#landbouw

berternste2@diasp.nl

‘Honger is een verbijsterende ramp, maar er is nauwelijks aandacht voor’

NRC (€)

Hongersnood - Als de wereld niet ingrijpt zal het aantal mensen dat honger lijdt nog verder toenemen, door oorlogen en klimaatverandering, aldus Hans Hoogeveen, topadviseur van de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties. „Waar ik boos om word, is dat we in Europa de oplossing voorhanden hebben.”

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Hans Hoogeveen staand voor rij vlaggen
Hans Hoogeveen

‘Verbijsterend” en „huiveringwekkend” noemt Hans Hoogeveen het. Dat bijna dertig jaar na de eerste mondiale afspraken over de bestrijding van honger nog bijna 800 miljoen mensen honger lijden door oorlogen, andere conflicten en klimaatverandering – en dat dit aantal zonder ingrijpen over twee jaar is gestegen tot een miljard mensen. (...)

Voor deze ramp hebben de media „niet of nauwelijks” belangstelling, want „zij concentreren zich alleen maar op klimaatverandering.” (...)

„Je ziet dat gebrek aan aandacht niet alleen bij kranten, maar ook bij politici.” (...)

„Als we niet handelen, zal het aantal conflicten in de wereld nog verder toenemen. (...) Wat je vrijwel nergens hoort, is dat er in Soedan en Zuid-Soedan op dit moment meer mensen sterven dan in andere oorlogen bij elkaar. Ongeveer twee miljoen mensen zijn er al gestorven ten gevolge van de oorlog, hongersnood en ziektes, veroorzaakt door een conflict dat niet alleen ideologisch is, maar ook gevolg is van voedseltekorten, gevechten om land.” (...)

„Ik ben in vluchtelingenkampen in onder meer Ethiopië geweest, en daar schrik je vreselijk van de ellende. Wat jongeren daar tegen mij zeggen, is dit: denkt u nu echt dat wij niet weten dat van de tien mensen die migreren er misschien maar twee in Europa aankomen? Dat de rest onderweg sterft? En dat van de overgebleven twee er maar één asiel krijgt of een baan waarmee hij geld naar hier kan sturen? Wij willen natuurlijk niet weg van onze familie. Maar we hebben geen andere keus, want we hebben hier geen voedsel, geen uitzicht op banen.” (...)

„Europa besteedt miljarden aan het tegenhouden van migranten. Wat ik niet zie en hoor, is hoe Europa en andere delen van de wereld op duurzame wijze zouden kunnen investeren in economische ontwikkeling van die landen. Dus niet investeren in muren en hekken, maar in landbouw. Daar hebben we de mogelijkheden voor.”

Er zijn toch al mondiale afspraken over duurzaamheidsdoelen?
„Nou, als er iets binnen de VN moet veranderen, is het dat die zich gaan richten op de implementatie van gemaakte afspraken, ook om voedselcrisis daadwerkelijk aan te pakken. Want dat is natuurlijk het grote manco van de VN: dat landen te vaak bezig zijn met commitments en het recyclen van die commitments, en plechtig beloven dat ze in 2030 de duurzaamheidsdoelen gaan halen, maar zonder die doelen te implementeren. Als ik aan die landen vraag hoe ze de doelen gaan halen, blijft het te vaak stil. Er is een implementation gap.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #honger #hongersnood #media #nieuws #journalist #journalistiek #landbouw #voedselproductie #eu #europese_unie #duurzaamheid #duurzaamheidsdoelen #soedan

berternste2@diasp.nl

Hoe leg je zulk laf klimaatbeleid uit aan mensen die straks de boodschappen niet kunnen betalen?

Irene van Staveren (Trouw) (€)

(...) Nee, stelde mijn gesprekspartner, we moeten naar de toekomst kijken en er gewoon op vertrouwen dat we mogelijke negatieve gevolgen van klimaatverandering met nieuwe technologische vindingen wel kunnen oplossen. Ik was even van mijn stuk gebracht toen het gezicht op mijn scherm triomfantelijk beweerde dat de mensheid tenslotte toch ook de ijstijden heeft overleefd? (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Irene van Staveren
Irene van Staveren

Tijdens het hoogtepunt van de laatste grote ijstijd, zo’n 20.000 jaar geleden, leefden er hooguit 8 miljoen mensen op de hele wereld. Die migreerden naar gebieden waar voldoende voedsel te vinden was zonder gehinderd te worden door landsgrenzen en asielbeleid. Vandaag de dag moet onze planeet duizend keer zoveel mensen voeden.

Er is voldoende bewijs dat de opwarming tot nu toe al de voedselproductie wereldwijd aantast. Elke tiende graad verdere opwarming maakt dat erger. (...)

(V)oedselschaarste heeft effect op gezondheid, migratie, geopolitieke spanningen en ongelijkheid, om maar wat te noemen.\r\n\r\nMaar wat doet onze minister van klimaat en groene groei? Die schuift maatregelen op de lange baan omdat ze politiek ingewikkeld liggen. (...)

Hoe gaat ze zulk laf beleid uitleggen aan degenen die over een paar jaar hun energierekening of boodschappen niet meer kunnen betalen? Of aan klimaatvluchtelingen? Geen beleid voeren, dat is pas achteruitkijken.

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatcrisis #voedselvoorziening #landbouw #energie #klimaatvluchtelingen #klimaatbeleid

berternste2@diasp.nl

‘We moeten af van het beeld dat Nederland kampioen landbouw is: het is verstikkend en houdt verandering tegen’

NRC (€)

Het kabinet wil de mestcrisis en stikstofproblematiek aanpakken met versoepeling van milieunormen en technologische oplossingen. Maar volgens oud-hoogleraar Jan Douwe van der Ploeg is het verdienmodel van de intensieve landbouw ‘failliet’.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van
_ Jan Douwe van der Ploeg: „Boeren, dat waren toch zelfredzame ondernemers? Of zijn ze in dienst van de overheid?” Foto Roger Cremers_

„We hádden een verdienmodel. Dat was doorgaande schaalvergroting, intensivering, specialisatie en marktverovering. Goed beschouwd is dat model failliet, omdat de Nederlandse landbouw en veeteelt tegen ecologische, wettelijke en financiële grenzen aan lopen. En toch wil de agrarische sector er helemaal niet vanaf. In plaats daarvan kijken boeren steeds naar de overheid: garandeer ons een verdienmodel. Boeren, dat waren toch zelfredzame ondernemers? Of zijn ze in dienst van de overheid?” (...)

