‘We moeten af van het beeld dat Nederland kampioen landbouw is: het is verstikkend en houdt verandering tegen’

NRC (€)

Het kabinet wil de mestcrisis en stikstofproblematiek aanpakken met versoepeling van milieunormen en technologische oplossingen. Maar volgens oud-hoogleraar Jan Douwe van der Ploeg is het verdienmodel van de intensieve landbouw ‘failliet’.

(Tekst loopt door onder de foto.)

_ Jan Douwe van der Ploeg: „Boeren, dat waren toch zelfredzame ondernemers? Of zijn ze in dienst van de overheid?” Foto Roger Cremers_

„We hádden een verdienmodel. Dat was doorgaande schaalvergroting, intensivering, specialisatie en marktverovering. Goed beschouwd is dat model failliet, omdat de Nederlandse landbouw en veeteelt tegen ecologische, wettelijke en financiële grenzen aan lopen. En toch wil de agrarische sector er helemaal niet vanaf. In plaats daarvan kijken boeren steeds naar de overheid: garandeer ons een verdienmodel. Boeren, dat waren toch zelfredzame ondernemers? Of zijn ze in dienst van de overheid?” (...)

„Het klinkt al snel nostalgisch, maar het boeiende is dat de verdiencapaciteit van kleinere, ecologische boeren boven die van meer geïndustraliseerde landbouw kan uitkomen. Het vergt wel meer arbeid, maar er zijn minder investeringen en kosten en er gaat minder geld naar toeleveranciers, voor bijvoorbeeld kunstmest. Eerst zijn de opbrengsten lager, maar met kennis en vakmanschap kunnen de inkomsten heel behoorlijk worden.” (...)

„En zo is dat protest [van Farmers Defence Force en Agractie] naar een rechts-populistische beweging gemodelleerd. Boeren die niet meededen, of kritisch over het protest waren, werden geïntimideerd. Ik hoor van veel boeren dat ze eigenlijk schoon genoeg hebben van zulke acties. Ze willen best een omslag naar schonere landbouw, al zijn ze ook afwachtend. Eerst kijken wat BBB in het kabinet voor elkaar krijgt.” (...)

„De Rabobank heeft in mijn ogen de dure plicht om aan die verandering mee te betalen, die hebben de afgelopen decennia op een ongelofelijk onverantwoorde manier geld in vergroting van bedrijven gestoken. Het vorige kabinet wilde een astronomisch bedrag van 25 miljard euro in het landelijk gebied steken – ja, dat is nu weg. Maar met hun eigen verdiencapaciteit kunnen ecologische boeren ook een heel eind komen, denk ik.” (...)

„Er is een hele onlogische situatie ontstaan: Nederland is een kleine rivierdelta met hele dure grond. Die schaarse, kostbare grond wordt voor de helft gebruikt voor landbouw en veeteelt, terwijl die maar een paar procent van het bbp vertegenwoordigt. Van die producten wordt zo’n 70 procent geëxporteerd over de hele wereld, en zelf importeren we granen uit Frankrijk en Oekraïne en soja uit Brazilië om onze varkens mee te voederen.” (...)

„Maar in arme landen werken kleine boeren in deze tijd ook keihard om eenzelfde route af te leggen. Het pijnlijke is dat hele landbouwsectoren daar weggeconcurreerd worden door de import van goedkope landbouwproducten uit Europa, en met name ook Nederland.” (...)

„Dat hoor je nu inderdaad in de BBB-wereld: we gaan het oplossen in Brussel. Vergeet het maar. Ik heb veel voor de Europese Commissie en in EU-lidstaten gewerkt. Het sentiment is: Nederland heeft ons weggeconcurreerd met goedkope productie. Zo hebben ze hun eigen leefomgeving naar de knoppen geholpen. Laat ze het dan ook maar zelf oplossen.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #landbouw #mest #mestoverschot #stikstof #natuur #eu #europese_unie #boeren #boerenprotest #watervervuiling #uitstoot #luchtvervuiling

Problemen op het spoor zijn niets minder dan nationale crisis

(...) Het is daarom des te pijnlijker dat NS en vastgoed-neef ProRail vaak tekortschieten, vooral op cruciale, drukke trajecten. Het meest in het oog springend is de hsl-verbinding Rotterdam-Amsterdam. Door constructieproblemen bij viaducten mag er op delen van dit hogesnelheidstraject geen 300 kilometer per uur worden gereden. (...)

Inmiddels is duidelijk dat de NS zich heeft vergaloppeerd bij de aankoop van de Intercity Nieuwe Generatie (ICNG), een op het oog frisse trein die in de praktijk bizar veel mankementen kent. (...)

Met een goed werkend, betaalbaar treinsysteem wordt het aantrekkelijker om de auto te laten staan, maar ook om elders te gaan wonen dan in de Randstad. (...)

Volgens de afspraken met de enige aandeelhouder, de Nederlandse staat, moet de NS winst maken, en dus wordt er bezuinigd. Meer dan 500 banen bij het bedrijf worden geschrapt. Vorige week donderdag kondigde de NS ook een prijsverhoging van kaartjes met 8,7 procent aan. Duurder reizen, in (nog) viezere treinen, zonder de fundamentele problemen op het spoor snel en effectief aan te pakken: het zou alle alarmbellen in politiek Den Haag moeten laten afgaan. Dit is een nationale crisis.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #ns #openbaar_vervoer #treinkaartje #files #koolmees #milieu #klimaat #luchtvervuiling #stikstof #uitstoot #hsl #icng

Waarom zou de trein rendabel moeten zijn? Stoepen zijn ook niet rendabel, of de duinen, of Koolmees toen hij nog minister was

Jarl van der Ploeg (De Volkskrant) (€)

(...) NS-topman Wouter Koolmees denkt meer reizigers te trekken door de treinkaartjes duurder te maken in plaats van goedkoper. (...)

Oja, vanwege een krapte op de arbeidsmarkt rijden er sowieso al veel minder treinen in Nederland. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Jarl van der Ploeg

De NS heeft slechts één aandeelhouder, namelijk de staat, en laat die staat nu juist belast zijn met het vinden van oplossingen voor het fileprobleem, het verbeteren van ons milieu en het bieden van gelijke kansen aan iedereen. Dus ook aan dat menstype genaamd hardwerkende Nederlander zónder auto. En laat betaalbaar en beschikbaar openbaar vervoer daar nou juist de ideale oplossing voor zijn. (...)

Kamerleden van PVV, VVD en NSC (...) vonden dat de NS zelf maar eens rendabel moest worden.

De hamvraag is uiteraard: waarom moet openbaar vervoer überhaupt rendabel zijn? Stoepen zijn ook niet rendabel, net zoals de duinen niet rendabel zijn, of de lantaarnpalen. (...)

