Bits of Freedom strijdt al 25 jaar voor privacy: ‘Je laat altijd een spoor van data achter’

Trouw (€)

(...) Het beschermen van het recht op privacy is noodzakelijker dan ooit, nu we in een digitale wereld leven waarin vrijwel al onze communicatie in handen is van slechts een handjevol Amerikaanse techbedrijven, zegt Evelyn Austin, directeur van Bits of Freedom. Een kantelpunt in de nog relatief korte geschiedenis van het internet was volgens haar de opkomst van sociale media in combinatie met de smartphone. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Beeld Suzan Hijink

Veel van de technologie die we gebruiken om wereldwijd te communiceren is in handen van slechts enkele grote techbedrijven zoals Meta, dat Facebook en WhatsApp maakt, en Alphabet, de eigenaar van onder meer Google en YouTube. Bedrijven met een Amerikaans idee over vrijheid, zegt Austin. “Zeer individualistisch; een kleine overheid die zich vooral niet met de dingen moet bemoeien. Inmiddels weten we dat je soms juist overheidsingrijpen nodig hebt om de vrijheid van de groep te beschermen. En dan kom je uit op heel andere maatregelen, zoals wetten, regels, controle en handhaving.” (...)

BoF heeft net zoveel zorgen over schending van de privacy door het bedrijfsleven als door de overheid. Bovendien werken die vaak samen om burgers te controleren, omdat het overgrote deel van onze communicatie via de grote techbedrijven loopt. (...)

Eigenlijk bepalen de grote techbedrijven al tien jaar voor een grote groep in de samenleving met welk nieuws ze ‘s morgens opstaan en hoe hun kijk op de wereld is. En dat levert bakken met data op die in handen zijn van slechts een handjevol partijen. (...)

Lang werd er door de overheid ingezet op zelfregulering. Grote techbedrijven moesten zelf regels bedenken om hun apps veilig te maken en verantwoord datagebruik te waarborgen. Volgens BoF is het al heel lang een slecht idee om dat aan de commerciële markt over te laten. (...)

De manieren waarop we de vrije markt reguleren werken niet in de digitale wereld omdat er slechts een beperkt aantal spelers op de markt is en consumenten vrijwel geen macht hebben. (...) Dat komt deels omdat die diensten gratis zijn, maar ook omdat er simpelweg geen alternatieven zijn. (...)

Er worden door bedrijven en overheden op basis van data die over ons zijn verzameld steeds vaker voorspellingen gedaan over hoe we ons gaan gedragen, en of we misschien in een risicogroep zitten. (...)

Die fouten in de systemen worden een soort code, en als je niet aan de norm voldoet, kun je in de problemen raken. “AI herhaalt het verleden, historische ongelijkheid wordt als het ware gecodificeerd. En dat gaat de kansenongelijkheid vergroten.” (...)

Kies bijvoorbeeld voor privacyvriendelijkere, open source alternatieven. Gebruik een zoekmachine als DuckDuckGo in plaats van Google, zodat Google minder data over je verzamelt. Of gebruik Jitsi om te videobellen in plaats van bijvoorbeeld Zoom of Skype. (...)

> Meer privacy tips

Hele artikel

> Zie ook: Landsgrenzen zijn in de digitale wereld achterhaald: ‘Silicon Valley zit in je broekzak’ (NRC) (€)

Tags: #nederlands #bof #internet #privacy #data #data_mining #surveillance #surveillancekapitalisme #alphabet #google #youtube #meta #facebook #whatsapp #instagram #vrijheid #democratie #sociale_media #social_media #zelfregulering #dsa #dma #avg #netneutraliteit #duckduckgo #jitsi #zoom #skype #tracking

Hoe Big Tech en AI het politieke bedrijf én gewone levens binnendringen

NRC (€)

Terwijl overheden technologiebedrijven de vrije hand gaven en vertrouwden op enige mate van zelfregulering, is kunstmatige intelligentie een steeds groter gevaar voor gewone mensen geworden. Twee nieuwe boeken laten zien dat het einde van die ontwikkeling nog niet in zicht is. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Een scherm toont de werking van een Quantum AI-beveiligingscamera. Foto Joan Cros/NurPhoto via Getty Images.

Maar nog altijd is de macht van de technologiebedrijven zó groot, stelt [Marietje] Schaake [in haar boek De tech coup] niet als eerste, dat zij een bedreiging vormen voor het democratische gehalte van onze samenlevingen.

Toen vorig jaar voor iedereen duidelijk was dat de snelle ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI) allerlei risico’s met zich meebrengen, bleken Amerikaanse senatoren opnieuw geen partij voor Silicon Valley. (...)

Veel te lang is algemeen geaccepteerd dat informatietechnologie de wereld alleen maar beter kan maken, betoogt Schaake. Regeringen gaven technologiebedrijven alle ruimte en vertrouwden op vormen van zelfregulering. Maar raden van toezicht, ethische beginselverklaringen en tandeloze visiedocumenten: het leidt allemaal maar af van ‘de overheidstaak om wetten aan te nemen en de handhaving ervan te organiseren’.

De centrale vraag van Schaake’s boek is of democratieën daartoe eigenlijk nog wel in staat zijn, nu zij op zo veel terreinen van de grote technologiebedrijven afhankelijk zijn – van cyberveiligheid en defensie tot de opslag van alle mogelijke data, van communicatie tot onderwijs en gezondheidszorg. (...)

Overtuigend laat Schaake zien hoe de grote technologiebedrijven in feite grootmachten zijn geworden, die rollen op zich hebben genomen die vroeger tot het domein van nationale staten behoorden. (...)

