Ik ben helemaal voor een betere relatie tussen boeren en burgers. Maar wel graag op basis van echte feiten.

De Volkskrant

Het interview met partijleider Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging liet heel wat onjuistheden over de landbouw onbesproken, betoogt docent-onderzoeker duurzame ontwikkeling Bauke de Vries.

Caroline van der Plas kreeg in de Volkskrant van afgelopen zaterdag maar liefst vier pagina’s om haar halve waarheden over de betekenis van de landbouw uit te dragen en de ernst van de biodiversiteits- en klimaatcrisis te bagatelliseren (Zaterdag en Opinie, 21/1) De interviewster Yvonne Hofs deed haar best om mijn plaatsgenoot uit Deventer tegen te spreken, maar liet nog heel wat onjuistheden onbesproken. Ik wil graag enkele daarvan alsnog rechtzetten.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Geiten op een met Q-koorts besmette boerderij in 2009.Beeld Marcel van den Bergh/ de Volkskrant.

Van der Plas stelt dat de Nederlandse landbouw ‘zelfvoorzienend’ is. (...) Dat is natuurlijk allerminst waar. De Nederlandse veehouderij is zeer afhankelijk van voer uit Brazilië, de Verenigde Staten, Thailand en tot voorheen Oekraïne. (...)

Vervolgens stelt Van der Plas dat Nederland zoveel voedsel kan produceren omdat we zo veel vruchtbare landbouwgrond hebben. (...) De intensieve veehouderij, die de meeste schade aanricht aan natuur, lucht en grondwater, zit juist op van oudsher arme zandgronden in Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel. Niet de vruchtbare grond bepaalde de locatie van die bedrijven, maar de makkelijke aanvoerlijnen van veevoer over het water en de weg, vanuit de haven van Rotterdam. (...)

Een derde uitglijder betreft het bagatelliseren van de negatieve effecten van de intensieve veehouderij. (...)

Jaren geleden werden duizenden mensen ziek door Q-koorts, velen van hen hebben chronische klachten gekregen, een kleine honderd zijn overleden. De oorzaak: intensieve geitenhouderij. (...)

Een gezonde landbouwsector kan bijdragen aan diverse ecosysteemdiensten, zoals een mooier landschap, het binden van koolstof, het bieden van ruimte voor waterberging, enzovoort. (...)

De huidige doorgeslagen intensieve veehouderij schaadt juist al deze ecosysteemdiensten en zet ons land op slot voor allerlei andere noodzakelijke ontwikkelingen. Daar moeten we echt een punt achter zetten.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #boeren #burgers #feiten #nepnieuws #fake_news #bbb #BoerBurgerBeweging #Caroline_van_der_Plas #media #nieuws #journalistiek #journalist #landbouw #veeteelt #mest #mestoverschot #mestfraude #q-koorts #intensieve_geitenhouderij #stankoverlast #varkens #pluimvee #kippen #dierziekten #zoonosen #vogelgriep

Gaat Habermas ons helpen bij ons sociale mediagebruik?

NRC

Filosofie - Sociale media beloven een vrije uitwisseling van gedachten onder burgers, maar volgen louter de logica van de markt en de privé-sfeer. Jürgen Habermas, nestor van de democatie-filosofie, zoekt een uitweg. (...)

Minder goed nieuws is de boodschap die Habermas in zijn essay brengt: onze publieke sfeer is er niet best aan toe.

De problemen zijn als volgt samen te vatten: sociale media zijn in handen van multinationals met een verdienmodel dat draait op de ruil van gebruikersdata voor gratis toegang tot de dienstverlening van hun sociale platformen. Dat platformkarakter van sociale media maakt dat iedere gebruiker tevens auteur is van ongeredigeerde, publiek toegankelijke uitingen. De algoritmes waarop het verdienmodel van de mediabedrijven is gebaseerd, benaderen gebruikers echter niet als burgers die argumenten uitwisselen over het algemeen belang, maar als consumenten met persoonlijke voorkeuren. Dat leidt ertoe dat gebruikers zichzelf ook zo gaan zien en het platform vooral gebruiken als een publicatiekanaal van persoonlijke leefstijlkeuzes en meningen. Ze spreken zichzelf en elkaar niet langer aan als burgers die standpunten onderbouwen met het oog op het algemeen belang.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Dit maakt de openbaarheid van sociale media een vreemd gedrocht. Het is een sfeer die vrije uitwisseling belooft, maar de logica en taal van de private sfeer volgt. (...)