Ze weten best dat het nationale spoorbedrijf net wat meer reizigers nodig heeft om quitte te spelen, en dat dure treinkaartjes reizigers afstoten terwijl goedkope kaartjes ze juist de trein in lokken. Maar ze besluiten toch om het spoorbedrijf te laten verpieteren. Dat vind ik dus fascinerend.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #ns #openbaar_vervoer #treinkaartje #files #koolmees #milieu #klimaat #luchtvervuiling #stikstof #uitstoot

Kabinet moet stoppen Schiphol buiten de wet te plaatsen

NRC (€)

(...) Des te teleurstellender was het om vorige week te lezen dat diezelfde Van der Wal achter het besluit staat om met een rammelende juridische constructie luchthaven Schiphol te helpen de milieuregels nog een jaartje langer te omzeilen. Want daar komt het gerommel met natuurvergunningen gebaseerd op stikstofrechten van opgekochte boerderijen de facto op neer. (...)

(Tekst loopt door onder het logo.)

Milieuorganisaties als Greenpeace en Milieudefensie hebben de vergunning inmiddels aangevochten. Maar voordat een rechter zich hierover heeft uitgesproken, zijn we maanden zo niet jaren verder. En dat is precies onderdeel van de tactiek van de overheid als het gaat over Schiphol: tijd rekken, om maar geen vluchten te hoeven schrappen.

Het is van een ongekend cynisme om als Rijksoverheid een besluit te nemen waarvan ze wéét dat het bij de rechter onderuit gehaald zal worden. (...) Wie legt het de boer uit die zijn bedrijf wél moet verkopen vanwege de stikstofregels? Wie vertelt het andere bedrijven die niet op deze manier aan een natuurvergunning kunnen komen en dus noodgedwongen moeten stoppen? (...)

Bedrijven als Schiphol komen– zelfs met actieve hulp van de staat – overal mee weg. Gewone ondernemers krijgen te maken met een steeds strengere overheid die klimaatmaatregelen uitrolt en afdwingt. (...)

Het laat zien dat Nederland helemaal niet hoeft te wachten op de PVV als het gaat om de uitholling van de rechtsstaat. Het gebeurt nu al, zonder Wilders.

Terecht heeft de Kamer ernstige bezwaren tegen de hele gang van zaken. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #schiphol #klm #luchtvaart #hubfunctie #stop4deroute #overlast #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #luchtvervuiling #geluidshinder #lobby #schiphollen

Dat schiet lekker op ...

CO2-uitstoot van auto’s daalt vooral in de folder: op de weg is de emissie nog net zo hoog

De Volkskrant

Ondanks torenhoge ambities en steeds strengere eisen stoten Europese auto’s nog net zo veel CO2 uit als twaalf jaar geleden. Hoewel op papier verbeteringen zijn bereikt, zijn de emissies in de praktijk nauwelijks gedaald, constateert de Europese Rekenkamer.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Meer dan de helft van de verkochte auto’s is een SUV, die zwaarder en krachtiger zijn dan andere personenauto’s en dus ook meer uitstoten. Beeld Harry Cock / de Volkskrant.

Dat de uitstoot maar niet afneemt, komt onder meer doordat auto’s steeds zwaarder en krachtiger zijn geworden. Ook de voorliefde voor SUV’s speelt een rol: sinds vorig jaar is meer dan de helft van alle nieuwe auto’s van dit type. Efficiencyverbeteringen aan de verbrandingsmotoren zijn hierdoor tenietgedaan.

Daarnaast gaapt er een gat tussen de uitstoot die in het laboratorium wordt vastgesteld en die bij dagelijks gebruik de uitlaat verlaat. Die emissies liggen veel hoger.

De kloof tussen de belofte in de folder en de praktijk van alledag is ook nog eens gegroeid: van 17 procent in 2009 tot maar liefst 38 procent in 2018. (...)

In het onderzoek krijgt de Nederlandse toezichthouder RDW een veeg uit de pan. De RDW moet na goedkeuring van nieuwe automodellen ook steekproefsgewijs testen of ze tijdens het gebruik niet te veel afwijken van de limiet. Maar de overheidsorganisatie heeft dit gedurende twee jaar nagelaten. (...)

Het is van belang de uitstoot van personenwagens snel te verlagen. Bijna een kwart van de CO2-emissies in de EU wordt veroorzaakt door transport op de weg – dus nog zonder lucht- en scheepvaart. Transport is de enige sector die sinds 1990 meer CO2 uitstoot (plus 16 procent). Meer dan de helft van die kooldioxide komt uit de uitlaat van personenwagens.

Hele artikel

Tags: #nederlands #milieu #milieuvervuiling #luchtvervuiling #co2 #kooldioxide #auto #suv #transport #wegtransport #kimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #fossiele_brandstof #uitstoot

Energiesubsidies voor grote bedrijven zijn niet te verdedigen

De Volkskrant

(...) Wie denkt dat Nederland een progressief belastingstelsel heeft, heeft de tarieven voor de energiebelasting nog nooit gezien. Die zijn regressief: de breedste schouders dragen niet de zwaarste, maar de lichtste lasten. Hoe meer gas of elektriciteit je gebruikt, hoe minder belasting je over elke kubieke meter of kilowattuur betaalt. Grootverbruikers worden flink bevoordeeld. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Ook de energie-intensieve glastuinbouw profiteert van fossiele subsidies.Beeld Getty Images.

In totaal leveren die regelingen het bedrijfsleven jaarlijks 37,5 miljard euro voordeel op, bleek uit hun maandag gepubliceerde onderzoek. Dat is ruim 2.000 euro per Nederlander.

Onder de regelingen bevinden zich de andere ‘usual suspects’, zoals de belastingvrije brandstoffen voor luchtvaart en scheepvaart. Ook energiecentrales, kunstmestfabrieken, raffinaderijen en de glastuinbouw pakken ieder een miljardje of twee mee. (...)

De regelingen bestaan al zo lang dat ze normaal worden bevonden, maar zijn eigenlijk nooit te verdedigen geweest. (...)

De ongelijke behandeling treft niet alleen particulieren, maar ook kleine bedrijven. Want waarom moet de bakker om de hoek per brood meer energiebelasting betalen dan de bakkerij van Albert Heijn? (...)

De jarenlange sponsoring van de energie-intensieve industrie, de luchtvaart en de scheepvaart heeft bijgedragen aan een economisch systeem dat fossieler is dan nodig. Mét prijsprikkels zouden er wellicht zuiniger productieprocessen zijn ontwikkeld, of zelfs andere producten. Er zouden wellicht minder Albert Heijns zijn en meer bakkers op de hoek.

