Kinderarbeid is nog altijd niet verdwenen in het Westen

NRC
Nieuwslezen - Alles is al eens gebeurd en als het niet gebeurd is, is het wel bedacht. In een rubriek over fictie bij de feiten dit keer: een kinderboek uit 1940 en het kapitalisme van nu.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Cristian, een 14-jarige migrant, die werkt op een bouwplaats in Miami. Foto Kirsten Luce/The New York Times .

Soms zijn ze nog geen dertien jaar. De ‘ruferitos’, kinderdakdekkertjes, die in het zuiden van de VS op bedrijfspanden en villa’s dakspanen en dakpannen leggen. Kind-migranten uit Latijns-Amerika zijn het, die voor dit gevaarlijke werk worden ingehuurd door bazen die het met de regels niet nauw nemen. Soms zetten de kinderen filmpjes op TikTok van de afgronden waar ze, ongezekerd, boven balanceren.

The New York Times sprak honderd van deze kinderen en publiceerde er onlangs een uitgebreide, goed gedocumenteerde reportage over. (...)

Levensgevaarlijke kinderarbeid in een rijk westers land. Kinderen, uitgebuit door volwassenen voor smerig en levensgevaarlijk werk, soms tot de dood erop volgt. Waar is Lisa Tetzner als je haar nodig hebt? Haar kinderklassieker Levende bezems (de vier delen verschenen in 1940 en 1941, maar het is nog altijd in druk) verhaalt van het gevaarlijke werk van schoorsteenvegerhulpjes in Milaan. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

.

In Milaan komen de overlevende jongens terecht bij hardvochtige bazen die ze de verstopte, beroete, soms nog gloeiend hete schoorstenen van het Victoriaanse tijdperk in jagen. Blote handen, blote voeten. Weinig te eten, niets in te brengen.

Kinderarbeid werd tijdens en na de industriële revolutie, die immers ook op vrouwen en kinderen draaide, een geliefd motief in de literatuur – zie bijvoorbeeld Charles Dickens’ Oliver Twist. (...)

Het mag dan bijna twee eeuwen terug spelen, Lisa Tetzner vertelde hetzelfde verhaal als de ruferitos aan de Times. Erbarmelijke omstandigheden thuis, een levensgevaarlijke migratie, bazen die alleen om veiligheid geven als de inspectie eraan komt. De dood van Alfredo, de vriend van Giorgio die aan het roet in zijn longen bezwijkt, spiegelt het lot van -Juan Ortiz en de andere verongelukte dakdekkertjes. De uitwassen van het kapitalisme zijn nu in het Westen misschien minder massaal, Levende bezems laat zien dat ze in wezen niet veranderd zijn.

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #kinderboeken #kinderarbeid #tetzner #dickens #oliver_twist #kapitalisme #uitbuiting

Consumenten verenigt u!

De Groene Amsterdammer

Met mensenrechten heeft een begrip als internationale solidariteit al lang niets meer te maken. Het gaat nu om handelsbelangen.

(Tekst loopt door onder de illustratie.)

.

Het opvallende is dat al die angsten van rechtse complotdenkers, of afgehaakten, of autonomen, of hoe je ze ook noemen wil, bezorgde burgers wellicht, zoveel lijken op gebeurtenissen die echt hebben plaatsgevonden. Alleen werd het toen anderen aangedaan. The great replacement bijvoorbeeld, de overtuiging dat de witte bevolking vervangen wordt door mensen van kleur: voor de inheemse bevolking van Amerika, Australië of Palestina is zo’n vervanging maar al te reëel geweest. Het geïnstitutionaliseerde kindermisbruik waar elites tegenwoordig van worden beschuldigd, was vroeger vooral op scholen voor inheemse kinderen praktijk (zie bijvoorbeeld Canada). En al was het geen plandemie, bijna de gehele Zuid-Amerikaanse bevolking is ooit weggevaagd door ‘westerse’ virussen.

Hoe kan het toch dat witte mensen statistisch het veiligst zijn op deze wereld, maar ze desondanks ook het angstigst zijn? (...)

Zou het kunnen, vraagt [Naomi Klein] zich af, dat wat complotdenkers vrezen ‘een dramatische omkering van rollen is waarbij de slachtoffers daders worden?’.

In dat licht valt de symboliek van de aanklacht tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof nauwelijks te missen. Het moest haast wel Zuid-Afrika zijn die in het land van zijn voormalig kolonisator het imperiale geweld tegen de Palestijnen probeert te stoppen. Toen Duitsland dreigde zich in de rechtszaak te mengen, was het de president van Namibië die fijntjes herinnerde aan de Duitse genocide, ‘de eerste van de twintigste eeuw’, die tienduizenden Namibiërs het leven kostte. (...)

Internationale solidariteit maakte plaats voor globalisering, voor handelsverdragen, outsourcing, goedkope arbeid, goedkope producten, culturen die steeds meer op elkaar lijken. (...)

De westerse burger is vooral nog consument. Vandaar ook dat de VS en Engeland, met ondersteuning van Nederland, Jemen bombarderen. De Houthi’s houden Israëlische vrachtschepen tegen waardoor westerse kopers langer op hun Amazon- en Shein-shit moeten wachten. ‘Zelfverdediging’ noemt het Westen de bombardementen. Vergeet die mensenrechten, handelsbelangen gaan boven alles.

Ik had hier nog veel meer willen schrijven. Dat westerse media de Zuid-Afrikaanse aanklacht tegen Israël bijvoorbeeld zo veel mogelijk negeerden (de rechtszaak tussen Johnny Depp en Amber Heard kreeg vorig jaar meer aandacht). (...)

De afgelopen tijd is al veel gepraat over de linkse identiteitscrisis en hoe nu verder, maar daarbij ontbrak het internationale element. Zolang politici echter het geweld blijven faciliteren dat de privileges van westerse consumenten moet beschermen, van het geweld in de mijnbouw, in sweatshops of van de wapenindustrie, tot aan het uitmoorden van gewone burgers in Palestina, Congo of de Amazone, weet de gewone burger hier, bewust of onbewust, dat diezelfde politici het ook niet zullen opnemen voor hem. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #israel #palestina #palestijnen #gaza #houthi #kapitalisme #internationale_solidariteit #populisme #consumentisme #handelsbelangen #zuid-afrika #namibie #congo #media #nieuws #journalistiek #journalist #beroemdheden #inheemse_bevolking #amazone #sweatshops #links #wapenindustrie

Martin Wolf noemt de financiële wereld ‘sociaal nutteloos’ en bepleit ingrijpen

De Volkskrant

Martin Wolf, boegbeeld van het deftige zakenblad Financial Times, ­trekt harde conclusies over de financiële wereld, die hij op zijn best ‘sociaal nutteloos’ noemt. Hij bepleit fors ingrijpen in de markt ten gunste van mens en planeet. (...)

‘De homo sapiens is vatbaar voor orgieën van domheid, wreedheid en vernietiging. Ik heb vrede, stabiliteit of vrijheid nooit voor lief genomen, en zie mensen die dat wel doen als dwazen.’ (...)

(Text continues underneath the photo.)

