeheten blokkerende minderheid in de Raad kunnen tegenhouden, omdat Hongarije zich tegen de wet als geheel verzet en heeft aangekondigd tegen te zullen stemmen. Om de wet goed te keuren, moeten de voorstemmers ten minste 65 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigen. (...)

De zeven hardliners in de Raad zijn bereid enkele concessies te doen. (...) Dat omvat de verplichting om ‘toestemming van een onafhankelijke rechterlijke autoriteit’ te verkrijgen voordat de bescherming van bronnen mag worden geschonden. (...)

Maar hoe bezwaarlijk de surveillance van journalisten kan zijn, zelfs indien dat onder gerechtelijk toezicht gebeurt, blijkt uit een recent onderzoek naar de journalisten van het Franse onderzoeksplatform Disclose. Het enkele feit dat hun verslaggevers citeerden uit geheime documenten – in dit geval: over de betrokkenheid van Franse geheime agenten bij de moord op burgers door veiligheidsautoriteiten in Egypte – volstond voor de rechter om de politie toestemming te verlenen hun huizen binnen te vallen en hun computers en telefoons in beslag te nemen. (...)

‘Regeringen hebben niets te zoeken in de telefoons van journalisten. [..] Het is onaanvaardbaar dat lidstaten nu proberen om deze afluisterparagraaf via de achterdeur opnieuw in te voeren.’

Hele artikel

Tags: #nederlands #eu #eurpopese_unie #emfa #european_media_freedom_act #pers #media #journalist #journalistiek #persvrijheid #censuur #spionagesoftware #spyware #pegasus #bronbescherming

‘Journalisten moeten veel meer ruchtbaarheid geven aan het vermoorden van collega’s’

De Volkskrant

Persvrijheid is ook in Nederland geen vanzelfsprekendheid meer, stelt Ruth Kronenburg van Free Press Unlimited. Het verbaast haar dat media zelf daar weinig aandacht aan schenken. (...)

‘Persvrijheid is de kanarie in de kolenmijn; die wordt als eerste ondergraven als de repressie toeneemt. Kijk maar naar landen als Rusland en Turkije: hoe meer onderdrukking hoe meer journalisten vluchten om met hulp van ons vanuit buurlanden hun werk te doen. Anderen gingen over tot zelfcensuur en wie dat niet deed, werd vervolgd, gemarteld, gevangengenomen of vermoord. In 2022 zaten wereldwijd 533 journalisten opgesloten – dat zijn er volgens Verslaggevers zonder Grenzen meer dan ooit, en 57 werden vermoord – dat zijn er meer dan ooit. Zo ernstig is het hier natuurlijk niet, maar ik hoop wel dat de media zelf ook iets gaan ondernemen.’

(Tekst loopt door onder de foto.)

Ruth Kronenburg

Wat moeten media doen?
‘Er veel meer ruchtbaarheid aan geven. Het voor hun collega’s opnemen, zodat die niet het gevoel hebben alleen te staan. Veel meer uitdragen: een aanval op één is een aanval op allen.’ (...)

Maar ondertussen lakt de overheid hele passages weg van door journalisten opgevraagde documenten. Zou ze niet ook de hand in eigen boezem moeten steken?
‘Zeker, want ook daarmee traineer je de vrije pers natuurlijk.’ (...)

Ook vermoorde journalisten zouden volgens jullie veel meer aandacht moeten krijgen van collega’s. Die was er dit jaar wel voor de Palestijnse Shireen Abu Akleh van Al Jazeera.
‘Dat was een uitzondering – mogelijk omdat ze werkte voor een internationaal opererend tv-station. Maar moorden op lokale journalisten die onderzoek doen naar corruptie en andere wantoestanden, krijgen nauwelijks publiciteit. Neem de moord onlangs op Arshad Sharif, een beroemde Pakistaanse journalist die in Kenia onder verdachte omstandigheden werd omgebracht: nauwelijks over geschreven. Terwijl publieke aandacht essentieel is om druk te creëren op instanties om tot vervolging over te gaan. Dat is ook de reden dat Free Press Unlimited cold cases opent door ter plekke getuigen te interviewen. Voor de familie is dat natuurlijk ook belangrijk, maar ook de wereld moet weten hoe het zit.’

