Florian Gulli, L’antiracisme trahi – Défense de l’universel, Puf, 2022

Une critique de livre (08-2024).

Florian Gulli propose une analyse critique rigoureuse de certaines thèses en vogue sur le racisme et l’antiracisme, telles le racisme systémique présenté comme justification principale des discriminations, le « privilège blanc », concept particulièrement faux, ou encore la nécessité d’user du mot « race » en sciences sociales1. Il s’oppose particulièrement à l’antiracisme dit « politique » (porté par Les Indigènes de la République notamment) qui apparaît parfois comme un racisme inversé et fait le choix de se placer sur le même terrain idéologique que l’adversaire d’extrême droite, partageant également avec lui plusieurs conceptions telles que l’anti-universalisme ou le racisme différentialiste.
L’auteur déplore aussi le recours à des analyses monistes, qui se basent sur un unique critère. Par exemple, ce prétendu antiracisme prend en compte le critère racial, censé expliquer toutes les inégalités, au détriment de tout autre, en particulier celui de la classe que l’auteur tend à remettre en avant comme déterminant principal des inégalités, y compris raciales, lesquelles favorisent d’ailleurs l’apparition du racisme. Ces conceptions sont biaisées, et même les perspectives intersectionnelles se basent souvent uniquement sur deux critères, le plus souvent la race et le sexe, donc s’avèrent réductrices.
Il explique donc en quoi cet antiracisme se condamne à échouer.

L’auteur propose une analyse des causes du racisme très éloignée des explications wokes2 et promeut un antiracisme socialiste, c’est-à-dire, a minima, qui refuse le réductionnisme racial. Pour l’essentiel, les causes du racisme ne résident pas dans une rémanence du fait colonial comme le clame l’antiracisme dit « politique », mais dans les conditions de vie des classes populaires.

Florian Gulli propose un livre dont le propos se construit sur une argumentation rigoureuse et une documentation riche, il s’engage dans des démonstrations logiques que j’apprécie particulièrement. Sur ce sujet, cet essai qui cherche à éviter toute polémique me semble fortement recommandable et constituer une excellente source pour une action politique de gauche, à l’opposé des tendances wokes.

1. C’est ce qu’on appelle parfois, mais qui n’est pas nommé ainsi dans l’ouvrage, la théorie critique de la race.
2. L’auteur, tout en exposant sa critique radicale, semble éviter une présentation polémique, donc n’emploie pas ce terme.

#politique #wokisme #woke #anti-woke #antiracisme #antiracisme-woke #Gulli

Jean-François Braunstein, La religion woke, Grasset, 2022

Une critique de livre (06-2024).

Si l’usage du terme « woke » m’est longtemps paru problématique car me semblant émaner de droitards refusant toute idée d’émancipation vis-à-vis des normes, ou pour le dire autrement d’un conservatisme crasse, force est de constater que ce livre met en évidence de quelle façon il peut se justifier. Car Jean-François Braunstein expose tout un type d’analyses qui, non seulement vont à l’encontre de la réalité et de la science, mais aussi ont parfois l’effet contraire à celui recherché.

Dans un premier chapitre, l’auteur explique pourquoi le wokisme s’apparente à une religion et son incompréhension qu’une telle démarche irrationnelle émane pour une large part des universitaires. Il construit ensuite son essai en trois parties consacrées à la théorie du genre1, à la théorie critique de la race2 et au refus des principes qui fondent la science (l’objectivité et la vérité).
La pensée woke mêle la pensée magique à la réfutation de la réalité. Les wokistes s’inscrivent alors en opposition à l’héritage des Lumières et contre l’universalisme3. Ils s’avèrent alors contre-révolutionnaires, ce qu’on appelle des réactionnaires.

Même si je perçois certains raccourcis, la démonstration est brillante et la lecture du livre est très utile pour comprendre l’étendue du problème, sa consistance et ses conséquences. Ressort avec évidence le caractère totalitaire de cette mouvance4 puisque toute personne tenant une position divergente risque d’être conspuée et « silenciée » (mot woke !), c'est-à-dire interdite de parole. En contrepoint, on peut également lire des thèses opposées, mais alors leur pertinence apparaîtra parfois limitée.

Sur ces sujets, il n’est plus question de gauche et de droite mais de rappel du monde réel ou de l’entrée dans la fiction. Entre la prégnance des idées d’extrême droite et l’emprise de délires d’une certaine gauche – la seconde contribuant d’ailleurs à l’extension de la première –, nous vivons une bien triste époque. Le développement d’une pensée anti-woke de gauche est nécessaire afin d’éviter que toute personne percevant la bêtise et la dangerosité de les thèses woke n’en vienne pas à se croire de droite, ou simplement à « devoir » voter à droite pour « faire barrage » à cet autre extrémisme.