Martin Wolf

Het welvaartsverlies door de bankencrisis van 2008 effende het pad voor ‘pluto-populisten’ zoals Trump, schrijft Wolf. Met pluto-populisten doelt hij op rechtse, plutocratische politici, die hun rijkdom proberen te beschermen tegen de vette vingers van de fiscus door het electoraat op te hitsen tegen zondebokken, zoals de Republikeinse partij doet in de Verenigde Staten.

‘Stel: je bent een centrum-rechtse partij en je wilt de belastingen voor de allerrijksten laag houden. In een democratie is dat nogal lastig, want de allerrijksten vormen per definitie een minieme minderheid van de bevolking. Dus hoe krijg je dan toch grote delen van de kiezers achter je, ook al is het niet in hun economische belang om op je te stemmen?

‘De truc: zet mensen tegen elkaar op langs nationalistische, culturele en raciale lijnen. Met deze plutocratische variant op identiteitspolitiek hebben de rijken een coalitie weten te smeden met Amerikanen uit de midden- en arbeidersklasse, die het helemaal gehad hebben met centrum-linkse politici.’ (...)

Wolf windt er in zijn boek geen doekjes om: dezelfde financiële wereld die het pad effende voor de opkomst van Trump, is op zijn best ‘sociaal nutteloos’. Op zoek naar makkelijke rendementen staken banken en andere investeerders de voorbije decennia vooral geld in kantoren, luxe woningen en ander vastgoed. Dit maakte de economie niet alleen kwetsbaarder voor zeepbellen, maar trok ook geld en arbeidskrachten weg uit sectoren die de productiviteit – een van de belangrijkste factoren achter onze welvaart – wél vooruit hadden kunnen helpen.

‘In de financiële sector worden zowel menselijke talenten als productiemiddelen verspild’ (...)

Maar de laatste jaren begint [Wolf] steeds meer te lijken op een onvermoeibare kerkhervormer, die zijn stellingen over het ‘democratische kapitalisme’ – in contrast met het ‘autoritaire kapitalisme’ van China – column na column aan de deuren spijkert.

‘Hervorming’ is daarbij het sleutelwoord, want van revolutionairen moet Wolf niets hebben. (...)

‘Het is niet alleen onmogelijk, maar ook verkeerd om te proberen een samenleving vanaf nul opnieuw op te bouwen, alsof haar geschiedenis geen enkele waarde heeft’, schrijft Wolf over revoluties. ‘Het resultaat van dergelijke pogingen is altijd vernietiging en despotisme geweest.’

In plaats daarvan presenteert Wolf in zijn boek een litanie aan hervormingen. Roei belastingontwijking uit door bedrijven desnoods van de markt te verbannen als ze hun winsten blijven wegsluizen naar belastingparadijzen, oppert Wolf. Stel bankiers persoonlijk aansprakelijk bij fraude of ernstig falen. Stop de fiscale voordeeltjes voor schulden maken – denk aan onze eigen aftrek voor hypotheekrente of het lenen van geld om aandelen te kopen – want die maken het financiële stelsel alleen maar wankeler. En laat Facebook en andere sociale media een vergoeding betalen aan gebruikers voor de privédata die ze aan adverteerders verkopen.

Het doel van bedrijven moet weer zijn om ‘de problemen van mens en planeet op een profijtelijke manier op te lossen, in plaats van te profiteren van het veroorzaken van problemen’, schrijft Wolf. (...)

Als de economische oorlogsvoering tussen de Verenigde Staten en China escaleert, riskeren we een echte oorlog, wat een catastrofe zou zijn. Bovendien hebben we China ook gewoon nodig, bijvoorbeeld voor de levering van grondstoffen voor de energietransitie.’

‘Hoewel China een kolossaal probleem is, maak ik me nog grotere zorgen over de koers van de Verenigde Staten. Als Trump terugkeert in het Witte Huis, is het de vraag of je überhaupt nog van ‘het Westen’ kunt spreken als politiek bondgenootschap, gezien zijn opvattingen over bijvoorbeeld de Navo en de Oekraïne-oorlog.’ (...)

‘Degrowth gaat onze planetaire crisis niet oplossen, omdat grofweg 85 procent van de mensheid niet in de rijkste, geïndustrialiseerde landen leeft. Zelfs als het Westen stopt met economische groei, is ons welvaartsniveau nog steeds véél hoger dan elders in de wereld. Zelfs de Chinezen zijn per hoofd van de bevolking nog altijd drie keer zo arm als de Amerikanen.’ (...)

‘De enige manier waarop degrowth de CO2-uitstoot voldoende zou kunnen verlagen, is door terug te gaan naar het welvaartsniveau van voor de Industriële Revolutie, toen de meeste mensen in abjecte armoede leefden. Voor zo’n plan zul je in geen enkele democratie de handen op elkaar krijgen. Het is alleen af te dwingen via een soort eco-dictatuur, en dan ook nog een mondiale dictatuur. Onze enige hoop is een technologische revolutie.’ (...)

Als we de klimaatcrisis en de opkomst van China niet het hoofd weten te bieden, schrijft u, ‘zou het licht van de vrijheid weleens kunnen doven’. Het klinkt als een grafschrift.

‘Wel een beetje, inderdaad. We leven in een tijd waarin liberale democratieën onder druk staan. Ze hebben een deel van hun legitimiteit verloren, met name in de ogen van jonge mensen, die het gevoel hebben dat de politiek niet daadkrachtig genoeg optreedt in de grote vraagstukken van onze tijd, zoals het klimaat. Terwijl: als je om je heen kijkt, leven we nog altijd in ’s werelds minst beroerde samenlevingen. Niemand maakt mij wijs dat het leven in het autoritaire China of Rusland beter is. Dat we in vrijheid leven en slechte leiders eruit kunnen bonjouren – en soms zelfs goede leiders – is van onschatbare waarde. Maar we staan voor enorme uitdagingen als samenleving, en het is niet uitgesloten dat we zullen falen.’

Hele artikel

Tags: #nederland #boeken #financiele_wereld #populisme #democratie #kapitalisme #globalisering #china #vs #trump #degrowth #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #fossiele_brandstof #co2 #belastingontwijking #belastingparadijs #hypotheekrente #sociale_media #data #data_mining

Liever keutelen we het ravijn in, dan dat we ons een mooiere wereld voorstellen

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

(...) In The Future [boek van Naomi Alderman] schetst een klein groepje mensen een prachtige toekomst, ‘waarin we niet meer alle soorten vernietigen en onze steden schoon zijn en mooi en vol met wilde vogels, en onze auto’s allemaal elektrisch zijn en gedeeld en de straten veilig zijn voor spelende kinderen, en we tv kunnen behouden en het internet en concerten en sportwedstrijden en alle goede dingen, en oké, we eten vooral vegan maar het is lekker, en als we maar gewoon zo snel mogelijk door de pijngrens heen kunnen komen, zijn we er.’

Het is een visie waarvoor men in het boek de handen van de meeste mensen niet zomaar op elkaar krijgt. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Asha ten Broeke

Wanneer iemand dat kapitalisme bekritiseert, zien deze mensen geen wilde vogels en spelende kinderen voor zich, maar een verschrikkelijke dictatuur – alsof de mensheid in al haar vernuft geen alternatief zou kunnen vinden voor een totalitair, bloedig staatscommunisme à la Stalin & co aan de ene kant en roofzuchtig, koloniaal kapitalisme dat de planeet zoals wij die kennen langzaam vernietigt, aan de andere kant.