„Het klinkt al snel nostalgisch, maar het boeiende is dat de verdiencapaciteit van kleinere, ecologische boeren boven die van meer geïndustraliseerde landbouw kan uitkomen. Het vergt wel meer arbeid, maar er zijn minder investeringen en kosten en er gaat minder geld naar toeleveranciers, voor bijvoorbeeld kunstmest. Eerst zijn de opbrengsten lager, maar met kennis en vakmanschap kunnen de inkomsten heel behoorlijk worden.” (...)

„En zo is dat protest [van Farmers Defence Force en Agractie] naar een rechts-populistische beweging gemodelleerd. Boeren die niet meededen, of kritisch over het protest waren, werden geïntimideerd. Ik hoor van veel boeren dat ze eigenlijk schoon genoeg hebben van zulke acties. Ze willen best een omslag naar schonere landbouw, al zijn ze ook afwachtend. Eerst kijken wat BBB in het kabinet voor elkaar krijgt.” (...)

„De Rabobank heeft in mijn ogen de dure plicht om aan die verandering mee te betalen, die hebben de afgelopen decennia op een ongelofelijk onverantwoorde manier geld in vergroting van bedrijven gestoken. Het vorige kabinet wilde een astronomisch bedrag van 25 miljard euro in het landelijk gebied steken – ja, dat is nu weg. Maar met hun eigen verdiencapaciteit kunnen ecologische boeren ook een heel eind komen, denk ik.” (...)

„Er is een hele onlogische situatie ontstaan: Nederland is een kleine rivierdelta met hele dure grond. Die schaarse, kostbare grond wordt voor de helft gebruikt voor landbouw en veeteelt, terwijl die maar een paar procent van het bbp vertegenwoordigt. Van die producten wordt zo’n 70 procent geëxporteerd over de hele wereld, en zelf importeren we granen uit Frankrijk en Oekraïne en soja uit Brazilië om onze varkens mee te voederen.” (...)

„Maar in arme landen werken kleine boeren in deze tijd ook keihard om eenzelfde route af te leggen. Het pijnlijke is dat hele landbouwsectoren daar weggeconcurreerd worden door de import van goedkope landbouwproducten uit Europa, en met name ook Nederland.” (...)

„Dat hoor je nu inderdaad in de BBB-wereld: we gaan het oplossen in Brussel. Vergeet het maar. Ik heb veel voor de Europese Commissie en in EU-lidstaten gewerkt. Het sentiment is: Nederland heeft ons weggeconcurreerd met goedkope productie. Zo hebben ze hun eigen leefomgeving naar de knoppen geholpen. Laat ze het dan ook maar zelf oplossen.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #landbouw #mest #mestoverschot #stikstof #natuur #eu #europese_unie #boeren #boerenprotest #watervervuiling #uitstoot #luchtvervuiling

berternste2@diasp.nl

Wilders wil mensen weg hebben; ik noem dat extreemrechts

Stevo Akkerman (Trouw) (€)

Er gaat ‘heel veel veranderen in Nederland’, zei Geert Wilders, en hij was nog niet uitgesproken of zijn kompaan Martin Bosma besloot de vrijheid van Tweede Kamerleden te beperken. Laurens Dassen, fractievoorzitter van Volt, gebruikte de aanduiding ‘extreemrechts’ voor de PVV, daar was Bosma niet van gediend. “Dat is een nazi-vergelijking, ik vind niet dat we dat hier moeten doen.” (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Stevo Akkerman
Stevo Akkerman

Maar afgezien van de terminologie, het is voor iedereen duidelijk tot welke politieke familie de PVV behoort. Dat is lastig voor de drie partners – het meest voor NSC, dan VVD, dan BBB. (...)

De PVV-leider zei ‘misschien wel het hardst te hebben gevochten’ voor de intrekking van de spreidingswet. Ik denk dat zijn overwinning op dit punt om twee redenen veelzeggend is. In de eerste plaats omdat het hier gaat om tergende symboolpolitiek. (...) Maar voor Wilders zijn chaos en wantoestanden in Ter Apel alleen maar gunstig; bij een ordentelijke opvang heeft hij niets te winnen.

Dat VVD’er Eric van der Burg als staatssecretaris voor asielzaken de verliezer is van dit spel – hij huilde woensdag bij het VVD-beraad, maar stemde toch in met de moord op zijn wet – is ook veelzeggend. Het tekent de teloorgang van het humanisme binnen de VVD en het laat zien hoe ongestraft Wilders te werk kan gaan, zowel qua inhoud als qua stijl. (...)

De verscheidenheid van een open samenleving, waar de parlementaire democratie vorm aan geeft, kan hem gestolen worden – ik noem dat extreemrechts. “Nederland wordt weer van ons”, zei [Wilders] donderdag. Wie zijn die ‘ons’?

Hele artikel

Zie ook: Met de PVV in centrum van de macht wordt het abnormale ten onrechte genormaliseerd

Tags: #nederlands #nederland #regering #verkiezingen #coalitie #pvv #nsc #bbb #vvd #landbouw #landbouwbeleid #stikstof #mest #klimaat #watercrisis #natuur #migratie #migranten #asiezoekers #vluchtelingen

berternste2@diasp.nl

Met de PVV in centrum van de macht wordt het abnormale ten onrechte genormaliseerd

NRC

(...) In de eerste analyses over het coalitieakkoord klinkt opvallend genoeg vooral door hoe „normaal” het eigenlijk allemaal lijkt te zijn. (...)

Wie beter kijkt, ziet onder dat laagje normaal een wereldbeeld schuilgaan dat niet past bij hoe Nederland zich de afgelopen decennia nationaal én internationaal heeft geprofileerd.

(Tekst loopt door onder het logo.)