1. Si la notion de genre a pu être utile pour décrire et dénoncer les stéréotypes de genre afin de les abolir, lorsque celui-ci est utilisé dans une logique de catégorisation et d’assignation, c’est-à-dire qu’il n’existe plus pour être dénoncé mais pour être affirmé comme grille d’analyse pertinente, il devient une validation du sexisme et doit être combattu comme symbole et outil de régression.
2. Sur ce sujet, on lira avantageusement L’antiracisme trahi – Défense de l’universel de Florian Gulli, Puf, 2022.
3. Sur l’universalisme, j’invite à lire trois ouvrages d’Alain Policar (qui vient d’ailleurs d’en signer un intitulé Le Wokisme n’existe pas – La Fabrication d’un mythe (Le Bord de l’eau, 2024), réfutant l’amalgame de différentes théories sous ce vocable) : Comment peut-on être cosmopolite ? (2018), L’inquiétante Familiarité de la race – Décolonialisme, intersectionnalité et universalisme (2020), L’Universalisme en procès (2021), tous trois aux éditions Le Bord de l’eau.
4. On peut lire en complément Le wokisme serait-il un totalitarisme ? de Nathalie Heinich, Albin Michel, 2023.

#politique #science #wokisme #woke #anti-woke #transgenrisme #antiracisme #Braunstein

We should all be terrified of Trump’s Project 2025

The Guardian

The presumptive Republican nominee has promised to give rightwing evangelical Christians what they want – and more.

(Text continues underneath the photo.)

‘Project 2025 also calls for eliminating ‘woke propaganda’ from all laws and federal regulations’. Photograph: Chris Szagola/AP.

“Project 2025” is nothing short of a 900-page blueprint for guiding Donald Trump’s second term of office if he’s re-elected. (...)

So Trump is now claiming he has “no idea who is behind” Project 2025.

This is another in a long line of Trump lies.

The Project 2025 playbook was written by more than 20 officials who Trump himself appointed during his first term. If he has “no idea” who they are, he’s showing an alarming cognitive decline. (...)

The goals of Project 2025 are the same goals Trump tried to achieve in his first term or has been advocating in this campaign. (...)

Project 2025 is, in short, the plan to implement what Donald Trump has said he wants to do if he’s re-elected.

Trump may want to distance himself from Project 2025 in order to come off less bonkers to independents and moderates, but he can’t escape it. The document embodies everything he stands for.

Complete article

Tags: #us #united_states #trump #project_2025 #climate_denial #anti-woke #elections #presidential_elections

https://www.bizpacreview.com/2023/12/31/this-country-knows-how-to-stop-the-woke-mind-virus-1423970/
#anti-woke

Nog één keer Roald Dahl, omdat het allemaal nét iets anders zit dan werd voorgespiegeld

De Volkskrant

Er werden grote woorden gebruikt in de discussie rond de aanpassingen in het werk van Roald Dahl. Maar is er werkelijk sprake van ‘castratie’, of heeft niemand de nieuwe edities goed gelezen? Loes Reijmer ontrafelt de mediadynamiek en komt tot een opzienbarende ontdekking.

Ugh nee, niet weer over Roald Dahl. We weten het nu wel. De Britse uitgeverij Puffin heeft het oeuvre van de kinderboekenschrijver deels herschreven. (...) Wat valt er nog meer over te zeggen?

Nou, dit bijvoorbeeld: er klopt weinig van het beeld dat in de media is ontstaan. De alarmerende krantenkoppen, het gejammer in talkshows, de verhitte tweetjes van niet-de-minsten: allemaal erg overdreven.

Inmiddels denk ik dat de mediadynamiek die dit onderwerp heeft gekregen meer zegt over de tijd waarin we leven dan het genderneutraliseren van de Oempa Loempa’s. De drang om grote woorden te gebruiken was opzienbarend, het gebrek aan nieuwsgierigheid en zorgvuldigheid óók. (...)

(Tekst loopt door onder de illustratie.)

Lastig is dat niemand de volledige lijst met wijzigingen heeft. (...)

De wereld van Dahl was getransformeerd tot rubberentegelparadijs, zoveel was duidelijk. In de boeken zou voortaan tergend naïef idealisme de toon zetten, niet meer het misantropische, soms wrede realisme dat ze zo bijzonder en aantrekkelijk maakt. (...)