Wat rest is de onuitgesproken gedachte: beter blijven we gewoon min of meer doen wat we nu doen. Hooguit een beetje bijsturen. Beter de vrijwel zekere afgrond dan de onzekerheid van een betere toekomst die we ons niet kunnen voorstellen. (...)

‘Wanneer mensen in een wreed en inhalig politiek systeem leven, hebben ze de neiging om dit te normaliseren en internaliseren’, aldus de Britse columnist en schrijver George Monbiot. (...)

Maar kapitalisme was natuurlijk nooit alleen een economisch systeem, maar altijd ook een ideologie. (...)

Hoewel we eigenlijk ten diepste sociale, samenwerkende wezens zijn, slaagt het kapitalisme erin om onze verbeelding zodanig te beïnvloeden dat we waarde niet meer zien in menselijke termen, maar in termen van geld en prijs. (...)

Dit is hoe we als mensheid langzaam maar zeker het ravijn inkeutelen: te velen van ons zijn vergeten hoe je je een mooiere wereld kunt voorstellen. Maar zonder wilde, onzekere, antikapitalistische dromen zijn we reddeloos verloren. Weinig is waardevoller dan verbeeldingskracht.

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #toekomst #toekomstvisie #kapitalisme #uitbuiting #roofbouw #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #fossiele_brandstof #ideologie #verbeelding

Economisch commentator Martin Wolf: ‘Willen we de democratie redden, dan moeten we het kapitalisme repareren’

Follow the Money

Martin Wolf, de economisch commentator van de Financial Times, waarschuwt voor de teloorgang van onze democratische samenleving. Het huwelijk tussen kapitalisme en democratie staat op springen, en de populariteit van nationalisten en autocraten groeit overal ter wereld. Politiek links kijkt intussen meer naar identiteitspolitiek dan naar de economische oorzaken van de opkomst van radicaal rechts. Als we niet snel ingrijpen, belanden we in een kapitalistisch systeem ‘waarin je de baas moet paaien om dingen voor elkaar te krijgen’. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Omslag boek

Wolf ontwikkelde zich na de financiële crisis van 2008 tot een stevig criticus van ons bancaire systeem. Hij hekelt dat private banken aan het beheer van de maatschappelijke betaal- en spaarfunctie verdienen: ‘Bankiers zijn gewoon de best betaalde ambtenaren die we hebben; dat is belachelijk,’ zei hij in 2015.

Toen in maart 2023 de Amerikaanse en Zwitserse overheid opnieuw moesten ingrijpen om grote systeembanken (SVB, First Republic en Credit Suisse) te redden, beschreef hij ons bancaire systeem in de FT opnieuw als ‘een systeem dat essentieel is om de markteconomie te laten functioneren, terwijl het zelf niet volgens die regels werkt’. (...)

Hij is hier voor een publiek debat op het Brainwash Festival, naar aanleiding van zijn laatste boek: The Crisis of Democratic Capitalism. Het is zijn eerste boek dat in het Nederlands is verschenen. (...)

Wolf wil ons eraan herinneren dat de ‘representatieve democratie’ met ‘algemeen kiesrecht’ geen vanzelfsprekendheid is. Als we niet opletten wordt onze samenleving ‘minder vrij, minder welvarend en minder plezierig om in te leven’. (...)

De groeiende populariteit van nationalisten en ‘would-be autocraten’ verontrust hem: van Jair Bolsonaro in Brazilië tot Boris Johnson in het VK, van Viktor Orbán in Hongarije tot Narendra Modi in India [en Trump in de VS]. (...)

De opkomst van autocraten is volgens Wolf onlosmakelijk verbonden met economische onzekerheid, financiële crises en de stagnatie van onze economie. ‘Mensen verwachten dat de economie ze een redelijk niveau van welvaart en kansen zal bieden. Gebeurt dat niet, of minder dan verwacht, dan raken ze gefrustreerd en rancuneus.’ (...)

Dat bancaire winsten worden verdeeld onder bankiers en hun aandeelhouders, terwijl bankreddingen, steunprogramma’s en garanties met publiek geld worden betaald, is tekenend voor een bredere trend. Onze economie is veranderd van een ‘productieve economie’ die welvaart voor velen oplevert in een ‘rentenierseconomie’ die alleen voor the happy few werkt. (...)

Zo legt hij stap voor stap uit hoe de samenleving binnen onze rentenierseconomie lijdt onder winstbejag, verkeerde toewijzing van middelen, monopolistische markten, zwakke concurrentie en belastingontwijking. (...)

De kracht van het democratisch kapitalisme is volgens Wolf dat daarbinnen de economische en politieke macht (relatief) goed van elkaar zijn gescheiden. De competitieve markt speelt er een cruciale rol in; die geeft mensen zonder politieke macht de vrijheid om zich economisch te ontplooien. Het democratische element zorgt ervoor dat rijkdom geen voorwaarde is om politieke invloed te kunnen uitoefenen. (...)

Dit delicate evenwicht kan volgens Wolf op twee manieren worden verstoord. ‘In het verleden kwam het gevaar van links. Ik was hartstochtelijk anticommunistisch.’ ‘Volledig socialisme’ is volgens hem ‘inherent antidemocratisch en tegen concurrentie’, aangezien binnen dat systeem ‘politieke macht en controle over waardevolle hulpbronnen versmolten zijn’.

‘Maar het autoritair socialisme is vrijwel verdwenen,’ zegt Wolf. ‘En voor het eerst in mijn leven denk ik dat het grootste gevaar nu van rechts komt.’ Het gevaar zit ’m in ‘de overname van de staat door degenen die de economie controleren’. ‘Would-be autocraten’ als Trump en Johnson zijn lid van de groep insiders met goede connecties, afkomstig uit de zakelijke elite die ze pretenderen te bestrijden. (...)

Wolf ziet verontrustende parallellen met het interbellum: ‘Het is geen geheim dat de Duitse zakenelite Hitler steunde.’ (...)

‘Democratisch kapitalisme beschouw ik als een huwelijk tussen democratie en kapitalisme,’ legt Wolf uit. ‘Het lijkt erop dat de democratie als eerste zal breken, maar we moeten naar het kapitalisme kijken om de belangrijkste reden voor dat falende huwelijk te vinden: de economie ondermijnt momenteel de democratie.’

Om het huwelijk te redden, moeten we de economie hervormen. Wolf haalt inspiratie uit de New Deal, het omvangrijke sociaal-economische hervormingsprogramma waarmee de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt in de jaren 1930 de economie uit het slop wist te halen. Wolf stelt een nieuwe New Deal voor die, net als Roosevelts plan, moet zorgen voor ‘duurzame economische groei die iedereen ten goede komt, goed en lonend werk, kansengelijkheid, en bestaanszekerheid voor wie dat nodig heeft’. (...)

