‘We moeten af van het beeld dat Nederland kampioen landbouw is: het is verstikkend en houdt verandering tegen’

NRC (€)

Het kabinet wil de mestcrisis en stikstofproblematiek aanpakken met versoepeling van milieunormen en technologische oplossingen. Maar volgens oud-hoogleraar Jan Douwe van der Ploeg is het verdienmodel van de intensieve landbouw ‘failliet’.

(Tekst loopt door onder de foto.)

_ Jan Douwe van der Ploeg: „Boeren, dat waren toch zelfredzame ondernemers? Of zijn ze in dienst van de overheid?” Foto Roger Cremers_

„We hádden een verdienmodel. Dat was doorgaande schaalvergroting, intensivering, specialisatie en marktverovering. Goed beschouwd is dat model failliet, omdat de Nederlandse landbouw en veeteelt tegen ecologische, wettelijke en financiële grenzen aan lopen. En toch wil de agrarische sector er helemaal niet vanaf. In plaats daarvan kijken boeren steeds naar de overheid: garandeer ons een verdienmodel. Boeren, dat waren toch zelfredzame ondernemers? Of zijn ze in dienst van de overheid?” (...)

„Het klinkt al snel nostalgisch, maar het boeiende is dat de verdiencapaciteit van kleinere, ecologische boeren boven die van meer geïndustraliseerde landbouw kan uitkomen. Het vergt wel meer arbeid, maar er zijn minder investeringen en kosten en er gaat minder geld naar toeleveranciers, voor bijvoorbeeld kunstmest. Eerst zijn de opbrengsten lager, maar met kennis en vakmanschap kunnen de inkomsten heel behoorlijk worden.” (...)

„En zo is dat protest [van Farmers Defence Force en Agractie] naar een rechts-populistische beweging gemodelleerd. Boeren die niet meededen, of kritisch over het protest waren, werden geïntimideerd. Ik hoor van veel boeren dat ze eigenlijk schoon genoeg hebben van zulke acties. Ze willen best een omslag naar schonere landbouw, al zijn ze ook afwachtend. Eerst kijken wat BBB in het kabinet voor elkaar krijgt.” (...)

„De Rabobank heeft in mijn ogen de dure plicht om aan die verandering mee te betalen, die hebben de afgelopen decennia op een ongelofelijk onverantwoorde manier geld in vergroting van bedrijven gestoken. Het vorige kabinet wilde een astronomisch bedrag van 25 miljard euro in het landelijk gebied steken – ja, dat is nu weg. Maar met hun eigen verdiencapaciteit kunnen ecologische boeren ook een heel eind komen, denk ik.” (...)

„Er is een hele onlogische situatie ontstaan: Nederland is een kleine rivierdelta met hele dure grond. Die schaarse, kostbare grond wordt voor de helft gebruikt voor landbouw en veeteelt, terwijl die maar een paar procent van het bbp vertegenwoordigt. Van die producten wordt zo’n 70 procent geëxporteerd over de hele wereld, en zelf importeren we granen uit Frankrijk en Oekraïne en soja uit Brazilië om onze varkens mee te voederen.” (...)

„Maar in arme landen werken kleine boeren in deze tijd ook keihard om eenzelfde route af te leggen. Het pijnlijke is dat hele landbouwsectoren daar weggeconcurreerd worden door de import van goedkope landbouwproducten uit Europa, en met name ook Nederland.” (...)

„Dat hoor je nu inderdaad in de BBB-wereld: we gaan het oplossen in Brussel. Vergeet het maar. Ik heb veel voor de Europese Commissie en in EU-lidstaten gewerkt. Het sentiment is: Nederland heeft ons weggeconcurreerd met goedkope productie. Zo hebben ze hun eigen leefomgeving naar de knoppen geholpen. Laat ze het dan ook maar zelf oplossen.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #landbouw #mest #mestoverschot #stikstof #natuur #eu #europese_unie #boeren #boerenprotest #watervervuiling #uitstoot #luchtvervuiling

‘Drinkwatertekort is geen fictief probleem’

NRC

Drinkwaterwinning - Het is niet zeker of er in 2030 genoeg water is om drinkwater te produceren, waarschuwt het RIVM. „Dit is geen fictief probleem.”

Wat is het nieuws?

• Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) waarschuwt maandag in een rapport dat er in 2030 mogelijk niet genoeg water meer is voor de productie van drinkwater.
• Door een groeiende bevolking en economie is er meer vraag, terwijl door droogte het aanbod juist afneemt.
• Drinkwaterbedrijven trokken in september al aan de bel, maar merkten weinig gevoel van urgentie bij overheden.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Waterwingebied bij de duinen van Meijendel, een natuurreservaat ten noorden van Scheveningen en ten zuidwesten van Wassenaar. Foto Siebe Swart/ANP.

(...) Deze maandag publiceert het RIVM een rapport met een alarmerende boodschap: het is niet zeker of er in 2030 genoeg water is voor de productie van drinkwater. In vier provincies – Gelderland, Overijssel, Groningen en het westelijke deel van Zuid-Holland – zijn nu al onvoldoende reserves beschikbaar om op piekmomenten in de zomermaanden drinkwater te kunnen garanderen. Het instituut waarschuwt dat zonder onmiddellijke actie van Rijk, provincies, waterschappen én consumenten de extra 102 miljoen kubieke meter water die in 2030 nodig is, er simpelweg niet is.

De knelpunten zijn volgens het RIVM veelvoudig. Door een groeiende bevolking en economie is er meer vraag naar drinkwater, door droogte is er juist waterschaarste. Het oppervlaktewater dat kan worden gewonnen is vaker verzilt of vervuild, waardoor drinkwaterbedrijven „steeds meer moeite” moeten doen het te zuiveren met „steeds geavanceerdere methoden”. Dat is niet alleen duur, er gaat daarbij ook water verloren. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #drinkwater #drinkwatertekort #drinkwatervoorziening #rivm #droogte #natuurbescherming #watervervuiling #verzilting

Waterbedrijven: binnen enkele jaren dreigt tekort aan drinkwater

NRC

Watervoorziening - Droogte, bevolkingsgroei en vervuiling bedreigen de beschikbaarheid van schoon drinkwater in Nederland. „Het watersysteem loopt tegen zijn grenzen aan”, schrijven waterbedrijven in een notitie.

Nieuws in het kort:

• Zonder maatregelen dreigt in Nederland over enkele jaren een tekort aan drinkwater. Het watersysteem loopt tegen zijn grenzen aan door droogte, verzilting en een toenemende watervraag. Dat stelt de vereniging van waterbedrijven Vewin in een intern document.
• Alle tien waterbedrijven in Nederland moeten vóór 2030 meer drinkwater produceren om te kunnen voldoen aan hun wettelijke plicht drinkwater te leveren. Drie bedrijven hebben dat zelfs „per direct” al nodig.
• De drinkwaterbedrijven pleiten voor meer urgentie bij landelijke en provinciale politiek.

Hele artikel

> Lees ook: Waterbedrijven: ‘Laat drinkwater niet de volgende crisis worden’ (NRC)

Waterbedrijf PWN wil zijn reservoirs bij het IJsselmeer uitbreiden. Foto Pepijn Kouwenberg

Tags: #nederlands #nederland #watervoorziening #waterbedrijven #droogte #klimaatverandering #klimaatcrisis #drinkwater #verzilting #toenemende_watervraag #watervraag #bevolkingsgroei #waterkwaliteit #vervuiling #watervervuiling #landbouw #industrie #lozingen