Sabotage is soms minder verkeerd dan het onrecht laten voortbestaan

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

Is vreedzaam klimaatprotest genoeg? Of moeten activisten, in de strijd om het leven op aarde te beschermen, het gebruik van geweld tegen objecten of personen heroverwegen? Over deze interessante vragen zullen actievoerders en groene politici volgende week níét debatteren in Pakhuis de Zwijger. De discussie is helaas prematuur gesmoord in een aanval van rechtse nepverontwaardiging. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Asha ten Broeke

Pakhuis de Zwijger schrok en cancelde de boel: ‘Wij wijzen elke vorm van geweld of oproep tot geweld af.’

De nuance dat een debat geen van beide is, ging in het geraas verloren. (...) [I]k vermoed dat de meeste vroomsprekers niet misprijzend terugkijken op het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en ook niet fronsen wanneer Oekraïners zichzelf verdedigen tegen een Russische invasie. Niks harde grens; het is eerder zo dat bijna iedereen geweld afkeurt, maar het in uitzonderlijke situaties toch gerechtvaardigd vindt. En dat men het enkel oneens is over welke situaties dat precies zijn. (...)

Een genodigde had wellicht het boekje How to blow up a pipeline van ecoloog Andreas Malm erbij gepakt, die filosoof William Smith aanhaalt. Smith betoogt dat sabotage verdedigbaar is als aan drie voorwaarden is voldaan. Het object dat je saboteert moet anders ernstige en onomkeerbare schade doen (zoals een kolencentrale of privévliegtuig), een mildere aanpak heeft niet gewerkt en dit gebrek aan vooruitgang is een symptoom van hoe diep en structureel het probleem is (dit behoeft geen commentaar), en degenen tegen wie de sabotage zich richt, hebben een hoger gebod geschonden (zoals, zeg, een klimaatakkoord).

In zo’n geval is sabotage minder verkeerd dan het onrecht laten voortbestaan, had een van de gasten kunnen aanvoeren. (...)

En, zou de debatleider opperen, zijn we al op een punt dat zulke acties nodig zijn? (...) Mogelijk zijn burgerlijk ongehoorzame bezettingen en blokkades genoeg, keert de mening van de massa, vinden politici bijtijds achterin het keukenkastje onder de gootsteen ineens hun ruggengraat terug en gaan ze doen wat nodig is. Het kán.

Maar er is ook een ander scenario denkbaar, zou een andere genodigde kunnen aanvoeren. Ze citeert Andreas Malm: ‘Over een paar jaar worden de kinderen van de Thunberg-generatie en de rest van ons op een ochtend wakker, en we realiseren ons dat de status quo ongewijzigd is, ongeacht alle stakingen, de wetenschap, de smeekbedes (…) Wat doen we dan? Zeggen we dat we alles gedaan hebben wat we konden, de mogelijkheden die we hadden hebben benut en hebben gefaald? Concluderen we dat het enige dat er nog opzit is leren hoe te sterven?’ Ik mag hopen van niet, zou ze zeggen; iets opblazen is beter dan opgeven, sabotage is beter dan de dood.

Als dat geen debat waard is, wat dan wel?

Hele artikel

Tags: #nederlands #debat #publiek_debat #geweld #sabotage #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #onrecht #protest #verzet #geweldloos_verzet

Hoe oorlogen eindigen

Geen woorden maar tanks

De Groene Amsterdammer

Oorlogen zijn een stuk makkelijker te beginnen dan te beëindigen. Helemaal als deze maar blijven voortduren. In het geval van Oekraïne komen er nog specifieke obstakels bij.

2023 begon voor Oekraïners en Russen met een mooie boodschap: dit jaar komt er een einde aan de oorlog. De Oekraïense en Russische presidenten, Zelensky en Poetin, vertelden dat aan hun bevolking in hun Nieuwjaarstoespraak. (...)

Op het slagveld ziet het er daar voorlopig niet naar uit. (...)

Ook buiten het front is er weinig uitzicht op vrede. De landen praten niet met elkaar, in ieder geval niet officieel, en hun uitgangspunten voor een gesprek liggen mijlenver uiteen. (...)

Onderzoekers van Princeton University becijferden dat van alle oorlogen sinds de Tweede Wereldoorlog een op de vijf eindigde in een overwinning van de één op de ander. Dertig procent eindigde met een staakt-het-vuren dat permanent werd en slechts een op de zes sloot af met een vredesakkoord – waarvan een op de drie binnen een paar jaar de papiervernietiger in kon.

Dat betekent dat de restgroep het grootst is: een derde van alle recente oorlogen had geen helder einde, maar liep uit op een patstelling of een ‘bevroren conflict’ met een lage intensiteit. (...)

Dat punt is door talloze onderzoekers bekrachtigd: oorlogen duren vaak veel langer, zijn veel duurder en leveren veel minder op dan de leiders die ervoor kiezen vooraf denken. (...)

Een eerste probleem is informatie. (...)

Maar dan moet de leider die voor oorlog koos wel de juiste informatie krijgen over de krijgskansen op lange termijn. En die informatie is zelden kraakhelder. (...)

