Waar staat de krant eigenlijk voor?
Joost Ramaer houdt zich al langere tijd bezig met het medialandschap in Nederland. Voor Villamedia schrijft hij een reeks opiniestukken. In dit essay vraagt hij zich af: waar staat de krant eigenlijk voor? (...)
“Tijdens het debat bleek dat de mainstream media in Den Haag zich regelmatig laten misbruiken voor propaganda door en voor politici, onder het mom van exclusiviteit. Een concreet voorbeeld dat aan de orde kwam, was een werkbezoek van premier Rutte aan een melkveehouderij in het Friese Koudum, aan de vooravond van het roemruchte stikstofoverleg onder leiding van Johan Remkes, waaraan negen van de twintig uitgenodigde boerenorganisaties hadden geweigerd deel te nemen.
De enige cameraman die van de RVD meemocht, was van SBS6. Het enige landelijke beeldverslag verscheen dan ook in Hart van Nederland. Het enige geschreven verslag verscheen op NOS.nl.” (...)
Nederlandse journalisten staan te weinig stil bij hun eigen beroepspraktijk. En als je daar zelf niet over nadenkt, reageer je algauw als door een adder gebeten op kritiek van buiten. Twee niet-journalisten in de zaal verbaasden zich daar openlijk over. ‘Ik werk veel samen met rechters’, merkte een juriste op. ‘De rechterlijke macht doet al jaren aan regelmatige en goed georganiseerde collectieve reflectie op het eigen handelen.’ Net zo gaat dat in het sociaal-maatschappelijk werk, zei een andere vrouw, die in dat domein werkzaam is. (...)
Nieuwsmedia zijn hongerige monsters, die de hele dag door gevoed moeten worden met verse verhalen. Dat is altijd zo geweest, maar het internet maakt die druk 24 op 7 voelbaar: de monsters slapen niet eens meer. De werkdruk nam toe, terwijl de meeste redacties inkrompen. (...)
In zo’n sweatshop verdampen de tijd en de geestelijke ruimte voor een regelmatige groepsevaluatie van het geleverde journalistieke handwerk. Internet heeft de redacties ook competitiever gemaakt, door hun nieuwe obsessie met bereik, clicks en likes. Veel vaker dan vroeger legt de journalist met het beste verhaal het af tegen de collega met de beste pitch bij eind- en hoofdredactie. Een goed gesprek ontstaat niet in zo’n wedstrijdsfeer.
De derde grote conversation killer is de machtsconcentratie in de media, die journalisten dreigt te reduceren tot hamsters, die een toenemend commercieel gedreven tredmolen draaiende moeten houden. Twee artikelen in de Volkskrant van zaterdag 17 september, drie dagen na het Balie-debat, getuigen daarvan. Het eerste is een uitgebreide reconstructie van de #MeToo-doofpot rond DPG-topman Jaak Smeets, het tweede de bijdrage van die week van Jeroen Trommelen, de ombudsman van de krant.
Smeets werd in 2016 ontslagen vanwege seksueel overschrijdend gedrag. De hoofdredacteuren van de DPG-kranten waren daarvan op de hoogte, maar hielden dat nieuws zes jaar lang uit hun kolommen. (...)
(...) de meest pure vorm van lezersverraad die ik ooit heb gezien in de journalistiek’ (...)
Dat ook hun redacteuren zo lang stil bleven, komt omdat zij vrezen voor hun baan, zo analyseert de Gentse socioloog Mart Willekens in de Volkskrant-reconstructie. In de Nederlandstalige mediamarkt maken nog maar twee concerns de dienst uit: DPG Media en Mediahuis. (...)
Op de redactie van de Volkskrant is het interne debat juist verstomd, constateert ombudsman Jeroen Trommelen in de zaterdagkrant van 17 september. Als redacteur van die krant maakte hij mee hoe ‘de solidaire beginselverklaring met de “ontrechten en verdrukten” van de samenleving’ verdween uit het redactiestatuut. (...)
‘Inhoudelijk is daar echter weinig voor teruggekomen’, stelt hij vast als ombudsman. (...)
De ombudsman bepleit een herbezinning op de identiteit van de krant, ‘waarbij de redactie níet machteloos zou hoeven toekijken’. Die kan zij immers zelf vormgeven, in dialoog met haar lezers.
De verdwijning van de identiteit heeft onze journalistieke intuïtie en instincten aangetast. De DPG-kranten staan daarin niet alleen. Ook de Nederlandse publieke omroep, waartoe de NOS behoort, ligt al tijden onder vuur, omdat de directie om onduidelijke redenen veelbekeken journalistieke programma’s schrapt, of verplaatst naar slechtere time slots. (...)
De huidige hoofdredactie van de Volkskrant ‘wil een nieuw intern debat over de identiteit van de krant’, vernam Trommelen. ‘Dat is mooi. Ik denk dat het haast heeft.’
Joost Ramaer
Tags: #nederlands #nederland #media #mediakritiek #nieuws #journalist #journalistiek #krant #radio #tv #redactie #volkskrant #nos #sbs #rvd #MeToo-doofpot #metoo #DPG #dpg_media #Jaak_Smeets #doofpot