Iedereen is gevoelig voor beelden. Maar het zou treurig zijn, als we niet meer in staat zijn mededogen te voelen bij rampen en conflicten die minder zichtbaar zijn. Of is onze afhankelijkheid van sociale media (lees: overvloed aan beeld) ook hier te groot??!!

Als er geen beeld van is, valt de ramp niet te vatten

NRC

Zonder beelden geen nieuws - Het duurde lang voordat er beelden kwamen uit de Libische stad Derna en duidelijk werd welke ramp zich hier twee weken geleden voltrok. Wat betekent dit voor de huidige conflicten in Soedan en Ethiopië? (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Derna, de nacht na de orkaan

Op menige nieuwsredactie eerder deze maand overheerst ongeloof, ontgoocheling misschien, als er onduidelijke berichten binnenkomen over gigantische vernietigingen in Derna; 24 uur later is de Libische stad nog steeds onbereikbaar. Een groot verschil met die andere ramp die zich een paar dagen daarvoor in dezelfde regio voltrok. Van de aardbeving in Marokko was de omvang meteen duidelijk. Want van Marokko waren beelden, van Libië niet. We zijn consumenten van beelden geworden. Als het niet op ons netvlies staat, kunnen we de ramp niet vatten. (...)

Rwanda 1994. Mijn wereldontvanger meldt in de ochtenduren iets over een vliegramp bij Kigali waarbij de presidenten van Burundi en Rwanda zijn omgekomen. (...)

het gaat om een interne Rwandese zaak, het neerhalen van het vliegtuig is een startsein voor een volkerenmoord in Rwanda, waarbij in drie maanden ongeveer 800.000 mensen gaan sterven. (...)

Misschien, heel misschien, zou de furie niet als een bosbrand ongehinderd van de ene heuvel naar de andere zijn overgeslagen als er toen mobiele telefonie had bestaan. Als er onmiddellijk beelden naar buiten waren gekomen, had een genocide kunnen worden gestopt. Maar de kracht van het beeld ontbrak. (...)

De eerste grote oorlog van Afrika na de onafhankelijkheid was in Nigeria, waarbij meer dan een miljoen doden vielen toen de Ibo, een van Nigeria’s drie grootste bevolkingsgroepen, in 1967 probeerden een onafhankelijk Biafra te stichten. Dat werd de eerste oorlog op televisie: beelden van bloed, ingewanden en afgerukte ledematen stroomden iedere avond over de hele wereld de huiskamers binnen. Het luidde het begin in van de liefdadigheidsindustrie. (...)

De relatie tussen beeld en respons liet zich treffend zien in Ethiopië. (...) De Ethiopische marxistische dictator Mengistu wilde de hongerramp verborgen houden en daarom mochten journalisten maandenlang het getroffen gebied niet in. Tot de Keniaanse cameraman Mohamed Amin toch met beelden kwam, die de wereld schokten en aanzetten tot actie. (...)

Daar kwamen musici tegen in actie. Bob Geldof zong in 1985 in Londen tijdens het benefietconcert Live Aid in Londen. (...)

Moderne massamedia als de televisie en de muziekindustrie wonnen het van de hypocrisie in de cynische koudeoorlogsjaren en zorgden ervoor dat er alsnog een grootschalige hulpcampagne op gang kwam. Het toonde de kracht van het volksgevoel. (...)

En nu Soedan. Het staat nauwelijks op de kaart. Een ramp van epische omvang, waarschuwen de Verenigde Naties, maar het is een calamiteit achter gesloten deuren. Er zijn geen beelden van de etnische zuiveringen in Darfur, alleen de naar Tsjaad uitgeweken slachtoffers met hun gruwelverhalen. Geen beelden van radeloze inwoners van Khartoem die al vijf maanden leven met tekorten aan water, voedsel en veiligheid. Het is te gevaarlijk voor verslaggevers.

Het conflict in Soedan volgt op een nog veel bloediger strijd in Tigray, in het noorden van Ethiopië, waar de regering het gebied hermetisch afsluit om ongehinderd door camera’s op grote schaal oorlogsmisdaden te kunnen begaan. Steeds effectiever passen regimes die mediapolitiek toe. In Kameroen woedt al jaren een strijd in het Engelssprekende gedeelte, maar president Biya weet de pers buiten de deur te houden en dus bereikte het conflict nooit de internationale agenda. Want onze compassie lijkt te moeten worden opgewekt door hevige beelden.

Hele artikel

Tags: #nederlands #media #massamedia #sociale_media #journalist #journalistiek #redactie #correspondent #buitenlandcorrepsondent #rampen #conflicten #libie #derna #soedan #tigray #kameroen #ethiopie #marokko #rwanda #burundi #nigeria #biafra #live_aid