Stop het slaapwandelen richting autocratie. Houd Wilders en de PVV buiten de macht

De Volkskrant

Je moet altijd serieus nemen wat anti-rechtsstatelijke politici zeggen, stelt Bas Bijlsma, expert in het vroegtijdig signaleren van democratisch verval. ‘Juist wanneer ze vrijuit kunnen spreken in de oppositie. Ze doen namelijk meestal ook wat ze zeggen.’ (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Dilan Yesilgoz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC), Geert Wilders (PVV) en Caroline van der Plas (BBB) tijdens een gesprek met informateur Ronald Plasterk.Beeld David van Dam / de Volkskrant.

Alle seinen staan op rood voor onze democratie. Nu partijen onderhandelen met Geert Wilders over regeringsdeelname, dreigt Nederland richting een autocratie te slaapwandelen. De geschiedenis leert dat uitgesproken antidemocraten zoals Wilders direct beginnen de democratie te ontmantelen zodra ze aan de macht komen. Of ze nou veinsden milder te zijn of niet. (...)

Al twintig jaar laat Wilders zien dat hij een overtuigd antidemocraat is. (...)

Zodra ze macht krijgen, brengen ze hun antidemocratische idealen in de praktijk. Daarvoor hoef je alleen maar naar de politieke vrienden van Wilders te kijken, zoals Victor Orbán in Hongarije of Vladimir Poetin in Rusland. Tekenend is de blijvende weigering van Wilders om ook maar één controversiële uitspraak terug te nemen, ondanks grote druk van medeparlementariërs. (...)

Vrijwel elk democratisch verval verloopt namelijk via democratische weg. Zelfs Hitler hoefde nooit de Weimarconstitutie buitenspel te zetten en haalde op zijn hoogtepunt slechts 37 procent van de stemmen. Ook nu gebruiken de Poetins en Orbáns van deze wereld juist de democratische procedures om vrijheden in te perken.

Onze democratie is dus kwetsbaar. Zeker als democraten gelegenheidsallianties sluiten met antidemocraten. (...) Denk aan de PiS-regering in Polen die via het parlement ‘lhbtqi-vrije zones’ instelde.

Als daar weerstand tegen komt, gebruiken ze vervolgens de rechtsstaat om die te bestrijden. (...) Denk aan Wilders’ wens ngo’s te verbieden die volgens internationaal recht drenkelingen redden op de Middellandse Zee. De volgende stap is onwelgevallige rechters, die bijvoorbeeld het ongrondwettelijke moskee-verbod zullen tegenhouden, te kleineren of ontslaan. Iets waartoe Wilders ook al meermaals toe opriep en wat we ook zagen gebeuren in Hongarije en Polen. Kritische media worden wegbezuinigd en geïntimideerd, in lijn met een lange reeks uitspraken van Wilders en andere PVV’ers.

Kortom, Wilders volgt het draaiboek van de autocraat in spé. (...)

Dit kan daarom maar op één manier stoppen: democraten op links én rechts moeten antidemocraten buiten de macht houden. Dit is volstrekt democratisch en zelfs hun democratische plicht. Of antidemocraten nou twee of twee miljoen stemmen krijgen; ze horen niet thuis in het centrum van de macht. (...)

Stop het slaapwandelen richting autocratie. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Franse Nederlandkenner Christophe de Voogd: ‘Wilders is radicaler dan Le Pen’

> Zie ook: ‘Doe niet alsof het in Nederland niet zo’n vaart zal lopen of dat Wilders zoveel milder is geworden’

Tags: #nederlands #nederland #democratie #extreem_rechts #wilders #pvv #verkiezingen #parlement #rechtsstaat #immigratie #islam #rechterlijke_macht #censuur #persvrijheid #minderheden

Betuttelend? Het is juist liberaal elkaar op ‘slecht’ gedrag aan te spreken

NRC

Essay | Liberalisme - De globetrottende, kiloknaller-verorberende, vooroordeel-spuwende burger is té vrij geweest, en heeft zijn verantwoordelijkheid verwaarloosd. Zo holt onze vrijheid uit, aldus Jurriën Hamer. (...)

Een klimaatneutrale wereld vereist nu eenmaal dat we stoppen met al die vervuilende gewoontes, van vliegvakanties tot vlees eten en van prullen kopen tot tv-series streamen. En dan hebben we het alleen nog maar over duurzaamheid.

