Iedereen is gevoelig voor beelden. Maar het zou treurig zijn, als we niet meer in staat zijn mededogen te voelen bij rampen en conflicten die minder zichtbaar zijn. Of is onze afhankelijkheid van sociale media (lees: overvloed aan beeld) ook hier te groot??!!

Als er geen beeld van is, valt de ramp niet te vatten

NRC

Zonder beelden geen nieuws - Het duurde lang voordat er beelden kwamen uit de Libische stad Derna en duidelijk werd welke ramp zich hier twee weken geleden voltrok. Wat betekent dit voor de huidige conflicten in Soedan en Ethiopië? (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Derna, de nacht na de orkaan

Op menige nieuwsredactie eerder deze maand overheerst ongeloof, ontgoocheling misschien, als er onduidelijke berichten binnenkomen over gigantische vernietigingen in Derna; 24 uur later is de Libische stad nog steeds onbereikbaar. Een groot verschil met die andere ramp die zich een paar dagen daarvoor in dezelfde regio voltrok. Van de aardbeving in Marokko was de omvang meteen duidelijk. Want van Marokko waren beelden, van Libië niet. We zijn consumenten van beelden geworden. Als het niet op ons netvlies staat, kunnen we de ramp niet vatten. (...)

Rwanda 1994. Mijn wereldontvanger meldt in de ochtenduren iets over een vliegramp bij Kigali waarbij de presidenten van Burundi en Rwanda zijn omgekomen. (...)

het gaat om een interne Rwandese zaak, het neerhalen van het vliegtuig is een startsein voor een volkerenmoord in Rwanda, waarbij in drie maanden ongeveer 800.000 mensen gaan sterven. (...)

Misschien, heel misschien, zou de furie niet als een bosbrand ongehinderd van de ene heuvel naar de andere zijn overgeslagen als er toen mobiele telefonie had bestaan. Als er onmiddellijk beelden naar buiten waren gekomen, had een genocide kunnen worden gestopt. Maar de kracht van het beeld ontbrak. (...)

De eerste grote oorlog van Afrika na de onafhankelijkheid was in Nigeria, waarbij meer dan een miljoen doden vielen toen de Ibo, een van Nigeria’s drie grootste bevolkingsgroepen, in 1967 probeerden een onafhankelijk Biafra te stichten. Dat werd de eerste oorlog op televisie: beelden van bloed, ingewanden en afgerukte ledematen stroomden iedere avond over de hele wereld de huiskamers binnen. Het luidde het begin in van de liefdadigheidsindustrie. (...)

De relatie tussen beeld en respons liet zich treffend zien in Ethiopië. (...) De Ethiopische marxistische dictator Mengistu wilde de hongerramp verborgen houden en daarom mochten journalisten maandenlang het getroffen gebied niet in. Tot de Keniaanse cameraman Mohamed Amin toch met beelden kwam, die de wereld schokten en aanzetten tot actie. (...)

Daar kwamen musici tegen in actie. Bob Geldof zong in 1985 in Londen tijdens het benefietconcert Live Aid in Londen. (...)

Moderne massamedia als de televisie en de muziekindustrie wonnen het van de hypocrisie in de cynische koudeoorlogsjaren en zorgden ervoor dat er alsnog een grootschalige hulpcampagne op gang kwam. Het toonde de kracht van het volksgevoel. (...)

En nu Soedan. Het staat nauwelijks op de kaart. Een ramp van epische omvang, waarschuwen de Verenigde Naties, maar het is een calamiteit achter gesloten deuren. Er zijn geen beelden van de etnische zuiveringen in Darfur, alleen de naar Tsjaad uitgeweken slachtoffers met hun gruwelverhalen. Geen beelden van radeloze inwoners van Khartoem die al vijf maanden leven met tekorten aan water, voedsel en veiligheid. Het is te gevaarlijk voor verslaggevers.

Het conflict in Soedan volgt op een nog veel bloediger strijd in Tigray, in het noorden van Ethiopië, waar de regering het gebied hermetisch afsluit om ongehinderd door camera’s op grote schaal oorlogsmisdaden te kunnen begaan. Steeds effectiever passen regimes die mediapolitiek toe. In Kameroen woedt al jaren een strijd in het Engelssprekende gedeelte, maar president Biya weet de pers buiten de deur te houden en dus bereikte het conflict nooit de internationale agenda. Want onze compassie lijkt te moeten worden opgewekt door hevige beelden.

