Oorlogseconomie

De Groene Amsterdammer

Het woord oorlogseconomie valt steeds vaker. De generaals Bauer en Eichelsheim moesten eraan te pas komen om onze politici erop te attenderen dat bij een oorlog ook een oorlogseconomie hoort (waar waren de economen?). Het volstaat niet om Zelensky te knuffelen, geel-blauw te dragen en plechtig ‘as long as it takes’ te zeggen. Er moet ook geleverd worden, een miljoen granaten bijvoorbeeld. (...)

Essentiële zaken moeten dan voorrang krijgen, van bovenaf geregeld, want spontaan en van onderop gebeurt zoiets niet. (...)

(Tekst loopt door onder de illustratie.)

Maar zijn onze middelen eigenlijk wel schaars? (...)

Die schaarste zit hem niet in de middelen; die zijn misschien wel overvloedig. Kijk even mee.

Te weinig mensen in zorg, onderwijs en techniek? In de horeca werken nu 65 procent meer mensen dan in 1995, in de vastgoedhandel 34 procent meer. Maar in de bouw 18 procent, in het openbaar bestuur 17 procent en in de energievoorziening 13 procent meer mensen dan in 1995. Nogal een scheefgroei tussen essentiële sectoren en andere bezigheden. Er werken evenveel mensen, zo’n dertigduizend, in persoonlijke dienstverlening voor rijke huishoudens (koks, dienstmeisjes, butlers, tuinlieden en babysitters) als in de hele sector energievoorziening. Overvloed of schaarste?

Te weinig stikstofruimte? Er zijn in Nederland twaalf miljoen varkens, vier miljoen koeien, honderd miljoen kippen, een miljoen schapen, nog wat geiten. Te weinig geld voor woningen? Tussen 2013 en 2021 investeerden institutionele beleggers 15 miljard in onze woningmarkt, Nederlandse huishoudens staken er nog eens 100 miljard via hypotheken in. Het geld is er wel, maar hoe wordt het gebruikt? Te weinig huizen dan? Misschien voor starters, maar het aantal tweede huizen en huizen aangekocht door private equity en andere beleggers nam ongeveer even snel toe als de officiële woningschaarste. Er is dus schaarste en overvloed tegelijk. De woningen zijn er wel, maar niet in de juiste handen – althans, als we met ‘juist’ bedoelen: de juiste verdeling om de schaarste op te lossen. (...)

Het kan, want we hebben genoeg middelen: genoeg mensen, materialen, ruimte, talent, kennis, zeker genoeg geld.

Slechts op één gebied hebben we misschien echt een tekort. In staatsmanschap en wijs beleid zijn we dezer dagen niet ruim bemeten.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #economie #oorlogseconomie #schaarste #personeel #woningbouw #woningmarkt #zorg #onderwijs #techniek #stikstof #stikstofruimte #energie #energievoorziening

Onderzoek: stikstofplannen overheid onvoldoende om doelen 2030 of 2035 te halen

NRC

Stikstofbeleid - Na het bestuderen van de plannen die de provincies hebben ingediend bij het Rijk concluderen het PBL en het RIVM dat het halen van de stikstofdoelen binnen de gestelde termijnen „niet plausibel” is. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Demissionair minister Christianne van der Wal van Natuur en Stikstof (VVD). Foto Robin Utrecht / ANP.

Om de gestelde doelen wel te halen zou de veestapel nog verder moeten inkrimpen, zouden natuurgebieden moeten worden uitgebreid en moet de wijze waarop landbouwgrond wordt gebruikt veranderen. Maar volgens de kennisinstellingen is het „niet plausibel” dat dit allemaal binnen tien jaar gaat lukken „gezien de omvang van de opgave”. (...)

Ook vinden ze dat de voorgestelde stikstofaanpak van de provincies te veel stoelt op „onrealistische theoretische aannames”, omdat veel technische maatregelen zich nog in de experimentele fase bevinden en nog maar moet blijken of die in de praktijk werken. (...)

En het is sowieso nog maar de vraag hoeveel er over blijft van alle plannen van Van der Wal, omdat verkiezingswinnaars PVV, NSC en BBB weinig zien in haar stikstofbeleid.

Hele artikel

> Zie ook: Een natuurminister die tegen natuurbescherming lobbyt, in Nederland kan het

Tags: #nederlands #nederland #natuur #natuurbescherming #milieubescherming #leefomgeving #vergunningen #Europese_natuurherstelwet #natuurherstel #stikstof #stikstofbeleid #klimaat #klimaatcrisis #lobby #van_der_wal #landbouw #veeteelt

> Zie ook: Een natuurminister die tegen natuurbescherming lobbyt, in Nederland kan het

Tags: #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #stikstof #ammoniak #mest #veeteelt #boeren #landbouwakkoord #natuur #natuurbescherming #habitatrichtlijn #milieubescherming #leefomgeving #vergunningen #Europese_natuurherstelwet #natuurherstel #lobby #van_der_wal

Een natuurminister die tegen natuurbescherming lobbyt, in Nederland kan het

Patrick Jansen (Trouw)

Nederland is te dichtbevolkt voor strengere natuureisen, zei minister Van der Wal in Het Financieele Dagblad. Namens Nederland lobbyt zij daarom tegen de nieuwe Europese natuurherstelwet, gesteund door een motie van de Tweede Kamer waar ik eerder over schreef.

Haar vrees is dat de natuurherstelwet het moeilijker maakt om vergunningen te verlenen voor activiteiten die ten koste gaan van de natuur en het milieu. De wet verplicht de overheid namelijk daadwerkelijk te zorgen voor natuurherstel, in plaats van dat – zoals in dit land gebruikelijk is – slechts plechtig te beloven.

(Tekst loopt door oder de foto.)