Sterker nog, wie sociale media werkelijk als democratische publieke sfeer probeert te gebruiken, wordt genadeloos gestraft. Wie iets probeert te zeggen over het algemeen belang wordt hypocrisie verweten; wie van standpunt verandert na overtuigd te zijn door een beter inzicht is zwak of onbetrouwbaar. Resultaat: gebruikers beroepen zich op niets anders dan hun eigen ervaringen, belangen en perspectieven en zetten daarbij hun hakken in het zand, want hun identiteit staat op het spel.

Een uitstekende voedingsbodem voor nepnieuws, aldus Habermas. (...)

In de logica van de deal waarop sociale media is gebaseerd – gratis, ongereguleerde toegang tot publiciteit in ruil voor gebruikersdata – is de bijdrage van een wetenschapper of journalist evenveel waard als die van iedere andere consument van sociale media. Dit is de logica van de kapitalistische vrije markt, waarin vrijheid gelijk staat aan ongereguleerdheid, de vrijheid te zeggen en doen wat je kunt en wilt, zonder dat iemand je aan regels houdt die voorbij de regels van de ruilhandel gaan.

De democratische publieke sfeer volgt een heel andere logica. Vrijheid betekent daar niet vrij te zijn van regels en normen – een goed functionerende publieke sfeer staat juist bol van de regels en normen – maar vrij te zijn van manipulatie in het belang van iets anders dan het algemeen belang en vrij te zijn om je ideeën te laten meewegen in politieke besluitvorming die jou aangaat, zonder angst voor onderdrukking of uitsluiting. (...)

Biedt Habermas een uitweg? Jazeker: bedrijven moeten, net als uitgevers van kranten, verantwoordelijk gehouden worden voor wat er op hun platforms gebeurt. Het is volgens Habermas begrijpelijk dat de Eurocommissaris van mededinging de markt voor sociale media wil reguleren, maar het mededingingsrecht is volgens Habermas niet het juiste instrument.

Het juiste instrument is de grondwet, want die beschermt onze democratische rechten: ‘Het is een grondwettelijke plicht een mediastructuur overeind te houden, die het inclusieve karakter van het publieke domein en het deliberatieve karakter van de openbare menings- en wilsvorming mogelijk maakt.’ (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #filosofie #sociale_media #social_media #democratie #grondwet #publieke_ruimte #debat #boeken #politiek #media #regulering #facebook #meta #twitter #mastodon #tiktok #youtube #google #alphabet #meningen #feiten #nepnieuws #fake_news

Hans Goslinga over nepnieuws en beeldvorming: ‘Vertel de waarheid en maak de duivel te schande’

Villamedia

Trouw-commentator Hans Goslinga waarschuwt in dit essay voor stichting KIM, het forum voor reflectie en journalistiek, dat nepnieuws en beeldvorming de democratische rechtsstaat uithollen. ‘De beeld- en emotiecultuur zet de journalistiek die naar objectiviteit streeft onder druk.’

De Amerikaanse journalist Walter Lippman vond dat er geen hogere wet in ons vak kon zijn: ‘Vertel de waarheid en maak de duivel te schande’. (...)

In zijn boek Liberty and the news (1920) omschreef Lippmann de krant als ‘de bijbel van de democratie’. Op grond van de feiten die de krant aanleverde, konden mensen zich een oordeel vormen en hun gedrag bepalen. (...) In de periode tijdens en na de Eerste Wereldoorlog ontdekte Lippmann dat dit beeld veel te rooskleurig was. De publieke opinie kon worden gekneed en de krant kon worden gebruikt voor andere belangen dan die van de democratie, de staatsvorm die valt of staat met de vrijheid de waarheid te zoeken en op grond van de feiten rechtvaardige besluiten te nemen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Daarmee is de bestaansreden van de journalistiek, ook in een democratie, afdoende weergegeven.