De hervormingsmaatregelen die Wolf voorstelt, hebben we stuk voor stuk eerder gezien: uitbreiding van de welvaartsstaat, zwaardere belasting op vermogens, internationale afspraken om belastingontwijking tegen te gaan. En handhaving van antitrust-wetgeving om monopolies op te breken en de corporate invloed op politici te beperken. Tot slot wil hij speculatie met een financiële transactiebelasting ontmoedigen – want financiering moet weer naar de productieve economie. (...)

Radicalere ideeën – zoals een universeel basisinkomen, of degrowth (een politieke stroming die een economische paradigmaverschuiving voorstaat, weg van economische groei en consumentisme) – wijst hij af als utopisch. Hij zet liever in op de verduurzaming van onze energiebronnen dan op het minderen van consumptie. ‘Ik weet niet of dat volstaat om een klimaatcatastrofe te voorkomen, maar ik zie het andere gewoon niet gebeuren.’

Dat heeft alles te maken met politieke haalbaarheid. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Martin Wolf

Het meest radicale voorstel in Wolfs nieuwe New Deal is de hervorming van de bancaire sector. Hij is voor de invoering van ‘een digitale munt, uitgegeven door de centrale bank, die bankdeposito’s kan vervangen’ oftewel Central Bank Digital Currency (CBDC). ‘In plaats van zoals nu te profiteren van het door de overheid verleende recht om geld te scheppen door leningen te verstrekken, zouden banken dan slechts tussenpersoon zijn.’ (...)

Of deze fundamentele hervorming van de bancaire sector wordt doorgevoerd, is zeer de vraag. Wolfs voorstel gaat veel verder dan dat van de Europese Commissie of de plannen van de Europese Centrale Bank, waarbij iedereen slechts 3000 euro op zijn rekening mag hebben. ‘Politici zijn doodsbang om die weg in te slaan, omdat het in wezen betekent dat ze slaags zullen raken met de machtigste belangen in onze maatschappij: de banksector.’ (...)

Zijn voorstellen zijn enerzijds weinig revolutionair; het is onzeker of ze ver genoeg gaan om de groeiende ongelijkheid en de gevolgen van klimaatverandering tijdig een halt toe te roepen. Dat zegt hij zelf ook. Anderzijds zijn vergelijkbare ideeën om belastingontwijking en financiële speculatie aan banden te leggen al vaak geopperd, maar zelfs zulke voor de hand liggende ingrepen zijn moeilijk te realiseren. (...)

Wolf ziet zijn werkgever, de Financial Times, nog steeds als ‘het politieke midden’. (...) De ideologie van de vrije markt, het klassieke liberalisme, is vrijwel verdwenen.’

Maar ook op links is er volgens Wolf veel veranderd. ‘Vroeger had links het altijd over gelijkwaardigheid, sociale zekerheid en de welvaartsstaat. Er was een levendig debat hoe radicaal de herverdeling moest zijn, hoe hoog de belastingen moesten zijn, enzovoorts.’ Maar die economische thema’s zijn verdrongen door ‘identiteitskwesties’. Hij acht dat een grote fout. ‘Een strijd om identiteitspolitiek zal rechts altijd winnen.’ (...)

‘Dat iemand als ik bij de Financial Times – de krant van de zakenelite – kan schrijven over doorgeschoten liberalisering, over beteugeling van winstzucht en herstel van het machtsevenwicht ten gunste van de arbeidersklasse, en dan mijn baan gewoon houd, laat zien hoe extreem de situatie is.’ Het is een uitnodiging: ‘Ik hoop dat dit de deur opent voor jongere mensen die revolutionairder zijn dan ik, en die betere ideeën hebben om het democratisch kapitalisme te redden.’

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #economie #democratie #populisme #martin_wolf #kapitalisme #socialisme #identiteitspolitiek #autocraten #arbeiders #ongelijkheid #rentenierseconomie #marktfundamentalisme #liberalisering #neoliberalisme #banken #digitale_munt #CBDC

Een bikkelhard boek over de rol van consultancy in de publieke sector: ‘De overheid infantiliseert’

De Volkskrant

Ministeries in Nederland geven jaarlijks miljarden uit aan extern personeel zoals consultants. Rosie Collington (30) deed onderzoek naar de consultancy-industrie. Ze waarschuwt ervoor dat de publieke sector wordt uitgehold door een bedrijfstak vol belangenverstrengeling.

Politici en publiek hebben het geloof in publieke diensten verloren, zegt Rosie Collington. En mensen die in de publieke sector werken, hebben het vertrouwen in zichzelf verloren. Dat is volgens haar, in de kern, de reden dat complete overheidstaken zijn overgenomen door consultants. ‘Ze bedenken beleid én voeren het uit.’ Welke dramatische gevolgen dat heeft, zet Collington (30) uiteen in het net verschenen boek De Consultancy Industrie. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Politiek econoom en schrijver Rosie Collington. Beeld Carlotta Cardana / de Volkskrant.

Ook de Nederlandse overheid besteedt veel uit. Vorig jaar gaven ministeries een recordbedrag van 2,7 miljard uit aan extern personeel, zoals ict’ers, interim managers én consultants. Dat is ruim 14 procent van het personeelsbudget, ook al is in 2010 afgesproken dat 10 procent het maximum zou moeten zijn. (...)

‘Dat komt niet alleen door de verkooptechnieken van consultants, die hun cliënten ervan overtuigen dat zij neutrale handelaren in expertise zijn, en werkelijk waarde toevoegen. De diepere oorzaak ligt in de geschiedenis, in de manier waarop we binnen het kapitalisme tegen de rol van de overheid aan zijn gaan kijken.’

‘Het is geen toeval dat de uitgaven aan consultants in de jaren ’80, onder Reagan in de Verenigde Staten en onder Thatcher in het Verenigd Koninkrijk, spectaculair zijn gaan stijgen.’ (...)

‘Het voor langere tijd uitbesteden van overheidstaken, dat kwam daarna pas echt goed op gang onder de linkse leiders van de zogenoemde Derde Weg: Clinton in de VS, Blair in het VK en bij jullie Wim Kok.’ (...)

‘De filosofie van de Derde Weg was dat de overheid moest sturen en niet moest roeien. Maar dat is onlogisch. Overheden weten niet hoe ze moeten sturen als ze al zo lang niet zelf meer hebben geroeid. Je hebt eigen, praktische ervaring nodig om te kunnen bepalen wat er moet gebeuren.’ (...)

‘Inkopen kan veel meer kosten dan wanneer je een taak zelf had verricht. Die kosten zijn vooral hoog op de lange termijn. Want we willen als burgers een overheid die zich kan aanpassen als wij nieuwe behoeften hebben. Zoals nu bijvoorbeeld de klimaatcrisis te lijf gaan. Of het reguleren van big tech. Maar doordat de overheid allerlei competenties niet zelf ontwikkelt, verliest zij het vermogen om zich aan te passen aan nieuwe situaties. Daarom schrijven wij dat het uitbesteden van werk aan consultants de overheid infantiliseert.

‘Die theorie van de slanke organisatie gaat uit van een idee over kennis dat volstrekt irreëel is. Alsof je die in een presentatie kan zetten en kan overdragen. Maar met de meeste kennis kan dat niet. Zeker niet in de publieke sector, waar je je hoort te baseren op wat je van dag tot dag leert over je beleidsterrein, je team en vooral de gemeenschap voor wie je beleid is bedoeld. Dat is niet te standaardiseren.