Het doorgeven van de juiste informatie en het maken van een betere inschatting van de oorlogskansen gebeurt zelden door de mensen die verantwoordelijk waren voor de foutieve inschatting waar alles mee begon. (...)

Ook als leiders informatie over de oorlogskansen prima begrijpen (zoals de Amerikaanse en Britse regering tijdens de Vietnamoorlog en de Eerste Wereldoorlog) geven ze die, om de oorlogsmoraal niet te ondergraven, vaak niet door. (...)

Een tweede probleem is dat van ‘ingezonken kosten’. Leiders hebben de neiging om de al gemaakte offers – in levens, geld, verwoesting – te willen rechtvaardigen met voldoende winst. Dat betekent dat hoe langer een oorlog duurt, hoe moeilijker het wordt om hem af te sluiten. (...)

Een obstakel voor vrede is vaak dat leiders de complete overwinning beloven en hun bevolkingen dat verwachten. Maar in Oekraïne heeft de agressor – de Russische regering – al een paar keer zijn oorlogsdoelen naar beneden bijgesteld zonder dat dit tot noemenswaardige ophef of zelfs maar tot een gesprek leidde in eigen land. (...)

De belangrijkste voorwaarde voor vrede, concludeerde Geoffrey Blainey in The Causes of War, is dat leiders die een foutieve inschatting hadden van de ‘onderhandelingskracht’ van hun land, via oorlog op de correcte verhouding worden gewezen.

In het geval van Oekraïne kan dat alleen maar betekenen dat Poetin ervan overtuigd raakt dat hij zijn oorlogsdoelen niet op het slagveld kan behalen. (...)

Hele artikel

Russische troepen vieren orthodox Kerstmis in de hoofdkathedraal van de Russische strijdkrachten bij Moskou, 7 januari. Foto van het Russische ministerie van Defensie © Russian Defense Ministry Press Service via AP / ANP.

Tags: #nederlands #nederland #debat #publiek_debat #oekraine #rusland #poetin #zelensky #wapenleveranties #wapenhandel #wapenindustrie #pacifisme #diplomatie #onderhandelingen #vs #geopolitiek #vredesonderhandelingen #wapenstilstand

Wie pacifisme predikt over de oorlog in Oekraïne, kan op veel kritiek rekenen. ‘Ik word weggezet als Kremlin-bewonderaar’

NRC

Critici van Oekraïne-beleid - Pleiten voor vredesbesprekingen met Rusland en een stop op wapenleveranties aan Oekraïne voorstellen, valt in Nederland vaak niet goed. „Ik hoop dat je geen nachtmerries krijgt met verkrachte en vermoorde Oekraïense vrouwen.” (...)

Tegenstanders van de wapenleveranties vinden nauwelijks gehoor en wekken vooral heel veel weerstand. Dat ondervond recent ook een groep academici, activisten, publicisten en oud-minister Hedy d’Ancona en voormalig president van De Nederlandsche Bank Nout Wellink, die in een petitie opriep tot onderhandelingen met Rusland. NRC-columnist en Ruslandkenner Hubert Smeets schreef dat de ondertekenaars met hun naïeve pleidooi „objectief dienstbaar aan Poetin” waren. En op opinie-site Joop (BNN/Vara) werden de ondertekenaars beschuldigd van „vileine Pro-Poetin-propaganda.” (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Demonstranten vormen in maart 2022 een vredesteken op het Malieveld in Den Haag. Foto MARCO DE SWART/ANP.

Voor docent Paul Aarts waren de felle reacties op de critici juist reden om de petitie te ondertekenen. „Het debat wordt heel eenzijdig gevoerd. Oekraïne heeft natuurlijk het recht zich tegen Russische agressie te verdedigen en ik ben niet per se tegen wapenleveranties, maar je moet je serieus afvragen of doorgaan met nog meer, en zwaardere, wapens de enige optie is. Wij willen dat er ruimte komt voor dat geluid.” Aarts noemt het „de realistische benadering”: waarom nog langer doorgaan met een zinloze oorlog die heel veel doden, vernietiging en trauma’s met zich meebrengt?

Zo ziet Koos van Dam, voormalig Nederlands gezant in Syrië, het ook. „Ik steun de petitie omdat ik calculeer”, zegt hij telefonisch vanuit Spanje. „Ik zie Oekraïne niet winnen, zoals het kabinet denkt, en de Russen uit hun land verdrijven. (...)

De oud-diplomaat ziet echter ook een belangrijk verschil met Syrië. „In het geval van Oekraïne zijn de strategische belangen veel groter. De VS willen Rusland zoveel mogelijk terugdringen. En de wapenindustrie verdient erg veel aan het conflict.”

Deze geopolitieke en commerciële belangen blijven onderbelicht in het publieke debat, vinden sommige ondertekenaars van de petitie. „Zeggen dat de VS ook hun eigen belangen nastreven, en dat Rusland misschien wel redenen heeft om zich bedreigd te voelen, is niet zo makkelijk meer in Nederland”, vindt hoogleraar internationale betrekkingen Bertjan Verbeek van de Radboud Universiteit in Nijmegen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #debat #publiek_debat #oekraine #rusland #poetin #zelensky #wapenleveranties #wapenhandel #wapenindustrie #pacifisme #diplomatie #onderhandelingen #vs #geopolitiek