Tegelijk is duidelijk dat haar belagers niet alleen degenen zijn die naar de waarheid een lange neus trekken, maar ook moeten worden gezocht onder de meest rechtschapen figuren die een machtspositie hebben. Misschien wel juist, omdat eenmaal aan de macht alle mechanismen in werking treden om de macht te behouden.

Dat levert in politiek Den Haag een dynamiek op die draait om de bijna grenzeloze zucht de dingen te beheersen, verrassingen zoveel mogelijk uit te sluiten en onwelgevallige zaken onder het tapijt te vegen. (...)

De journalisten Pieter Klein en Jan Kleinnijenhuis, die het toeslagenschandaal blootlegden, werden vanuit de overheid niet alleen tegengewerkt, maar zelfs verdacht gemaakt bij collega’s als jongens die spoken zagen. Deze chicanes lieten zien hoezeer Den Haag in de greep is geraakt van controlezucht en beeldvorming. (...)

Zowel de afdelingen communicatie als de ambtelijke toppen zijn gepolitiseerd, in die zin dat het haast een heilige, maar nogal on-Nederlandse missie is geworden de minister ‘uit de wind te houden’. (...)

Toen Lippmann zijn boek over de vrijheid en het nieuws schreef, was Amerika in de greep van een bijna hysterische communistenangst. (...)

Lippmann zag met lede ogen aan dat de kranten in deze hysterie meegingen of onvoldoende weerwerk boden. Met de opkomst van het Trumpisme is er dus wezenlijk niets nieuws onder de zon, zij het dat Donald Trump de gemeenschappelijke vloer onder de democratie finaal heeft weggetrokken met zijn ‘alternatieve waarheden’. (...)

De vlucht in beeldvorming is in mijn ogen begonnen na de Fortuyn-revolte in 2002, die een harde breuk liet zien tussen Den Haag en een deel van de bevolking. Voor die tijd lag het accent in de politieke cultuur sterk op het woord, nadien regeerden het beeld en de emotie. (...)

Iedereen bekijkt de dingen van de dag vanuit een bepaald mens- en wereldbeeld, maar dat hoeft objectieve, waarheidsgetrouwe verslaggeving niet in de weg te zitten. (...)

Juist in een krachtenveld waarin nepnieuws en alternatieve feiten woekeren, blijft het streven naar objectiviteit een hoeksteen van betrouwbare journalistiek en, ruimer gezien, de uitdrukking van een democratische deugd, de liefde voor de waarheid en hart voor de publieke zaak. (...)

De Franse denker Tocqueville drukte het belang van de pers als tegenmacht in een democratie zo uit: ‘Ik heb haar lief vanwege het kwaad dat zij voorkomt, niet zozeer vanwege het goede dat zij voortbrengt’. Nou ja, het is al heel wat dat de pers de heersende machten tot publieke verantwoording kan dwingen.

Dat is de essentie van ons bestel, waarmee gezagsdragers, van welke signatuur ook, nog altijd de grootste moeite hebben. (...)

‘Macht moet van repliek worden gediend, naar redenen worden gevraagden gedwongen tot antwoorden. Je mag er niet van uitgaan dat macht zich uit zichzelf aan de regels houdt.’ (...)

Stendhal schreef in zijn politieke schelmenroman La Chartreuse de Parme over een minister van buitenlandse zaken: ‘De graaf was een fatsoenlijk mens, zolang het niet om politiek ging’.

Hele artikel

Tags: #nederlands #media #nieuws #journalistiek #journalist #nepnieuws #fake_nieuws #feiten #waarheid #beeldvorming #den_haag #politiek #spindoctor #woordvoerder #pr #voorlichter #trump #fortuyn #krant #tv #radio #propaganda