Ja, verplaatsing van activiteiten is een reëel risico – maar als die activiteiten kennelijk alleen konden bestaan dankzij een onrechtvaardig en klimaatonvriendelijk fiscaal stelsel, dan hadden ze misschien helemaal geen bestaansrecht. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #energie #energietransitie #energiesubsisidie #energiebelasting #luchtvaart #scheepvaart #bakker #ah #supermarkt #energiecentrales #kunstmestfabrieken #raffinaderijen #glastuinbouw #fossiele_brandstof #fossiele_economie #milieu #uitstoot #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis

Aanvliegroute vier: hoe Schiphol een onhoudbare status quo verdedigt

Bert Wagendorp (De Volkskrant)

Liegen en bedriegen zit de luchthaven Schiphol in het bloed, net als manipuleren, schofferen en traineren: Schiphol is een meester in misleiding. Dus het is niet zo raar dat er onrust is ontstaan na de bekendmaking van de plannen voor een vierde aanvliegroute, die over delen van Gelderland en Utrecht voert. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Bert Wagendorp

De omwonenden laten Schiphol al jarenlang volslagen koud, hoewel het bedrijf er, geheel in de hierboven beschreven traditie van voortdurende misleiding, alles aan doet een indruk van betrokkenheid te wekken.

Schiphol is voor bijna 70 procent eigendom van de Nederlandse staat en voor 20 procent van de gemeente Amsterdam. Dat maakt het gedrag van het bedrijf des te onverklaarbaarder. (...)

De vierde aanvliegroute – die 20 procent van de dalende vluchten naar Schiphol moet accomoderen – trekt straks een spoor van lawaai en vervuiling over midden-Nederland. Na 2027, als Schiphols obsessieve groeidrang weer vrij baan krijgt dankzij de heilige mythe van ‘schonere en stillere vliegtuigen’ en Schiphols bedrevenheid in manipulatie van de overlastcijfers, kan de groei op vier in plaats van drie routes plaatsvinden. (Schiphols: ‘We hebben meer vluchten met minder vervuilende vliegtuigen nodig en om die te kunnen betalen is groei noodzakelijk’).

Uiteindelijk zal, net als in het geval van de boeren, het inzicht doorbreken dat Schiphol een volstrekt onhoudbare status quo verdedigt. Maar tot die tijd is het allemaal om gek van te worden.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #schiphol #klm #luchtvaart #hubfunctie #stop4deroute #overlast #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #luchtvervuiling #geluidshinder #lobby #schiphollen

Het enige wat helpt tegen de problemen in de luchtvaart: veel minder vluchten

Trouw

De voorgestelde herindeling van het luchtruim voldoet niet. Verlaag het aantal vluchten flink en laat Schiphol zijn hubfunctie opgeven, betoogt Peter van Thienen van kerngroep Stop4deroute. (...)

Het plan dat KLM op 15 juni presenteerde om de geluidshinder op kortere termijn aan te pakken is onvoldoende: mogelijk enkele tientallen procenten minder ernstig gehinderden. KLM gaat uit van nieuwe vliegtuigen die stiller zouden zijn (wat wordt betwist door Brits bur­geronderzoek), ‘slimmer’ vliegen (ook onderdeel van de luchtruimherindeling) en meer woningisolatie.

(Tekst loopt door onder de illustratie.)

](https://www.trouw.nl/opinie/het-enige-wat-helpt-tegen-de-problemen-in-de-luchtvaart-veel-minder-vluchten~b6989061/)
.

Het enige wat op de korte en middellange termijn helpt, is een flinke reductie van het aantal vluchten, met honderdduizenden. Maar de nu beoogde krimp van Schiphol is tijdelijk – de Luchtvaartnota gaat uit van groei, minister Harbers wil dit vanaf 2027, KLM wil dit en de herindeling biedt extra capaciteit hiervoor. (...)

Het opgeven van de hubfunctie ligt voor de hand. Meerdere rapporten laten zien dat dit kan zonder noemenswaardige schade aan de Nederlandse economie. Naast geluidshinder vormen klimaat, stikstof, zeer zorgwekkende stoffen en ultrafijnstof elk al zeer goede redenen om de vluchten flink te beperken, ook omdat er voorlopig geen betere technische oplossingen zijn.

Volharden in een beleid dat zich richt op een grote luchtvaartsector is niet uit te leggen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #schiphol #klm #luchtvaart #hubfunctie #stop4deroute #overlast #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #luchtvervuiling #geluidshinder

Het internet is vervuilender dan de luchtvaart, met dank aan alle mails, crypto’s, videogesprekken, streams en de cloud

NRC

Wie staat er stil bij zijn digitale voetafdruk? Al die foto’s in de cloud, bewaarde e-mails en streams eten stroom. Héél veel stroom. (...)

(Tekst loopt door onder de illustratie.)

.

Exacte cijfers ontbreken, maar volgens de meest nauwkeurige schattingen is het digitale leven – denk aan het streamen van video en muziek, op afstand vergaderen, sociale media, apparaten als boordcomputers en voordeurcamera’s, virtual reality, cryptomunten, blockchain, nft’s – goed voor zo’n 4 procent van de totale wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Dat klinkt misschien niet als veel, maar het is ruim meer dan de luchtvaart.

Het aandeel gaat bovendien sterk stijgen met de komst van de 5G- en 6G-netwerken en de brede toepassing van kunstmatige intelligentie. (...)

De hardware van het 5G-netwerk dat nu wordt uitgerold gebruikt minder energie dan 4G, maar naar verwachting wordt die winst tenietgedaan door de explosie aan dataverkeer die de nieuwe gebruiksmogelijkheden zullen veroorzaken. (...)

„In Nederland is het politieke debat over de digitale voetafdruk beperkt tot ophef over het energieverbruik van datacentra”, zegt Gámez. „Dat zou veel breder moeten zijn.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #internet #streaming #cloud_services #crypto #zelfrijdende_auto #e-mail #videovergaderen #energie #energieverbruik #5g #4g #uitstoot #carbon_footprint #co2 #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #energietransitie

Het eerlijke verhaal: BBB wil dat Nederland het slachthuis van Europa blijft

De Correspondent

Nu de BoerBurgerBeweging zich opmaakt voor haar entree in de provinciebesturen, dringt de onvermijdelijke vraag zich op: hoe zien al die grote plannen van BBB er in de praktijk uit? Hoe ziet ons land er over dertig jaar uit, als we het aan Caroline van der Plas vragen?

(Tekst loopt door onder de tekening.)

Simon van Teutem

Tijdens het verkennen van de BBB-website springt één zin meteen in het oog: ‘Centraal in het BBB-programma staat een eerlijk verhaal over voedselproductie in Nederland.’ (...)

Als er één ding is waarmee Nederlanders opgroeien, dan is het wel een flinke portie leugens over de voedselindustrie. (...)

Tot dusver de luchtspiegelingen van de vee-industrie. Dan nu, speciaal voor Caroline van der Plas, het ‘eerlijke verhaal’. (...)

We doden 1,5 miljoen kippen, 45.000 varkens en 5.000 koeien per dag.

Boeren kweken kuikens in luttele weken tot plofkippen, branden onverdoofd de staarten van biggen af in hermetisch afgesloten stallen,

Je hoeft geen bomenknuffelaar te zijn om in te zien dat dit barbaars is.