‘Neem klimaatverandering. We weten dat de overheid daar nog heel lang mee bezig zal zijn. Dat maakt het nog logischer om kennis in huis te ontwikkelen. Toch is de klimaatconsultancy geëxplodeerd. En wij zeggen niet dat de overheid nooit met anderen moet samenwerken, uiteraard niet. Dit is geen pleidooi om overheden alles zelf te laten doen. Maar ook om goed samen te werken heb je kennis nodig.’ (...)

‘We vergelijken consultants met een slechte therapeut die zijn cliënten eeuwig in therapie houdt, in plaats van hen te helpen instrumenten te ontwikkelen waarmee zij op eigen benen kunnen staan.’ (...)

De oorspronkelijke, Engelse titel van het boek is The Big Con, de grote zwendel. De schade van het outsourcen, beschrijven Collington en Mazzucato daarin, is vaak pas na jaren te zien. Zo is met het outsourcen van ict al in de jaren ’90 begonnen en pas de laatste jaren worden de gevolgen duidelijk. (...)

Collington wijst er fijntjes op dat buitenproportioneel veel werknemers van de grote consultancyfirma’s werken in belastingparadijzen zoals de Kaaimaneilanden. Het is dus aannemelijk dat zij bedrijven helpen om zo min mogelijk belasting te betalen aan de overheden die ze intussen adviseren. Zo helpen ze dus actief om die overheden te verzwakken. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #overheid #ambtenaren #publieke_sector #consultants #consultancy #belangenverstrengeling #McKinsey #Bain_en_Boston_Consultancy_Group #Deloitte #Ernst_&_Young #KPMG #PwC #kapitalisme #kleine_overheid #reagan #thatcher #derde_weg #blair #tony_blair #wim_kok #bill_clinton #clinton #outsourcen

De mensheid is geen hondenlul

Arjen van Veelen (NRC)

(...) De mensheid krijgt de laatste jaren wel vaker de schuld van de puinzooi op de aardbol. „We zijn een plaag op de aarde”, zei de beroemde natuurdocumentairemaker David Attenborough jaren geleden al. De mensheid is het échte virus, hoorde je tijdens de pandemie. Ook het inmiddels ingeburgerde woord ‘Antropoceen’ geeft de schuld aan de antropos: Grieks voor de mens. (...)

Het klinkt best schuldbewust, maar dat is het juist niet. Want niet ‘de mensheid’ op zich heeft er een zooitje van gemaakt. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Arjen van Veelen

Zelfs in die recente tijd is niet ‘de mens’ de grote boosdoener, maar een specifieke groep mensen met specifieke ideëen. Een ideologie waar winst en groei heilig zijn. Daarom stelde de antropoloog Jason Hickel voor om het misleidende woord ‘antropoceen’ te vervangen door een concretere term: het ‘kapitaloceen’. Kapitalisten zijn de hondenlul.

Het kan nog preciezer. Want lang niet álle mensen in de kapitalistische wereld maken er een zooitje van. Bijna negentig procent van de wereldbewoners vliegt zelden of nooit. Ook binnen rijke landen heb je arme mensen die nooit vliegen. (...)

De rijkeren zijn inderdaad filthy rich: een vervuilende minderheid. (...) En als wij over ‘de mensheid’ spreken, smeren we onze voetafdruk uit over miljarden onschuldigen. Spreek voor jezelf, zeggen zij terecht. (...)

Nee, niet de mens is een virus, wel die ideologie van groei die zich in onze hoofden heeft genesteld. (...)

Hele artikel

Arjen van Veelen

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #natuur #natuurbehoud #antropoceen #kapitaloceen #kapitalisme #groei #vliegen #luchtvaart #uitstoot #co2 #luchtvervuiling

Nederland als bakermat van het huidige kapitalisme

Follow the money

Nederland heeft een rijke financiële traditie, die behalve van successen ook bol staat van speculaties en schurken. Roel Janssen tekende die op in een schitterend boek, dat vorige maand bij Follow the Money verscheen. Per hoofdstuk staat iemand centraal die iets nieuws deed – soms iets goeds, maar vaker iets dat fout uitpakte.‘Gokkers & Graaiers’ vertelt het verhaal van Nederland als bakermat van het moderne kapitalisme, vol onderbelichte schandalen en schaamteloze streken. (...)

In de afgelopen dertig jaar is Nederland uitgegroeid tot de een na grootste ontvanger van Russische investeringen in de Europese Unie, na Cyprus. Verspreid over het land bevinden zich honderden vestigingen van Russische bedrijven en banken. In voorname buurten van Amsterdam stuwt Russisch kapitaal de huizenprijzen omhoog. Achter brievenbusfirma’s die belastingontwijking faciliteren, verschuilen zich Russische eigenaren. Nederlandse jachtwerven vervullen orders voor de bouw van superjachten voor Russische miljardairs, waarbij de betalingen via schimmige belastingparadijzen lopen. Vitaminewinkels en een voetbalclub zijn eigendom van Russische oligarchen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto)

Twee eeuwen lang, vanaf het begin van de zeventiende eeuw, was Nederland het rijkste land en Amsterdam de belangrijkste financiële marktplaats van Europa. De Republiek had een chronisch kapitaaloverschot, de gulden was een stabiele munt en de rente was laag. Amsterdam was de kapitaalmarkt van Europa, Amsterdamse bankiershuizen verstrekten leningen aan Europese vorsten en aan plantagehouders in het Caribische gebied en de ‘Wilde Kust’ van Zuid-Amerika. Nederland fungeerde als de rijke oom Dagobert Duck van de wereld. 

Na de klap van de bankencrisis van 2008-2009 zijn Nederlandse banken gekortwiekt. Internationaal spelen ze nog slechts een bescheiden rol. Ondertussen bloeit de financiële dienstverlening op de Zuidas, de Amsterdamse zakenwijk waar professionals zich een slag in de rondte werken in de fiscale, juridische en financiële dienstverlening. (...)

Het Joost-complex van fiscaal-juridische dienstverlening komt voort uit het beleid van de Nederlandse overheid: de bevordering van het vestigingsklimaat voor buitenlandse investeerders. 

Dat gebeurde vooral via gunstige fiscale regelingen. Door de jaren heen is een kerstboom aan faciliteiten opgetuigd om via Nederland belastingen te ontwijken. Dat trekt multinationale ondernemingen aan die de belastingdruk in hun thuisland willen verlagen, en witwassers en criminelen die Nederland als fiscaal vergiet gebruiken.

Een sleutelrol spelen zogenoemde doorstroomvennootschappen, beter bekend als brievenbusfirma’s, waarvan Nederland er meer dan twaalfduizend telt en waar jaarlijks honderden miljarden doorheen stromen. (...)

Nederland is het grootste doorstroomland ter wereld, Amsterdam een van de belangrijkste internationale kapitaaltransfercentra. Op grond van de fiscale regelgeving, brievenbusfirma’s en trustkantoren concludeerde de ngo Tax Justice Network in 2021 dat Nederland het vierde belastingparadijs voor ondernemingen ter wereld is, na de Britse Maagdeneilanden, de Kaaimaneilanden en Bermuda. Na drie ex-Britse koloniën, tropische eilanden met palmstranden, is Nederland nummer 1. (...)