In de Nederlandse reacties bleef onderbelicht dat The Daily Telegraph een conservatieve, rechtse krant is. De site heeft zelfs een apart kopje ‘Woke’, waaronder afgelopen week onder meer een opiniestuk van Jordan Peterson werd gepubliceerd (‘Justin Trudeau, Canada’s clown prince, is the future of the woke-West’). Ook verscheen er een enthousiast artikel over zuivelboeren die op sociale media ‘vegan-mythes’ te lijf gaan. Ook het nieuws over de aanpassingen in het werk van Dahl en de onthutste reacties erop werden bij dit kopje ondergebracht. (...)

Toch zijn veel van de wijzigingen begrijpelijk of niet zo erg, zeker als je de verleiding weerstaat ze in het overzichtelijke, versimpelde frame van ‘woke-censuur’ te zien.

Contextloos en kort na elkaar opgesomd leken ze absoluut potsierlijk. De heksen die niet meer werkzaam zijn als caissière ‘of brieven tikken op een kantoor’, maar die wetenschapper of zakenvrouw zijn. Het kamermeisje dat veranderd is in schoonmaker. Matilda die geen Rudyard Kipling leest, maar Jane Austen. Graafmachines die niet eens meer zwart van kleur mogen zijn, hoe overspannen wil je het hebben?

Maar sommige elementen in de tijdloos geachte verhalen zijn ook gewoon gedateerd. (...)

Is daarmee het hele boek ‘gereduceerd’, ‘tandeloos gemaakt’, ja zelfs ‘gecastreerd’?

Eerder waren er ook al dingen aangepast, vertelde de Nederlandse uitgever. Eigenlijk gebeurde dat bij elke nieuwe editie. In een vorige herziening, hij wist niet meer precies om welk boek het ging, sprak een Chinees personage niet langer de ‘r’ als ‘l’ uit. Een stereotiep grapje van het niveau Gordon, dat kunnen we missen. Niemand zei er iets over. (...)

‘de boeken lagen al acht maanden in de winkel, maar niemand had de aanpassingen opgemerkt.’

Kennelijk waren de wijzigingen zo subtiel dat niemand er acht op sloeg, maandenlang. Tot een krant ze bij elkaar veegde, en ze in grote chocoladeletters in de etalage zette.

Hele artikel

Tags: #nederlands #literatuur #jeugdliteratuur #boeken #kinderboeken #roald_dahl #sensitivity_reader #sensitiviteitslezer #uitgever #verbeelding #censuur #pim_lammers #woke #anti-woke #dekolonisatie #diversiteit #markt #marktdenken #censuur #media #hype #mediahype

Roald Dahl postuum gecastreerd

Frits Abrahams (NRC)

Roald Dahl gecensureerd? Het lijkt er eerder op dat hij postuum gecastreerd is – door zijn Britse uitgever Puffin en zijn erfgenamen. Er zijn om commerciële redenen honderden passages uit zijn kinderboeken aangepast of geschrapt door een team van sensitivity readers van de Britse organisatie Inclusive Minds. (...)

Als we deze trend in Nederland volgen, staat ook tegendraadse Annie M.G. Schmidt nog het een en ander te wachten. Zij dichtte in ‘Leeszaal’: ‘Ik lever geestrijk voedsel aan mevrouwen/ die binnenkomen en alleen maar van/ de allernieuwste liefdesboeken houen.’ Mag je nog wel zo schamper over vrouwen schrijven, of zullen we maar ‘mensen’ van die vele ‘mevrouwen’ bij Schmidt maken? – dan zijn we van alle problemen af.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Frits Abrahams

En wat te denken van E. du Perron die in Het land van herkomst schreef: „Een inlandse vrouw kan afstotend zijn om twee redenen: haar sirihmond en de klapperolie in haar haar; het eerste viel te verbieden of te vermijden, maar het tweede scheen onontbeerlijk en het terugvinden van die lucht op een hoofdkussen kon een Europeaan doen beseffen hoe diep hij was gezonken.”

Een kwalijke passage, jawel, maar er zijn wel meer meesterwerken met kwalijke passages. Toch maar verbieden omdat er genoeg meesterwerken zijn zonder kwalijke passages?