De schijn van een beschaafde veehouderij is de grootste leugen van onze tijd. Zes op de tien Nederlanders zouden willen dat intensieve veehouderij verboden wordt.

En Nederland is, gemeten per vierkante kilometer, het grootste slachthuis van Europa. (...)

We hebben dat titanische leger aan vee niet nodig om onszelf mee te voeden – twee van de drie geslachte varkens eindigen in het buitenland. Geen land in de Europese Unie exporteert meer rund- en kalfsvlees dan Nederland. En ook de rest van de wereld zal niet verhongeren als we hiermee stoppen, want de dieren verbruiken nog meer voedsel dan ze opleveren.

Maar: dat is niet het ‘eerlijke verhaal’ waar BBB op doelt.

Volgens haar verkiezingsprogramma is de partij het ‘geheel oneens’ met de stelling dat de overheid moet streven naar een kleinere veestapel. (...)

Maar wat wil ze hiermee bereiken? Binnen enkele decennia zal het merendeel van ons vlees afkomstig zijn van plantaardige bronnen of laboratoria. (...)

Het is onmogelijk om, tegen de stroom van technologische vooruitgang in, krampachtig aan een grote veestapel vast te houden. Momenteel slurpen landbouwsubsidies 31 procent van het totale EU-budget op. (...)

Die grote zakken geld kunnen boeren ook helpen hun nieuwe weg te vinden terwijl we de veestapel verminderen, zoals de Partij voor de Dieren voorstelt. (...)

Hoewel de partij verstandige ideeën heeft over het behoud van publieke voorzieningen op het platteland (die vaak te gemakkelijk verdwijnen) en de onevenredige verdeling van cultuursubsidies (waarbij bijna 80 procent naar de Randstad gaat),
is haar visie op de relatie tussen mens en dier niet alleen wreed, maar ook hopeloos achterhaald. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #platteland #stikstof #stikstofprobleem #bbb #veehouderij #veeteelt #veestapel #uitstoot #natuur #natuurbescherming #voorzieningen #randstad-platteland #kloof_randstad-platteland #plattelandsgemeenten #lobby #boerenlobby #woningnood #intensieve_veeteelt #bio-industrie

De zaadjes voor de BBB-revolte zijn lang geleden geplant

Vrij Nederland

Nu het kabinet steeds verder wegzakt in het stikstofmoeras, rijst de vraag hoe het in godsnaam zo ver kon komen. Sleutelmomenten zijn te vinden in Rutte-II, toen het CDA een SER-rapport over de duurzame veehouderij blokkeerde en Stef Blok het platteland in de kou liet staan. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Stef Blok

Maar een van de sleutelmomenten is al veel eerder te vinden. In 2016. (...) Het rapport [over de duurzame veehouderij] kwam er, onder de vlag van de SER, compleet met praktische aanbevelingen. (...) Maar in 2017 liep Rutte-II op zijn einde, en mede door ijverig duw- en trekwerk van CDA-Kamerlid Jaco Geurts, tevens varkensboer, werd de uitwerking van het rapport controversieel verklaard. Zo werd de hete aardappel weer vooruitgeschoven.

In hetzelfde jaar vond er nog een voorval plaats dat inmiddels in de nevelen van de tijd is verdwenen. (...)

[H]et platteland heeft ten opzichte van de Randstad stelselmatig aan het kortste eind getrokken. Dat was ook in 2016 al bekend, tijdens hetzelfde tweede kabinet-Rutte. Zoals Pieter Omtzigt laatst fijntjes opmerkte via Twitter was het VVD’er Stef Blok, toenmalig vervanger van Ronald Plasterk als minister van Binnenlandse Zaken, die in dat jaar het platteland nul op het rekest gaf, toen de kleinere plattelandsgemeenten dringend verzochten om herverdeling van het Gemeentefonds nadat uit een aantal onderzoeken was gebleken dat ze door het Rijk systematisch onderbedeeld waren. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #platteland #stikstof #stikstofprobleem #bbb #veehouderij #veeteelt #uitstoot #natuur #natuurbescherming #voorzieningen #randstad-platteland #kloof_randstad-platteland #plattelandsgemeenten #lobby #boerenlobby #woningnood

De mensheid is geen hondenlul

Arjen van Veelen (NRC)

(...) De mensheid krijgt de laatste jaren wel vaker de schuld van de puinzooi op de aardbol. „We zijn een plaag op de aarde”, zei de beroemde natuurdocumentairemaker David Attenborough jaren geleden al. De mensheid is het échte virus, hoorde je tijdens de pandemie. Ook het inmiddels ingeburgerde woord ‘Antropoceen’ geeft de schuld aan de antropos: Grieks voor de mens. (...)

Het klinkt best schuldbewust, maar dat is het juist niet. Want niet ‘de mensheid’ op zich heeft er een zooitje van gemaakt. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Arjen van Veelen

Zelfs in die recente tijd is niet ‘de mens’ de grote boosdoener, maar een specifieke groep mensen met specifieke ideëen. Een ideologie waar winst en groei heilig zijn. Daarom stelde de antropoloog Jason Hickel voor om het misleidende woord ‘antropoceen’ te vervangen door een concretere term: het ‘kapitaloceen’. Kapitalisten zijn de hondenlul.

Het kan nog preciezer. Want lang niet álle mensen in de kapitalistische wereld maken er een zooitje van. Bijna negentig procent van de wereldbewoners vliegt zelden of nooit. Ook binnen rijke landen heb je arme mensen die nooit vliegen. (...)

De rijkeren zijn inderdaad filthy rich: een vervuilende minderheid. (...) En als wij over ‘de mensheid’ spreken, smeren we onze voetafdruk uit over miljarden onschuldigen. Spreek voor jezelf, zeggen zij terecht. (...)

Nee, niet de mens is een virus, wel die ideologie van groei die zich in onze hoofden heeft genesteld. (...)

Hele artikel

Arjen van Veelen

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #natuur #natuurbehoud #antropoceen #kapitaloceen #kapitalisme #groei #vliegen #luchtvaart #uitstoot #co2 #luchtvervuiling

Het is belangrijk om in het snotje te houden dat dit keuzen zijn, de RWE-belangen dienen

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

Een groepje politiemannen stond zaterdag in de modder bij Lützerath te schreeuwen, de wapenstok boven hun hoofd geheven, om vervolgens op de demonstranten af te rennen. Anderen hadden politiehonden bij zich, of tasers. Ze duwden en sloegen er op los; soms hard genoeg om botten te breken.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Asha ten Broeke

Iets verderop ging de ontruiming door van het dorpje dat klimaatactivisten bezet hielden. Duitse politici hadden immers besloten dat ze plaats moesten maken voor de Garzweiliger-II-Schaufelradbagger – een 100 meter hoog gravend monster dat eerst het landschap zal vernietigen en daarna de aarde zoals we die kennen zal helpen bedreigen door de winning van 240 duizend dagelijkse ton smerige bruinkool.