Logo van NRC

De ‘trots’ uit de titel [van het coalitieakkoord] lijkt vooral te duiden op een Nederland dat zich angstig in zichzelf keert, niet meer over de dijken heen wil kijken. Een Nederland dat vluchtelingen en internationale studenten het liefst buiten de deur houdt, en dat binnen de landsgrenzen met 130 kilometer per uur op een klimaatcrisis wil afscheuren. (...) Een land waarin de kiezer zich opgejut door de politiek vol wantrouwen (Toeslagenaffaire, Groningen) afkeert van de eigen overheid (een bezuiniging van 22 procent op het ambtelijk apparaat) en waarin blikverruimende sectoren als cultuur en toerisme gestraft worden met hogere BTW-tarieven (behalve natuurlijk kamperen, liefst bij de boer). (...)

Want de scherpste randjes van het PVV-programma mogen dan afwezig zijn in het programakkoord, de rancunepolitiek waarmee Wilders zichzelf tot grootste partij van het land heeft weten te maken sijpelt nog wel steeds door. De ‘gewone’ Nederlander wordt op alle fronten ontzien, de lasten worden gelegd bij asielzoekers, moslims, de natuur, Europa, de culturele sector. (...) Deze club van vier partijen laat een rauw rechts-conservatisme neerdalen op Nederland. Dat is wat een meerderheid van de kiezers, die op deze partijen gestemd heeft, kennelijk wil. (...)

Hele artikel**

**> Zie ook: Formerende partijen bieden geen enkele (haalbare) oplossing voor crisis in de landbouw

Tags: #nederlands #nederland #regering #verkiezingen #coalitie #pvv #nsc #bbb #vvd #landbouw #landbouwbeleid #stikstof #mest #klimaat #watercrisis #natuur #migratie #migranten #asiezoekers #vluchtelingen

berternste2@diasp.nl

Formerende partijen bieden geen enkele (haalbare) oplossing voor crisis in de landbouw

Follow the Money

Wat zijn de plannen van de beoogde coalitie voor de landbouw? Boeren krijgen op de korte termijn financiële steun in de vorm van goedkope diesel en een vergoeding voor agrarisch natuurbeheer. Maar de hete aardappel wordt wederom doorgeschoven en wordt alleen maar heter. ‘Echte maatregelen om boeren te helpen met stikstof, mest, klimaat en de dreigende watercrisis worden niet genomen.’ (...)

Hele artikel

Foto van de fractieleiders van de formerende partijen

Tags: #nederlands #nederland #regering #verkiezingen #coalitie #pvv #nsc #bbb #vvd #landbouw #landbouwbeleid #stikstof #mest #klimaat #watercrisis #natuur

berternste2@diasp.nl

Onbegrijpelijk, de kritiek op Adema’s mestplan

Trouw

Om de mestcrisis te bedwingen, trekt landbouwminister Adema royaal de portemonnee. Liefst vier miljard heeft hij ervoor over om orde op zaken te stellen in de veehouderij. Dat Adema vooral kritiek uit die hoek oogst, is een gotspe na alle respijt die de boeren decennialang is gegund. (...)

(Tekst loopt door onder de illustratie.)

Illustratie met woord Commentaar
.

Jaar in jaar uit liet Brussel toe [meer mest op het land uit te rijden], daartoe overgehaald door de plechtige Haagse belofte dat de kwaliteit van het oppervlaktewater in sloten en plassen ondertussen stevig zou verbeteren.

Achteraf bezien is het verbazingwekkend hoeveel respijt de boer is gegund, want van herstel was nimmer sprake. Eerder het tegendeel, zoveel mestresten en bestrijdingsmiddelen spoelden jaar in jaar uit weg, met alle gevolgen voor natuur en milieu. Verwonderlijk ook, hoe braaf de burger jaar in jaar uit de rekening daarvan betaalde, via een almaar hogere zuiveringsheffing bijvoorbeeld.

Daarom is het ook volstrekt ongeloofwaardig hoe boerenorganisaties, maar ook hun stem in het parlement, de BBB, het nieuwste voorstel van Adema onder vuur nemen en zand in de machine pogen te strooien. (...)

Het boerenbedrijfsleven moet in feite de handjes dichtknijpen, zo royaal komt de overheid de sector ook dit keer weer tegemoet. (...)

In feite herstelt Adema het evenwicht op het platteland, wat kansen biedt voor de natuur en de biodiversiteit. Na vijftig jaar intensieve veehouderij wordt het daarvoor de hoogste tijd.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #landbouw #natuur #veeteelt #intensieve_veehouderij #lto #bbb #adema #mest #mestoverschot

berternste2@diasp.nl

Onderzoek: stikstofplannen overheid onvoldoende om doelen 2030 of 2035 te halen

NRC

Stikstofbeleid - Na het bestuderen van de plannen die de provincies hebben ingediend bij het Rijk concluderen het PBL en het RIVM dat het halen van de stikstofdoelen binnen de gestelde termijnen „niet plausibel” is. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van minister Christianne van der Wal
Demissionair minister Christianne van der Wal van Natuur en Stikstof (VVD). Foto Robin Utrecht / ANP.

Om de gestelde doelen wel te halen zou de veestapel nog verder moeten inkrimpen, zouden natuurgebieden moeten worden uitgebreid en moet de wijze waarop landbouwgrond wordt gebruikt veranderen. Maar volgens de kennisinstellingen is het „niet plausibel” dat dit allemaal binnen tien jaar gaat lukken „gezien de omvang van de opgave”. (...)

Ook vinden ze dat de voorgestelde stikstofaanpak van de provincies te veel stoelt op „onrealistische theoretische aannames”, omdat veel technische maatregelen zich nog in de experimentele fase bevinden en nog maar moet blijken of die in de praktijk werken. (...)

En het is sowieso nog maar de vraag hoeveel er over blijft van alle plannen van Van der Wal, omdat verkiezingswinnaars PVV, NSC en BBB weinig zien in haar stikstofbeleid.

