Deze club bereikt alle Nederlanders – en maakt van het internet een publieke zaak

De Correspondent

De coalitie PublicSpaces wil van het geprivatiseerde internet een publieke ruimte maken waar de gebruiker in plaats van de commercie de dienst uitmaakt. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

.

Van wie is het internet? En voor wie? Van het idee dat het wereldwijde web een democratische vrijplaats zou zijn is, zo’n dertig jaar na het ontstaan ervan, weinig over. Inmiddels maakt een kleine groep grote techbedrijven online de dienst uit: bedrijven als Google, Meta en Amazon beïnvloeden zo’n beetje elk aspect van ons leven, van ons contact met bedrijven en overheid tot onze deelname aan het publieke debat. (...)

Het internet zou een publieke ruimte moeten zijn die niet wordt bepaald door bedrijven met een winstoogmerk, maar door publieke waarden, vindt hij. Een ruimte die zich écht leent voor een publiek debat, vrij van desinformatie en clickbait. Een ruimte waar je persoonlijke data veilig zijn, met content die vrij is van politieke of commerciële invloeden. (...)

‘Nu maken we gebruik van diensten die haaks staan op de publieke waarden die wij geacht worden te verdedigen, zoals privacy, openheid en transparantie. Dat is absurd.’ (...)

Google, Instagram en Facebook (...) hebben weinig boodschap aan de privacy van hun gebruikers en hun algoritmen geven ruim baan aan polariserende verhalen en desinformatie – als het maar klikt. (...)

Aan zijn keukentafel schreef Bogaerts op Tweede Paasdag in twee uur een manifest vóór een publiek internet. ‘Een internet waarbij de gebruikers niet worden gezien als commercieel object of als bruikbare data, maar als gelijkwaardige partners, die een gezamenlijk publiek belang hebben.’ En waarbij de betrokken organisaties nadrukkelijk samenwerkten aan een oplossing, ‘zodat ze voor hun communicatie, informatie en mediacirculatie minder of niet meer afhankelijk zijn van big tech.’ (...)

‘Pubhubs, ons lopende onderzoek naar hoe een alternatief sociaal platform dat gebaseerd is op publieke waarden eruit kan zien. Niet om Facebook overbodig te maken, maar om er iets naast te zetten.’ (...)

‘Regulering [van techbedrijven] is absoluut belangrijk, maar je loopt als regulator ook altijd achter de feiten aan. Dat kan nadelige gevolgen hebben: kijk naar de ontwikkeling van AI en hoe dat sommigen de schrik om het hart slaat. Dus ik ben naast regulering ook voor het neerzetten van op publieke waarden gebaseerde alternatieven. Zodat mensen de keuze hebben om daarvoor te gaan als ze dat zouden willen.’ (...)

‘Het grootste obstakel is toch het gebrek aan mensen en middelen. Er is gewoon enorm veel geld en inzet nodig om op te boksen tegen de tientallen miljarden die Big Tech elk jaar in deze platforms kan steken.’ (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #wereldwijde_web #internet #big_tech #techbedrijven #google #alphabet #meta #facebook #amazon #twitter #tiktok #instagram #publieke_ruimte #publicspaces #google_analytics #matomo #datakapitalisme #surveillance_kapitalisme #mastodon #pubhubs #fediverse

Big Tech bedreigt de vrijheid te denken wat je wil, betoogt deze mensenrechtenadvocaat

NRC

Data - Voor techbedrijven is het niet meer genoeg om enkel ons gedrag in de gaten te houden. Ze proberen toegang te krijgen tot onze gedachten en gevoelens, waarschuwt advocaat Susie Alegre.

Niet alleen ons gedrag wordt met steeds verfijndere digitale middelen voortdurend in de gaten gehouden en bestudeerd. Ook wat er in ons hoofd gebeurt, waarschuwt Susie Alegre, is niet meer veilig voor de dataverzamelaars van Big Tech. „En daarmee staat een elementaire vrijheid op het spel: de vrijheid om te denken wat je wil.” (...)

