#publieke_ruimte

berternste2@diasp.nl

Deze club bereikt alle Nederlanders – en maakt van het internet een publieke zaak

De Correspondent

De coalitie PublicSpaces wil van het geprivatiseerde internet een publieke ruimte maken waar de gebruiker in plaats van de commercie de dienst uitmaakt. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Illustratie
.

Van wie is het internet? En voor wie? Van het idee dat het wereldwijde web een democratische vrijplaats zou zijn is, zo’n dertig jaar na het ontstaan ervan, weinig over. Inmiddels maakt een kleine groep grote techbedrijven online de dienst uit: bedrijven als Google, Meta en Amazon beïnvloeden zo’n beetje elk aspect van ons leven, van ons contact met bedrijven en overheid tot onze deelname aan het publieke debat. (...)

Het internet zou een publieke ruimte moeten zijn die niet wordt bepaald door bedrijven met een winstoogmerk, maar door publieke waarden, vindt hij. Een ruimte die zich écht leent voor een publiek debat, vrij van desinformatie en clickbait. Een ruimte waar je persoonlijke data veilig zijn, met content die vrij is van politieke of commerciële invloeden. (...)

‘Nu maken we gebruik van diensten die haaks staan op de publieke waarden die wij geacht worden te verdedigen, zoals privacy, openheid en transparantie. Dat is absurd.’ (...)

Google, Instagram en Facebook (...) hebben weinig boodschap aan de privacy van hun gebruikers en hun algoritmen geven ruim baan aan polariserende verhalen en desinformatie – als het maar klikt. (...)

Aan zijn keukentafel schreef Bogaerts op Tweede Paasdag in twee uur een manifest vóór een publiek internet. ‘Een internet waarbij de gebruikers niet worden gezien als commercieel object of als bruikbare data, maar als gelijkwaardige partners, die een gezamenlijk publiek belang hebben.’ En waarbij de betrokken organisaties nadrukkelijk samenwerkten aan een oplossing, ‘zodat ze voor hun communicatie, informatie en mediacirculatie minder of niet meer afhankelijk zijn van big tech.’ (...)

Pubhubs, ons lopende onderzoek naar hoe een alternatief sociaal platform dat gebaseerd is op publieke waarden eruit kan zien. Niet om Facebook overbodig te maken, maar om er iets naast te zetten.’ (...)

‘Regulering [van techbedrijven] is absoluut belangrijk, maar je loopt als regulator ook altijd achter de feiten aan. Dat kan nadelige gevolgen hebben: kijk naar de ontwikkeling van AI en hoe dat sommigen de schrik om het hart slaat. Dus ik ben naast regulering ook voor het neerzetten van op publieke waarden gebaseerde alternatieven. Zodat mensen de keuze hebben om daarvoor te gaan als ze dat zouden willen.’ (...)

‘Het grootste obstakel is toch het gebrek aan mensen en middelen. Er is gewoon enorm veel geld en inzet nodig om op te boksen tegen de tientallen miljarden die Big Tech elk jaar in deze platforms kan steken.’ (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #wereldwijde_web #internet #big_tech #techbedrijven #google #alphabet #meta #facebook #amazon #twitter #tiktok #instagram #publieke_ruimte #publicspaces #google_analytics #matomo #datakapitalisme #surveillance_kapitalisme #mastodon #pubhubs #fediverse

berternste@pod.orkz.net

Gaat Habermas ons helpen bij ons sociale mediagebruik?

NRC

Filosofie - Sociale media beloven een vrije uitwisseling van gedachten onder burgers, maar volgen louter de logica van de markt en de privé-sfeer. Jürgen Habermas, nestor van de democatie-filosofie, zoekt een uitweg. (...)

Minder goed nieuws is de boodschap die Habermas in zijn essay brengt: onze publieke sfeer is er niet best aan toe.

De problemen zijn als volgt samen te vatten: sociale media zijn in handen van multinationals met een verdienmodel dat draait op de ruil van gebruikersdata voor gratis toegang tot de dienstverlening van hun sociale platformen. Dat platformkarakter van sociale media maakt dat iedere gebruiker tevens auteur is van ongeredigeerde, publiek toegankelijke uitingen. De algoritmes waarop het verdienmodel van de mediabedrijven is gebaseerd, benaderen gebruikers echter niet als burgers die argumenten uitwisselen over het algemeen belang, maar als consumenten met persoonlijke voorkeuren. Dat leidt ertoe dat gebruikers zichzelf ook zo gaan zien en het platform vooral gebruiken als een publicatiekanaal van persoonlijke leefstijlkeuzes en meningen. Ze spreken zichzelf en elkaar niet langer aan als burgers die standpunten onderbouwen met het oog op het algemeen belang.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Omslag boek

Dit maakt de openbaarheid van sociale media een vreemd gedrocht. Het is een sfeer die vrije uitwisseling belooft, maar de logica en taal van de private sfeer volgt. (...)

Sterker nog, wie sociale media werkelijk als democratische publieke sfeer probeert te gebruiken, wordt genadeloos gestraft. Wie iets probeert te zeggen over het algemeen belang wordt hypocrisie verweten; wie van standpunt verandert na overtuigd te zijn door een beter inzicht is zwak of onbetrouwbaar. Resultaat: gebruikers beroepen zich op niets anders dan hun eigen ervaringen, belangen en perspectieven en zetten daarbij hun hakken in het zand, want hun identiteit staat op het spel.

Een uitstekende voedingsbodem voor nepnieuws, aldus Habermas. (...)

In de logica van de deal waarop sociale media is gebaseerd – gratis, ongereguleerde toegang tot publiciteit in ruil voor gebruikersdata – is de bijdrage van een wetenschapper of journalist evenveel waard als die van iedere andere consument van sociale media. Dit is de logica van de kapitalistische vrije markt, waarin vrijheid gelijk staat aan ongereguleerdheid, de vrijheid te zeggen en doen wat je kunt en wilt, zonder dat iemand je aan regels houdt die voorbij de regels van de ruilhandel gaan.

De democratische publieke sfeer volgt een heel andere logica. Vrijheid betekent daar niet vrij te zijn van regels en normen – een goed functionerende publieke sfeer staat juist bol van de regels en normen – maar vrij te zijn van manipulatie in het belang van iets anders dan het algemeen belang en vrij te zijn om je ideeën te laten meewegen in politieke besluitvorming die jou aangaat, zonder angst voor onderdrukking of uitsluiting. (...)

Biedt Habermas een uitweg? Jazeker: bedrijven moeten, net als uitgevers van kranten, verantwoordelijk gehouden worden voor wat er op hun platforms gebeurt. Het is volgens Habermas begrijpelijk dat de Eurocommissaris van mededinging de markt voor sociale media wil reguleren, maar het mededingingsrecht is volgens Habermas niet het juiste instrument.

Het juiste instrument is de grondwet, want die beschermt onze democratische rechten: ‘Het is een grondwettelijke plicht een mediastructuur overeind te houden, die het inclusieve karakter van het publieke domein en het deliberatieve karakter van de openbare menings- en wilsvorming mogelijk maakt.’ (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #filosofie #sociale_media #social_media #democratie #grondwet #publieke_ruimte #debat #boeken #politiek #media #regulering #facebook #meta #twitter #mastodon #tiktok #youtube #google #alphabet #meningen #feiten #nepnieuws #fake_news