Hele artikel

> Zie ook: Een natuurminister die tegen natuurbescherming lobbyt, in Nederland kan het

Tags: #nederlands #nederland #natuur #natuurbescherming #milieubescherming #leefomgeving #vergunningen #Europese_natuurherstelwet #natuurherstel #stikstof #stikstofbeleid #klimaat #klimaatcrisis #lobby #van_der_wal #landbouw #veeteelt

berternste2@diasp.nl

Boeren verspreiden zonder het te weten microplastics over akkers, agrosector wist een verbod te vertragen

Follow the Money

Niet alleen op zee, maar ook op het Nederlandse platteland bestaat een ‘plasticsoep’. Duizenden kilo’s aan microplastics worden bewust toegevoegd aan kunstmest en andere landbouwproducten. Boeren weten vaak van niets. Het RIVM is bezorgd over de langetermijnrisico’s voor mens en milieu. Ondertussen krijgt de landbouwindustrie van Europa nog jarenlang groen licht om de microplastics over akkers en weiden te blijven uitrijden. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van
Een boer in Alphen rijdt in alle vroegte zijn mest uit. © ANP/Marcel van den Bergh.

Jaarlijks wordt in Nederland tussen de 90 en 670 ton aan schier onzichtbare stukjes plastic gebruikt in de akkerbouw en bloementeelt. Europees gezien gaat het om zo’n tienduizend ton microplastics per jaar. Boeren weten er vaak niet vanaf, bleek uit onderzoek van Marina Bool van de Plastic Soup Foundation. (...)

Daarnaast worden microplastics gebruikt als antiklontermiddel in zeer gangbare varianten van kunstmest, goed voor in totaal vierduizend ton plastic per jaar in Europa. Verder krijgen zaden soms een beschermend plastic laagje, en bevatten gewasbeschermingsmiddelen (oftewel pesticiden) soms plastic. (...)

‘In totaal wordt in de EU/EER elk jaar naar schatting ongeveer 145.000 ton microplastics gebruikt. Jaarlijks komt bij gebruik van producten die deze microplastics bevatten ongeveer 42.000 ton microplastics in het milieu terecht.’ (...)

Ook in landbouwproducten worden microplastics beteugeld – maar daarvoor is een transitieperiode ingesteld van vijf jaar, en voor sommige toepassingen zelfs acht jaar. (...)

Producenten van kunstmest willen de microplastics nog een tijd kunnen gebruiken. (...) Bovendien: er zou in de landbouwsector geen alternatief voor microplastics zijn. (...)

Critici stellen echter dat de alternatieven al lang bestaan. In het rapport Phasing out the use of microplastics, geschreven door 180 samenwerkende Europese milieuorganisaties, staat dat in diverse producten natuurlijke alternatieven worden gebruikt die nu al verkrijgbaar zijn. (...)

‘Eigenlijk is de term “plasticsoep op het land” nog te positief,’ zegt bioloog Marina Bool. ‘De plasticsoep op zee ontstaat door zwerfafval, plastic dat op een andere plek terechtkomt dan we zouden willen. Maar in de landbouw wordt het plastic doelbewust en in grote hoeveelheden door de mens over de akkers en weilanden uitgereden. En degenen die het doen, hebben geen idee.’

Hele artikel

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #landbouw #pesticiden #zaden #kunstmest #microplastic #bodemvervuiling

berternste2@diasp.nl

Relschoppen en een grote bek is de snelste route naar macht, weet de boze boer

Merel van Vroonhoven (De Volkskrant)

(...) Want de boer is boos. Dit keer zijn de groene plannen uit Brussel de lont in het boerenkruitvat. De onvermijdelijke overgang naar meer duurzame landbouw. (...)

(Tekst loopt door onder de tekening.)

Tekening van Merel van Vroonhoven
Merel van Vroonhoven

‘Bloemetjes en bijtjes gaan vóór gevulde buiken van bevolking en boer’, roepen de boeren getergd. Een grotendeels fictief, maar uiterst doeltreffend narratief, zeker wanneer het gepaard gaat met de beproefde boerenprotesttactiek van trekkerblokkades en strontstortpraktijken. Voor de schermen veroordeeld, achter de schermen gretig ondersteund door agro-organisaties en multinationals uit de voedselverwerkings- en pesticidenindustrie, die hun lucratieve winsten niet graag zien verdampen en dus geen enkel belang hebben bij verandering. Het grootste deel van de Europese landbouwsubsidies belandt immers in de portemonnee van deze hele grote bedrijven, becijferde de The New York Times. (...)

‘Boeren zoeken hun toevlucht tot extreem geweld omdat ze weten dat politici daar gevoelig voor zijn’, zegt Yves Segers, hoogleraar aan de KU Leuven in Knack. Volgens Segers zijn tractoren ‘de tanks van het platteland, waardoor mensen zich laten intimideren en bang worden.’ (...)

Dat er boeren zijn die de gewelddadige acties verafschuwen, bleek deze week gelukkig ook. Helaas worden zij, net als de boeren die best openstaan voor een natuurinclusiever bedrijfsmodel, overstemd door schreeuwende herriemakers. Tekenend voor de huidige tijdgeest waarin relschoppen en een grote bek, versterkt door (sociale) media, de snelste routes naar macht en invloed zijn. Hierdoor wint het kortetermijnbelang van enkelen het steeds vaker van het langetermijnbelang van velen. Schreeuwers zijn verworden tot superhelden in onze extraversie-minnende samenleving. Voor fluisterstemmen van empathie, bedachtzaamheid en nuance is geen plek.

‘Ons einde zal uw honger zijn!’ schreeuwen de boeren in Brussel. ‘Mijn einde de uwe’, fluistert de Natuur. Tot op een dag de stilste stem het uitschreeuwt. Dan kan de vlag weer uit. Halfstok.

Hele artikel

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #landbouw #green_deal #natuur #natuurbescherming #vergroening #bestrijdingsmiddelen #pesticiden #agro-industrie #biodiversiteit #boeren #landbouwlobby #lobby

berternste2@diasp.nl

De boerenprotesten in Europa zijn vooral een goed getimede driftbui

Caroline de Gruyter (NRC) (https://mastodon.social/@eurocaro)

(...) [E]enderde van de Europese begroting gaat naar landbouw, terwijl de landbouwsector goed is voor 1,4 procent van het bbp. Van alle EU-landen krijgt Frankrijk het meest: een zesde. En raad eens wie daar vooral van profiteren? Grote boerenbedrijven. Want hoe meer hectares je hebt, hoe meer je krijgt. 20 procent van de boeren vangt 80 procent van de subsidies. Geen wonder dat het aantal kleine boeren afneemt.

