Expert Jeroen Gunning: ‘Voor Hamas was het nu of nooit’

NRC

Op eerste gezicht lijkt het offensief van Hamas naast ongekend wreed ook zelf-destructief en irrationeel. Maar hoogleraar Jeroen Gunning, die de beweging goed kent, ziet wel degelijk een logica. „Het is Hamas te doen om de lange termijn.” (...)

Wie Hamas goed kent, ziet echter wel degelijk duidelijke beweegredenen en langetermijndoelen achter het offensief. „Die beperken zich zeker niet tot enkel terreur zaaien”, zegt hoogleraar Jeroen Gunning van King’s College Londen, die al bijna drie decennia onderzoek doet naar Hamas. „Het geweld is vreselijk en onvergeeflijk, maar als je Hamas reduceert tot een bende irrationele terroristen, zul je nooit begrijpen waarom dit gebeurt.” (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

.

„Dat de radicalen nu de overhand hebben, is in grote mate het resultaat van Israëls repressie en het uitblijven van een politieke oplossing.”

„In Hamas’ ogen was het nu of nooit. Het zat in tal van opzichten in het nauw. Israël heeft de meest rechtse regering in zijn geschiedenis, rept openlijk over annexatie van het grootste deel van Palestijns grondgebied en doodde dit jaar al voor deze escalatie 230 Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever. Internationaal krijgt Israël daarin steeds meer vrij spel en zelfs Saoedi-Arabië, eens uitgesproken pleitbezorger van de Palestijnse zaak, was recent bezig de banden met Israël te normaliseren, net als zes Arabische staten die dit al eerder hadden gedaan. Tot slot werd Hamas binnen Gaza zelf uitgedaagd door radicalere groeperingen zoals Palestijnse Islamitische Jihad, die de laatste tijd de overhand leken te hebben in het gewapend verzet tegen Israël. Hamas’ redenering lijkt dus te zijn: we móéten iets doen voor de Palestijnse zaak vergeten wordt.”

„Hamas zal zeker grote verliezen lijden, maar beschouwt dit offensief nu al als een overwinning. Het is er immers in geslaagd de mythe van Israëls onoverwinnelijkheid te verbreken. Dat is van enorme symbolische waarde voor Hamas en de regio. Het maakt Hamas weer de onbetwiste leider van het Palestijnse verzet tegen kolonisatie, ook voor volgende generaties. Bovendien hoopt Hamas dat het een golf van steun voor de Palestijnen zal genereren en dat Arabische staten die de banden met Israël aanhaalden nu zullen twijfelen of het land wel zo’n stabiele veiligheidspartner is. Het is Hamas te doen om de lange termijn. (,,,)

„Burgers willen geen ‘martelaar’ worden, ze willen een normaal leven. Maar het probleem is juist dat dat in Gaza niet bestaat. De bevolking leeft al sinds de blokkade van 2007 de facto in een openluchtgevangenis. De armoede is enorm, er is geen perspectief en de gedroomde Palestijnse staat is verder weg dan ooit. Dat alles vergroot de acceptatie van geweld. Niemand wil gebombardeerd worden, maar een deel van de bevolking is bereid de gevolgen van Hamas’ offensief te dragen in de hoop dat er iets verandert.” (...)

„Enerzijds is wreedheid onderdeel van Hamas’ strategie. (...) Anderzijds is het ook een vorm van wraak, want Israël doodt net zo goed burgers. Tussen 2008 en vorige maand vielen er volgens VN-cijfers 21 keer meer Palestijnse burgerdoden dan Israëlische.” (...)

„Hoewel veel media blijven citeren uit het oude handvest uit 1988, dat extreem antisemitisch is en zinnen bevat als ‘de islam zal Israël vermorzelen’, maakt het nieuwe manifest een duidelijk onderscheid tussen het zionistisch project en het Joodse volk en pleit het voor religieuze tolerantie. Bovendien accepteert het een terugkeer naar de grenzen van 1967, wat een twee-statenoplossing impliceert, hoewel Hamas weigert Israël te erkennen.”

„Maar deze koerswijzingen hebben de pragmatici niets opgeleverd.” (...)

„Hamas gokt er waarschijnlijk op dat Israël op den duur vastloopt en dat internationale druk om te onderhandelen zal toenemen naarmate het aantal burgerdoden stijgt, net zoals in de Gaza-oorlog van 2014.” (...)

„Voor niet-statelijke gewapende groepen is de toepassing van extreem geweld vaak juist een manier om serieus genomen te worden en de andere kant tot onderhandelingen te dwingen.” (...)

„Toch heb ik het gevoel dat Hamas de andere effecten van zijn geweldsuitbarsting verkeerd heeft ingeschat. (...) Bovendien heeft ook de vernedering van Israël een keerzijde: juist omdat de radicalen binnen Hamas erin zijn geslaagd Israëls onoverwinnelijkheid te doen wankelen, zullen de meest radicale figuren in Netanyahu’s extreemrechtse regering nu meer ruimte krijgen die onoverwinnelijkheid op de meest wrede wijze te bewijzen. Dat is de paradox die aan zo veel burgers het leven kost: de radicalen aan beide zijden spelen elkaar in de kaart.”

Hele artikel

Tags: #nederlands #israel #palestina #palestiijnen #bezette_gebieden #gaza #mensenrechten #kolonies #illegale_kolonies #kolonisten #terrorisme #hamas #hezbollah #westoever #radicalisering #geweld