Patrick Jansen

Aan haar zijde vindt onze minister de Europese christendemocraten en de landbouwindustrie. Die zijn druk doende allerlei mythes te verspreiden. Zo zou de natuurherstelwet de voedselzekerheid bedreigen en de economie schaden. Een gotspe, want volgens de leidende wetenschap is natuurherstel juist noodzakelijk om de landbouw en de economie toekomstbestendig te maken.
Weinig vlinders, zweefvliegen en andere bloembestuivers

Ik maak me grote zorgen over deze lobby. Herstel van natuur en milieu is namelijk keihard nodig, omdat veel van onze ecosystemen op dit moment harde klappen krijgen terwijl ze vaak zeer kwetsbaar zijn. Die combinatie is gevaarlijk. Als natuur niet genoeg veerkracht meer heeft om van klappen te herstellen, kunnen ecosystemen onherstelbaar beschadigd raken. Dat kan zomaar ten koste gaan van onze soortenrijkdom. (...)

Daarom vind ik het Nederlandse verzet tegen de natuurherstelwet buitengewoon kortzichtig en zelfs pijnlijk. Het laat zien dat onze overheid gevestigde kortetermijnbelangen boven het algemeen langetermijnbelang van de bevolking als geheel stelt.

En dus blijkt zelfs onze minister voor natuur in de allereerste plaats een minister die moet zorgen dat het bedrijfsleven niet al te veel last heeft van natuur- en milieubescherming. Een natuurminister die tegen natuurbescherming lobbyt, in Nederland kan het.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #natuur #natuurbescherming #milieubescherming #leefomgeving #vergunningen #Europese_natuurherstelwet #natuurherstel #stikstof #klimaat #klimaatcrisis #lobby #van_der_wal

Als natuurbescherming door burgers moet worden afgedwongen, is er iets mis

Patrick Jansen (Trouw)

Onlangs werd er op de Wageningse Campus een interessant symposium gehouden over de vraag waarom burgers voor natuur- en milieubescherming steeds vaker naar de rechter stappen. (...)

Op papier is het nog best goed geregeld. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Patrick Jansen

Maar dan, zodra het op concrete besluiten aankomt, verliest het belang van een gezonde en schone leefomgeving – sinds 2021 een internationaal erkend mensenrecht – het vaak van particuliere en economische belangen. Dan komt er toch weer een vergunning voor een lozing, een evenement, een vakantiepark, een stal, een weg, een woningbouwproject of vul maar in, ook al worden natuur en milieu geschaad. (...)

Voor overheden zouden blauwtjes bij de rechtbank reden moeten zijn zich te bezinnen. Maar vaak zet men door, zien de burgers, soms via geitenpaadjes. Als ook die uiteindelijk doodlopen, zijn de gevolgen soms kolossaal, zoals acute vergunningsproblemen rond stikstof, klimaat en lawaai illustreren. (...)

Al met al mogen we die lastige burgers dankbaar zijn. Zij houden de overheid bij de les. Zonder hen houdt de overheid zich niet aan de eigen wetten en verdragen die ons allemaal beschermen. Dat is pas echt iets waar de Tweede Kamer zich zorgen over zou moeten maken.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #natuur #natuurbescherming #milieubescherming #rechter #leefomgeving #vergunningen #Europese_natuurherstelwet #natuurherstel #stikstof #klimaat #klimaatcrisis #lawaai #geluidsoverlast

Het eerlijke verhaal: BBB wil dat Nederland het slachthuis van Europa blijft

De Correspondent

Nu de BoerBurgerBeweging zich opmaakt voor haar entree in de provinciebesturen, dringt de onvermijdelijke vraag zich op: hoe zien al die grote plannen van BBB er in de praktijk uit? Hoe ziet ons land er over dertig jaar uit, als we het aan Caroline van der Plas vragen?

(Tekst loopt door onder de tekening.)

Simon van Teutem

Tijdens het verkennen van de BBB-website springt één zin meteen in het oog: ‘Centraal in het BBB-programma staat een eerlijk verhaal over voedselproductie in Nederland.’ (...)

Als er één ding is waarmee Nederlanders opgroeien, dan is het wel een flinke portie leugens over de voedselindustrie. (...)

Tot dusver de luchtspiegelingen van de vee-industrie. Dan nu, speciaal voor Caroline van der Plas, het ‘eerlijke verhaal’. (...)

We doden 1,5 miljoen kippen, 45.000 varkens en 5.000 koeien per dag.

Boeren kweken kuikens in luttele weken tot plofkippen, branden onverdoofd de staarten van biggen af in hermetisch afgesloten stallen,

Je hoeft geen bomenknuffelaar te zijn om in te zien dat dit barbaars is.

De schijn van een beschaafde veehouderij is de grootste leugen van onze tijd. Zes op de tien Nederlanders zouden willen dat intensieve veehouderij verboden wordt.

En Nederland is, gemeten per vierkante kilometer, het grootste slachthuis van Europa. (...)

We hebben dat titanische leger aan vee niet nodig om onszelf mee te voeden – twee van de drie geslachte varkens eindigen in het buitenland. Geen land in de Europese Unie exporteert meer rund- en kalfsvlees dan Nederland. En ook de rest van de wereld zal niet verhongeren als we hiermee stoppen, want de dieren verbruiken nog meer voedsel dan ze opleveren.

Maar: dat is niet het ‘eerlijke verhaal’ waar BBB op doelt.

Volgens haar verkiezingsprogramma is de partij het ‘geheel oneens’ met de stelling dat de overheid moet streven naar een kleinere veestapel. (...)

Maar wat wil ze hiermee bereiken? Binnen enkele decennia zal het merendeel van ons vlees afkomstig zijn van plantaardige bronnen of laboratoria. (...)

Het is onmogelijk om, tegen de stroom van technologische vooruitgang in, krampachtig aan een grote veestapel vast te houden. Momenteel slurpen landbouwsubsidies 31 procent van het totale EU-budget op. (...)

Die grote zakken geld kunnen boeren ook helpen hun nieuwe weg te vinden terwijl we de veestapel verminderen, zoals de Partij voor de Dieren voorstelt. (...)