Ook waar het gaat om de strijd tegen racisme, misogynie, dierenmishandeling, grensoverschrijdend gedrag en de discriminatie van lhbti’ers zullen mensen zich behoorlijk aan moeten passen. Er zijn een boel woorden die eigenlijk niet meer kunnen, een hoop grapjes, stereotypes en kleine vergissingen – ‘micro-agressies’ – die vooroordelen bestendigen, en allerhande gedrag op de werkvloer dat vroeger misschien normaal was, maar nu toch echt niet meer. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

.

In een vrije samenleving moet je immers de bewegingsruimte van sommigen begrenzen, als de schade voor anderen te groot wordt. (...)

De afgelopen veertig jaar is het schadebeginsel namelijk te eenzijdig begrepen: het werd gebruikt als uitdager van gezag, maar te weinig als uitdager van elkaar. Ons land kent een traditie van ‘vrijheid blijheid’ en van ‘ik doe ik en jij doet jij’. (...)

Dit eendimensionale liberalisme is niet verrassend, maar een natuurlijk gevolg van twee naoorlogse maatschappelijke ontwikkelingen: de secularisatie en de neoliberale markteconomie. De secularisatie brak het gezag van de kerk af, en het neoliberalisme dat van de staat. De belofte van de jaren zeventig en tachtig was simpel: als kerk en staat iedereen nou maar met rust laten worden we allemaal verdraagzamer en rijker. (...)

De strijd tegen betuttelend gezag heeft mensen blind gemaakt voor de schade die ze zelf berokkenen. Er is stevig bewijs dat ons consumptiepatroon de leefbaarheid van de aarde bedreigt, en dat met bewuste en onbewuste grappen, stereotypes en gewoontes de vrijheid van minderheden wordt ingeperkt. Je kan een lijn trekken van het n-woord naar racistisch geweld, van fatshaming naar eetstoornissen, van een slokje melk naar mishandelde kalfjes en van een retourtje Bali naar de aantasting van ecosystemen. Gedrag in de soevereine privésfeer heeft tal van publieke consequenties. En daarom moet, veel meer dan we gewend zijn, privégedrag ter verantwoording worden geroepen. (...)

Als mensen hun verantwoordelijkheid niet nemen, holt vrijheid vanzelf uit: dat is de les van onze tijd.

Met religieuze onderdrukking hebben de moderne mores al helemaal niks te maken. (...) De ‘klimaatpaus’ en de ‘linkse kerk’ spreken daarentegen niet in ondoorgrondelijke leerstukken, maar presenteren argumenten die in een liberale samenleving volstrekt legitiem zijn.

Want welke schade is reëler dan de dreiging van klimaatverandering voor de Nederlandse rivierdelta? Welke schade is concreter dan de onleefbare hitte die landen rond de evenaar treft? Welke schade is echter dan transgenders die gepest worden, vrouwen die zich moeten weren tegen seksuele intimidatie en mensen van kleur die voor Zwarte Piet worden uitgemaakt? Het is bij uitstek liberaal om de samenleving op deze schade te wijzen, en uit te leggen hoe ernstige vergrijpen en catastrofes samenhangen met ogenschijnlijk onschuldige gewoontes. (...)

In onze tijd komt de vrijheid niet ten einde, maar moet hij fundamenteel anders worden verdeeld. De kwaliteit van het leven van toekomstige generaties neemt toe, als wij nu bereid zijn ons consumptiepatroon aan banden te leggen. De levens van miljoenen medemensen knappen aanzienlijk op, als we in onze taal en cultuur diversiteit omarmen. En wie stopt met het nuttigen van vlees en zuivel, bevrijdt hulpeloze dieren uit een ellendig lot. (...)

De globetrottende, kiloknaller-verorberende, vooroordeel-spuwende burger is té vrij geweest, en heeft zijn verantwoordelijkheid verwaarloosd. Hij vergat dat het goede niet vanzelf komt, terwijl we allemaal vrolijk, argeloos en onbeschaamd ons eigen ding doen. Het goede kost moeite. Het goede heeft een prijs. En die zal in een liberale samenleving gewoon betaald moeten worden.

Hele artikel

Tags: #nederlands #liberalisme #vrijheid #secularisatie #ontkerkelijking #neoliberalisme #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #discriminatie #racisme #betutteling #consumptie #stereotype #minderheden #fatshaming #eetstoornis #bio-industrie #veeteelt #luchhtvaart #vliegvakantie #woke #kiloknaller

Susan Neimans filosofische afrekening met woke: ‘Links maakt zich schuldig aan tribalisme’

Trouw

De Amerikaans-Duitse filosofe Susan Neiman rekent in Links ≠ woke af met ideeën die volgens haar linkse idealen ondermijnen.

