De Eerste Kamer stemt over handelsverdrag CETA: wat staat er op het spel?

Follow the Money

Morgen stemt de Eerste Kamer over CETA, het handelsverdrag tussen Europa en Canada. Maar net nu de invoering ervan definitief lijkt, krabben veel lidstaten zich achter het oor: op basis van dit soort verdragen leggen bedrijven vaak schadeclaims neer omdat overheidsbeleid hun belangen schaadt. Bedrijven kunnen de energietransitie en het milieubeleid zo traineren. (...)

Het verdrag is deels al sinds 2017 van kracht, maar de lidstaten moeten hun goedkeuring nog uitspreken over een aantal controversiële onderdelen. Het voornaamste daarvan: de investeringsbescherming, waarover de Europese Commissie geen zelfstandig besluit mag nemen.

In februari 2020 keurde de Tweede Kamer CETA goed, zij het met de hakken over de sloot. Maar in de Eerste Kamer zijn de twijfels gebleven, en het is de vraag of er een meerderheid voor is te vinden. De steen des aanstoots: de investeringsrechtbank (het Investment Court System: ICS) die in CETA is opgenomen.

‘CETA geeft investeerders de mogelijkheid om claims neer te leggen wanneer een overheid wetgeving doorvoert die effect zou kunnen hebben op hun verdienmodel,’ waarschuwt onderzoeker Bart-Jaap Verbeek van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO). (...)

Berucht is het Energiehandvestverdrag, oftewel het Energy Charter Treaty (ECT) uit 1998, waarin de regels voor de internationale energiemarkt zijn vastgelegd. (...)

Met drie collega’s van Amerikaanse en Canadese universiteiten publiceerde Thrasher afgelopen mei een onderzoek naar ISDS in het gerenommeerde tijdschrift Science. Ze kruisten de vestigingsgegevens van multinationale bedrijven en de waarde van hun geplande en huidige energieprojecten met de juridische informatie van bijna 2000 internationale investeringsverdragen.

Volgens hun research gaat van het ECT de meeste dreiging uit wat betreft mogelijke claims, maar ook verdragen als CETA kunnen een verlammende werking hebben op overheden die CO2-uitstoot aanpakken, steenkool uitfaseren, de bouw van nieuwe gasprojecten aan banden leggen, prijzen reguleren om energiearmoede te voorkomen, of lokale energieopwekking via subsidies stimuleren. (...)

Na twintig jaar zijn de Europese Unie en haar lidstaten het ECT helemaal zat – vooral vanwege de arbitrageclausule. (...)

Vooral de rechtsongelijkheid tussen multinationals enerzijds, die via het ICS-systeem hun geprivilegieerde toegang tot rechtspraak behouden, en anderzijds het maatschappelijk middenveld, milieuorganisaties en vakbonden, die zo’n toegang ontberen, is een aanhoudende reden tot zorg. (...)

CETA, zo waarschuwt het INTA, versterkt het gevaar dat ‘zelfs bij het uitblijven van rechtszaken [..] de expliciete of impliciete dreiging van investeringsrechtszaken’ de machtsbalans tussen bedrijfsleven en overheid ernstig uit het lood slaat. (...)

Hele artikel

> Zie ook: #stemCETAweg (De Groene Amsterdammer)

Tags: #nederlands #nederland #grondwet #ceta #handelsverdrag #vrijhandelsverdrag #internationale_arbitragehof #parlement #tweede_kamer #eerste_kamer #Investment_Court_System #ICS #democratie #voedselstandaarden #voedselveiligheid #dierenwelzijn #democratische_controle #eu #europese_unie #klimaatbeleid #ttip #mercosur #Energy_Charter_Treaty #ECT

#stemCETAweg

De Groene Amsterdammer

In de Eerste Kamer moeten de fracties van de PvdA en GroenLinks innig gaan samenwerken. Maar de PvdA neigt naar steun voor weer een omvangrijk handelsverdrag, terwijl GroenLinks zich daar al jaren tegen verzet.

12 juli is het zover. Dan debatteert en stemt de Eerste Kamer over een nieuw handelsverdrag van de Europese Unie met Canada, Ceta genaamd. Dat het bij u waarschijnlijk een beetje is weggezakt, kan u niet worden aangerekend. (...)

De laatste keer dat er journalistieke aandacht voor was, is dus alweer een tijdje geleden. Mei 2020, om precies te zijn. Toen vond in de Eerste Kamer een zogenaamde deskundigencommissie plaats. (...) Met de gebruikelijke rolverdeling: de ingehuurde economen en juristen van het grootkapitaal waren voor en de onafhankelijke juristen – en een enkele financieel-geograaf – waren tegen. (...)

In de vroege zomer van 2020 werd namelijk duidelijk dat de fractievoorzitter van de PvdA in de Eerste Kamer, de Leidse politicoloog Ruud Koole, niet overtuigd was door de argumenten van de tegenstanders en, van de weeromstuit, wel van die van de voorstanders. (...)

Twee jaar later zijn de tegenargumenten tegen Ceta dezelfde. Ieder vrijhandelsverdrag vergroot de schaalvergrotingstendensen in een toch al veel te veel gemonopoliseerde kapitalistische wereld, met alle gevolgen voor werknemers, mkb, middenstand, boeren, milieu en dieren van dien. Om over de gestage erosie van de democratie door grootzakelijk lobbyen maar te zwijgen. Terwijl ieder arbitragehof – hoe ook ingericht: met of zonder milieuorganisaties, al dan niet geformaliseerd, al dan niet privaat – uiteindelijk neerkomt op het buiten werking zetten van nationale wetgeving en het passeren van nationale wetgevers, en daarmee op een onttroning van de politiek en het ontdemocratiseren van de democratie. Precies zoals, volgens de historicus van het mondiale neoliberalisme, Quinn Slobodian, de bedoeling was van de neoliberale juristen die lang geleden aan de wieg hebben gestaan van de naoorlogse handelsverdragen.

En dat maakt 12 juli pikant. Want hebben niet een maand geleden de leden van de PvdA en GroenLinks met bijna Albanese stemuitslagen besloten om volgend jaar bij de verkiezingen als één senaatsfractie te zullen optrekken, als eerste formele stap naar volledige fusie? (...)

Overigens moet van een eventueel ‘nee’ tegen Ceta op 12 juli nou weer niet de wereld worden verwacht. Naar goed Europees gebruik zijn de hoofdbestanddelen van het verdrag allang in werking getreden: die vielen buiten de bevoegdheden van de parlementen van de lidstaten en waren het exclusieve prerogatief van de Europese Commissie. Oftewel, zoals de eerdergenoemde Slobodian heeft laten zien: de Europese Unie, met zijn Interne Markt, is opgezet volgens exact dezelfde depolitiserende, ontdemocratiserende principes als Ceta, TTIP, Mercosur of hoe al die verdragen ook mogen heten.

Hele artikel

> Meer over CETA

Extinction Rebellion demonstreerde op het Plein tegen het Ceta-verdrag dat in de Tweede Kamer werd behandeld. Den Haag, 2 februari 2020 © Phil Nijhuis / ANP.

Tags: #nederlands #nederland #grondwet #ceta #handelsverdrag #vrijhandelsverdrag #internationale_arbitragehof #parlement #tweede_kamer #eerste_kamer #Investment_Court_System #ICS #democratie #voedselstandaarden #voedselveiligheid #dierenwelzijn #democratische_controle #eu #europese_unie #klimaatbeleid #ttip #mercosur