De grootste klant van Europese landbouwfondsen is de agribusiness. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Caroline de Gruyter
Caroline de Gruyter

De boerenprotesten in Frankrijk, Duitsland, België en elders zijn eerder een goed getimede driftbui van een gepriviligeerde boerenklasse dan de desperate noodkreet van keuterboertjes die elke koe bij naam kennen en bij donker aan de keukentafel verzuipen in Brusselse paperassen over pesticiden of eco-heggen. Er zíjn amper keuterboertjes meer. En het gros zit niet in West-Europa, maar in landen als Roemenië. En wat die paperassen betreft: hoezo is het slecht dat je zakenlui die bakken geld krijgen stevig controleert? (...)

Brusselse ambtenaren weten dit natuurlijk. En ze haten het. Als je ergens in Europa keiharde kritiek wil horen op het Europese landbouwbeleid, moet je naar Brussel. Elke keer als de Europese begroting voor zeven jaar moet worden uitonderhandeld maken deze „zeikerds” voorstellen om minder landbouwfondsen aan de agribusiness te geven en meer aan kleine boeren die het wél nodig hebben (en aan anderen die vanwege ‘marktwerking’ amper rondkomen, zoals verplegers of onderwijzers). Maar zulke hervormingen komen er nooit door.

Waarom niet? Omdat de lidstaten over de begroting beslissen, niet Europese ambtenaren. En nationale leiders staan allemaal onder druk van de agrilobby. Ze weten: als ik grote boeren de waarheid vertel – namelijk dat je niet én kunt profiteren van de vrije landbouwmarkt én je hand kunt ophouden bij de overheid als het even tegenzit – stemmen ze volgende keer op Bardella [lijsttrekker van Marine Le Pens radicaalrechtse Rassemblement National]. (...)

[D]e agrilobby heeft de politiek bij de strot en drijft kiezers in de armen van radicaalrechts. De kleine boer heeft het nakijken. Het Europese landbouwbeleid moet op de schop, en wel nu.

Hele artikel

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #landbouw #landbouwbeleid #landbouwfondsen #protest #boerenprotest #agribusiness #agrilobby #radicaalrechts

berternste2@diasp.nl

Europarlement schrapt terugdringen pesticiden en torpedeert vergroeningsplan landbouw

NRC

Green deal - Een voorstel voor het terugdringen van chemische pesticiden werd afgewezen. Die stap is uniek en toont hoe zwaar de vergroening van de landbouw onder druk staat.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van sproeien van akker
.

De vergroeningsplannen voor de Europese landbouw dreigen volledig van de rails te lopen. Woensdag verwierp het Europees Parlement een ambitieuze wet die het gebruik van pesticiden terug moest dringen. De afwijzing is zeer uitzonderlijk en betekent dat het wetsvoorstel vrijwel zeker een vroege dood sterft. Daarmee verdwijnt ook het doel om het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de EU per 2030 te halveren vrijwel zeker uit zicht.

Het is de eerste keer dat een voorstel uit de zogeheten Green Deal afgewezen wordt, maar die treft direct een cruciale bouwsteen voor de vergroening van de landbouw. (...)

Sarah Wiener, de Duitse Groene Europarlementariër die de onderhandelingen over de wet leidde, sprak van een „zwarte dag voor de samenleving en het milieu – en ook voor boeren die bevrijd willen zijn van de agro-industrie”. (...)

Aanleiding voor de nieuwe wetgeving was de dramatische staat van biodiversiteit in Europa, die, zo blijkt uit talloze onderzoeken, direct samenhangt met het grootschalige gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Pesticiden zoals de omstreden onkruidverdelger glyfosaat worden bovendien in toenemende mate in verband gebracht met gezondheidsschade. Onomstotelijk bewijs voor de samenhang met ziektes als Parkinson is er nog altijd niet, waardoor het middel toegestaan blijft. Juist vorige week verlengde de Europese Commissie de toelating van glyfosaat op de Europese markt met nog eens tien jaar. (...)

Nu de pesticidewet door het Europarlement is afgewezen, lijken de reductiedoelen vrijwel zeker onhaalbaar. (...)

Ook andere groene voorstellen staan onder druk. Dit najaar werd al duidelijk dat de normen voor uitlaatgassen van auto’s niet verder aangescherpt gaan worden. Een voorstel om de voedingsketen vergaand te verduurzamen is helemaal geschrapt, net als een herziening van de lijst verboden chemicaliën. Tenslotte is een plan om de leefomstandigheden van dieren in de bioindustrie te verbeteren flink vertraagd en dreigt dat volgens critici ook verzwakt te worden.

Hele artikel

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #landbouw #green_deal #natuur #natuurbescherming #vergroening #glyfosaat #bestrijdingsmiddelen #pesticiden #agro-industrie #biodiversiteit #boeren #landbouwlobby #lobby

berternste2@diasp.nl

De kloof tussen stad en platteland is de valse romantiek over het boerenleven

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

Er schijnt een kloof te bestaan tussen stad en platteland. Enige tijd terug hoorde ik hierover een merkwaardig gesprek op de radio tussen een wetenschapper die het had onderzocht en een politicus. De wetenschapper kon aan de hand van zijn onderzoeksresultaten aantonen dat het met die kloof wel meeviel.

Einde debat, zou je zeggen, maar daar was de politicus het niet mee eens. (...)

Nu zou ik de geleerde van de radio moeten volgen en er verder het zwijgen toe doen, maar ik wil toch een piepklein kloofje aanwijzen dat niet in het onderzoek is meegenomen: veel stadse lui hebben een te romantisch beeld van het platteland. Ze geloven misschien nog net dat God Jorwerd heeft verlaten, maar het wil er niet in dat ook Ot en Sien van het erf zijn vertrokken.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Teun van de Keuken
Teun van de Keuken

Als je aan het platteland denkt, denk je aan de plaatjes op eierdozen. Een kerktoren, een paar koeien in de wei en een handvol kippen die vrolijk rondscharrelen. Net buiten het kader van de eierdoos wentelen een paar knorrende varkens zich met kwispelende krulstaarten vrolijk door de modder. (...)