Een relatief nieuw probleem zijn economisch machtige instituten of personen die journalisten dwarsbomen.
‘We zien vaker dat grote bedrijven of economisch machtige personen dure advocaten inhuren en proberen individuele journalisten de mond te snoeren via juridische claims. Dat wordt wel Strategic Lawsuits Against Public Participation genoemd – afgekort SLAPPs. Het is een nieuwe manier om journalisten te intimideren en tot zelfcensuur te dwingen. Het idee erachter is ze emotioneel, juridisch en financieel zo uit te knijpen dat ze alleen nog maar bezig zijn met zich juridisch te verdedigen en niet meer aan hun journalistieke werk toe komen. Het bekendste voorbeeld is de Maltese journalist Daphne Caruana Galizia die onder andere via de Panama Papers corruptieschandalen onthulde en in 2017 vermoord werd. Er liepen toen 47 rechtszaken tegen haar. Het gebeurt op meer plekken maar gelukkig nog niet op die schaal in Nederland.’

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #journalistiek #journalist #pers #persvrijheid #Strategic_Lawsuits_Against_Public_Participation #slapp #intimidatie #Free_Press_Unlimited #Shireen_Abu_Akleh #Al_Jazeera #palestina #Arshad Sharif #kenia #Daphne_Caruana_Galizia #malta #panam_papers

Oproep NYT, Guardian, Le Monde, Der Spiegel, El Pais: stop vervolging Assange

De Wereld Morgen

Vijf internationale media verzoeken de VS-regering de vervolging van Julian Assange, oprichter van WikiLeaks, stop te zetten. Na hem jarenlang mee verdacht te maken komen ze nu tot het inzicht dat zijn vervolging een gevaar is voor de persvrijheid. Hun oproep is halfslachtig en neemt het gevaar voor Assange nauwelijks weg.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

In een Open Brief van 28 november 2022, exact twaalf jaar nadat ze een hele reeks revelaties van WikiLeaks op hun eigen pagina’s hadden gepubliceerd, richten The New York Times, de Guardian, Le Monde, El Pais en Der Spiegel een oproep aan de regering van de VS om de vervolging van Julian Assange stop te zetten. (...)

Zij blijven echter bij hun stelling dat ze zich volgens henzelf terecht van Julian Assange hebben gedistantieerd in 2011, omdat hij toen een groot aantal niet redactioneel goedgekeurde documenten zou hebben vrijgegeven en maken zich ‘ongerust’ dat Assange zou hebben geholpen bij hacking van computers voor toegang tot geclassificeerde gegevens.

Beide beweringen zijn echter op drijfzand gebouwd. (...)

Eerder dan mea culpa te slaan over hun 11 jaar lange medewerking aan de moddercampagne tegen Assange kiezen ze er voor te doen alsof ze niets verkeerds hebben gedaan. (...)

Door echter te volharden in de twee valse beschuldigingen – vrijgeven van niet-redactioneel geverifieerde data en hacking – aan het adres van Julian Assange, geven zij echter munitie aan de VS-regering om toch met de vervolging door te gaan. (...)

Een echte oproep zou erkennen dat uit het proces in Londen is gebleken dat Julian Assange niet schuldig is aan hacking en dat de massale publicatie van documenten in 2011 het gevolg was van een fout bij de redactie van de Guardian.

Zoveel journalistieke eerlijkheid is blijkbaar nog iets te veel gevraagd van deze vijf grote media.

Deze oproep is een stap in de goede richting, maar verre van voldoende.

Hele artikel

Zie ook: Uitlevering Assange is een dreigement aan alle journalisten (NRC)

Tags: #nederlands #media #nieuws #censuur #journalist #journalistiek #assange #wikileaks #manning #julian_assange #chelsea_manning #pers #journalist #persvrijheid #the_guardian #bbc #dissidenten #heksenjacht #JournalistsSpeakUpForAssange #Nils_Melzer #Melzer #chelsea_manning #klokkenluider

Het lange afscheid van Nieuw-Guinea

Eef Mamoribo zingt haar verdriet over het lot van de Papoea’s.