Een paar dagen later protesteerden studenten tegen de warme banden van hun Universiteit van Amsterdam met Shell. Het bestuur verbrak die samenwerking niet, maar deed wel aangifte tegen haar eigen studenten en liet de ME een bezet gebouw ontruimen en de straat ervoor schoonvegen. Ook dat ging niet zachtzinnig: een politiebusje reed met opzet enkele demonstranten aan.

Wat hier gebeurt, is dat mensen met wapenstokken de belangen van het fossiele grootkapitaal verdedigen. In Amsterdam indirect, in Lützerath in een buitengewoon knus een-tweetje: zo werden gearresteerden afgevoerd in busjes van bruinkoolwinner RWE en toen er na het leegvegen van het dorp nog twee activisten in een tunnel bleken te zitten, vertrok de Duitse politie en mocht de RWE ze ‘redden’.

Het is belangrijk om in het snotje te houden dat dit keuzen zijn. Het is een keuze om geweld te gebruiken tegen vreedzame demonstranten. Het is een keuze om de belangen van de RWE te stellen boven die van toekomstige generaties. Het is een keuze om liever met Shell in zee te gaan dan met studenten die strijden voor een leefbare planeet. (...)

Er bestaat geen groter respect voor de wet, zei Martin Luther King, dan om een wet te breken waarvan je geweten zegt dat die onrechtvaardig is, zolang je dat in alle openheid doet, opgewekt, liefdevol, beschaafd en met de bereidheid de gevolgen van je daden te accepteren.

Dat is precies hoe vreedzame klimaatactivisten protesteren, in Lützerath, in Amsterdam, volgende week op de A12 in Den Haag. De vraag is nu: wat zegt het geweten van onze bestuurders? Welke keuzen zullen ze voortaan maken? Zullen ze het aandurven om bij de volgende bezetting de demonstranten gewoon te laten zitten? Aan welke kant van de geschiedenis willen zij staan?

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #fossiele_brandstof #bruinkool #shell #uva #universiteit_van_amsterdam #Lützerath #rwe #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #co2 #fijnstof

Big Agro blaast beangstigende toekomstbeelden rond, en de bodem huilt

Dolf Jansen (Trouw)

(...) Energiereus ExxonMobil klaagt de Europese Commissie aan. Ze vinden het niet eerlijk dat een deel van hun immense overwinsten, veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne, wordt belast om een fonds mogelijk te maken voor burgers en bedrijven die in grote problemen zijn gekomen door de energieprijzen, die zo hoog waren (en wellicht weer worden) door diezelfde voortdurende oorlog. (...)

Een pagina verder ging het over pesticiden. Landbouwgif, dat door de agrolobby en BBB graag ‘gewasbeschermingsmiddelen’ wordt genoemd. Hoewel uit onderzoek blijkt dat de kans op parkinson bij de agrariër of anderen in de directe omgeving daar niet kleiner van wordt.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Dolf Jansen

Europa probeert al langer om het gebruik van deze gifstoffen terug te brengen, en dat leek onder auspiciën van onder meer Frans Timmermans te gaan lukken ook. Goed nieuws voor insecten, vogels en bodemkwaliteit. (...)

En wat hebben de pesticidenproducenten en hun lobby gedaan gekregen? Er komt aanvullend onderzoek, waarmee de wet vertraagd wordt, en het doel over zeven jaar het landbouwgifgebruik in Europa gehalveerd te hebben eigenlijk uit het zicht verdwijnt. O ja, er waren trouwens maar drie Europese landen waar de afgesproken vermindering op schema lag. Nederland ondertekende een eerdere richtlijn (2009) wel, maar boycotte de uitvoering ervan. (...)

Zowel in Europa als in Nederland lukt het Big Agro en alle anderen die goed verdienen aan de sector keer op keer om beleid te traineren of veranderen. Door eigen onderzoeken te financieren en hogere voedselprijzen als beangstigend toekomstbeeld rond te blazen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #fossiele_brandstof #co2 ##exxonmobil #landbouw #landbouwgif #bodem #bodemerosie #bodemkwaliteit #lobby #agrolobby #big_agro

Dat elke aangeschoten Frits of Gerda op het pleintje met buskruit in de weer mag, is totaal bespottelijk

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

Als ik zou voorstellen om een nieuwe feestdag in te voeren, waarbij dronken mensen explosieven afsteken die het milieu vervuilen, dieren ontregelen en kinderen verwonden, dan zou u vermoedelijk denken dat ik mijn verstand had verloren. En terecht. Toch is dit natuurlijk precies het feest dat we de afgelopen jaarwisseling hebben ‘gevierd’.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Asha ten Broeke

Sommige politici pleitten daarom voor een vuurwerkverbod, maar merkwaardig genoeg niet iedereen. Zo omarmde de VVD-minister van Justitie en Veiligheid vuurwerk als ‘een mooie traditie’. Ze kreeg bijval van eveneens-VVD-Kamerlid Ingrid Michon, die democratie en kapitalisme even door elkaar haalde door te stellen dat er ‘duidelijk geen draagvlak’ is om een en ander te verbieden, want ‘kijk maar naar de verkoopcijfers.’ (Speciaal voor haar: volgens een recent onderzoek van het tijdschrift Binnenlands Bestuur is een stabiele twee op de drie Nederlanders voor een verbod).

Caroline van der Plas (BBB) stelde dat zo’n verbod niet te handhaven is en nam het op voor ‘gewone burgers die gezellig met de buurt wat sierpotten willen afsteken’. Wat je gezellig noemt. Vuurwerk levert evenveel fijnstofuitstoot op als zeven maanden aan autoverkeer. De zware metalen in siervuurwerk vervuilen de bodem en vergiftigen het oppervlaktewater.

Er ontstond deze Oud en Nieuw voor meer dan 10 miljoen euro aan schade. (...)

De meeste dieren zijn doodsbang voor vuurwerk. (...)

In de Bommelerwaard werden hulpverleners bekogeld met vuurwerk. In Zeist gooiden jongeren zwaar vuurwerk naar de brandweer. (...) Chirurgen voerden zeker 32 vingeramputaties uit. (...)

In Hengelo verloor een jongen een oog. Utrechtse chirurgen amputeerden de hand van een 11-jarig jongetje. (...)

Dit is wat de politici van de VVD en BBB, met steun van CDA, SP en fascisten assorti, in stand willen houden. Want het is ‘gezellig’ en ‘traditie’, en voor die twee grootheden moet in ons land vaak van alles wijken. (...)

Vuurwerk is verschrikkelijk. Dat elke aangeschoten Frits en Gerda op het pleintje met buskruit in de weer mag, is totaal bespottelijk. ‘Gezellig’ is hierbij geen hoger gebod of heilige wet. Dat een handjevol lieden (zo’n 11 procent, volgens Binnenlands Bestuur) reuze in hun sas zijn met hun explosieven, verheft hen niet boven de mensen en dieren die eronder lijden.