Terwijl landbouw allang niet meer gezellig en romantisch is. Het is een miljardenbusiness waarin door schaalvergroting met heel veel dieren geld moet worden verdiend. Varkensboeren zijn aannemers. Ze gooien ergens een gigantische dichte stal neer, proppen er tienduizenden varkens in, berekenen hoe veel voer ze erin moeten pompen en wanneer de beesten rijp voor de slacht zijn. Lopendebandwerk. Kippenstallen? Net zoiets. Bent u weleens in zo’n ruimte geweest? Ik wel. Niks romantisch aan.

In de gemeente Venray wonen 40 duizend mensen, 650 duizend varkens en 4,2 miljoen kippen. Wat dacht u dat zoiets met de luchtkwaliteit doet? Dankzij ons vee (100 miljoen kippen!) zijn wij de grootste poepproducent van de wereld. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #stad #platteland #kloof #landbouw #veeteelt #boeren #pluimvee #varkens #megastallen #luchtvervuiling #mest #mestoverschot

berternste2@diasp.nl

Als het om de landbouwsector gaat moet het CBS op z’n woorden passen

Frank Kalshoven (De Volkskrant)

De Nederlandse landbouwsector boekte afgelopen jaar een exportrecord, bleek afgelopen week uit het jaarlijkse rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Wageningen Universiteit (WUR). De media berichtten hierover in dier voege. Aangezien het woord ‘record’ 27 keer wordt genoemd in het 116 pagina’s tellende rapport was dit ook lastig te vermijden.

Ik heb bezwaren tegen deze publicatie. Niet tegen de getallen. Wel tegen de woorden. En tegen het inhoudelijke onbegrip. (...)

Het veelvuldige gebruik van het woord ‘record’ duidt op fan-gedrag. Zo van: kijk onze landbouwsector eens lekker bezig zijn.

Overdreven? Ik bleef vooral hangen aan deze zin. ‘De forse percentages (van de groei van het landbouwaandeel in het goederenoverschot, red.) benadrukken nog maar eens dat de landbouw van groot belang is voor de Nederlandse goederenhandel en de Nederlandse economie als geheel.’ Hup landbouw hup, laat de leeuw niet in z’n hempie staan.

Voor de goede orde: het volume van de export van landbouwgoederen daalde vorig jaar. (...) Omdat de prijzen harder stegen dan het volume daalde, resulteerde per saldo een toename van de waarde in euro’s van de export. (...)

Het inhoudelijke onbegrip is nog storender. Het rapport ademt vanuit al z’n poriën de boodschap dat exportgroei (van landbouwgoederen) goed is, en meer export beter, en nog meer export nog beter. Vandaar ook de hierboven geciteerde zin waarin staat dat de landbouw zo belangrijk is voor de Nederlandse economie als geheel. Maar dit is onjuist. Sterker: het handelsoverschot van Nederland is een probleem. (...)

Hele artikel

Foto van Frank Kalshoven
Frank Kalshoven

Tags: #nederlands #nederland #landbouw #export #cbs #wur #Centraal_Bureau_voor_de_Statistiek #Wageningen_Universiteit #beeldvorming #boeren #exportoverschot #handelsbalans

berternste2@diasp.nl

Ik ben helemaal voor een betere relatie tussen boeren en burgers. Maar wel graag op basis van echte feiten.

De Volkskrant

Het interview met partijleider Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging liet heel wat onjuistheden over de landbouw onbesproken, betoogt docent-onderzoeker duurzame ontwikkeling Bauke de Vries.

Caroline van der Plas kreeg in de Volkskrant van afgelopen zaterdag maar liefst vier pagina’s om haar halve waarheden over de betekenis van de landbouw uit te dragen en de ernst van de biodiversiteits- en klimaatcrisis te bagatelliseren (Zaterdag en Opinie, 21/1) De interviewster Yvonne Hofs deed haar best om mijn plaatsgenoot uit Deventer tegen te spreken, maar liet nog heel wat onjuistheden onbesproken. Ik wil graag enkele daarvan alsnog rechtzetten.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van geiten
Geiten op een met Q-koorts besmette boerderij in 2009.Beeld Marcel van den Bergh/ de Volkskrant.

Van der Plas stelt dat de Nederlandse landbouw ‘zelfvoorzienend’ is. (...) Dat is natuurlijk allerminst waar. De Nederlandse veehouderij is zeer afhankelijk van voer uit Brazilië, de Verenigde Staten, Thailand en tot voorheen Oekraïne. (...)

Vervolgens stelt Van der Plas dat Nederland zoveel voedsel kan produceren omdat we zo veel vruchtbare landbouwgrond hebben. (...) De intensieve veehouderij, die de meeste schade aanricht aan natuur, lucht en grondwater, zit juist op van oudsher arme zandgronden in Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel. Niet de vruchtbare grond bepaalde de locatie van die bedrijven, maar de makkelijke aanvoerlijnen van veevoer over het water en de weg, vanuit de haven van Rotterdam. (...)

Een derde uitglijder betreft het bagatelliseren van de negatieve effecten van de intensieve veehouderij. (...)

Jaren geleden werden duizenden mensen ziek door Q-koorts, velen van hen hebben chronische klachten gekregen, een kleine honderd zijn overleden. De oorzaak: intensieve geitenhouderij. (...)

Een gezonde landbouwsector kan bijdragen aan diverse ecosysteemdiensten, zoals een mooier landschap, het binden van koolstof, het bieden van ruimte voor waterberging, enzovoort. (...)

De huidige doorgeslagen intensieve veehouderij schaadt juist al deze ecosysteemdiensten en zet ons land op slot voor allerlei andere noodzakelijke ontwikkelingen. Daar moeten we echt een punt achter zetten.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #boeren #burgers #feiten #nepnieuws #fake_news #bbb #BoerBurgerBeweging #Caroline_van_der_Plas #media #nieuws #journalistiek #journalist #landbouw #veeteelt #mest #mestoverschot #mestfraude #q-koorts #intensieve_geitenhouderij #stankoverlast #varkens #pluimvee #kippen #dierziekten #zoonosen #vogelgriep

berternste@pod.orkz.net

Big Agro blaast beangstigende toekomstbeelden rond, en de bodem huilt

Dolf Jansen (Trouw)

(...) Energiereus ExxonMobil klaagt de Europese Commissie aan. Ze vinden het niet eerlijk dat een deel van hun immense overwinsten, veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne, wordt belast om een fonds mogelijk te maken voor burgers en bedrijven die in grote problemen zijn gekomen door de energieprijzen, die zo hoog waren (en wellicht weer worden) door diezelfde voortdurende oorlog. (...)