Dit boek gaat over financiële schandalen, zwendel, crises en crashes in Nederland vanaf de zeventiende eeuw tot heden, beschreven aan de hand van historische personages. De kroniek bevat bekende verhalen, zoals de tulpenbollengekte, maar ook vergeten episodes uit de nationale financiële geschiedenis.

Deze kroniek bevat geen conclusies, geen moralistische vermaningen, geen beleggingstips en ook geen voorspellingen van toekomstige financiële ontsporingen. Het zijn verhalen over Nederland als de Dagobert Duck van de wereld en als de trouwe bediende Joost van de Zuidas.

Hele artikel

> Zie ook: Schrijver en journalist Roel Janssen: ‘Rol Nederland in internationale belastingontwijking is beschamend’ (FTM)

Tags: #nederlands #nederland #conomie #financiele_wereld #financiele_sector #boeken #kapitalisme #brievenbusfirma #belastingontwijking #belastingontduiking #amstelgrad #zuidas #rusland #banken #bankencrisis #fiscale_regelingen #doorstroomvennotschap #witwassen #belastingdruk #belastingparadijs #trustkantoren #ing #abn_amro #McKinsey #Pels_Rijcken #ahold #havenbedrijf #Rotterdamse_Havenbedrijf #pcm #van_der_hoop #Novacap_Floralis #Palm_Invest #Easy_Life #Koopsompolis #woekerpolis #beleggingsconstructie #Legio_Lease #winstverdriedubbelaar #Bouwfonds #Icesave #fortis #Aegon #SNS_Reaal #staatssteun #DSB #Nederlandsche_Bank #valutacrisis #pensioenfondsen #valutacrisis #huizenmarkt #onroerendgoedprojecten #Vereenigde_Oostindische_Compagnie #VOC #aandelenmarkt #aandelen #Wisselbank #beurs #aandelenbeurs #slavernij #boekhoudfraude #marktmanipulatie #tulpenbollenmanie #beurscrash #rampjaar #mortgage-backed_securities #collateralized_debt_obligations #Amortisatiesyndicaat #willem_I #Nederlandsche_Handel-Maatschappij #nhm #Marx_en_Co #Amsterdamse_Bank-Associatie #Rotterdamsche_Bank

Twitter en Facebook gaan ons niet redden

NRC

Bingewatch-maatschappij - In Kapitalistisch realisme van Mark Fisher wordt beschreven hoe de ‘consument-toeschouwer’ doelloos ronddoolt in een gedepolitiseerde maatschappelijke orde. Is opstand nog wel mogelijk? (...)

In Kapitalistisch realisme legt Fisher ‘met meedogenloze luciditeit’ (Sebastiaan Olma in zijn nawoord) de culturele effecten bloot van het late kapitalisme en de illusie dat er ‘geen alternatief’ zou zijn. In de decennia na de val van de Muur en de ondergang van het ‘reëel bestaande socialisme’ zijn inmiddels hele generaties opgegroeid die het ontbreken van zo’n alternatief niet eens meer als probleem zien, aldus Fisher. ‘Het kapitalisme neemt naadloos de horizon van het denkbare in beslag’. Ook is de relatie vervlogen met het oudere, kapitalistische modernisme, dat nog werd gekenmerkt door paternalistisch geloof in innovatie en collectieve vooruitgang. Wat rest is de figuur van de ‘consument-toeschouwer, die door de ruïnes en relikwieën sjokt’. Series bingen is de ‘post-geletterde subjectiviteit van de laat-kapitalistische consument’ – een observatie die doet denken aan Herbert Marcuse’s One-Dimensional Man (1964).

Fishers filippica tegen die ogenschijnlijk onwrikbare, gedepolitiseerde maatschappelijke orde sloeg aan onder linkse intellectuelen en activisten. Zijn afkeer van de ‘geen alternatief’-mantra zal ook nu nog tot de verbeelding spreken van cohorten jongeren voor wie sociale mobiliteit en politieke turbulentie hooguit een vaag verhaal uit het verleden zijn (van ‘boomers’) en die zelf alleen het ideologisch stilstaande water kennen van ‘neoliberaal’ Nederland. (...)

Het werk van Fisher spreekt vermoedelijk ook aan omdat hij niet de klassenstrijd bezingt, zoals orthodoxe marxisten, maar zijn schuldbewuste lezers oproept te accepteren ‘dat we op het niveau van het verlangen meedraaien in de meedogenloze vleesmolen van het kapitaal’. Eerst moet de neoliberale meeloper in onszelf worden herkend. Als dan de bezwering ‘geen alternatief’ eenmaal is ontmaskerd als een dooddoener en de orde in zijn voegen begint te kraken, kan een ‘gerevitaliseerd links’ ontdekken dat plotseling weer ‘alles mogelijk’ is. Ook dat is een reprise van een oudere slogan: de verbeelding aan de macht. (...)

Hele artikel

Nederland, Breda, juni 2022. Foto ANP / Hollandse Hoogte / Peter Hilz.

Tags: #nederlands #boeken #mark_fisher #fisher #maatschappij #kapitalisme #facebook #twitter #sociale_media #consument #politiek #opstand #protest #socialisme #modernisme #maatschappij #hebert_marcuse #marcuse #one-dimensional_man #fordisme #post-fordisme

Twee tips voor de consument die alles op mag lossen, terwijl het grootkapitaal geld verdient en de aarde verder vervuilt

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

(...) Oplossingen zijn moeilijk, zeker als het hele systeem fout is. (...)

Daarom twee kleine tips, die helemaal passen binnen het huidige denkkader waarin de consument alles moet oplossen, terwijl het grootkapitaal mag doorgaan met geld verdienen en de aarde vervuilen: de snelkookpan en de opwindbare weegschaal. Geen wereldschokkende oplossingen, maar toch fijne beetjes die helpen. (...)

Een weegschaal met een draaiknop eraan. Als je er een paar keer aan draait heb je opeens stroom om je waren mee af te wegen. Er komt geen batterij aan te pas. (...)

Helemaal blij ben ik met de snelkookpan. Ideaal nu de energieprijzen zo zijn gestegen, want alles wat je moet koken gaat stukken sneller. (...) [J]e kunt er gedroogde bonen in koken die je niet eerst een etmaal hoeft te weken. Meteen snelkoken en opeten! (...) Met een snelkookpan kun je je bonenbehoefte direct bevredigen, zonder je tot blik- of potvoer te wenden. (...)

Het is heel goed om bonen te eten. Ze zijn een supergezonde bron van eiwitten. We weten inmiddels allemaal dat het beter is direct eiwitrijke gewassen op te eten, dan ze eerst te voeren aan dieren om ze vervolgens als vlees naar binnen te werken. Vlees zet heel veel voer om in veel minder voedsel , dus dat is superinefficiënt. (...)

Tot zover mijn consumentenpraatje, maar uiteindelijke moet het systeem natuurlijk toch op de schop. Laten we daar aan werken terwijl we genieten van een lekker potje bonen.

