Voedsel zit vol met pfas, maar de controle is aan bedrijven zelf

Follow the Money

In vis, vlees en eieren worden regelmatig te veel pfas aangetroffen. Daarom heeft de Europese Unie maximale waarden vastgesteld voor deze stoffen in voeding. Bedrijven zijn verplicht om dit te controleren, maar hebben daar weinig reden toe: testen is duur en hun reputatie staat op het spel. ‘Pfas wordt het volgende issue in de voedselketen.’ (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding)

© Beeld Annemieke van Straaten/bewerking Lynne Brouwer

Dit stuk in 1 minuut

• Er zijn alarmerend hoge pfas-waarden aangetroffen in vlees, vis en eieren in Nederland en daarbuiten. De Europese Unie heeft voor deze voedingsmiddelen bepaald hoeveel van deze chemische stoffen er maximaal in mogen zitten.
• Die waarden gelden sinds 1 januari dit jaar. Maar terwijl de EU overheden aanspoorde om samen met voedselproducenten onderzoek te doen, wordt de verantwoordelijkheid in Nederland volledig bij ondernemers gelegd.
• Testen is duur, en bedrijven vrezen reputatieschade en inkomstenderving bij een ongunstig resultaat.
• De toezichthouder controleert steekproefsgewijs, maar veel van de producten die van buiten de Europese Unie naar Nederland komen, ontsnappen aan controle.
• ‘Pfas wordt het volgende issue in de voedselketen,’ zegt een ondernemer.

Dat er pfas in voedingsmiddelen zitten, werd de afgelopen jaren steeds duidelijker. Het RIVM waarschuwde eerder al dat Nederlanders te veel pfas binnenkrijgen, vooral via voeding. (...)

Bij het instellen van de maximale limieten voor pfas in voedsel, riep de Europese Commissie de lidstaten in de zomer van 2022 op om ‘in samenwerking met levensmiddelenproducenten pfas in levensmiddelen te monitoren’.

In Nederland wordt die verantwoordelijkheid volledig bij producenten gelegd. ‘Levensmiddelenbedrijven zijn zelf verplicht om de concentratie pfas te monitoren, wanneer daar aanleiding toe is,’ staat op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

Dat laatste schept ruimte voor interpretatie, want wanneer is er aanleiding? (...)

Verschillende studies naar vlees, vis en eieren in Nederland lieten alarmbellen rinkelen. Pfas-expert Chiel Jonker (Universiteit Utrecht) bestudeerde in 2021 voor Rijkswaterstaat onderzoeken over vis en pfas. Daaruit bleek dat in Nederland in álle onderzochte binnenlandse wateren, plus de Westerschelde en de Eems-Dollard, de toen geldende pfos-norm werd overschreden. (...)

Het RIVM deed eind 2021 een steekproef in Wageningse supermarkten en concludeerde dat we in Nederland meer pfas via voeding binnenkrijgen dan gezond voor ons is. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #pfas #levensmiddelen #vis #vlees #eiere #voedingsmiddelen #normen #zelfregulering #eu #europese_unie

.

Tags: #nederlands #reclame #consumptie #junk_food #vliegvakantie #vlees #vleesconsumptie #accu #e-bike #mode #fast_fashion #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #overstromingen #bosbranden #zeespiegelstijging #hittegolven #stormen #extreem_weer

Albert Heijn houdt verduurzaming tegen

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

Ooit schreef ik voor deze krant over verpakkingen waarop triomfantelijk een ‘verbeterd recept’ werd aangekondigd. (...) Wat blijkt? In veel gevallen is de verbetering een verslechtering: hoogwaardige ingrediënten zijn vervangen door goedkopere van lagere kwaliteit.

Ruim een week geleden werd een aflevering van de Keuringsdienst van Waarde uitgezonden waaraan ik heb meegewerkt. Die ging over een nepkeurmerk ( of nou ja, een plaatje dat heel erg lijkt op een keurmerk) dat Albert Heijn op heel veel verpakkingen heeft geplakt. (...) In het rondje staat de tekst ‘beter voor koe, natuur en boer’. (...)

Bij nader inzien bleek dat beter niet zoveel beter te zijn. (...)

Zoals ik vorige week al schreef, gaat het bedrijven immers niet om werkelijke verbetering van producten, maar om de beleving ervan. Zo kunnen wij met een gerust hart slechtere producten blijven kopen, hoeven boeren niet over naar een diervriendelijkere, minder belastende manier van werken en kan Albert Heijn zijn bestsellers blijven verkopen. Beter voor iedereen, behalve voor de natuur en het dier. Op deze manier houdt de supermarktreus verduurzaming tegen.

Hele artikel

Teun van de Keuken

Tags: #nederlands #nederland #duurzaamheid #supermarkt #levensmiddelen #albert_heijn #keurmerk #greenwashing #marketing #biologisch #vlees #dierlijke_producten #bio-industrie #veeteelt #zuivel #zuivelindustrie #pluimvee #vee #veestapel #diervriendelijkheid #natuur #milieu #dierziekten #zoonose #vogelgriep #q-koorts

We zitten vast in een rot systeem en we kunnen ons zelfs geen alternatief meer voorstellen

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

(...) [W]e zitten vast met z’n allen. Vast in een rot systeem en niemand weet goed hoe we eruit komen. Uiteindelijk zal het wel met het kapitalisme te maken hebben, waarover de inspirerende en ondanks alle ellende toch vrolijk makende Abel van Gijlswijk van de punkband Hang Youth in een schitterende uitzending van Tegenlicht vaststelde dat het onontkoombaar is. (...)