En ‘traditie’ is geen magische bezwering die een handeling onaantastbaar maakt. Dat sommige mensen al jaren innig gehecht zijn aan een potentieel schadelijk en verminkend gebruik, geeft ze niet het recht om daar ongehinderd mee door te gaan. Genoeg is genoeg. Laat deze jaarwisseling de laatste zijn die we vieren met verwoesting, angst en bloed.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #vuurwerk #vuurwerkverbod #jaarwisseling #oudjaar #oud_en_nieuw #traditie #vvd #bbb #cda #sp #dierenbescherming #amputatie #hulpverleners #fijnstof #uitstoot #fijnstofuitstoot #milieu #milieuvervuiling

Niet activistisch zijn is een privilege

Kiza Magendane NRC

(...) Maar de laatste tijd woedt er een hevige strijd in mij. Mijn vurige deel is van mening dat mijn bedachtzame deel een toontje lager mag zingen. Want er gebeurt nogal wat in de wereld. Meer dan 820 miljoen mensen die dagelijks met honger naar bed gaan, een agressor uit Moskou die zonder consequenties het Oekraïense volk blijft bestoken, vluchtelingen die in Nederland niet op fatsoenlijk onderdak kunnen rekenen, leden van de lhbtqi-gemeenschap die voor hun veiligheid en hun leven vrezen. Het vurige deel in mij is het zat dat deze en andere vormen van onrechtvaardigheid genormaliseerd lijken.

Het vurige deel in mij opent daarom langzamerhand de deur richting activisme. (...)

Zo moet dat deel in mij nog steeds een kater verwerken voor het feit dat de klimaattop door een autoritair regime werd gehost en door Coca-Cola gesponsord. Het vurige deel vindt het onbegrijpelijk dat Nederlandse klimaatonderhandelaars met het bedrijfsleven hebben samengewerkt om klimaatfinanciering voor arme landen te ondermijnen, zoals onderzoeksbureau SOMO recent onthulde. En hoewel al het denkbare inmiddels is gezegd over mensenrechten en het WK voetbal; mijn vurige deel vraagt zich af wat er zou gebeuren als de KNVB samen met andere Europese bonden niet zou zwichten voor de FIFA-repressie. Niet afzien van de OneLove-band, maar juist dreigen met niet spelen.

Waar het op neer komt is dat mijn vurige deel aan de winnende hand is. Wij kunnen het ons niet permitteren om niet activistisch te zijn in tijden waarin extremen genormaliseerd worden en instituties gecorrumpeerd worden door kortetermijnbelangen. (...)

Hele artikel

Kiza Magendane

Tags: #nederlands #activist #activisme #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #co2 #wk #wk_voetbal #qatar #mensenrechten #gastarbeid #uitbuiting #corruptie #lobby #coca_cola #cop27 #klimaatfonds #klimaatfinanciering #lhbtqi #oekraine #rusland #oorlog

Stop uitbuiting, consumeer minder

NRC

Klimaat - Laten we ons focussen op klimaat en welzijn, en niet op nog meer groei, schrijven Kiza Magendane en Paul Schenderling. (...)

Dit alles maakt een pijnlijk patroon zichtbaar: de ‘ontwikkeling’ van het mondiale Noorden gaat gepaard met de onderontwikkeling van het mondiale Zuiden. (...) Slavenhandel sinds de 15de eeuw, kolonialisme in de 19de eeuw, neokolonialisme sinds de 20ste eeuw – Afrikanen worden constant opgeofferd voor het comfort van consumerende Europeanen. (...)

Nu willen veel Europeanen het historische patroon doorbreken, en daarbij is dit decennium cruciaal: onze huidige keuzes bepalen of we het patroon voortzetten of veranderen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Mijnwerkers in de Shabara-mijn in Congo. Foto Junior Kannah/AFP.

Ten eerste proberen de landen in het mondiale Noorden door massale investeringen in de energietransitie hun economieën te vergroenen én verder te laten groeien. Voor mensen in het mondiale Zuiden heeft dit streven naar groene groei een bittere bijsmaak. Het Internationaal Energie-Agentschap (IEA) schat dat de vraag naar materialen die nodig zijn voor de energietransitie, zoals lithium en kobalt, de komende twintig jaar met 2.000 tot 4.000 procent zal stijgen. (...)

De winning van deze grondstoffen gaat gepaard met veel energieverbruik, milieuvervuiling en menselijk leed. (...)

Ten tweede lopen de noordelijke landen nog steeds weg van hun verantwoordelijkheid om de toegebrachte schade te compenseren. Het mondiale Noorden is voor 90 procent verantwoordelijk voor de huidige klimaatcrisis, zo becijferde antropoloog en schrijver Jason Hickel in 2020. En hoewel rijke landen zich in 2009 committeerden om tot en met 2025 jaarlijks honderd miljard dollar beschikbaar te stellen voor de klimaattransitie en -adaptatie in het mondiale Zuiden, zijn ze hun afspraken tot nu toe niet nagekomen.

Bovendien is honderd miljard veel te weinig. (...)

Gelukkig kunnen rijke landen dit patroon alsnog doorbreken. Door hun consumptiegroei in te perken, of zelfs te stoppen. (...)

Dit biedt zuidelijke landen de kans om, binnen de draagkracht van de aarde, hun economieën verder te ontwikkelen. Daalt de uitstoot in rijke landen aanzienlijk sneller, dan is er binnen het resterende mondiale koolstofbudget meer ruimte voor landen in het mondiale Zuiden om nog te groeien. (...) Het Zuiden zal immers niet bereid zijn de eigen uitstoot te verminderen als het Noorden niet bereid is tot consumptiebeperking – en terecht. De patstelling tussen Noord en Zuid, die nu telkens échte vooruitgang op een klimaattop tegenhoudt, kan daarmee worden doorbroken.

Om die consumptiebeperking te bewerkstelligen moeten rijke landen een sociaal en realistisch beleid doorvoeren. Bijvoorbeeld door minder belasting te heffen op arbeid en meer op vervuilende vormen van consumptie. (...)

Dit klimaatrechtvaardigheidsfonds kan voor twee doeleinden worden ingezet. Ten eerste kan de overheid het geld aanwenden voor de klimaattransitie en -adaptatie in het mondiale Zuiden en voor een serieus herstelprogramma voor zwaar getroffen landen zoals Pakistan. (...)

Ten tweede kan de overheid het geld gebruiken om de laagste inkomens in Nederland een klimaatdividend te betalen. (...)