Alegre wilde niets weten [van een spraakgestuurde digitale assistent op de kamer van haar zevenjarige dochter], vertelt ze in haar boek Freedom to Think; The Long Struggle to Liberate Our Minds. Ze legde haar dochter uit: „Alexa steelt je dromen en verkoopt ze.” (...)

Haar uitgangspunt, net als dat van andere technologiecritici, is dat we met ons online gedrag meer over onszelf prijsgeven dan we beseffen.

„Dat doen we niet alleen door de inhoud van wat we op internet delen, maar ook door metadata: waar we zijn, hoe snel we ons verplaatsen, wanneer en met welke regelmaat we rondhangen op sociale media, wat we wanneer opvragen bij spraakgestuurde apparaten. Al die gegevens kunnen worden samengevoegd en geanalyseerd om een beeld te krijgen van wie we zijn, wat we denken en waar we naar verlangen. (...)

„Veel advertenties die op internet aan je worden voorgeschoteld zijn speciaal op jou toegesneden, of beter gezegd: op de mens die Facebook en Google willen dat je bent. Je kunt zeggen: wat geeft dat? Maar het kan bijvoorbeeld betekenen dat jij bepaalde vacatures, huurwoningen of potentiële partners niet te zien krijgt, omdat jij daar volgens het algoritme niet het geschikte type voor bent.” (...)

„Politieke campagnes maken ook gebruik van dat soort persoonsgerichte advertenties – ‘microtargeting’. Dat bleek al uit het schandaal rond Cambridge Analytica (het Britse bedrijf dat voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 gegevens van miljoenen Facebook-gebruikers benutte voor de verspreiding van advertenties voor Donald Trump onder mensen die daarvoor gevoelig leken, red.).

„Je zal daardoor niet opeens van links heel rechts worden. Maar het kan je wel aanmoedigen, of juist ontmoedigen, om te gaan stemmen. En zelfs als het niet werkt is het toch een poging tot manipulatie van ons denken. (...)

„Als individu hebben we mentale privacy nodig. Een innerlijke ruimte waarin je kunt ontdekken wie je bent, wat je wil zijn, wat je vindt van dingen, zonder dat je het met iemand anders hoeft te delen.” (...)

Hebben reclame en propaganda niet altijd al tot doel gehad in ons hoofd te komen, ook lang vóór internet?
„Tot op zekere hoogte wel. Maar de grote vraag is nu: waar ligt de scheidslijn tussen beïnvloeding en manipulatie, tussen preken en hersenspoelen? Bij advertenties ligt die grens bij digitale surveillance en personalisatie. Die vorm van beïnvloeding gaat veel verder dan een reclamebord langs de weg.”

„Wat mij betreft worden alle vormen van gepersonaliseerd adverteren verboden. Online advertenties zijn dan nog steeds mogelijk, maar wat je te zien krijgt hangt niet meer samen met wat een site of een tech-firma weet over je persoonlijke eigenschappen of je gedrag.” (...)

„Neem websites voor geestelijke gezondheid, waarop mensen vragenlijsten invullen over hoe het met ze gaat en of ze depressief zijn. Dus over wat er in hun hoofd omgaat. Uit een onderzoek in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland bleek dat de antwoorden in veel gevallen verkocht werden aan derden. De sleutel naar de geest van mensen bleek geveild te worden! Het is toch evident dat dát niet toegestaan moet zijn?”

„Of neem apps die helpen je menstruatiecyclus te voorspellen. Niet alleen voeren mensen daarop allerlei informatie in, maar die kan ook gecombineerd worden met andere data uit je telefoon. Dat levert een berg gegevens op over de vruchtbaarheidsstatus, seksuele activiteit en emotionele toestand van talloze vrouwen. Sommige van die apps gebruiken de informatie om je aan te sporen: je bent nu 29, de perfecte leeftijd een baby te krijgen. Dat lijkt behulpzaam, maar kan ook een vorm van onaangename sociale controle zijn.”