Hoewel de partij verstandige ideeën heeft over het behoud van publieke voorzieningen op het platteland (die vaak te gemakkelijk verdwijnen) en de onevenredige verdeling van cultuursubsidies (waarbij bijna 80 procent naar de Randstad gaat),
is haar visie op de relatie tussen mens en dier niet alleen wreed, maar ook hopeloos achterhaald. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #platteland #stikstof #stikstofprobleem #bbb #veehouderij #veeteelt #veestapel #uitstoot #natuur #natuurbescherming #voorzieningen #randstad-platteland #kloof_randstad-platteland #plattelandsgemeenten #lobby #boerenlobby #woningnood #intensieve_veeteelt #bio-industrie

Van Brexit tot Trump: we zijn in de tijd van de grote desillusies beland

NRC

Donkere wolken hangen boven ons: een verstoorde wereldorde, een klimaatcrisis. Maar in Nederland gaat het amper over de grote boze wereld. (...)

(Tekst loopt door onder de illustratie.)

In 2014 pikte Vladimir Poetin straffeloos de Krim in. Donald Trump won twee jaar later het Amerikaanse presidentschap, Jair Bolsonaro werd in 2018 president van Brazilië. De Britten braken met de Europese Unie. Het waren aardschokken, tekens aan de wand.

Nog geen tien jaar later zijn we in de tijd van de grote desillusies beland, op de boulevard of broken dreams. Trump heeft Amerika allesbehalve ‘great’ gemaakt; hij heeft de democratie in vier door uitzinnige schandalen geplaagde jaren uitgehold, zijn radicale aanhang opgehitst met leugens om zijn mislukking en corruptie aan het zicht te onttrekken. Brexit heeft Britain, zoals van alle kanten werd voorspeld, vooralsnog eerder kleiner gemaakt dan global. (...)

Toen Poetin begin 2022 zijn imperialistische fantasieën daadwerkelijk wilde verwezenlijken, spatten die in een paar weken uiteen op de slagvelden in Oekraïne. Hij heeft Rusland niet groot gemaakt, maar naar de rand van de afgrond gebracht. (...)

In de VS heerst de geest van een burgeroorlog. Het zuivere ressentiment dat door Trump en zijn aanhang wordt aangejaagd, heeft de Republikeinse Partij nog altijd in zijn greep. (...)

In Rusland heeft de brutale assertiviteit plaatsgemaakt voor kosmisch slachtofferschap: iedereen is tegen ons, de halve wereld is erop uit om ons te vernietigen, leve de geest van Stalingrad. (...)

Intussen gaat het in Nederland nauwelijks meer over de grote boze wereld – echt verbazingwekkend. Ik kan me vergissen, maar het lijkt erop dat er een algemene verwachting is dat het na de oorlog gewoon weer business as usual zal zijn, dat onze levens er – na de korte schrik over de hoge gasprijzen – niet blijvend door geraakt zullen worden. (...)

De politiek heeft zich, zeker na de Provinciale Statenverkiezingen, met overgave vastgebeten in het kleine. (...)

Maar intussen lijkt het er wel op dat de grote wereld geriefelijk uit het zicht is geraakt, alsof de donkere wolken die zich boven ons hebben samengepakt – de heftig verstoorde wereldorde, de klimaatcrisis – allemaal de schuld zijn van een slecht functionerend kabinet en een premier die over zijn houdbaarheid heen is. (...)

Met het opeisen van het recht om gezien te worden, zo lijkt het, eist de ongeziene Nederlandse burger ook het recht om, wanneer het gaat over wat buiten zijn wereld ligt, zijn ogen stijf dicht te knijpen. Ook die ontkenning zal niet houdbaar blijken, daar kun je op wachten, ook die illusie zal stuklopen op de muur van de harde werkelijkheid.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #brexit #trump #poetin #krim #wereldorde #klimaatcrisis #stikstof #bbb #bolsonaro #politiek #geopolitiek

Beloon bedrijven als Tata niet langer voor vieze en ziekmakende werkwijze

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

Jarenlang hebben vieze, ziekmakende bedrijven met volkomen minachting voor hun omgeving ongestoord hun gang kunnen gaan. Het leed dat de gaswinning in Groningen heeft aangericht kennen we inmiddels allemaal. (...) Bij Tata Steel gaat het er minstens zo schrijnend aan toe. Dit bedrijf is waarschijnlijk het smerigste dat we in ons land hebben. Het is de grootste CO2- uitstoter van ons land en stoot ook de meeste stikstof uit van alle bedrijven in Nederland. Twee keer zoveel als goede tweede Schiphol. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Teun van de Keuken

Minstens zo erg is hoe ziek Tata Steel zijn omgeving maakt. Dit komt door de uitstoot van PAK’s, een groep kankerverwekkende stoffen die vrijkomt bij onvolledige verbranding. (...)

Het is vreemd dat bedrijven het normaal vinden om winst te maken door regels aan de laars te lappen, giftige stoffen in het oppervlaktewater te lozen, kankerverwekkend spul de lucht in te blazen en mensen ziek te maken. Het is vreemd dat dit verdienmodel jarenlang gewoon is gevonden. Het is vreemd dat al deze schade zelden op de bedrijven drukt en het is vreemd dat bedrijven die het schoner en netter proberen te doen hogere kosten en een slechtere concurrentiepositie hebben. En het is helemaal vreemd om bij tegenslag als een jengelende kleuter aan te kloppen bij de staat voor steun. Je wilde toch markteconomie? (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #tata_steel #vervuiling #luchtvervuiling #groningen #bevingsschade #gaswinning #co2 #stikstof #schiphol #pak #kanker #kankerverwekkende_stoffen #gezondheid #longkanker #hart-_en_vaatziektes #markteconomie #vrije_markt #staatssteun #subsidie

Rutte IV regeert niet meer, en dat is funest voor het vertrouwen in politiek

NRC

Zeven keer staat het woord ‘vertrouwen’ in het coalitieakkoord dat VVD, D66, CDA en ChristenUnie in 2022 sloten, na bijna een jaar formeren. (...)