Hele artikel

Teun van de Keuken

Tags: #nederlands #consument #grootkapitaal #vervuiling #milieuvervuiling #keukenweegschaal #batterijen #dynamo #knijpkat #opwindbaar #snelkookpan #bonen #vegetarier #vlees_eten #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #uitstoot #broekasgas #milievervuiling #kapitalisme #groei #neoliberalisme

Er is genoeg geld in Nederland, zegt econoom Dirk Bezemer. ‘Het is jarenlang de verkeerde kant op gerold’

Trouw

(...) ‘Dit rijke land moet zich schamen voor de werkende armen.’ (...)

“De overheid heeft veel invloed op de lonen, vergis je niet. Er ís geen vrije markt waar de overheid niets kan doen, al is dat lange tijd het verhaal geweest.” (...)

“Een voorbeeld daarvan is flexibilisering. Zo’n dertig jaar geleden is de overheid de arbeidsmarkt gaan flexibiliseren en opeenvolgende kabinetten hebben dat actief gepromoot. Van de 9 miljoen werkende Nederlanders zijn er 2,5 à 3 miljoen flexwerker of zzp’er. Deels zijn dat mensen die goed voor zichzelf kunnen zorgen, zeker, maar een groot deel heeft een te laag en onzeker inkomen.” (...)

“Noem het verblinding, overtuiging, of noem het ideologie, maar in Nederland heerst het idee dat de Amsterdamse Zuidas, met zijn banken, accountants en vermogensbeheerders, het vlaggenschip van de Nederlandse economie is. De financiële sector krijgt in dit land enorme subsidies.

“Neem de hypotheekrenteaftrek. Die geeft de overheid aan huizenkopers, zodat ze lagere maandlasten hebben. Maar in wezen is het een subsidie aan de bank, want die zegt: als jij lagere lasten hebt, dan kun je best meer lenen. En wie meer leent, betaalt meer rente. Voor banken, voor makelaars, voor dat hele financiële complex is die aftrek fantastisch.” (...)

“Alle ongeveer drie miljoen gepensioneerden in Nederland ontvangen AOW. De overheid registreert wie wat krijgt en voert de regeling uit en dat kost ongeveer 100 miljoen euro per jaar.

“Daarnaast heb je de pensioenfondsen, waarin werkgevers en werknemers premies inleggen die worden belegd. Dat kost zo’n 9 miljard per jaar. Dat is negentig keer zoveel, terwijl er hetzelfde aantal gepensioneerden mee wordt bediend. Waar gaat al dat geld naartoe? Dat kun je je afvragen.” (...)

“Die vermogensbeheerders, de money managers, romen stevig af op de inleg van pensioenspaarders. Het is een wereld van exorbitante winsten en weinig toegevoegde waarde.” (...)

“De eerste stap is dat er een consensus ontstaat: dit kan beter. Maar ons enorme pensioenstelsel met zijn vele partijen en ingewikkelde regels is heel lastig te veranderen. En voor ons belastingstelsel geldt dat niet anders.” (...)

“Zo liet Keynes zien dat de financiële structuur van een land bepaalt wat het kan doen. Voor ons land geldt: pakken we ons pensioen- en belastingstelsel niet aan, dan blijven de kwetsbaarheden, flexwerk en de werkende armen. Dan sukkelen we door. Dat hoeft niet in een rijk land als het onze.” (...)

“De geschiedenis van het kapitalisme laat zien dat groei en verdeling van welvaart op hun best zijn wanneer de markt en de overheid de economie samen vormgeven en de dynamiek sturen.” (...)

“De overheid heeft een mening en stuurt daarop. En dat is niet het idee dat daarna postvatte: dat van de bv Nederland. Ofwel: alles wat goed is voor bedrijven is goed voor Nederland. Maar aanpak van stikstof en ­natuurbescherming zijn niet het eerste belang van ­bedrijven, maar wel van groot belang voor het land.

“Nu zie je dat de overheid probeert om de problemen af te kopen met een fondsje hier en een fondsje daar. Er is een stikstoffonds, een groeifonds, maar ideeën zitten er niet achter. Dat past bij een premier die visie een vies woord vindt. Economen zeggen: als je geld uitgeeft, moet je over het doel nagedacht hebben.” (...)

“Geld is geen beperking. Wel als je een arm land bent. Maar Nederland is rijk.”

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #economie #armoede #energieprijzen #inflatie #flexwerk #zzp #pensioen #pensioenfonds #vermogenbeheer #aow #lonen #werkende_armen #hypotheek #hypotheekrente #hypotheekrenteaftrek #flexibilisering #arbeidsmarkt #zuidas #banken #accountants #makelaars #huizenmarkt #belasting #keynes #bv_nederland #stikstoffonds #groeifonds #bedrijfsleven #stikstof #natuurbescherming #luchtvervuiling #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikasgas #uitstoot #markt #marktfundamentalisme #kapitalisme #bedrijfsleven

Césaires hartstochtelijk proza tegen kolonialisme grijpt de lezer naar de keel

NRC

Essayistiek - De Franse schrijver, dichter en filosoof Aimé Césaire was een van de invloedrijkste publicisten over racisme. Zijn befaamde aanklacht Over het kolonialisme is nu vertaald. (...)

De zwarte Franse schrijver, dichter en filosoof Césaire (1913-2008) was een van de invloedrijkste publicisten over racisme en kolonialisme. Hij hanteerde het begrip Négritude, dat een emancipatoir breekijzer werd in de strijd tegen witte suprematie en onderdrukking. (...)

De Franse titel verwijst naar de Discours sur la méthode van Descartes, een monument van ‘helder en duidelijk’ denken waar volgens Césaire een wereld van onderdrukking en geweld achter schuilgaat. Een ‘grof beest’ dat ‘bloed vergiet en dood en verderf zaait’, te weten: het ‘onverdedigbare’ Europa. (...)

Hoe moedig de anti-koloniale stellingname van zijn essay was, blijkt al uit het jaartal. In 1955 was in Frankrijk het idee nog springlevend dat het kolonialisme een heilzame onderneming was geweest, de mission civilisatrice, Europa’s beschavingsmissie. Zet daar eens tegenover hoe Césaire fulmineert tegen koloniale ‘intimidatie, dwang, politie, belasting, diefstal, verkrachting, verplichte teelt, minachting, wantrouwen, verwaandheid, zelfgenoegzaamheid, onbeschoftheid, hersenloze elites’. (...)

Het kolonialisme misvormt en dehumaniseert niet alleen de onderdrukten, maar ook de onderdrukkers. Het heeft een ‘gif in de aderen van Europa gedruppeld’ en een proces van ‘verwildering’ op gang gebracht dat is geculmineerd in het nazisme. (...)

Die sympathie voor Sovjet-communisme hoeft niet te verwonderen, het communisme was in die jaren uitdrukkelijk anti-koloniaal en wierf wereldwijd onder zwarte activisten. Ook het huidige antiracisme ziet een verband tussen racisme en kapitalisme (getuige de nieuwe term ‘raciaal kapitalisme’). Wonderlijker is dat in de ‘burgerlijke’ pers het communistische engagement van vroege antiracisten soms ronduit over het hoofd wordt gezien of genegeerd. (...)

Uiteindelijk verging het ook Césaire niet goed in de communistische gelederen. Kort na Over het kolonialisme brak hij met de PCF. (...)