„Of neem dating apps. Mensen delen daarop vaak veel over zich zelf, van hun seksuele voorkeuren tot hun gezondheid en politieke opvattingen. Gebruikers stemmen ermee in dat anderen dat kunnen zien. Maar beseffen ze hoe die data worden opgeslagen, geanalyseerd, gedeeld, verkocht en gebruikt om algoritmes te ‘trainen’?” (...)

„De echte verandering moet komen van regulering via wetten. In de tech-wereld wordt nu veel gesproken over ethiek, maar lang niet genoeg over mensenrechten en wetgeving. Want ethiek is vrijwillig en daar kun je voor kiezen of niet. Om je ethische gedrag alleen kun je niet voor de rechter worden gedaagd. Daarom moeten we bij wet vastleggen wat er met onze gegevens mag gebeuren, wat alleen met uitdrukkelijke toestemming mag en wat in geen geval mag.” (...)

Hele artikel

> Zie ook: Brussel vindt Nederlandse privacywaakhond te strikt (NRC)

Tags: #nederlands #boeken #big_tech #techbedrijven #data #data_mining #big_data #surveillance_capitalism #surveillancekapitalisme #profiel #profilering #vrijheid #facebook #meta #metagegevens #metadata #sociale_media #google #alphabet #youtube #tiktok #twitter #gokreclames #gokken #Cambridge_Analytica #politieke_beinvloeding #persoonsgerichte_advertenties #gezondheidssites #medische_gegevens #apps #menstruatieapp #menstruatie #seksuele_voorkeur #gegevens #persoonlijke_gegevens #privacy #1984 #ethiek #mensenrechten

‘Big Tech’ vormt gevaar voor open internet, niet Europa

NRC

Europese Unie - Nieuwe wetten voor bedrijven als Facebook zijn hoog nodig. De liberale Eurocommissaris Margrethe Vestager gaat zelfs niet ver genoeg, meent Paul Tang.

In Europa is een grote lobbycampagne op gang gekomen, met als uiteindelijke inzet niet minder dan de toekomst van het internet. De Europese Commissie heeft de campagne afgetrapt met voorstellen om de oneerlijke concurrentie door Big Tech tegen te gaan. Het laatste wat een open internet voor iedereen nodig heeft is afzwakking van die voorstellen: het is juist nodig ze aan te scherpen.

Nick Clegg, dé lobbyist van Facebook, heeft zich gestort in de campagne en waarschuwt in NRC dat Europa moet waken voor „het onnodig hinderen van Europese innovatie en verdere versplintering van het wereldwijde internet” (Samen met de VS kan Europa het internet ‘open’ houden, 31/5).

Dat is wrang te horen uit de mond van een bedrijf dat een ongekende machtspositie heeft opgebouwd door agressieve overnames en het annexeren van onze data. (...)

Afgelopen december presenteerde de Europese Commissie twee belangrijke wetsvoorstellen die ervoor moeten gaan zorgen dat wat nu offline illegaal is ook online illegaal wordt. (...)

Dankzij agressieve acquisities, het te gelde maken van persoonlijke data en het gebruik van die data om concurrenten van de weg te drukken hebben Facebook en Google bijvoorbeeld een verstikkend ‘duopolie’ op de digitale advertentiemarkt. (...)

Dat is waarom de Europese Commissie voorstelt bedrijven zoals Facebook, Google, Amazon, Apple en Microsoft te verbieden datasets te combineren of data te gebruiken die voor concurrenten niet beschikbaar zijn. (...)

De liberale Vestager krijgt de kritiek te liberaal en te vrijblijvend te zijn in de aanpak van onmiskenbare machtsposities. De Nederlandse, Franse en Duitse regering vormden vorige week een unieke coalitie waarmee ze opriepen tot verplichte controles op alle bedrijfsovernames van dominante techbedrijven en veel meer middelen voor toezichthouders. (...)

Naast de terechte kritiek vanuit de Neder-Franco-Germaanse hoek is het ook een groot gemis dat het verzamelen en gebruiken van persoonlijke data voor advertenties mogelijk blijft. (...)