Van Gijlswijk stelt vast dat het geniale en griezelige van het kapitalisme is, dat we ons er zelfs geen alternatief meer voor kunnen voorstellen. (...)

Het is de vraag of biologische landbouw de oplossing is, maar dat het duurzamer en diervriendelijker kan, is wel duidelijk. En dat betekent: meer groente en fruit en minder en duurder vlees. Dat is beter voor de planeet en beter voor onze gezondheid. Het grote probleem: waarschijnlijk gaat het nooit lukken. (...)

Het systeem is rot. Neem een boer die zijn stallen diervriendelijker wil maken. Een beetje meer ruimte voor de dieren, een luikje om af en toe naar buiten te gaan en geregeld vers stro. Is dat teveel gevraagd? Natuurlijk niet. Toch vergt deze verbetering ten opzichte van de standaardstallen een miljoeneninvestering. Hoe is die terug te verdienen? Door meer dieren te nemen! Anders kan de boer niet uit. Maar we wilden toch juist een kleinere veestapel om de uitstoot van stikstof en broeigassen tegen te gaan? (...)

Moeten consumenten dan niet gewoon meer betalen voor sympathieker vlees? Dat klinkt goed, maar het gros van de consumenten wil dat helemaal niet. (...) De oplossing van ambtenaren en consultants om nog meer mooie folders te maken en met goede voorlichting mensen over te halen verantwoorder vlees te kopen, zal dus niks uithalen. (...)

Politieke leiders moeten de moed tonen maatregelen te nemen die ons leven minder leuk maken. Vliegen duurder maken, inzetten op duurzame energie – ook in de achtertuinen van boze burgers – en de prijs van (onverantwoord) vlees verhogen. We moeten immers minder vlees en meer groente en fruit gaan eten. Maar omdat politici herkozen willen worden, nemen ze geen maatregelen die de burgers tegen de haren instrijken. Politici behandelen kiezers als consumenten. We zitten vast in een rot systeem.

Hele artikel

Teun van de Keuken

Tags: #nederlands #kapitalisme #neoliberalisme #landbouw #duurzame_landbouw #eu #europese_unie #vlees #veeteelt #uitstoot #broeikasgas #broeikaseffect #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #politiek #keurmerken #biologische_landbouw #veestapel #luchtvaart #vliegen #energie #energietransitie #duurzame_energie #consumenten #stikstof #broeikasgas

Onze overheid is zo bang dat ze niet durft op te roepen minder vlees te eten

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

Het is geen fraai gezicht als de overheid bang is voor haar burgers. Nu weer die campagne ‘Iedereen doet wat’. (...) Gek genoeg komt één van de belangrijkste en eenvoudigste gedragsveranderingen niet in de campagne voor: minder vlees eten.

Terwijl het inmiddels wel vaststaat dat de enorme hoeveelheden karbonades, kipfilet en boterhammenworst die we naar binnenwerken niet gezond zijn voor onszelf en zeker niet voor onze planeet. (...) Het Voedingscentrum heeft minder vlees eten daarom bovenaan de lijst van maatregelen staan om het eetpatroon te verduurzamen. Het stelde voor om dit ook op te nemen in ‘Iedereen doet wat.’ Toch gebeurde dit niet, omdat, zo stond afgelopen week in deze krant te lezen, het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) er niet aan wilde. Het zou ‘te politiek gevoelig zijn’ en ‘een maatregel die controverse oproept.’ (...)

[H]et is intens treurig dat een overheid zo bang is voor controverse, dat ze de belangrijkste aanbeveling voor gedragsverandering uit haar publieke voorlichting schrapt. (...)

Dit is ook de reden voor de eerder genoemde kriebels. ‘Iedereen doet wat’ klinkt gezellig. Allemaal een schoudertje eronder, iedereen een klein stapje en het komt goed. Wij (eenvoudige burgers en consumenten) moeten het zelf oplossen. Dat is de neoliberale truc die inmiddels op alle (ethische) thema’s wordt toegepast: doe het lekker zelf! (...) Dat is makkelijk voor bedrijven en overheden en bezorgt ons een permanent schuldgevoel, want helemaal goed doen we het natuurlijk nooit. Maar vooral is het niet effectief. (...)

[A]ls een oproep om minder vlees te eten al te controversieel wordt gevonden, dan is werkelijk beleid, zoals een vleestaks, nog heel ver weg.

Hele artikel

Teun van de Keuken

Tags: #nederlands #nederland #regering #kabinet #vlees #vlees_eten #vegetarisme #vegetarier #veeteelt #voedingsindustrie #landbouw #zuivel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #co2 #methaan #luchtvervuiling #ontbossing #veevoer #vleestaks #voedingscentrum