Zo komen we vanzelf bij Gerard Reve terecht en het beruchte citaat uit een brief aan Simon Carmiggelt: „Ik ben er erg voor, dat die prachtvolken zo gauw mogelijk geheel onafhankelijk worden, en ons niks meer kosten, zodat we ze allemaal met een zak vol spiegeltjes en kralen op de tjoekie tjoekie stoomboot kunnen zetten, enkele reis Takki Takki Oerwoud, mijnheer!” (...)

Wat al die ingrepen, zoals bij Dahl, gemeen hebben, is een volstrekt gebrek aan respect voor het werk van de schrijver. Die mag alleen maar kreukvrije, risicoloze teksten schrijven. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Bewerking van Roald Dahls werk is onderdeel van slappe tijdgeest (NRC)

Tags: #nederlands #literatuur #jeugdliteratuur #boeken #kinderboeken #roald_dahl #sensitivity_reader #sensitiviteitslezer #uitgever #verbeelding #censuur #pim_lammers #woke #anti-woke #dekolonisatie #diversiteit #markt #marktdenken #censuur #reve #gerard_reve #du_perron #annie_mg_schmidt #becket

> Zie ook: Bewerking van Roald Dahls werk is onderdeel van slappe tijdgeest (NRC)

Tags: #nederlands #literatuur #jeugdliteratuur #boeken #kinderboeken #roald_dahl #sensitivity_reader #sensitiviteitslezer #uitgever #verbeelding #censuur #pim_lammers #woke #anti-woke #dekolonisatie #diversiteit #markt #marktdenken #censuur

Bewerking van Roald Dahls werk is onderdeel van slappe tijdgeest

NRC

Censuur - Dat de boeken van Roald Dahl herschreven worden is geen verrassing te noemen, schrijft Daniela Hooghiemstra. Marketeers draaien de verbeelding de nek om.

‘Sensitiviteitslezers’ van de Britse uitgeverij Puffin hebben de boeken van Roald Dahl herschreven. In de plaats van bijvoeglijke naamwoorden die beledigend kunnen zijn, hebben ze zachtere termen verzonnen en ook hebben ze uitleg toegevoegd, zoals dat een vrouw geen heks hoeft te zijn om een kaal hoofd te hebben. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Dahl nam kinderen over een glibberig paadje mee naar een wereld die, hoe vreemd en genadeloos ook, behaaglijk was. Immoraliteit vormt de essentie van zijn werk, en opent voor kinderen die van volwassenen gewend zijn te horen wat wel of niet juist is, luikjes. Het verzachten van zijn taal is dan ook wel de meest belachelijke interventie die strijders voor inclusie tot nu toe gepleegd hebben, en het is jammer dat Dahl zelf niet meer in leven is om de daders met een bevroren lamsbout literair de hersens in te slaan en die, eenmaal ontdooid, op te eten met de politiemannen die komen om de moord op te lossen.

Kort hiervoor woei de wind in Nederland nog uit andere hoek: Pim Lammers, uitgekozen om het Kinderboekenweekgedicht te schrijven, werd ‘gecanceld’ door reactionairen, die op hun manier ‘ontwaakt’ reageerden op het feit dat hij in 2016 een erotisch verhaal schreef over de relatie tussen een voetbaltrainer en zijn minderjarige pupil. (...)

In het moraliserende vuur dat van twee kanten komt, sterft de verbeelding en het intellectuele debat daarover valt tegen. Alleen Salman Rushdie, een half leven bedreigd en na een aanslag nog maar met één oog, verdedigde tot nu toe het werk van collega Dahl. (...) Maar des te sterker is Rushdie’s argument dat niet de moraliteit, maar de verbeelding bescherming verdient. Het individu dat zichzelf altijd en overal centraal stelt, lijkt dat intussen niet meer te begrijpen. Dat fictie nu juist niet gaat over wie je zelf bent of denkt te moeten zijn, gaat er in een tijdperk waarin copywriters de bestsellerslijsten aanvoeren, nog moeilijk in, net zo min als het idee dat één waarheid een teken van intellectuele armoede is. (...)

Vroeger was het de kerkelijke moraal die aan de verbeelding grenzen stelde, tegenwoordig is het de grillige werking van de markt, die geen ander belang kent dan ‘koop dit nu’. (...)

Hele artikel

> Roald Dahl werd al eerder aangepast aan de tijdsgeest, waarom wringt het nu? (NRC)

Tags: #nederlands #literatuur #jeugdliteratuur #boeken #kinderboeken #roald_dahl #sensitivity_reader #sensitiviteitslezer #uitgever #verbeelding #censuur #pim_lammers #woke #anti-woke #dekolonisatie #diversiteit #markt #marktdenken #censuur