De brede, politieke blik van Schaake op hoe ingrijpend de wereld door internet verandert, vindt een perfecte aanvulling in een ander boek, dat ook onlangs verscheen: In de schaduw van AI, door Madhumita Murgia. Murgia, AI-redacteur van de Financial Times, richt haar blik niet op Silicon Valley en de politiek. Als verslaggever reist ze de wereld over om te onderzoeken hoe de levens van individuele mensen door digitale technologie, en in het bijzonder kunstmatige intelligentie, zijn veranderd – vaak niet, of niet alleen, ten goede.

Dat levert mooie portretten op. (...)

De Iraakse Hiba Hatem Daoud (...) moet om AI te trainen afbeeldingen van een label voorzien: op satellietbeelden aanklikken wat velden, oceanen en steden zijn, bij straattaferelen wat voetgangers, zebrapaden en stoplichten zijn. (...)

Dit soort werk verdoezelt een publiek geheim, schrijft Murgia: dat AI-technologie niet autonoom ‘leert’, zoals gemakshalve vaak wordt gezegd, maar ‘afhankelijk is van de input van miljoenen mensen’. Vaak worden die geworven uit kwetsbare groepen: gemarginaliseerde jongeren, vluchtelingen, alleenstaande moeders, en veelal in delen van de wereld waar ze bereid zijn te werken voor weinig geld. Ze zijn de ‘ondergewaardeerde steunpilaren van de AI-industrie’.

En soms gaat het om extreem zwaar werk, bijvoorbeeld voor de mensen in Kenia die de hele dag voor de grote bedrijven in de VS gruwelijke beelden moeten bekijken, om ze te markeren als ongeschikt voor het trainen van AI. Murgia, geboren en getogen in India, schrijft hier nuchter maar met compassie over. Ze herkent een patroon: datakolonialisme, de exploitatie van kwetsbare gemeenschappen door machtige technologiebedrijven in een rijker deel van de wereld. (...)

Ze vertelt dat er inmiddels honderden gebruiksvriendelijke ‘naakt-apps’ bestaan, waarmee gebruikers foto’s van geklede vrouwen kunnen uploaden, waarna de AI ze ‘uitkleedt’, ofwel hun lichamen vervangt door naakte versies die het algoritme voortbrengt , inclusief borsten en vulva’s. (...)

Bij de verhalen uit In de schaduw van AI is het moeilijk om optimistisch te blijven over de belofte van kunstmatige intelligentie. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #big_tech #facebook #meta #google #alphabet #microsoft #amazon #ai #kunstmatige_intelligentie #zelfregulering #overheid #democratie #datakolonialisme

Voedsel zit vol met pfas, maar de controle is aan bedrijven zelf

Follow the Money

In vis, vlees en eieren worden regelmatig te veel pfas aangetroffen. Daarom heeft de Europese Unie maximale waarden vastgesteld voor deze stoffen in voeding. Bedrijven zijn verplicht om dit te controleren, maar hebben daar weinig reden toe: testen is duur en hun reputatie staat op het spel. ‘Pfas wordt het volgende issue in de voedselketen.’ (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding)

© Beeld Annemieke van Straaten/bewerking Lynne Brouwer

Dit stuk in 1 minuut

• Er zijn alarmerend hoge pfas-waarden aangetroffen in vlees, vis en eieren in Nederland en daarbuiten. De Europese Unie heeft voor deze voedingsmiddelen bepaald hoeveel van deze chemische stoffen er maximaal in mogen zitten.
• Die waarden gelden sinds 1 januari dit jaar. Maar terwijl de EU overheden aanspoorde om samen met voedselproducenten onderzoek te doen, wordt de verantwoordelijkheid in Nederland volledig bij ondernemers gelegd.
• Testen is duur, en bedrijven vrezen reputatieschade en inkomstenderving bij een ongunstig resultaat.
• De toezichthouder controleert steekproefsgewijs, maar veel van de producten die van buiten de Europese Unie naar Nederland komen, ontsnappen aan controle.
• ‘Pfas wordt het volgende issue in de voedselketen,’ zegt een ondernemer.

Dat er pfas in voedingsmiddelen zitten, werd de afgelopen jaren steeds duidelijker. Het RIVM waarschuwde eerder al dat Nederlanders te veel pfas binnenkrijgen, vooral via voeding. (...)

Bij het instellen van de maximale limieten voor pfas in voedsel, riep de Europese Commissie de lidstaten in de zomer van 2022 op om ‘in samenwerking met levensmiddelenproducenten pfas in levensmiddelen te monitoren’.

In Nederland wordt die verantwoordelijkheid volledig bij producenten gelegd. ‘Levensmiddelenbedrijven zijn zelf verplicht om de concentratie pfas te monitoren, wanneer daar aanleiding toe is,’ staat op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

Dat laatste schept ruimte voor interpretatie, want wanneer is er aanleiding? (...)

Verschillende studies naar vlees, vis en eieren in Nederland lieten alarmbellen rinkelen. Pfas-expert Chiel Jonker (Universiteit Utrecht) bestudeerde in 2021 voor Rijkswaterstaat onderzoeken over vis en pfas. Daaruit bleek dat in Nederland in álle onderzochte binnenlandse wateren, plus de Westerschelde en de Eems-Dollard, de toen geldende pfos-norm werd overschreden. (...)

Het RIVM deed eind 2021 een steekproef in Wageningse supermarkten en concludeerde dat we in Nederland meer pfas via voeding binnenkrijgen dan gezond voor ons is. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #pfas #levensmiddelen #vis #vlees #eiere #voedingsmiddelen #normen #zelfregulering #eu #europese_unie