En de grote problemen die het gevallen kabinet-Rutte III zou moeten oplossen – compensatie van toeslagenouders, de stikstofcrisis, de vastgelopen infrastructuur en woningbouw – waren keer op keer vooruitgeschoven. (...)

Doet het kabinet wat het toen beloofde te doen? Het coalitieakkoord was ambitieus, met vooral veel extra geld voor klimaat- en stikstofbeleid. Maar in de praktijk komt er nog weinig van terecht. De stikstofcrisis verlamt niet alleen bouw- en infrastructurele projecten, maar leidt ook politiek tot stilstand. (...) Sterker nog: het is de vraag of er nog wel een kabinet ís. Na crisisberaad, vorige week vrijdag, kwam het kabinet met een verdeelde boodschap naar buiten. (...)

(Teskt loopt door onder het logo.)

Aan alle kanten zit het stikstofbeleid vast. Het probleem is duidelijk: er moet fors minder stikstof geproduceerd worden. Zolang dat niet gebeurt, loopt de natuur ernstige schade op en kunnen talloze projecten door rechterlijke uitspraken niet doorgaan. Het was verstandig dat de coalitie in 2022 afsprak de helft minder stikstof in 2030 te produceren. Maar het CDA, een partij in zwaar weer, is gaan morrelen aan die afspraak. (...)

De uitweg is nu dat er gewacht wordt. Op het Landbouwakkoord, waarover de onderhandelingen nog bezig zijn. Op de formaties in de provincies. En op de financiële regelingen die nu al in gang zijn gezet. (...) De coalitie is diep verdeeld, met name CDA en D66, en in deze impasse gaat er helemaal niets gebeuren. (...) Die provincies zullen het beleid uiteindelijk naar eigen inzicht moeten uitvoeren. Maar wat het kabinet nu doet, is op de achterbank plaatsnemen en maar kijken wat er gebeurt. Dat is ongepast. Het kabinet dient voorop te lopen, de doelen te stellen, en duidelijk de context te bieden waarbinnen die doelen gehaald moeten worden. (...)

Stikstof was één van de grote problemen die Rutte IV moest oplossen. Het is bedroevend dat in dit dossier zo weinig gebeurt, hoe moeilijk het dossier ook is. (...) Waar is de beloofde compensatie voor de toeslagenouders? Waar is de afhandeling van het gasdossier in Groningen? Daar komt de stilstand in het stikstofdossier nu nog bij. (...) Er zal geregeerd moeten worden, lastige keuzes moeten niet steeds worden uitgesteld. (...) De vraag dringt zich steeds meer op wat schadelijker is: een missionair kabinet dat niet regeert of een kabinet dat aftreedt en nieuwe verkiezingen uitschrijft.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #democratie #regering #kabinet #rutte #toeslagenschandaal #vvd #d66 #cda #christenunie #BoerBurgerBeweging #bbb #stikstof #stikstofcrisis #infrastructuur #woningbouw #woningnood

Nu moeten wíj ons huiswerk een keer doen

Caroline de Gruyter (NRC)

De heisa over de brief van eurocommissaris Sinkevicius aan minister Van der Wal, vorige week, toont weer eens wat een liefdeloze verhouding wij eigenlijk met Europa hebben. Liefdeloos en, erger, gespeend van inzicht en verantwoordelijkheidsgevoel.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Caroline de Gruyter

[Sinkevicius] (...) herinnerde haar er ook aan dat de enorme zak geld waarmee Nederland een aantal boeren wil uitkopen, 24,3 miljard euro, een vorm van staatssteun is. Wat als die boeren met dat geld opnieuw beginnen in een ander land, en daar stikstof uitstoten? Daarom moeten die uitkoopplannen eerst aan Europese staatssteunregels getoetst worden – een procedure waar Nederland in Europa meestal erg tuk op is als het, bijvoorbeeld, om Frans geld voor Franse bedrijven gaat. (...)

Al in de jaren vijftig hebben de lidstaten, waaronder Nederland, besloten dat zij zélf de belangrijke besluiten nemen in Europa, maar dat een onafhankelijk orgaan – de Europese Commissie – die afspraken moet bewaken. (...) Veel Nederlanders vinden het goed dat de Commissie Griekenland tot economische hervormingen dwong toen het de Europese begrotingsregels had geschonden, of dat het subsidies voor Hongarije inhoudt als straf omdat het Europese rechtsstaatregels schendt. Nu diezelfde Commissie óns er voorzichtig aan herinnert dat ook wij ons huiswerk moeten doen, beginnen ze te piepen.

En guess what: zelfs dat huiswerk is geen dictaat van Brussel. We hebben het onszelf, in veel etappes, opgelegd.

Het waren allereerst Nederlandse ambtenaren die, met collega’s uit andere lidstaten, begin jaren negentig enthousiast met rolkoffertjes op en neer treinden naar Brussel om te onderhandelen over – onder meer – de Habitat-richtlijn. (...)

Behalve de lidstaten besliste het Europees parlement, met diverse Nederlanders erin, mee over de richtlijn.

Het waren, ten slotte, Nederlandse politici en ambtenaren die zorgden dat die richtlijn in een Nederlandse wet gegoten werd. (...)