Sinds de jaren 60 is de consumptie in Nederland vervijfvoudigd, terwijl ons geluksniveau gelijk is gebleven. (...) We kunnen onze focus verschuiven van kwantitatieve groei (van consumptie en bbp) naar kwalitatieve groei (van levensgeluk). (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatcrisis #klimaatverandering #co2 #uitstoot #fossiele_brandstof #consumptie #consumptiegroei #economie #slavernij #kolonialisme #uitbuiting #ongelijkheid #internationale_ongelijkheid #welzijn #groei #economische_groei #congo #rubber #energietransitie #lithium #kobalt #Internationaal_Energie-Agentschap #IEA #mijnbouw #kinderarbeid #klimaattop #cop27

Groen valsspelen

Marike Stellinga (NRC)

Bedrijven die veinzen dat ze groen zaken doen, terwijl ze als vanouds blijven uitstoten. (...)

Nu meer mensen zich zorgen maken over klimaatverandering, valt er geld te verdienen met groene beloftes. Groen beleggen wordt populairder. En kijk eens om je heen, overal zie je bedrijven die in reclames zeggen ‘groen’ te zijn: duurzame kleding, duurzame energie, duurzame verpakkingen, duurzame banken en duurzame beleggingsfondsen. (...)

[M]et regelmaat blijken de groene claims van bedrijven niet waar of niet te bewijzen. En om het nog erger te maken: bedrijven die veel beloven scoren goed bij keurmerken voor ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’, maar in de praktijk voerden deze bedrijven hun sociale en groene beloften „vaak niet of juist minder vaak uit,” concludeerden twee economen onlangs in economisch vakblad ESB, die 7.000 bedrijven onderzochten tussen 2003 en 2020. (...)

Maar ook als het oerwoud aan keurmerken verdwijnt, blijft groene reclame een valkuil. Het kan consumenten ten onrechte een goed gevoel geven. Zo is de allergroenste oplossing niet duurzame kleding, maar minder kleding kopen. (...)

Maak bedrijven en hun aandeelhouders aansprakelijk voor de toekomstige klimaatschade die ze veroorzaken. Pas dan verandert er (...) echt wat. (...) [S]tel harde normen voor producten zoals auto’s en belast uitstoot. Dan verandert er echt wat.

Hele artikel

Marike Stellinga

Tags: #nederlands #milieu #milieuvervuiling #uitstoot #luchtvervuiling #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #biodiversiteit #reclame #marketing #greenwashing #shell #fosssiele_brandstof #greenpeace #reclame_fossielvrij #desmog #reclame_code_commissie #groenwassen #fossiele_reclame #consument #consumentisme #materialisme #fast_fashion #influencer #tiktok #sociale_media #HSBC #Vattenfall #Greenchoice #ACM #Sustainable_Brand_Index #HenM #Decathlon #keurmerk #groen_keurmerk

De fossiele industrie is een logge tanker, niet in staat om echt te veranderen

Esther Bijlo (Trouw)

Ze zijn er weer: de prachtige reclames van grote olie- en gasbedrijven die zeggen dat ze heel hard bezig zijn met groene energie. Er is immers een klimaattop. Een goed moment voor een bedrijf om te laten zien wat het doet. Met waterstof voor bussen bijvoorbeeld of het opslaan van CO2. Voor een schone toekomst. Met de nadruk op toekomst. Want hoe mooi die plannen ook zijn en hoe indrukwekkend groot soms – een windpark van een oliegigant is meteen een megawindpark – het groene gehalte is nog steeds een saus en betreft niet het hoofdgerecht.

Dat hoofdgerecht ziet er nog altijd donkerbruin uit. Sterker, het neigt naar zwart. Vrijwel alle olie- en gasbedrijven hebben ‘beangstigende’ plannen voor het opdiepen van juist meer fossiele brandstoffen. Die voornemens tellen op tot 115 miljard ton CO2, vergelijkbaar met 24 jaar de emissies van de VS. Maar liefst 160 miljard dollar is er sinds 2020 in de zoektocht naar nieuw fossiel gestoken. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Esther Bijlo

Het onderzoek houdt de 35 grootste beursgenoteerde olie- en gasbedrijven tegen het licht. Veel daarvan hebben de financiële prikkels voor de leidinggevenden om op meer productie te sturen, zelfs verhoogd. Bij Eni, Total Energies en Repsol bepalen ze respectievelijk 18, 15 en 12 procent van de beloning. ExxonMobil en Shell hebben dit soort bonussen iets verlaagd. Maar voor ExxonMobil gaat het nog altijd om 41 procent van het totale salaris, bij Shell om 20 procent, volgens Carbon Tracker. (...)

Tijd voor een ‘klimaatbelasting’ voor de sector, betoogt een hoofdredactioneel commentaar, deze week gepubliceerd in dertig kranten over de hele wereld. De tijd raakt op, betogen onder andere The Guardian, Libération, het Indiase The Hindu en Indonesische Tempo. Er zijn veel te veel investeringen in fossiele energie, ‘de mensheid moet af van de verslaving aan fossiele brandstoffen’. Minstens 100 miljard dollar winst hebben de grootste olie- en gasbedrijven opgestreken in de eerste drie kwartalen, constateren de kranten. Room dat af en kom beloftes na om de armsten op de wereld te helpen zich te wapenen tegen nu al ontwrichtende klimaatverandering, geven de kranten de klimaattop mee.

Hele artikel

> Meer over de fossiele verslaving

Tags: #nederlands #multinational #transnantional #grootbedrijf #bedrijfsleven #earth_summit #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #cop26 #cop27 #broeikaseffect #earth_charter #shell #exxonmobil #oliebedrijven #global_climate_coalition #exxonmobile #lobby #chevron #saudi_aramco #zeespiegelstijging #droogte #ontbossing #co2 #uitstoot #broeikasgas #fossiele_brandstof #carbon_tracker #lobby

Dekoloniseer de toekomst

NRC

Kolonialisme - Nederland heeft belangrijke stappen gezet om in het reine te komen met het koloniale verleden, ziet David Van Reybrouck. Nog belangrijker is te werken aan de gevolgen van dat verleden voor het klimaat. (...)

De voorbije drie jaar namelijk is de aandacht voor het koloniale verleden van Nederland nagenoeg onafgebroken in het nieuws geweest en daarbij is een ander perspectief steeds nadrukkelijker naar voren gekomen.

Hoogtepunt was op 17 februari dit jaar de publicatie het langverwachte verslag van de drie Nederlandse onderzoeksinstituten, NIOD, KITLV en NIMH, waarin stond: „Tijdens de oorlog gebruikte de Nederlandse krijgsmacht veelvuldig en structureel extreem geweld.” (...)

Hier werd midden op het marktplein met luide stem gezegd dat Nederland zwaar in de fout was gegaan. (...)

En toch is dit verhaal niet af. Als in het reine komen met de koloniale geschiedenis een traject is, dan zou je kunnen zeggen dat van de 100 kilometer die afgelegd moeten worden, we vandaag bij kilometerpaal 25 zijn. Ik wil graag zes ideeën formuleren voor het vervolg.