Een pagina verder ging het over pesticiden. Landbouwgif, dat door de agrolobby en BBB graag ‘gewasbeschermingsmiddelen’ wordt genoemd. Hoewel uit onderzoek blijkt dat de kans op parkinson bij de agrariër of anderen in de directe omgeving daar niet kleiner van wordt.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Foto van Dolf Jansen
Dolf Jansen

Europa probeert al langer om het gebruik van deze gifstoffen terug te brengen, en dat leek onder auspiciën van onder meer Frans Timmermans te gaan lukken ook. Goed nieuws voor insecten, vogels en bodemkwaliteit. (...)

En wat hebben de pesticidenproducenten en hun lobby gedaan gekregen? Er komt aanvullend onderzoek, waarmee de wet vertraagd wordt, en het doel over zeven jaar het landbouwgifgebruik in Europa gehalveerd te hebben eigenlijk uit het zicht verdwijnt. O ja, er waren trouwens maar drie Europese landen waar de afgesproken vermindering op schema lag. Nederland ondertekende een eerdere richtlijn (2009) wel, maar boycotte de uitvoering ervan. (...)

Zowel in Europa als in Nederland lukt het Big Agro en alle anderen die goed verdienen aan de sector keer op keer om beleid te traineren of veranderen. Door eigen onderzoeken te financieren en hogere voedselprijzen als beangstigend toekomstbeeld rond te blazen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #fossiele_brandstof #co2 ##exxonmobil #landbouw #landbouwgif #bodem #bodemerosie #bodemkwaliteit #lobby #agrolobby #big_agro

berternste@pod.orkz.net

Olie-, gas- en agro-lobby’s saboteren klimaatbeleid: dat maakt mij echt kwaad

Irene van Staveren (Trouw)

(...) Waar ik echt boos om word, is de enorme bedrijvenlobby tegen milieu- en klimaatbeleid. Dat gebeurt veelal achter de schermen en gaat gepaard met diverse vormen van misleiding (greenwashing), chantage (dreigen naar het buitenland te verhuizen) en omkoping (sponsoring van de jaarlijkse VN-klimaatconferenties).

De net afgesloten klimaatconferentie in Egypte heeft helemaal geen enkele stap vooruit gezet. (...) De bedrijvenlobby is erin geslaagd om heel wat zand in de raderen van het wereldwijde klimaatbeleid te strooien.

Helaas is dat hier bij ons niet anders. Tata Steel in IJmuiden heeft succesvol gelobbyd bij de provincie Noord-Holland. Hoe kan het anders dat het nieuwe stikstofplafond voor het bedrijf weliswaar 8 procent lager ligt dan het vorige, maar nog steeds zo ruim is dat het bedrijf geen enkele moeite hoeft te doen om zich eraan te houden? Dat is geen plafond, maar een open dak. (...)

Al decennia heeft [LTO, de lobbyorganisatie van agrarisch Nederland] heel effectief de omslag naar duurzame landbouw tegengehouden. Zodat we nu met een opeenstapeling van urgente problemen zitten. Stikstof, CO2, biodiversiteit en drinkwaterschaarste om er een paar te noemen. De LTO reageert verbaasd en vraagt om verder uitstel.

Die jarenlange lobby is eigenlijk helemaal niet in het belang geweest van de boeren die LTO zegt te vertegenwoordigen. Boeren gaan juist voor de lange termijn. (...) Het zou zomaar kunnen dat LTO zelf onderwerp is van de lobby door de agro-industrie, met de kortetermijnbelangen van hun slachterijketens en veevoergiganten. (...)

Hele artikel

Foto van Irene van Staveren
Irene van Staveren

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging #extreem_weer #cop27 #saoedi-arabie #china #methaan #co2 #brazilie #lula #lula_da_silva #amazone #ngo #lobby #lto #landbouw #boeren #tata_steel #veeteelt #vleesindustrie #veevoer #slachthuizen

berternste@pod.orkz.net

Dat we een excuus nodig zouden hebben om te kijken, begrijp ik niet

Carolina Trujillo (NRC)

(...) Dat we een excuus nodig zouden hebben om te kijken, begrijp ik niet. De armen van de wereld worden dag in dag uit door de rijken kapotgemaakt voor zaken als mode, soja of kobalt. Nooit hebben westerlingen daar een excuus voor nodig gehad. Pechvogels uit arme delen van de wereld offeren hun gezondheid, leven en kinderen voor mazzelaars die willen funshoppen en vakantievliegen. Waarom zou de Europeaan de grens trekken bij het WK? Misschien werd de uitwisseling van hun welzijn voor ons plezier nu iets te direct en te zichtbaar. Misschien werd de cocktail van rijke, corrupte oude mannen en arme, uitgeknepen, jonge kerels iets te giftig voor de sociaal betrokken voetbalfan. (...)

Niet kijken zal de arbeiders of hun nabestaanden niet helpen, geld wel. De FIFA en Qatar weigeren arbeiders naar behoren te compenseren, maar voor de supporters bestaat daarvoor een groeiend aantal mogelijkheden. De Cruyff Foundation verkoopt een T-shirt waarvan de opbrengst naar een organisatie gaat die banen creëert in Nepal. Rechtstreeks bij deze Pro2 foundation storten kan misschien ook. Amnesty International ontvangt graag handtekeningen bij een petitie, met het verwerken van eenmalige donaties hebben zij zeker geen probleem. Ook FNV helpt de WK-arbeiders met donorgeld. (...)