„Brussel, dat zijn wij zelf”, zeggen ze wel eens. Dat klopt, en de stikstofsaga is daar een mooi voorbeeld van. Je zou willen dat Nederlandse politici, met zo’n grote verantwoordelijkheid voor wat er in Europa gebeurt, daar eens wat duidelijker over zijn. Helaas, als dingen fout lopen is het makkelijker om ervoor weg te duiken en mensen op Brussel te laten schieten.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #eu #europese_unie #europese_commissie #stikstof #stikstofuitstoot #veehouderij #veeteelt #boeren #Habitat-richtlijn #stikstofprobleem #natuur #natuurbescherming

De zaadjes voor de BBB-revolte zijn lang geleden geplant

Vrij Nederland

Nu het kabinet steeds verder wegzakt in het stikstofmoeras, rijst de vraag hoe het in godsnaam zo ver kon komen. Sleutelmomenten zijn te vinden in Rutte-II, toen het CDA een SER-rapport over de duurzame veehouderij blokkeerde en Stef Blok het platteland in de kou liet staan. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Stef Blok

Maar een van de sleutelmomenten is al veel eerder te vinden. In 2016. (...) Het rapport [over de duurzame veehouderij] kwam er, onder de vlag van de SER, compleet met praktische aanbevelingen. (...) Maar in 2017 liep Rutte-II op zijn einde, en mede door ijverig duw- en trekwerk van CDA-Kamerlid Jaco Geurts, tevens varkensboer, werd de uitwerking van het rapport controversieel verklaard. Zo werd de hete aardappel weer vooruitgeschoven.

In hetzelfde jaar vond er nog een voorval plaats dat inmiddels in de nevelen van de tijd is verdwenen. (...)

[H]et platteland heeft ten opzichte van de Randstad stelselmatig aan het kortste eind getrokken. Dat was ook in 2016 al bekend, tijdens hetzelfde tweede kabinet-Rutte. Zoals Pieter Omtzigt laatst fijntjes opmerkte via Twitter was het VVD’er Stef Blok, toenmalig vervanger van Ronald Plasterk als minister van Binnenlandse Zaken, die in dat jaar het platteland nul op het rekest gaf, toen de kleinere plattelandsgemeenten dringend verzochten om herverdeling van het Gemeentefonds nadat uit een aantal onderzoeken was gebleken dat ze door het Rijk systematisch onderbedeeld waren. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #platteland #stikstof #stikstofprobleem #bbb #veehouderij #veeteelt #uitstoot #natuur #natuurbescherming #voorzieningen #randstad-platteland #kloof_randstad-platteland #plattelandsgemeenten #lobby #boerenlobby #woningnood

Kom de boeren tegemoet en er zullen duizend bloemen bloeien? Het had waar kunnen zijn

Stevo Akkerman (Trouw)

Als de werkelijkheid je tot de orde roept, heb je geen andere keuze dan te luisteren. Dat is ook, zo zei hij zelf, wat CDA-leider Wopke Hoekstra is overkomen. De stikstof-afspraken blijken ‘te veel vanaf de tekentafel te zijn gedicteerd’, verklaarde hij zaterdag, ‘terwijl de werkelijkheid weerbarstiger is en wat anders vraagt dan wij aanvankelijk dachten’.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Stevo Akkerman

Vanwege dit voortschrijdend inzicht heeft hij de coalitiepartners laten weten dat het regeerakkoord opengebroken moet worden. Zij het niet nu meteen, maar nadat er nieuwe provinciebesturen zijn aangetreden. (...)

Er zullen inderdaad nieuwe coalities gevormd worden in de provincies, maar daarmee zijn de oude problemen nog niet verdwenen. Ze zijn ook niet zozeer oud, als wel hardnekkig. En dringend. Wat er ook verandert, te veel stikstof blijft rampzalig voor de natuur, de normen voor overschrijding gelden nog steeds, de veeteelt is onverminderd de grootste factor, de ruimte voor andere activiteiten – met name woningbouw – raakt gewoon op. (...)

[Hoekstra] stelt dat zijn manoeuvre – weg met de deadline van 2030 – de gezondmaking van de natuur zal versnellen. Omdat het de huidige impasse zal doorbreken. Kom de boeren tegemoet en er zullen duizend bloemen bloeien.

Het had waar kunnen zijn, als veel meer boeren zouden durven kiezen – met hulp van de overheid – om anders te gaan werken. Op de landbouwsite Nieuwe Oogst zei Wim de Vries, hoogleraar milieusysteemanalyse in Wageningen, daarover vorig jaar het volgende: “Wanneer je boeren voorstelt dat ze met 20 procent minder dieren 25 procent meer gaan verdienen, dan zijn de protesten morgen over. Dan halen we een extensivering van de veestapel in een jaar en in combinatie met innovaties lukt de volledige emissiereductie dan ook wel in acht jaar.” (...)

Dit is niet de kant die BBB op wil, dat weet Hoekstra ook. (...)

Nu alleen nog hopen dat die andere werkelijkheid, van natuur en klimaat, zich zal voegen naar onze wensen. Moet lukken, toch?

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #verkiezingen #provinciale_staten #bbb #boerburgerbeweging #caroline_van-der_plas #democratie #boeren #boerenprotest #democratie #agrifacts #hoekstra #cda #stikstof #veeteelt #intensieve_veeteelt #natuur #natuurbescherming

Een smeerpijp in het kwetsbaarste natuurgebied van Nederland en alle bestuurders halen hun schouders op

De Volkskrant

Het is niet gemakkelijk de smeerpijp te bereiken die uur na uur z’n afvalwater loost op het kwetsbaarste natuurgebied van Nederland. De monding steekt anderhalve kilometer in de drooggevallen zee en is vanaf de dijk onzichtbaar. Lauwwarm water met witte schilfers welt er op en spoelt daarna met het getij de kwelders in, of door prielen en geulen naar het koude slik. Ook wat het aanricht blijft verborgen.

Er is geen vergunning voor het afvaltransport, dus gaat het waterschap nu ‘legaliseren’. Alsof er pasgeleden niet alweer alarm is geslagen over het lot van de Waddenzee, die van alle kanten wordt aangevallen. Naar het oosten de vlammende industrie en de opdringerige lichten van windmolenparken, naar het westen de zoutwinning, naar het noorden de gasboringen en hier borrelt almaar rotzooi op. (...)

De smeerpijp begint bij een fabriek in Bedum, waar multinational FrieslandCampina van een miljard liter melk per jaar kaas maakt en ingrediënten voor babyvoeding. Daarna loost het tonnen stikstof en fosfaat in de Waddenzee; ‘gezuiverd afvalwater’ is de bedekkende term.