Kortom, niet langer de orthodoxe wetmatigheden van de klassenstrijd gaven de doorslag. De sociale scheidslijn was eerder, zoals de Amerikaanse socioloog W.E.B. Dubois aan het begin van de eeuw al had opgemerkt, die van kleur.

Hele artikel

Aimé Césaire: Over het kolonialisme. (Discours sur le colonialisme). Vertaald, ingeleid en geannoteerd door Grâce Ndjako. De Geus, 104 blz. € 11,99

Tags: #nederlands #boeken #kolonialisme #racisme #antiracisme #Léopold_Senghor #senghor #Frantz_Fanon #fanon #Aimé_Césaire #Césaire #negritude #descartes #europa #europese_expansie #communisme #kapitalisme #antikolonialisme #anton_de_kom #de_kom #Dubois

Socialistische vakbond

Gent (België) 2018

Na Marx in Utrecht van gisteren een herinnering aan de tijd dat socialisme en de arbeiderbeweging zich nog deden gelden. Gezien in het Belgische Gent.

#arbeidersbeweging #architecture #architectuur #belgie #belgium #capitalism #communism #communisme #foto #fotografie #gent #ghent #kapitalisme #karl-marx #labour-union #marx #marxism #marxisme #neoliberalism #neoliberalisme #photo #photography #socialism #socialisme #utrecht #vakbond

Originally posted at: https://blog.ernste.net/2022/04/28/socialistische-vakbond/

Karl Marx, wie kent hem nog?

Utrecht 2021

Een affiche met Karl Marx zie je niet vaak meer. Door de uitwassen van het communisme van Stalin en Mao en de ideologie van het kapitalisme (neoliberalisme) staan Karl Marx, marxisme en communisme in veler ogen in een kwade reuk. Zelfs socialisme is inmiddels in voor velen een verdacht idee.

Gezien de nare uitwassen van het kapitalisme (moderne slavernij, uitbuiting door flexwerk en uitzendbureaus, ongebreidelde vernietiging van natuur en milieu en zo meer) moeten we een en ander maar eens opnieuw doordenken. Kunnen we echt niet een beter maatschappijmodel ontwerpen?

#antonie-pannekoek #capitalism #communism #communisme #foto #fotografie #jan-appel #kapitalisme #karl-marx #marx #marxism #marxisme #neoliberalism #neoliberalisme #netherlands #pannekoek #photo #photography #radencommunisme #socialism #socialisme #utrecht

Originally posted at: https://blog.ernste.net/2022/04/27/karl-marx-wie-kent-hem-nog/

We zitten vast in een rot systeem en we kunnen ons zelfs geen alternatief meer voorstellen

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

(...) [W]e zitten vast met z’n allen. Vast in een rot systeem en niemand weet goed hoe we eruit komen. Uiteindelijk zal het wel met het kapitalisme te maken hebben, waarover de inspirerende en ondanks alle ellende toch vrolijk makende Abel van Gijlswijk van de punkband Hang Youth in een schitterende uitzending van Tegenlicht vaststelde dat het onontkoombaar is. (...)

Van Gijlswijk stelt vast dat het geniale en griezelige van het kapitalisme is, dat we ons er zelfs geen alternatief meer voor kunnen voorstellen. (...)

Het is de vraag of biologische landbouw de oplossing is, maar dat het duurzamer en diervriendelijker kan, is wel duidelijk. En dat betekent: meer groente en fruit en minder en duurder vlees. Dat is beter voor de planeet en beter voor onze gezondheid. Het grote probleem: waarschijnlijk gaat het nooit lukken. (...)

Het systeem is rot. Neem een boer die zijn stallen diervriendelijker wil maken. Een beetje meer ruimte voor de dieren, een luikje om af en toe naar buiten te gaan en geregeld vers stro. Is dat teveel gevraagd? Natuurlijk niet. Toch vergt deze verbetering ten opzichte van de standaardstallen een miljoeneninvestering. Hoe is die terug te verdienen? Door meer dieren te nemen! Anders kan de boer niet uit. Maar we wilden toch juist een kleinere veestapel om de uitstoot van stikstof en broeigassen tegen te gaan? (...)

Moeten consumenten dan niet gewoon meer betalen voor sympathieker vlees? Dat klinkt goed, maar het gros van de consumenten wil dat helemaal niet. (...) De oplossing van ambtenaren en consultants om nog meer mooie folders te maken en met goede voorlichting mensen over te halen verantwoorder vlees te kopen, zal dus niks uithalen. (...)

Politieke leiders moeten de moed tonen maatregelen te nemen die ons leven minder leuk maken. Vliegen duurder maken, inzetten op duurzame energie – ook in de achtertuinen van boze burgers – en de prijs van (onverantwoord) vlees verhogen. We moeten immers minder vlees en meer groente en fruit gaan eten. Maar omdat politici herkozen willen worden, nemen ze geen maatregelen die de burgers tegen de haren instrijken. Politici behandelen kiezers als consumenten. We zitten vast in een rot systeem.

Hele artikel

Teun van de Keuken

Tags: #nederlands #kapitalisme #neoliberalisme #landbouw #duurzame_landbouw #eu #europese_unie #vlees #veeteelt #uitstoot #broeikasgas #broeikaseffect #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #politiek #keurmerken #biologische_landbouw #veestapel #luchtvaart #vliegen #energie #energietransitie #duurzame_energie #consumenten #stikstof #broeikasgas

While watching #VPROTegenlicht on #NPO2 i got tears in my eyes at multiple moments... 😢

Great story how heros Mulan Mu, Bas van Abel & many others in #Europe, #Africa and #China created my #Fairphone-#smartphone! 🌍📲

#Documentary #VIDEO: http://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2016-2017/de-eerlijke-onderneming.html

#VPRO #Tegenlicht #BasvanAbel #MulanMu #televisie #Nederland #nederlands #NL #DeZwijger #Zwijger #Amsterdam #Congo #fairtrade #fair #eerlijk #eerlijkehandel #politiek #politics #neoliberalism #neoliberalisme #liberalisme #liberalism #capitalism #kapitalisme #postcapitalism #postkapitalisme #sustainable #sustainability #duurzaam #duurzaamheid #television #NPO #PubliekeOmroep #change #revolution #verandering #revolutie #bloodinthemobile #smartphones, #mobile #mobiles #phone #phones #iphone #iphones #humanrights #mensenrechten #Samsung #Nokia #Microsoft #Google #Android #Sony #Huawei #Vodafone #KPN #TMobile #Tele2 #telecom #telecommunication #telecommunicatie #communications #communicatie #LG #Alcatel #Mediamarkt #Belcompany #Phonehouse #bellen #iphone2 #iphone1 #iphone3 #iphone4 #iphone5 #iphone6 #iphone7 #iphone8 #iphone9 #iphone10 #Galaxy #SamsungGalaxy #HTC #telephone #telefoon #chinese #chinees #kinderarbeid #childlabour #slavery #slavernij #modern #moderne #toekomst #future #Afrika #koltan #coltan #mining #mijnen #mines #justice #honest #honesty #open #transparency #openheid #eerlijkheid #Holland #idealisme #idealism #actvisme #activism #documentaire #film #movie