Ten eerste: oppassen voor veralgemeniseringen. Hoewel extreem geweld en oorlogsmisdaden tijdens de dekolonisatieoorlog van 1945 tot 1949 systematisch voorkwamen, betekent dat niet dat elke militair die aan Nederlandse zijde streed zich eraan bezondigd heeft. Naar schatting heeft slechts een kwart van de soldaten effectief gevechtshandelingen verricht. (...)

Tweede gedachte voor het vervolg: opletten voor de zogenaamde ‘nazificatie van de koloniale tijd’. (...) Heel het kolonialisme herleiden tot een tropische variant van het fascisme is uiterst problematisch, al was het maar omdat het kolonialisme bovenal economisch gemotiveerd was door een elite en het fascisme in eerste instantie ideologisch was en geschraagd door de massa. (...)

We doen de geschiedenis echt geen recht wanneer we alles gaan herleiden tot het grote morele binaire schema van de twintigste eeuw. (...)

Derde gedachte: opletten met enkel de verontwaardiging te beperken tot het wangedrag van Nederlandse soldaten. Ja, er zijn op grote schaal zeer ernstige vormen van extreem geweld en oorlogsmisdaden gepleegd door Nederlandse soldaten, maar het geeft geen pas om enkel te kijken naar het gedrag van Nederlandse dienstplichtigen in de sawa, zonder te kijken naar de hoogste Nederlandse gezagsdragers in Batavia en, meer nog, in Den Haag, zoals ook terecht aangestipt in het rapport van het NIOD, KITLV en NIMH.

De grootste verantwoordelijken bevonden zich niet aan de basis, maar helemaal aan de top van de piramide. Het zijn de regeringen Beel en Drees geweest die het bevel tot de twee militaire offensieven gegeven hebben. (...)

Daarbij heeft Beel (KVP) een buitengewoon kwalijke rol gespeeld. Als minister-president stuurde hij in het voorjaar en de zomer van 1947 duidelijk aan op militaire confrontatie, met de Eerste Politionele Actie als resultaat. (...)

In 1949 was het minister-president Drees (PvdA) die tijdens de Rondetafelconferentie in Den Haag een prijs van 6,3 miljard gulden vroeg aan Indonesië voor zijn onafhankelijkheid: het land moest zich vrijkopen, net zoals een slaaf in de negentiende eeuw zijn baas moest betalen. Tot dat bedrag hoorde tevens de kosten voor de pas gevoerde dekolonisatieoorlog! Of Soekarno even de factuur voor de twee politionele acties kon vereffenen, want die waren best wel aan de prijs geweest. (...)

Vierde gedachte: opletten om de blik te beperken tot de periode 1945-1949. Nagenoeg alle aandacht gaat momenteel uit naar de jaren van de dekolonisatie-oorlog. Begrijpelijk, maar onvoldoende. Het gevaar is niet denkbeeldig dat er nu een beeldvorming ontstaat die zegt: „Ja, wij Nederlanders zijn daar drieënhalve eeuw geweest. Het begin was heel erg, de periode rond 1600, met Coen en de VOC enzo, en het einde was heel erg, de jaren 45-49, maar daartussen was het best oké.”

Ik stoor mij aan die focus op het begin en het einde. De hele zeventiende eeuw is gekenmerkt door geweld in de strijd om specerijenmonopolies. De achttiende eeuw door het inpalmen van Javaanse grond, naast een slachting van de Chinese bevolking in en om Batavia. De negentiende eeuw zag een lange reeks militaire veroveringen door het KNIL om de koloniale staat te vestigen. En de jaren van de ‘Pax Neerlandica’, van 1914 tot de Japanse invasie in 1942, zijn ten diepste gemarkeerd door het neerslaan van de inheemse politieke bewegingen die naar ontvoogding streefden: inclusief het meedogenloos neerslaan van de communistische en nationalistische beweging in de jaren 20 en 30, verbanningen, gevangenissstraffen en ophangingen van politieke dissidenten. Piet Hagen heeft dat alles overtuigend gedocumenteerd. (...)

Ten vijfde moeten we niet alleen in de tijd uitzoomen, maar ook in de ruimte. Wat in Indonesië gebeurde was onderdeel van een breder Europees proces. Nochtans lijkt vandaag elk land louter met zijn eigen belangrijkste voormalige kolonie bezig: België met Congo, Engeland met India, Frankrijk met Algerije, en Nederland met Indonesië. Alles globaliseert, behalve de koloniale herinnering. (...) We zien daardoor niet dat het kolonialisme van de 19de en 20ste eeuw het resultaat was van een westerse kapitalisme vanaf de 16de eeuw. (...)

Gedachte nummer zes vergt de grootste stap: we mogen niet enkel naar het historisch kolonialisme kijken. Vorig jaar kreeg ik een wereldkaart te zien. Daarop stond aangegeven welke landen het meest broeikasgassen uitstoten en welke landen het meest kwetsbaar waren voor de gevolgen van klimaatopwarming. Ik dacht dat ik naar een kopie van de koloniale wereldkaart zat te kijken. De grootste uitstoters zijn de landen van het Globale Noorden, de grootste slachtoffers de landen van het Globale Zuiden, de voormalige kolonies. Zij die het minst bijgedragen hebben aan de opwarming van de aarde, zijn er het grootste slachtoffer van. (...)

Zolang wij in West-Europa geen aandacht hebben voor die nieuwe kolonisatie van het zuiden, zullen we nooit aan kilometerpaaltje honderd geraken. Nederland en België hebben goed verdiend aan het koloniale en industriële verleden. We moeten de moed hebben om te zeggen: eigenlijk is ons CO2-budget gewoon op. We hebben veel meer uitgestoten dan we überhaupt mochten. (...)

Bij het Klimaatakkoord van Parijs werd beslist om jaarlijks 100 miljard dollar bijeen te brengen voor de meest kwetsbare landen. Die pot raakt niet gevuld. (...)

Nederland heeft de voorbije jaren belangrijke stappen gezet in de omgang met een bezwaard verleden. Nu komt het erop aan stappen te zetten in de omgang met een bezwaard heden.

Hele artikel

Pari, nabij Jakarta, Indonesië. Het eiland, dat ongeveer duizend bewoners telt, kampt met ernstige problemen als gevolg van klimaatveranderingen. Zo vinden er regelmatig overstromingen plaats. Foto Mast Irham/EP.

Tags: #nederlands #nederland #indonesie #indie #nederland_indie #kolonie #kolonialisme #koloniaal_verleden #koloniale_oorlog #dekolonisatie #politionele_actie #onafhankelijkheid #onafhankelijkheidsstrijd #onafhankelijkheidsdag #onafhankelijkheidsoorlog #nationalisme #oorlogsmisdaden #geschiedenis #koloniale_geschiedenis #drees #beel #coen #voc #knil #japanse_bezetting #pax_neerlandica #batavia #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #co2 #co2-budget #klimaatakoord #arme_landen #briekaseffect #neokolonialisme