Hele artikel

Foto van Carolina Trujillo
Carolina Trujillo

Tags: #nederlands #mensenrechten #wk #wk_voetbal #gastarbeiders #moderne_slavernij #uitbuiting #stadions #sportswashing #sport #democratie #voetbal #onderdrukking #fifa #infantino #knvb #qatar #voetbal #kledingindustrie #mobiele_telefoon #landbouw #soja #ontbossing #kobalt #accu #kleding #mode #cruyff_foundation #pro2_foundation #amnesty #amnesty_international #fnv

berternste@pod.orkz.net

Gaan we excuses maken, terwijl we de moderne slavernij handhaven?

Trouw

Mooi, excuses voor het slavernijverleden. Maar dan moeten we ook ophouden met moderne slavernij, die ook in Nederland nog bestaat, aldus Luuk Miedema. (...)

De volgorde is in het dagelijks leven eenvoudig. Soms gedraag je je op een manier die niet deugt. Je ziet in dat dat echt niet meer kan. En daarna maak je excuses. O ja, voordat je excuses maakt is er nog één belangrijke tussenstap: je stopt met dat foute gedrag. Want als je doorgaat, zijn je excuses niet veel waard. (...)

Dicht bij huis kunnen we al slavernij tegenkomen. Volgens een onderzoek van de Universiteit van Tilburg uit 2019 leven er nu zo’n 5000 mensen in moderne slavernij in Nederland. De slachtoffers zijn te vinden in de landbouw, horeca, huishoudens en prostitutie.

De echt massale slavernij hebben wij Nederlanders tegenwoordig uitbesteed. We hebben onze goedkope telefoons en kleding te danken aan slavenarbeid ver weg. Denk aan de kinderen die de mijnen ingaan voor waardevolle metalen of aan de kinderen en volwassenen die in Pakistan en Bangladesh kleding in elkaar naaien. Het werk van de Aziatische arbeiders, die het WK in Qatar mogelijk maakten, was niks meer of minder dan moderne slavernij.

Het belangrijkste argument tegen de afschaffing van die slavernij is geld. (...)

Maar nu is er besloten dat we een slavernijmuseum gaan bouwen. Wellicht kunnen we in dat museum alvast een zaaltje reserveren waarin we onze verantwoordelijkheid voor de slavernij van 2022 in beeld brengen. Ons nageslacht wil te zijner tijd vast wel excuses aanbieden voor die slavernij. Tenminste, als die excuses niet te veel geld gaan kosten.

Hele artikel

Illustratie

Tags: #nederlands #nederland #koloniale_geschiedenis #kolonialisme #slaven #slavernij #slaafgemaakten #plantages #slavernijverleden #Fairphone #moderne_slavernij #landbouw #horeca #huishoudens #prostitutie #mijnbouw #wk #qatar #pakistan #bangladesh #kledingindustrie #bouwvakkers #stadions #mobiele_telefoon

berternste@pod.orkz.net

‘Weten Nederlanders dat wij vrezen voor ons leven omdat jullie koeien soja krijgen?’

NRC

Amazone - Zondag is ronde één van de presidentsverkiezingen in Brazilië. Het beleid van president Bolsonaro drijft inheemse volkeren in het nauw. „Vier jaar erbij en de Amazone is vernietigd.” (...)

Bij de eerste ronde van de Braziliaanse verkiezingen, deze zondag, staat er hier in het hart van de Amazone veel op het spel. De ultrarechtse president Jair Bolsonaro (67) mikt op een tweede termijn, maar heeft stevige concurrentie van zijn aartsrivaal, ex-president Luiz Inácio ‘Lula’ da Silva (76), die na zijn eerdere regeerperiode (2003-2010) hoopt terug te keren in het machtscentrum. Lula gaat aan kop in de peilingen, maar waarschijnlijk is er een tweede kiesronde (op 30 oktober) nodig om te bepalen wie de komende vier jaar het grootste en economisch sterkste land van Zuid-Amerika leidt.

De afgelopen vier jaar volgde Bolsonaro een anti-milieu-agenda door enthousiast de belangen van de grootgrondbezitters en agrosector te behartigen en de Amazone verder open te stellen voor exploitatie. Het leidde tot nog meer houtkap, drugshandel, visserij, landjepik en ontbossing in het grootste oerbos van de planeet. Milieuagentschappen werden uitgehold, hun kantoren gesloten.

De strijd om land leidde tot hevige conflicten tussen inheemse bewoners en veelal bewapende, illegale indringers. Met meer moorden op activisten, inheemse leiders en journalisten veranderde de Amazone de afgelopen jaren in een strijdtoneel. (...)

Vorig jaar werden rond de dertig activisten en een onbekend aantal inheemse leiders vermoord in Brazilië. Internationale aandacht was er eerder dit jaar voor de moord op een Britse journalist van The Guardian, Dom Phillips, en de Braziliaanse onderzoeker Bruno Pereira, die tijdens een reportagereis in de Amazone werden doodgeschoten door illegale vissers. In september nog werden twee jonge inheemse activisten vermoord in Mato Grosso. (...)

„De verkiezingsuitslag is cruciaal voor de Amazone en voor de wereld”, zegt Alessandra Munduruku, die zich net als cacique Manoel grote zorgen maakt. Ze laat zich van de boot het water in glijden. „Nog eens vier jaar Bolsonaro en alles is hier vernietigd. De belangen van de sojaboeren, vleeshandelaren en goudzoekers gaan iedere keer voor. En wie aan hun belangen komt, kan een kogel verwachten. Weten jullie in Nederland wel dat we voor ons leven moeten vrezen omdat jullie koeien soja krijgen?”

[M]ilieu-organisaties slaan al jaren alarm dat het ecosysteem snel een kantelpunt bereikt als de ontbossing doorgaat. De Amazone is dan niet meer te redden. (...)

Hele artikel

Foto van Alessandra Munduruku in boot
Alessandra Munduruku, die strijdt tegen de excessen van goudwinning en sojateelt. Foto Ian Cheibub.

Tags: #nederlands #brazilie #verkiezingen #lula #bolsonaro #inheemse_bevolking #oorsponkelijke_bevolking #landbouw #veeteelt #amazone #regenwoud #ontossing #soja #veevoer #agroindustrie #lobby #houtkap #mijnbouw #illegale_mijnbouw #garimpeiro #goudzoekers #vervuiling #quilombos #evangelische_kerken #pinkstergemeente #wapenwet