Hele artikel

Tags: #nederlands #media #massamedia #sociale_media #journalist #journalistiek #redactie #correspondent #buitenlandcorrepsondent #rampen #conflicten #libie #derna #soedan #tigray #kameroen #ethiopie #marokko #rwanda #burundi #nigeria #biafra #live_aid

Joost Ramaer over Uslu, ON! en de methode-Huisjes

Villamedia

Demissionair staatssecretaris van Media Gunay Uslu kan na de zomer de ongehoorzame omroep Ongehoord Nederland uit het bestel ­halen. Maar worden er bij Op1 niet vergelijkbare fouten gemaakt? Joost Ramaer neemt de zoveelste NPO-soap onder de loep. (...)

(Tekst loopt door onder het logo.)

ON! schendt ‘stelselmatig’ de journalistieke kwaliteitsnormen van de publieke omroep, zo concludeerde de Ombudsman NPO Margo Smit na grondig onderzoek. De raad van bestuur van de NPO, de koepel die het bestel aanstuurt, legde ON! daarop drie boetes op van bij elkaar bijna drie ton. Toen dat niet hielp zag de NPO ‘geen andere mogelijkheid’ dan de staatssecretaris in april van dit jaar te verzoeken om de voorlopige uitzendlicentie van ON! in te trekken. (...)

De grote vraag is hier, of ON! de enige ledenomroep is die ‘stelselmatig’ de Journalistieke Code schendt, en de enige die geen ‘bereidheid tot samenwerking’ aan de dag legt. Ombudsman Smit gaf zelf het antwoord al. ‘Steeds regelmatiger’ ontvangt zij ook ‘vragen en klachten’ over ‘andere omroepen en programma’s’. ‘Dat wijst erop dat wat in ON!-programma’s mogelijk strijdig met de code is, door het publiek in breder verband gesignaleerd wordt.’ (...)

Op1 wordt gedragen door vier publieke ledenomroepen – BNNVARA, Omroep MAX, EO en WNL – maar geproduceerd door het private TVBV, een commerciële buitenproducent. TVBV levert de rompredactie van Op1, de vier omroepen de overige redacteuren, en de samenstellers van iedere uitzending.

‘Penvoerder’ van Op1, ofwel coördinator van deze ingewikkelde samenwerking, werd Huisjes, hoofdredacteur van de kleinste deelnemende omroep. (...)

Onder zijn [Bert Huisjes,voormalige Telegraaf-journalist] leiding werd WNL een profileringsplatform voor VVD-politici. (...)

Een ledenomroep mag zijn eigen bloedgroep voortrekken, zo bleek hierboven al. Maar Huisjes gaat nog een stuk verder, zo weten we dankzij recente onthullingen van de Volkskrant en NRC. (...)

Wat bij een ledenomroep al niet door de beugel kan, is helemaal uit den boze bij het meer neutrale, non-identitaire Op1, dat als opdracht heeft ‘het gesprek van de dag’ in heel Nederland uit te lichten. Maar ook daar overheerst de methode-Huisjes. (...)

Van de Mediawet mag Uslu de stekker uit ON! trekken zonder dat zij daarvoor langs de Tweede Kamer hoeft. (...) Het besluit ligt haar echter ‘als een zware steen’ op de maag, zo fluisteren anonieme ‘Haagse insiders’ de krant in. (...)

Doet ze dat toch, dan maakt ze een einde aan een journalistiek randverschijnsel: één wekelijkse podcast en twee keer per week een uurtje tv tijdens het lunchuur, met zo’n 150.000 kijkers per uitzending. Op1 trekt er doorgaans vijf keer zoveel, vijf keer per week, op primetime. Uslu zou de samenleving een heel wat grotere dienst bewijzen door de methode-Huisjes aan te pakken. (...)

[W]aar het ‘gesprek van de dag’ bij Op1 echt over zou moeten gaan: over de versterking van de serieuze journalistiek bij de publieke omroep.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #media #journalist #journalistiek #redactie #omroep #npo #on! #wnl #opeen #praatprogramma #uslu #uitzendlicentie #Journalistieke_Code_NPO #bnn/vara #omroep_max #eo #wnl #huisjes

Waar staat de krant eigenlijk voor?

Joost Ramaer houdt zich al langere tijd bezig met het medialandschap in Nederland. Voor Villamedia schrijft hij een reeks opiniestukken. In dit essay vraagt hij zich af: waar staat de krant eigenlijk voor? (...)

“Tijdens het debat bleek dat de mainstream media in Den Haag zich regelmatig laten misbruiken voor propaganda door en voor politici, onder het mom van exclusiviteit. Een concreet voorbeeld dat aan de orde kwam, was een werkbezoek van premier Rutte aan een melkveehouderij in het Friese Koudum, aan de vooravond van het roemruchte stikstofoverleg onder leiding van Johan Remkes, waaraan negen van de twintig uitgenodigde boerenorganisaties hadden geweigerd deel te nemen.