Van die witte schilfers is ze trouwens niets bekend, maar dat ‘gaan we uiteraard onderzoeken’. (...)

De smeerpijp was goed weggestopt in de bureaulades van de verantwoordelijke bestuurders, tot radioprogramma Pointer er lucht van kreeg. Sindsdien wassen de autoriteiten hun handen in onschuld. (...)

Uiteindelijk gaat het niet om de smeerpijp, het gaat om de brij eromheen.

Het gaat erom dat niemand stoer genoeg is te zeggen: afgelopen.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #waddenzee #natuurgebied #FrieslandCampina #stikstof #fosfaat #afvalwater #pointer

De klimaatactivist is vogelvrij verklaard

NRC

Volgens de rechter is het besmeuren van beroemde schilderijen geen aanvaardbaar ludiek protest maar een strafbare handeling (3/11). De drie activisten zijn veroordeeld tot twee maanden cel en op Schiphol werden afgelopen weekend 200 klimaatactivisten hardhandig afgevoerd. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Dit staat in schril contrast met de boeren die geen strobreed in de weg werd gelegd toen ze de openbare orde op grote schaal verstoorden. De verkeersveiligheid was in het geding, asbest werd rondgestrooid, politici opgezocht en bedreigd; stuk voor stuk strafbare feiten, maar niemand greep in. Ook volgden er nauwelijks arrestaties, van snelrecht was geen sprake, voor de aanzienlijke economische schade die ze met die hun acties veroorzaakten moet de belastingbetaler opdraaien. (...)

Er is maar één verklaring voor deze hypocrisie: de politiek is gezwicht voor de intimidaties van de boeren, de klimaatactivist is vogelvrij verklaard door de rechtse, maar ook door de mainstream media – een soft target. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #klimaatprotest #museum #musea #schiphol #actievoerders #politie #politieoptreden #rechter #snelrecht #boeren #farmers_defence_force #boerenprotest #stikstof #stikstofprotest #wegblokkades #trekkers #intimidatie

Elke omgekeerde vlag is een uiting van gebrek aan boerenverstand

De Groene Amsterdammer

De industriële machine die bekend staat als ‘intensieve landbouw’ heeft het land uitgewoond. De permanente overbelasting van grond en water heeft het leven gedecimeerd dat de boer economisch niet kan exploiteren: vogels, insecten, kruiden, planten. Het Nederlandse platteland is ‘bioarm, biosaai, bioschraal’. (...)

Ook economisch bevindt deze sector zich op een doodlopende weg: met het uitwonen van het land put de bio-industrie haar eigen productiemiddelen uit, tot er niets meer uit te peuren valt.

Deze industrietak vormt bovendien een bedreiging voor de volksgezondheid. Onder de fijnstofdeken die de varkenshouderij over Brabant legt komt bij kinderen opvallend vaak astma voor, stoflongen zijn een aandoening die je in de nabijheid van de intensieve veeteeltbedrijven in verhoogde mate bij mensen kunt aantreffen, in de bollenteelt is parkinson een officieuze beroepsziekte, na de Q-koorts, de vogelgriep en Covid-19 is het wachten op de volgende zoönose die toeslaat en een pandemie van nu nog onvermoede ziektes veroorzaakt. (...)

Zonder de erkenning van de samenhang tussen het ecologische drama van de bio-industrie, de economische kortzichtigheid en de bedreiging voor de volksgezondheid zal iedere opvolger van de afgetreden Henk Staghouwer mislukken als minister van Landbouw. (...)

Verwonderlijk is dat niet zolang noch bij de boeren zelf, noch in de politiek, bij de banken en andere financieel belanghebbenden voldoende draagvlak is voor een perspectief dat werkelijk een belofte voor de toekomst inhoudt: een bevrijding van de boeren uit een landbouwsysteem waarin de dwang tot groei is ingebouwd, gericht op grootschalig, intensief gebruik van het land en een zo groot mogelijke opbrengst van bulkproducten.

Zo bezien is elke omgekeerde vlag een uiting van gebrek aan boerenverstand. (...)

Een symptoom van dat hardnekkige oogkleppengedrag is de destructieve actie van regeringspartij cda, dat onder leiding van windvaan Wopke Hoekstra onverhoeds terugkwam op afspraken met de coalitiegenoten om de stikstofvervuiling te beteugelen. Tekenend voorbeeld van de hardleersheid van de belangenorganisaties is de aangekondigde campagne Nederland Vleesland, waarmee de vleesindustrie doet alsof de schade die zij aanricht aan het milieu en de gezondheid niet bestaat. In de Groene Amsterdammer wordt de rol van de Rabobank belicht in het ontstaan van de noodsituatie op het platteland. Een ontluisterend verhaal over de dubbele moraal die de bank erop nahoudt. (...)

En zo vermijdt het bio-industriële complex nog altijd de conclusie die niettemin onontkoombaar zal zijn: de landbouw zal van groei naar krimp moeten om te voorkomen dat het land nog verder uitgewoond raakt.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit #vion #frieslandcampina #agrifirm #gezondheid #volksgezondheid #zoonose #q-koorts

Wetenschappers reageren op stikstofdiscussie: uitstel kan niet

NRC

Stikstof - In een opiniebijdrage in Trouw schrijven 36 wetenschappers dat het kabinet door moet pakken bij de stikstofaanpak. Ze reageren op de discussie, waarin boerenbelangenbehartigers en politici de stikstofdoelen van het kabinet in twijfel trekken.

Er bestaat „meer dan genoeg wetenschappelijke consensus” die de noodzaak van de stikstofaanpak van het kabinet onderschrijft. Dat schrijven 36 wetenschappers van acht Nederlandse universiteiten maandag in Trouw in een opiniestuk getiteld ‘Ga niet wéér twijfel zaaien: aan die stikstofdoelen valt echt niet te ontkomen’. De wetenschappers reageren daarmee op de stikstofdiscussie, waarin steeds vaker wordt gesuggereerd dat technologische innovaties ook tot de benodigde stikstofreductie kunnen leiden.