NRC

Vrijheidsstrijd - Het voor veel inwoners traumatische einde van Nederlands-Nieuw-Guinea, nu zestig jaar geleden, is onderwerp van een docu-theater, ziet Kester Freriks.

‘Nederlands-Nieuw-Guinea was alles, alles, alles voor me. Het mooiste landschap van de wereld en de fijnste mensen.” Zo denkt Hans van Zanten (Bandoeng, 1942) terug aan zijn jeugd en zijn latere jaren in de huidige Indonesische provincie West-Papoea. Van Zanten en zijn ouders vertrokken in 1950 naar Nieuw-Guinea, dat destijds een overzees gebiedsdeel van Nederland was.

Afgelopen zaterdag 1 oktober was het zestig jaar geleden dat Nederland Nieuw-Guinea overdroeg aan de Verenigde Naties. Velen hadden gehoopt op een onafhankelijk Nieuw-Guinea. Maar die hoop vervloog. Indonesië eiste Nieuw-Guinea op en veel mensen moesten het land ontvluchten, onder wie vijfhonderd Papoea’s die naar Nederland vertrokken. Na een referendum in 1969 onder een groep geselecteerde Papoea’s werd het gebiedsdeel Indonesisch.
Protestliederen

Over deze teleurstelling en het onvrijwillige vertrek gaat het docu-theater Verzoening? van theatermaker en performer Betsy Torenbos van Stichting Be-wonder. Ze treedt op met de 82-jarige Papoease Eef Mamoribo en de in 1984 geboren Raki Ap. (...)

„De basis van dit hele project dat Tabee Nieuw-Guinea heet vormen 33 interviews die Paul Pattynama en ik afnamen met mensen die allemaal verbonden zijn met Nieuw-Guinea”, zegt Torenbos tijdens een repetitie. (...)

Verzoening? Door Stichting Be-wonder. Première 8/10 Museum Sophiahof, Den Haag. Inl: tabeenieuwguinea.nl

Hele artikel

> Meer Nederlands Nieuw-Guinea (op mijn website)

Tags: #nederlands #indonesie #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #west_papua #west_papoea #papoea #papua #kolonie #zelfbeschikking #recht_op_zelfbeschikking #act_of_free_choice #daad_van_vrije_keuze #dekolonisatie #mensenrechten #transmigratie #racisme #discriminatie #autonomie #Verenigde_Bevrijdingsbeweging_voor_West-Papua #ULMWP #politieke_gevangenen #referendum #volksstemming #National_Commission_on_Human_Rights #Komnas_HAM #Humanitarian_Team_for_Intan_Jaya #opm #Organisasi_Papua_Merdeka #Organisatie_Vrij_Papoea #biak #melanesie #censuur #persvrijheid #freeport #grasberg #mijnbouw #ontwikkeling #milieuvervuiling #Freeport-McMoRan

Steentijdbewoners in de ijzertijd

De Groene Amterdammer

Het beeld dat wordt geschetst van de bevolking van Papoea als een stenentijdperkvolk zegt meer over ons lineaire wereldbeeld dan over de bewoners van de voormalige Nederlandse kolonie. Maar dat beeld wordt ook gebruikt om economische exploitatie te rechtvaardigen.

Papoea, het voormalige Nieuw-Guinea, dat tot 1962 een Nederlandse kolonie was, is nooit echt onafhankelijk geweest. De Papoease bevolking kent nog steeds antikoloniaal verzet, niet vanwege de Nederlandse overheersing, maar in reactie op de onvrijwillige Indonesische incorporatie van het gebied in 1963. (...)

De nieuwe wet zorgt voor opnieuw oplaaiende onrust in het gebied. Veel Papoea’s gingen de straat op om te protesteren. De West Papua National Liberation Army verwierp het plan voor de nieuwe provincies en dreigde betrokken overheidspersonen te vermoorden. (...)

Naast de gewelddadige West Papua National Liberation Army is er een grote groep Papoea’s die op een geweldloze manier naar onafhankelijkheid streeft. (...)