Ook kennen Vestagers wetten een grote omissie als het gaat om de uitwisseling van data tussen verschillende diensten, in het Europese jargon interoperabiliteit genoemd. Bij email en telefoon zijn we zo gewend een ander te kunnen bereiken, dat we ons niet eens afvragen welke provider die ander heeft. Dat geldt vreemd genoeg nog niet voor deze (nieuwe) digitale diensten die ons insluiten in hun gesloten ecosystemen. Terwijl WhatsApp prima met het privacyvriendelijke Signal zou kunnen werken. (...)

Hele artikel

Protest voor regulering van Facebook in Brussel, 15 december 2020. Foto Olivier Hoslet/EPA.

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #eruropese_commissie #verstager #internet #open_internet #democratie #censuur #big_tech #facebook #google #alphabet #amazon #apple #microsoft #advertenties #advertentiemarkt #duopolie #data #data_mining #profiel #profilering #algoritme #dataset #gegevens #persoonlijke_gegevens #bedrijfsovernames #techbedrijven #interoperabiliteit #whatsapp #signal

Internet blijkt een monopoliemachine

NRC

Digitale Economie

De vijf duurste bedrijven ter wereld zijn allemaal digitale platforms. En daarvoor geldt een heel ander succesrecept dan voor de industriële kampioenen uit de twintigste eeuw. (...)

Apple en Googles moederbedrijf Alphabet zijn twee van de vijf écht grote jongens in de interneteconomie. Samen met Microsoft, Amazon en Facebook voeren ze sinds dit jaar gezamenlijk het lijstje meest waardevolle bedrijven ter wereld aan. Daarmee stootten ze de industriële kampioenen van de twintigste eeuw van hun troon. In hun branches zijn ze oppermachtig en vaak praktisch monopolist. (...)

Op het eerste gezicht houden de Big Five zich bezig met nogal uiteenlopende activiteiten. Maar ze hebben een cruciale gemene deler: het zijn allemaal platforms. Ze verbinden makers, aanbieders en afnemers van spullen, informatie en diensten met elkaar. Het zijn doorgeefluiken die de digitale infrastructuur voor dat soort connecties bouwden, en zich een flinke hap toe-eigenen van het geld dat vervolgens door hun platforms wordt gesluisd. (...)

Maar hoe werden júist de Big Five dan zo groot? Dat is deels verdienste, deels geluk.

De verdienste zit ’m in het op de juiste manier gebruikers met elkaar in verbinding weten te brengen, en te zorgen dat ze elkaar genoeg vertrouwen om een eventuele deal te sluiten. Het geluk zit ’m in het op stoom komen van zogenoemde netwerkeffecten. (...)

Die netwerkeffecten worden nog eens versterkt door de data die platforms over hun gebruikers verzamelen: Google kan zien wat mensen na een zoekopdracht aanklikken, Facebook weet wie wat liket en deelt, Amazon houdt bij wat z’n gebruikers aanbieden en kopen. (...)

Nu de Big Five tot de gevestigde kapitalistische orde worden gerekend en de nieuwe generatie platforms – Uber en Airbnb – steeds meer de fysieke wereld betreedt en daarmee de arbeidsomstandigheden en huizenprijzen van miljoenen mensen beïnvloedt, wordt de weerstand tegen ‘big tech’ groter. (...)

Een monopolie wordt pas een probleem als bedrijven hun macht gebruiken om onnodig hoge prijzen aan consumenten te vragen, aanbieders uit te wringen en barrières op te werpen zodat er voor andere bedrijven geen speld meer tussen te krijgen is. Met de scheve inkomstenverdeling van een spel als Pokémon Go, en het voortrekken door Google van eigen winkeldienst Google Shopping in zoekresultaten lijkt dat al een feit. (...)

Hele artikel

> Zie ook: De tech-revolutie groet helemaal scheef

Tags: #nederlands #tech #techbedrijven #monopolie #oligopolie #facebook #apple #google #alphabet #microsoft #facebook #data #privacy #kunstmatige_intelligentie #ai