De wetenschappers noemen de huidige situatie een gelegenheid om verschillende problemen, zoals droogte, klimaat en natuurherstel, tegelijkertijd aan te pakken. (...)

Aanleiding voor de oproep vormt een plan van wetenschapper Han Lindeboom, die eerder deze maand in De Telegraaf opperde dat krimp van de veestapel niet nodig is als het kabinet investeert in een aantal technologische innovaties. Ook CDA-leider en vicepremier Wopke Hoekstra zaaide twijfel bij de stikstofaanpak van het kabinet, toen hij afgelopen vrijdag in een interview met het AD zei dat de in het regeerakkoord voorgenomen halvering van de stikstofuitstoot „niet ter discussie staat”, maar dat het doel van 2030 voor het CDA „niet heilig” is.

Hele artikel

Nieuwsgierige koeien in een weiland nabij natuurpark de Groote Peel. Foto Rob Engelaar/ANP.

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit #vion #frieslandcampina #agrifirm

Quote 500-families zijn de drijvende kracht achter het boerenprotest

Marcia Luyten (De Volkskrant)

(...) … ‘Weet je wat dat is, verantwoordelijkheid…?’

Misschien is dat ongeveer wat de Amerikaanse kleuterjuf Mrs. Frazzled zou zeggen tegen De Heus, Royal A-Ware, Vion, FrieslandCampina, Agrifirm en de andere grote bedrijven die donderdag niet naar Johan Remkes gaan. (...)

Als donderdag stikstofbemiddelaar Johan Remkes praat met de grote commerciële partijen die aan de boeren miljarden verdienen, dan ontbreken uit de agro-industrie de belangrijkste bedrijven. Ook brancheorganisatie van veevoerfabrikanten Nevedi kondigde aan thuis te blijven, net als de koepelorganisatie van supermarkten CBL.

In de stikstofcrisis zijn de boeren de vooruitgeschoven post. De boer als symbool waar de natie zich graag omheen vouwt. (...)

Volgens CBS-cijfers was in 2017 van de Nederlandse melkveehouders 63 procent miljonair (een vijfde van alle Nederlandse miljonairs). Sindsdien is de melkproductie flink gestegen, hun kapitaal waarschijnlijk navenant. (...)

In NRC Handelsblad ging Tom-Jan Meeus na wat zij doen om het stikstofdebat te beïnvloeden en ontdekte: alles om grootschalige, industriële landbouw intact te laten. Ze hebben directe lijntjes met Den Haag. Ze sponsoren tv-programma’s die het imago van de boer opkrikken. Ze betalen de stichting Agri Facts die met alternatieve feiten twijfelt zaait over het stikstofbeleid. Ze steunen Agractie dat boerenprotesten organiseert.

De grote commerciële bedrijven zijn daarmee de drijvende kracht achter het boerenprotest. (...)

Het is een pijnlijk geval van privatising gains, socializing losses. De winst is privé, de kosten zijn voor de samenleving. Niemand zet miljoenen reclamegeld in voor de oude eiken op de Veluwe die omvallen. Geen bedrijf betaalt actiegroepen om de rechten van kinderen te beschermen tegen de vernietiging van hun leefomgeving. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Ongestoord kunnen boeren de rechtsorde ondermijnen (NRC)

Marcia Luyten

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit #vion #frieslandcampina #agrifirm

Verloren decennium

De Groene Amsterdammer

Had ik maar een paar jaar extra gehad om Nederland voor te bereiden op deze gascrisis, zal Mark Rutte deze zomer denken. Dan waren de grote bergingen in Norg, Grijpskerk en Bergermeer nu voor de volle honderd procent gevuld, tegen een fractie van de huidige prijs. Geen angst voor Poetins chantage. (...)

Hadden we maar iets meer speelruimte gehad om de boeren perspectief te bieden, schiet het door het hoofd van stikstofminister Christianne van der Wal, terwijl boze veehouders wegen blokkeren ter verdediging van hun vermeende recht op intensieve dierhouderij. Eerlijk is eerlijk: voor de grootste stikstofuitstoters is hoe dan ook geen plaats in Nederland. (...) Maar wie weet had Van der Wal met wat extra tijd de angel uit de protesten kunnen halen. Op zachte doch besliste toon had zij de boeren voorbereid op een nieuw, houdbaarder verdienmodel.

Hadden we de arbeiders maar om onze fraaie plannen uit te voeren, verzucht de ministerraad in koor. Met stip boven aan het wensenlijstje: de klimaatmaatregelen. Zonder personeelsschaarste was het isoleren van tochtige woningen (zie opnieuw de gascrisis) een fluitje van een cent. (...)

Was geld maar gratis, droomt Sigrid Kaag van Financiën ’s nachts. De hoogste inflatie sinds een halve eeuw brengt 1,2 miljoen huishoudens in de financiële problemen, berekende het Centraal Planbureau. Het Nibud waarschuwt dat behalve de lagere inkomens ook de middenklasse moeite heeft de dure boodschappen en torenhoge energierekening te betalen. (...)

Natuurlijk: met weemoedig terugblikken lossen de steeds talrijkere crises zich niet op. Maar dit is anders. Die wat-als-wereld bestond namelijk. We hebben er allemaal in geleefd. Tien jaar geleden geleden, in 2012, telde Nederland ruim een half miljoen werklozen. Mensen die met alle plezier – en tegen een aanzienlijk lagere vergoeding dan nu – hadden willen meewerken aan de energietransitie. Het melkquotum was nog niet afgeschaft. In de jaren daarop was gas ruim tien keer zo goedkoop als nu. En het allerbelangrijkste: de rente daalde tot onder het nulpunt. De Nederlandse overheid kreeg, met andere woorden, miljoenen euro’s cadeau als zij geld leende.