De culturele mythe van Papoea’s als overblijvers van het stenen tijdperk is wijdverspreid. Etnografen observeerden bijvoorbeeld dat Papoea’s uit de Korowai-stam ‘fabriekskleding’ en geïmporteerde goederen opruimen voordat toeristen hen bezoeken. Dit om de toeristen in de waan te laten dat ze authentieke ‘primitievelingen’ ontmoeten die de moderne industrialisatie nog niet meegemaakt hebben. (...)

Het werk van fotograaf Jimmy Nelson is een ander hedendaags voorbeeld van de culturele stenentijdperkmythe die om Papoea zweeft. (...)

Wanneer je medemensen in het verleden positioneert, ontken je hun situatie in het heden en ontzeg je ze een toekomst. In het geval van Papoea is het cruciaal om de inwoners als tijdgenoten te zien, om plaats te maken voor politieke zelfbeschikking en het perspectief op een toekomst als onafhankelijk land zonder Indonesische interventie. (...)

Helaas is het stenentijdperknarratief hardnekkig en wordt het nog steeds gebruikt als rechtvaardiging voor neokoloniale overheersing. Freeport Indonesia, dochteronderneming van het Amerikaanse Freeport-McMoRan, gebruikt het motief bijvoorbeeld om de extractie van natuurlijke grondstoffen in Papoea te rechtvaardigen. Het bedrijf geeft hun de mogelijkheid de sprong van de ‘steentijd’ naar de ‘ijzertijd’ te maken. (...)

In 1967 tekende Freeport Indonesia een contract met het nieuwe Indonesische regime voor het aanleggen van een kopermijn in Papoea in 1967. Cruciaal is hier dat Indonesië dit contract met Freeport twee jaar vóór de controversiële volksstemming liet tekenen. Op eenzelfde manier als de regering-Kennedy beschouwde Freeport Papoea als archaïsch, en de komst van de mijn als een middel om van de steentijd in de ijzertijd te geraken. (...)

Net als toen gebruikt Indonesië dit narratief nu in samenwerking met Freeport Indonesia om Papoea’s het recht op zelfbeschikking te ontnemen en hun natuurlijke hulpbronnen voor eigen economisch belang te exploiteren.

Ondanks Indonesische mensenrechtenschendingen in het Papoea van de jaren zestig bleven de Verenigde Staten achter Indonesië staan. Bovendien wilden ze Soeharto’s anti-communistische regime steunen. De Act of Free Choice, die voor onafhankelijkheid van Papoea had kunnen zorgen, kwam er in 1969, waarbij een geselecteerde groep Papoea’s onder druk van Indonesische militaire intimidatie voor Indonesië stemde. (...)

Het verzet tegen Indonesische onderdrukking is groot in Papoea, getuige het aantal online en internationale initiatieven waarmee Papoea’s strijden voor zelfbeschikkingsrecht. (...)

De verkoop van grond van oorspronkelijke bewoners aan palmoliebedrijven en de aanwezigheid van Freeport dwingt veel Papoea’s om op plantages en in de mijnbouw te werken. De grote bedrijven bieden werkgelegenheid, maar de lonen zijn vaak te laag voor Papoea’s om onderwijsgeld voor hun kinderen te kunnen betalen. Freeport maakte in 2010 een winst van bijna twee derde van de omzet en is de grootste belastingbetaler aan Indonesië. Bovendien ondersteunt het bedrijf de Indonesische veiligheidstroepen financieel om de Grasbergmijn te beveiligen. De milieuschade is enorm: de mijn levert dagelijks 167 miljoen ton mijnafval op dat in de bodem en de Aijkwa-rivier terechtkomt. (...)

Freeport Indonesa zou ontwikkeling, banen en welvaart in Papoea brengen, maar tegen de tijd dat Freeports contract eindigt, in 2041, heeft het naar eigen schatting drie miljard ton mijnafval in land en water van Papoea gedumpt. Bovendien is er mede dankzij de gezamenlijke belangen van Freeport en de Indonesische regering nooit een eerlijk referendum geweest over de mogelijke onafhankelijkheid van Papoea. (...)