In haar nieuwste boek opent de Amerikaanse filosofe Susan Neiman de aanval op radicaal linkse ideeën die onder de paraplu ‘woke’ vallen. Wat dat precies is? Opmerkelijk genoeg begint Neiman haar antwoord met een kleine lofzang op woke. “De emoties die daarbij horen, horen ook bij mij: je geeft om mensen in de marge, je windt je op als mensen onderdrukt worden, je wilt historisch onrecht goedmaken.” (...)

Over wat links is, is Neiman uitgesproken. “Dat heeft drie essentiële uitgangspunten. Je gelooft in universalisme (de gedachte dat er waarden en normen zijn die voor ieder mens gelden, red.), maakt onderscheid tussen recht en macht en houdt vooruitgang voor mogelijk.”

(Tekst loopt door onder de foto.)

Susan Neiman: 'Beschuldigingen van culturele toe-eigening lijken me te veel op nazi’s die vasthielden aan het idee dat Duitse muziek alleen door ariërs mocht worden gespeeld'. Beeld Guardian / eyevine.

De grote inspirator van het woke denken is volgens Neiman de Franse filosoof Michel Foucault. “Zijn invloed is groot, ook als mensen zijn werk niet hebben gelezen. Hij ondermijnt die drie uitgangspunten. Zo is wat we vooruitgang noemen niets anders dan een geniepige voortzetting van machtsuitoefening. En de Verlichting wordt ontmaskerd als een project dat geen universele waarden heeft voortgebracht, maar bedacht is om de Europese macht te bevorderen in een steeds minder witte wereld.” (...)

In plaats van het universele van de menselijke waardigheid stelt woke ‘tribalisme’, zegt Neiman. Ze gebruikt dat woord liever dan ‘identiteitspolitiek’. Tribalisme klinkt ‘barbaars’ en dat is precies de bedoeling. “Ik haal het idee uit de Bijbel die steeds waarschuwt voor stamgedrag, als mensen zich rond een identiteit verzamelen. Dan krijg je afgunst en conflicten.” (...)

Ze rilt ook bij het verwante fenomeen ‘culturele toe-eigening’: de beschuldiging dat iemand muziek, kleding of een andere cultuuruiting ‘steelt’. Ook dat is ‘tribaal’. “Het lijkt me te veel op nazi’s die vasthielden aan het idee dat Duitse muziek alleen door ariërs mocht worden gespeeld.” Neiman is eerder een propagandist van het omgekeerde, want “niets verbindt groepen zo goed als geroerd worden door iets cultureels”. De emotie die kunst oproept, is een ‘inzicht’, namelijk dat anderen hetzelfde voelen.

In haar boek haalt ze met instemming de historicus Benjamin Zachariah aan: ‘Ooit werd het essentialiseren van mensen (vastpinnen op ras en gender, red.) beschouwd als beledigend, enigszins dom en antiprogressief, maar nu is dat alleen het geval wanneer het door anderen wordt gedaan. Jezelf essentialiseren of stereotyperen is niet alleen toegestaan, maar wordt ook als bevrijdend beschouwd.’ (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Susan Neiman: 'De geschiedenis wordt tegenwoordig gezien als een aaneenrijging van ongelukken en misdaden. Dat is gewoon onwaar. De geschiedenis omvat ook mensen die misdaad en ongeluk bestreden.' Beeld Guardian / eyevine.

Twee decennia geleden veroordeelden progressieve mensen dat soort hokjesdenken. Stuitend, vonden we dat, en racistisch. Ik zie twee verklaringen voor die omslag. De eerste is de doorwerking van het denken van Michel Foucault en de ‘postkoloniale theorie’.

“De tweede is de populariteit van de evolutionaire psychologie, die als een wetenschap wordt gepresenteerd en ervan uitgaat dat we handelen uit stambelang, het is de strijd om ons eigen voortbestaan. Dat heeft het stamgevoel versterkt, links en rechts. Rechts in nationalisme, links in tribalisme.” (...)

Volgens Neiman begint ‘woke’ bij ‘bekommernis om gemarginaliseerde personen’ - waar ze achter staat - maar legt het uiteindelijk de nadruk op ‘de meest gemarginaliseerde delen van iemands identiteit, die worden uitvergroot tot een woud van trauma’s’.