Het liep anders. Den Haag verzuimde het lot uit de loterij te verzilveren.De historisch unieke mogelijkheid om Nederland voor een zacht prijsje de fossielvrije, stikstofarme en sociaal rechtvaardige toekomst in te loodsen, onafhankelijk van Poetin, bleef onbenut. Beter gezegd: de regerende partijen zagen de kans niet eens. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #kabinet #regering #rutte #vvd #energie #energiecrisis #gascrisis #rusland #oekraine #putin #gasvoorraad #boeren #boerenprotest #stikstof #stikstofcrisis #veeteelt #intensieve_veeteelt #intensieve_dierhouderij #melkquotum #arbeidsmarkt #personeelsgebrek #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #klimaatmaatregelen #energietransitie #inflatie #armoede #ongelijkheid #toeslagenschandaal #energierekening #nibud #bezuinigingen #begrotngsdiscipline

Ongestoord kunnen boeren de rechtsorde ondermijnen

Hubert Smeets (NRC)

De stoottroepen van het agro-industrieel complex zijn deze week weer een Rubicon overgestoken. Vorige maand intimideerden ze met hun trekkers een provinciebestuur, minister en parlementariër. Woensdag dumpten ze boomstronken, mest en hooibalen langs snelwegen rond de Veluwe en staken die soms in de fik. De activisten poetsten snel de plaat.

Die heimelijke aftocht bleek onnodig. De politie kwam niet. Het is nu eenmaal „lastig” om de aanstichters te vinden, liet het korps Midden-Nederland woensdagmorgen weten. (...)

Net als de boerenblokkades van afgelopen tijd had ook deze demonstratie kwantitatief weinig om het lijf: een paar duizend mensen. De betogingen tegen de Sovjetinvasie in Tsjechoslowakije (1968) of de militaire staatsgreep in Chili (1973) waren massaler. Maar dat zegt anno 2022 niet veel. De informele falanxen van Agractie en Farmers Defence Force – informeel, omdat de voorlieden Bart Kemp en vooral Mark van den Oever listig stommetje spelen als acties de grenzen van burgerlijke ongehoorzaamheid overschrijden – beschikken over wapens. Tegen stenen kan de ME zich beschermen met schilden en helmen; tegen trekkers van drieduizend kilo of meer helpen alleen Spaanse ruiters of kraaienpoten.

Het boerenkamp ontplooit meer macht dan het volgens het principe one man, one vote zou kunnen hebben. (...)

Geen misverstand. De regering treft blaam. Jarenlang heeft ze het boerenvraagstuk vooruit geschoven of technocratisch verpakt. Depolitiseren is, zoals bekend, een kerncompetentie van premier Rutte. (...)

De krakersleuze ‘jullie rechtsorde is onze rechtsorde niet’ is werkelijkheid geworden. Talrijke burgemeesters durven het bijvoorbeeld niet aan om de publieke ruimte te vrijwaren van omgekeerde driekleuren. (...)

Het illustreert hoe defaitistisch de overheid is geworden als de rechtsorde willens en weten wordt ondermijnd.

Hele artikel

> Zie ook: Wat het effect is als de boerenlobby dit wint (NRC)

Hubert Smeets

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit

Dankzij de scheldboeren is voor mij nepvlees het nieuwe normaal

Harriët Duurvoort (De Volkskrant)

Brandende hooibalen, gedumpte mest, trekkertirades op sociale media. De bepaald onsympathieke manier waarop de boeren actievoeren heeft als onbedoeld positief effect dat het veganisme de wind in de zeilen krijgt. Met redelijke boeren wil ik best in gesprek. Maar hoe meer je op sociale media de huid wordt volgescholden, hoe meer zin je hebt eindelijk serieus op zoek te gaan naar een alternatieve leefstijl waarbij je als consument bijdraagt aan een beter milieu en je handen voorgoed aftrekt van structurele dierenmishandeling. Weg met de megastallen, weg met de intensieve veehouderij. En stiekem weg met de intimiderende steeds extreemrechtsere scheldboeren.

Een scheldkanonnade, nadat ik iets had gezegd over het onwelvoeglijk gebruik van de term holocaust in verband met het lot van de boeren op Twitter, was voor mij vorig jaar het laatste zetje om veganisme een kans te geven. (...)

De opmars van nepvlees is gelukkig niet meer te stuiten sinds de smaak is geperfectioneerd. Vleesvervangers zijn daarbij inmiddels, ondanks de asociale winst die er op de producten wordt gemaakt (tussen de 35 en 50 procent tegenover 8 procent op vlees), door de inflatie voordeliger dan vlees. (...)

De Oostenrijkse Burger King vraagt haar gasten inmiddels: ‘Der Whopper Normal oder mit Fleisch?’ (...)

Als nieuwbakken veganist kan ik mij goed heugen hoe ik mijn eerste plantaardige Whopper uitprobeerde. Ik zette mijn tanden in het vlees en dacht: Ja, dit heb ik lang gemist. Maar och dat arme dier, want ze moeten een foutje hebben gemaakt. Schuldbewust liep terug ik naar de kassa. Jullie hebben mij een echte Whopper gegeven, zei ik. ‘Nee hoor, mevrouw. Dit was een vegan.’ (...)

Dan is het maar soja met een miljoenmiljard e- nummers, het smaakt en er is tenminste geen met hormonen en antibiotica volgespoten verdrietig rund voor geslacht. (...)

Als we alleen nog plantaardig eten, hebben we 75 procent minder landbouwgrond nodig. (...)

Ik kan als betaalbaar en gezond plantaardig proteïne-alternatief voor vlees of vleesvervangers aanbevelen: een potje kikkererwten van 0,89 euro afspoelen in een zeef; olijfolie, knoflook, gember, hete paprikapoeder en ras el hanout erop strooien, 10 minuten in de oven, klaar. Heerlijk.

Hele artikel

> Zie ook: Wat het effect is als de boerenlobby dit wint (NRC)

> Zie ook: De bedrijven van Quote 500-families die het boerenprotest aanwakkeren (NRC)

Harriët Duurvoort

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit" #burger_king #kentucky_fried_chicken #veganisme #veggie_burger