Hele artikel

De colonne van president Joko Widodo op weg naar de Grasbergmijn van het koper- en goudmijnbedrijf Freeport-McMoRan in Mimika © AFP.

Tags: #nederlands #indonesie #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #west_papua #west_papoea #papoea #papua #kolonie #zelfbeschikking #recht_op_zelfbeschikking #act_of_free_choice #daad_van_vrije_keuze #dekolonisatie #mensenrechten #transmigratie #racisme #discriminatie #autonomie #Verenigde_Bevrijdingsbeweging_voor_West-Papua #ULMWP #politieke_gevangenen #referendum #volksstemming #National_Commission_on_Human_Rights #Komnas_HAM #Humanitarian_Team_for_Intan_Jaya #opm #Organisasi_Papua_Merdeka #Organisatie_Vrij_Papoea #biak #melanesie #censuur #persvrijheid #freeport #grasberg #mijnbouw #ontwikkeling #milieuvervuiling #Freeport-McMoRan,

Uitlevering Assange is een dreigement aan alle journalisten

NRC

Persvrijheid - De Britten willen WikiLeaks-voorman uitleveren aan de VS. Daar kan hij worden vervolgd wegens spionage. Chris Onrust waarschuwt.

Recent keurde de Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel een verzoek van de Verenigde Staten goed om WikiLeaks-oprichter Julian Assange uit te leveren. (...)

[Het is] belangrijk om scherp in beeld te houden dat deze uitlevering een gevaarlijk precedent zou scheppen voor hoe de persvrijheid wereldwijd ondermijnd kan worden. Ook die van Nederlandse journalisten.

De VS klaagt Assange aan voor samenzwering tot het plegen van computerfraude en -misbruik en voor zeventien overtredingen van de Spionagewet. Alle vermeende daden betreffen Assanges journalistieke werk: het publiceren van informatie die onder meer oorlogsmisdaden in Afghanistan en Irak blootlegde. (...)

Volgens de aanklacht zou Assange voor WikiLeaks om geclassificeerd (dus: vertrouwelijk) materiaal hebben gevraagd en zulk materiaal hebben gepubliceerd. Maar dit is precies de journalistieke taak van Assange. (...)

Het vervolgen van mensen die gevoelig materiaal lekten, kwam onder de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump in een stroomversnelling (de trend begon al onder president Obama). Maar met Assange gaan de VS nu een stap verder. Hier gaat het namelijk niet om een klokkenluider, maar om een journalist en nieuwsuitgever die gelekt materiaal durfde te publiceren. (...)

Een goede verdediging lijkt op voorhand uitgesloten, want Assange wordt aangeklaagd voor spionage. De Spionagewet in de VS laat namelijk geen verdediging op grond van algemeen belang toe. En laat het dienen van het algemeen belang nu juist de kerntaak van serieuze journalistiek zijn. (...)

Straks kan dit iedere andere journalist of uitgever raken die vergelijkbaar materiaal openbaar maakt.

Dit geldt ook voor de journalistiek in Nederland. Assange is geen inwoner van de VS. Assange is Australisch staatsburger en woont al meer dan tien jaar in Europa. Het uitleveringsverzoek maakt bovendien duidelijk dat de VS Assange aanklaagt voor handelingen die plaatsvonden buiten de VS. Kortom: de VS vervolgen een buitenlandse journalist voor vermeende vergrijpen die niet eens op hun eigen grondgebied plaatsvonden.

De VS staan slechts op plaats 42 van de Wereldpersvrijheidsindex van Verslaggevers Zonder Grenzen. (...)

Al meer dan tien jaar wordt Assange vastgehouden in verschillende vormen van opsluiting. Nilz Melzer, speciaal rapporteur op het gebied van marteling voor de Verenigde Naties, concludeerde dat hier mensenrechten ernstig zijn geschonden. Recente rapporten onthullen dat, tijdens Assanges toevlucht in de Ecuadoriaanse ambassade, inlichtingendiensten in de VS plannen ontwikkelden om Assange te vergiftigen, te ontvoeren of te vermoorden. (...)