De enige cameraman die van de RVD meemocht, was van SBS6. Het enige landelijke beeldverslag verscheen dan ook in Hart van Nederland. Het enige geschreven verslag verscheen op NOS.nl.” (...)

Nederlandse journalisten staan te weinig stil bij hun eigen beroepspraktijk. En als je daar zelf niet over nadenkt, reageer je algauw als door een adder gebeten op kritiek van buiten. Twee niet-journalisten in de zaal verbaasden zich daar openlijk over. ‘Ik werk veel samen met rechters’, merkte een juriste op. ‘De rechterlijke macht doet al jaren aan regelmatige en goed georganiseerde collectieve reflectie op het eigen handelen.’ Net zo gaat dat in het sociaal-maatschappelijk werk, zei een andere vrouw, die in dat domein werkzaam is. (...)

Nieuwsmedia zijn hongerige monsters, die de hele dag door gevoed moeten worden met verse verhalen. Dat is altijd zo geweest, maar het internet maakt die druk 24 op 7 voelbaar: de monsters slapen niet eens meer. De werkdruk nam toe, terwijl de meeste redacties inkrompen. (...)

In zo’n sweatshop verdampen de tijd en de geestelijke ruimte voor een regelmatige groepsevaluatie van het geleverde journalistieke handwerk. Internet heeft de redacties ook competitiever gemaakt, door hun nieuwe obsessie met bereik, clicks en likes. Veel vaker dan vroeger legt de journalist met het beste verhaal het af tegen de collega met de beste pitch bij eind- en hoofdredactie. Een goed gesprek ontstaat niet in zo’n wedstrijdsfeer.

De derde grote conversation killer is de machtsconcentratie in de media, die journalisten dreigt te reduceren tot hamsters, die een toenemend commercieel gedreven tredmolen draaiende moeten houden. Twee artikelen in de Volkskrant van zaterdag 17 september, drie dagen na het Balie-debat, getuigen daarvan. Het eerste is een uitgebreide reconstructie van de #MeToo-doofpot rond DPG-topman Jaak Smeets, het tweede de bijdrage van die week van Jeroen Trommelen, de ombudsman van de krant.

Smeets werd in 2016 ontslagen vanwege seksueel overschrijdend gedrag. De hoofdredacteuren van de DPG-kranten waren daarvan op de hoogte, maar hielden dat nieuws zes jaar lang uit hun kolommen. (...)

(...) de meest pure vorm van lezersverraad die ik ooit heb gezien in de journalistiek’ (...)

Dat ook hun redacteuren zo lang stil bleven, komt omdat zij vrezen voor hun baan, zo analyseert de Gentse socioloog Mart Willekens in de Volkskrant-reconstructie. In de Nederlandstalige mediamarkt maken nog maar twee concerns de dienst uit: DPG Media en Mediahuis. (...)

Op de redactie van de Volkskrant is het interne debat juist verstomd, constateert ombudsman Jeroen Trommelen in de zaterdagkrant van 17 september. Als redacteur van die krant maakte hij mee hoe ‘de solidaire beginselverklaring met de “ontrechten en verdrukten” van de samenleving’ verdween uit het redactiestatuut. (...)

‘Inhoudelijk is daar echter weinig voor teruggekomen’, stelt hij vast als ombudsman. (...)

De ombudsman bepleit een herbezinning op de identiteit van de krant, ‘waarbij de redactie níet machteloos zou hoeven toekijken’. Die kan zij immers zelf vormgeven, in dialoog met haar lezers.

De verdwijning van de identiteit heeft onze journalistieke intuïtie en instincten aangetast. De DPG-kranten staan daarin niet alleen. Ook de Nederlandse publieke omroep, waartoe de NOS behoort, ligt al tijden onder vuur, omdat de directie om onduidelijke redenen veelbekeken journalistieke programma’s schrapt, of verplaatst naar slechtere time slots. (...)

De huidige hoofdredactie van de Volkskrant ‘wil een nieuw intern debat over de identiteit van de krant’, vernam Trommelen. ‘Dat is mooi. Ik denk dat het haast heeft.’

Hele artikel

Joost Ramaer

Tags: #nederlands #nederland #media #mediakritiek #nieuws #journalist #journalistiek #krant #radio #tv #redactie #volkskrant #nos #sbs #rvd #MeToo-doofpot #metoo #DPG #dpg_media #Jaak_Smeets #doofpot