Vroege selectie op scholen wijst op diepgewortelde Nederlandse neiging tot segregatie

NRC

(...) De overeenkomst tussen apartheid en de zuilenmaatschappij wordt volgens mij niet op school onderwezen, en dat is misschien maar goed ook. Want anders zou een slimmerik er zomaar op kunnen wijzen dat deze inheemse apartheidscultuur ter plekke nog heel actief wordt uitgeoefend. Immers, in het Nederlandse onderwijssysteem worden kinderen rond de leeftijd van 12 jaar systematisch gecategoriseerd en in een systeem van ‘gescheiden ontwikkeling’ gedwongen, en wel op basis van (vermeend) intellectueel vermogen. Jij gaat naar het VMBO, jij naar de Havo, en jij naar het VWO.

(Tekst loopt door onder de illustratie.)

.

Met dit ‘schooladvies’ krijgen kinderen niet alleen een stempel op het voorhoofd maar wordt ook de rest van hun leven in hoge mate bepaald. (...) De kinderen worden ook fysiek gesegregeerd, vaak in aparte schoolgebouwen ondergebracht, om vanaf dat moment voornamelijk of uitsluitend met hun soortgenoten op te trekken. (...)

Zo werkt het Nederlandse schoolsysteem als een sorteermachine met een sociaaleconomische driedeling van de bevolking als uitkomst. Al in 2018 erkende de Onderwijsinspectie dat het systeem leidt tot ‘bubbels van gelijkgestemden waar leerlingen nauwelijks uitkomen’. (...)

Natuurlijk kunnen kinderen in principe doorstromen, maar het is wel roeien tegen de stroom in, mét die stempel op je voorhoofd die in veel gevallen tot diep onder de huid doorbrandt. (...)

Inmiddels groeit de kritiek op de vroege selectie en segregatie van leerlingen. In 2021 adviseerde de Onderwijsraad om de selectie uit te stellen tot na een brede driejarige brugperiode. (...) Maar ook hoor en lees ik steeds dat het aanpassen van het onderwijssysteem ‘heel ingewikkeld’ is. (...) [W]aar blijft de verontwaardiging over een maatschappij die dit schandalige systeem als normaal beschouwt?

Het is daarom de hoogste tijd om het bestaansrecht van deze ‘knetterharde’ discriminatie en segregatie van 12-jarige kinderen op morele gronden ter discussie te stellen. (...)

Ook in bijvoorbeeld Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Scandinavische landen, blijven kinderen samen tot de leeftijd van 15 of 16 jaar, om vervolgens op een veel natuurlijkere wijze te kiezen hoe verder te gaan. Zo blijkt het Nederlandse systeem een tamelijk aparte keuze, wat wel degelijk lijkt te wijzen op een diepgewortelde neiging tot discriminatie en segregatie.

In de kern gaat het om de morele vraag of volwassenen het recht hebben om tussen andere volwassenen-in-spé te discrimineren op basis van intellectueel vermogen, en daarmee een beslissende invloed uit te oefenen op de rest van hun leven. (...) Dus laten wij alsjeblieft de zaak bespoedigen door het huidige onderwijsregime te benoemen voor wat het is: geïnstitutionaliseerde apartheid.

Want wie wil daar nou mee verder?

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #onderwijs #selectie #segregatie #maatschappij #apartheid #verzuiling #zuilenmaatschappij #bubbel

Twitter en Facebook gaan ons niet redden

NRC

Bingewatch-maatschappij - In Kapitalistisch realisme van Mark Fisher wordt beschreven hoe de ‘consument-toeschouwer’ doelloos ronddoolt in een gedepolitiseerde maatschappelijke orde. Is opstand nog wel mogelijk? (...)

In Kapitalistisch realisme legt Fisher ‘met meedogenloze luciditeit’ (Sebastiaan Olma in zijn nawoord) de culturele effecten bloot van het late kapitalisme en de illusie dat er ‘geen alternatief’ zou zijn. In de decennia na de val van de Muur en de ondergang van het ‘reëel bestaande socialisme’ zijn inmiddels hele generaties opgegroeid die het ontbreken van zo’n alternatief niet eens meer als probleem zien, aldus Fisher. ‘Het kapitalisme neemt naadloos de horizon van het denkbare in beslag’. Ook is de relatie vervlogen met het oudere, kapitalistische modernisme, dat nog werd gekenmerkt door paternalistisch geloof in innovatie en collectieve vooruitgang. Wat rest is de figuur van de ‘consument-toeschouwer, die door de ruïnes en relikwieën sjokt’. Series bingen is de ‘post-geletterde subjectiviteit van de laat-kapitalistische consument’ – een observatie die doet denken aan Herbert Marcuse’s One-Dimensional Man (1964).

Fishers filippica tegen die ogenschijnlijk onwrikbare, gedepolitiseerde maatschappelijke orde sloeg aan onder linkse intellectuelen en activisten. Zijn afkeer van de ‘geen alternatief’-mantra zal ook nu nog tot de verbeelding spreken van cohorten jongeren voor wie sociale mobiliteit en politieke turbulentie hooguit een vaag verhaal uit het verleden zijn (van ‘boomers’) en die zelf alleen het ideologisch stilstaande water kennen van ‘neoliberaal’ Nederland. (...)

Het werk van Fisher spreekt vermoedelijk ook aan omdat hij niet de klassenstrijd bezingt, zoals orthodoxe marxisten, maar zijn schuldbewuste lezers oproept te accepteren ‘dat we op het niveau van het verlangen meedraaien in de meedogenloze vleesmolen van het kapitaal’. Eerst moet de neoliberale meeloper in onszelf worden herkend. Als dan de bezwering ‘geen alternatief’ eenmaal is ontmaskerd als een dooddoener en de orde in zijn voegen begint te kraken, kan een ‘gerevitaliseerd links’ ontdekken dat plotseling weer ‘alles mogelijk’ is. Ook dat is een reprise van een oudere slogan: de verbeelding aan de macht. (...)

Hele artikel

Nederland, Breda, juni 2022. Foto ANP / Hollandse Hoogte / Peter Hilz.

Tags: #nederlands #boeken #mark_fisher #fisher #maatschappij #kapitalisme #facebook #twitter #sociale_media #consument #politiek #opstand #protest #socialisme #modernisme #maatschappij #hebert_marcuse #marcuse #one-dimensional_man #fordisme #post-fordisme