De geschiedenis kent talloze slachtoffers die erkenning verdienen, zegt Neiman, “maar is er iets misgegaan toen we de positie van het slachtoffer herschreven”. Het slachtofferschap te boven komen is een bron van trots, schrijft Neiman, terwijl door het woke denken juist aan het slachtofferschap zelf status wordt ontleend. (...)

“De nieuwe trend is – om met de Frans-Nederlandse filosoof Pierre Bayle te spreken – de hele geschiedenis te zien als een aaneenrijging van ongelukken en misdaden. Dat is gewoon onwaar. Die geschiedenis omvat ook mensen die misdaad en ongeluk bestreden. In ieder land heb je juist zulke mensen nodig op wie je trots kunt zijn.”

“Ik zie twee bedreigingen. De eerste is de klimaatcatastrofe die ik vreemd genoeg als een kans beschouw. Alleen met een universalistische houding kunnen wie die het hoofd bieden. Wat we nodig hebben is een besef dat we één wereld vormen, een besef dat uitgaat boven de werkloosheidscijfers of de energierekening in dit of dat land.

“Die andere dreiging is het fascisme. Internationaal groeit het. We mogen de lessen uit de jaren dertig van de 20ste eeuw niet vergeten. Hadden we toen een gezamenlijk, links front gevormd, dan had dat wellicht de opkomst van het fascisme kunnen keren. Als links dat nu niet pareert door z’n drie essentiële uitgangspunten hoog te houden, dan zitten we diep in de problemen.”

Susan Neiman; Links ≠ woke; Lemniscaat; 153 blz.; € 9,99

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #susan_neiman #neiman #michel_foucault #foucault #benjamin_zachariah #zachariah #pierre_bayle #bayle #verlichting #woke #tribalisme #kolonialisme #universalisme #minderheden #Black_Lives_Matter #BLM #postkoloniale_theorie #slachtofferschap #geschiedenis #memory_studies

Rutte, de Grote Ontbinder

Hassnae Bouazza (NRC)

Premier Rutte schaamt zich diep voor de misstanden in Ter Apel waar asielzoekers in de buitenlucht slapen, omdat er geen plek voor hen zou zijn. Tenminste, dat zei hij drie maanden geleden. Het resultaat van die schaamte is dat deze week de politie de tenten innam van de vluchtelingen die door meelevende ondernemers waren geregeld. (...)

Natuurlijk schaamt Rutte zich niet. Als hij dat deed, had hij misschien al in 2007 afgezien van een politieke carrière, toen hij door een rechter werd veroordeeld voor discriminatie. (...)

Als Rutte gêne kende, was hij opgestapt (echt opgestapt, niet dat draaideurtrucje dat hij uithaalde) nadat zijn regering tienduizenden mensen kapotgemaakt had in het Toeslagenschandaal. En anders zeker toen hij meermaals werd betrapt op glasharde leugens, na een breed gedragen motie van afkeuring, het wissen van sms’sjes of het rampzalige coronabeleid. (...)

Daarbij is er een rode draad in het beleid: gedupeerden behoren altijd tot de maatschappelijk zwakkeren. Vluchtelingen, minderheden, financieel minder draagkrachtigen. Crises veroorzaken, dat gaat deze overheid makkelijk af, maar met oplossingen komt ze niet. (...)

Dit beleid is niet zonder consequenties: de tweedeling is verergerd en de armoede toegenomen, net als het onderlinge wantrouwen en het racisme. Het mag niet verbazen dat mensen in het land agressief demonstreren tegen de komst van vluchtelingen; ze voelen zich gesteund door politici die het xenofobe vuurtje dagelijks opstoken. (...)

Zo ver is het gekomen. Dat mensen hun schouders ophalen over de kwetsbaarste medemens die op straat moet leven. (...)

Dát is de erfenis van Rutte en co. (...)

Een echte leider gaat voor, Rutte wacht af. Een goed leider is een verbinder, Rutte is dat niet. Hij heeft een wig gedreven tussen rijk en arm, wit en zwart, werkgevers en werknemers. Rutte is de Grote Ontbinder.

Hele artikel

Hassnae Bouazza

Tags: #nederlnds #nederland #vluchtelingen #asielzoekers #ter_apel #toeslagen #toeslagenschandaal #rutte #vvd #ongelijkheid #armoede #xenofobie #racisme #discriminatie #minderheden