Elke dag dat Assange langer gevangen wordt gehouden voor diens uitgeverswerk, is een zwarte dag voor de journalistiek.

Hele artikel

> Zie ook: Zwijgende journalisten, medeplichtig aan uitlevering Julian Assange aan VS (De Wereld Morgen)

> Zie ook: Hoe klokkenluider Julian Assange lange tijd voor velen een idool was maar nu wegkwijnt in een Britse cel (Amnesty)

Zie ook: Don’t Extradite Assange (Media Lens)

Julian Assange in 2017 voor de ambassade van Ecuador waar hijtoen asiel had. Foto Frank Augstein / AP.

Tags: #nederlands #media #nieuws #censuur #journalist #journalistiek #assange #wikileaks #manning #julian_assange #chelsea_manning #pers #journalist #persvrijheid #the_guardian #bbc #dissidenten #heksenjacht #JournalistsSpeakUpForAssange #Nils_Melzer #Melzer #chelsea_manning #klokkenluider

Zwijgende journalisten, medeplichtig aan uitlevering Julian Assange aan VS

De Wereld Morgen

Brits minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel heeft de uitlevering van Julian Assange aan de VS goedgekeurd. Van een beroepsprocedure voor het Brits gerecht valt niets te verwachten. Alle journalisten en redacties die vandaag nog steeds niet degelijk op de hoogte zijn van het belang van zijn zaak en deze uitlevering niet veroordelen en aanklagen dragen mee schuld voor deze aanslag tegen de persvrijheid.

Het is hier al genoeg gezegd. Als Julian Assange wordt uitgeleverd aan de VS wacht hem geen schijn van een eerlijk proces en een vreselijk levenslange opsluiting in de goelags van het Amerikaanse penitentiaire systeem, in het land met zowel proportioneel in verhouding tot de bevolking als in absolute totaalcijfers het hoogste aantal gevangenen ter wereld.

Ik ga hier niet langer alle argumenten opsommen. Elke journalist die naam waardig kent ze. Ze worden de voorbije jaren voortdurend toegelicht op tientallen artikels in ons Dossier over Julian Assange en WikiLeaks. (...)

Ook nu is de rechtsgang zelf de doelstelling tegen Assange. Door hem jarenlang te verlammen met elke mogelijke arbitraire truc van het rechtssysteem is het doel al grotendeels bereikt. Assange is een gebroken man en WikiLeaks is zijn slagkracht kwijt. (...)

Dit alles kan uiteindelijk maar gebeuren omdat Groot-Brittannië geen onafhankelijke pers heeft. Het zijn niet de vulgaire tabloidkranten die de hetze tegen Assange hebben geleid, het waren de openbare zender BBC en de topkrant The Guardian.

Dat buitenlandse journalisten deze beide media nog steeds als leidinggevend aanvaarden, zegt alles over de toestand waarin de mainstream media vandaag zijn vergleden.

Onafhankelijke, kritische onderzoeksjournalistiek is alleen nog mogelijk als het over de officiële vijanden gaat, zoals Rusland of China. Dat er in deze landen heel wat verkeerd loopt met de burgerlijke vrijheden is een open deur. (...)

Julian Assange heeft oorlogsmisdaden van de VS ontmaskerd. Not done. Daarom, en daarom alleen moet hij boeten met zijn uitlevering aan de VS.

Door hier niet massaal tegen te protesteren bezegelen zijn collega’s mainstream journalisten het lot van onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. Het onderzoeken en berichten over oorlogsmisdaden (en over zoveel meer) van de VS wordt taboe. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Hoe klokkenluider Julian Assange lange tijd voor velen een idool was maar nu wegkwijnt in een Britse cel (Amnesty)

> Zie ook: ‘A Ghastly Future’? Israeli Apartheid, Biden, Starmer, Assange And Mass Extinction (Media Lens)

Tags: #nederlands #media #nieuws #censuur #journalist #journalistiek #assange #wikileaks #manning #julian_assange #chelsea_manning #pers #journalist #persvrijheid #the_guardian #bbc #dissidenten #heksenjacht #JournalistsSpeakUpForAssange #Nils_Melzer #Melzer #chelsea_manning