Het toneelstuk ‘Jan Pieterszoon Coen’ was omstreden. De reden? De ontmanteling van zijn mythische status.

NRC

Versmade kunst - Deze zomer verschijnt in NRC de serie Versmade kunst, over kunstwerken die om diverse redenen zijn afgewezen. Aflevering 6: Het toneelstuk ‘Jan Pieterszoon Coen’ was volgens de burgemeester van Amsterdam een gevaar voor de openbare orde.

In 1931 schreef dichter en schrijver Jan Jacob Slauerhoff (1898-1936) zijn eerste en enige avondvullende toneelstuk Jan Pieterszoon Coen, over de ondergang van de vierde gouverneur-generaal van de VOC. Vanwege de politieke gevoeligheid werden door de jaren heen meerdere ensceneringen ervan op het laatste moment geannuleerd of zelfs verboden. Het stuk geldt inmiddels als een van de meest omstreden toneelstukken van Nederlandse bodem. (...)

In elf taferelen laat Slauerhoff de laatste maanden van Jan Pieterszoon Coen voorbijkomen, waarin hij diens mythische status als nationale held genadeloos ontmantelt. Slauerhoff schildert Jan Pieterszoon Coen in het stuk af als angstige, gewelddadige en onvoorspelbare massamoordenaar, een hebzuchtig en racistisch heerser die zich ronduit tiranniek opstelt ten opzichte van zijn directe omgeving. Hij ging drastisch in tegen het publieke beeld van de VOC-topman: Coen werd destijds vooral geroemd als grondlegger van de Gouden Eeuw.

Hij gaf daarmee een kritisch tegengeluid dat politiek gevoelig lag. Inmiddels legendarisch is het verbod van de Amsterdamse burgemeester d’Ailly in 1948, zes dagen voor een groots aangekondigde uitvoering ter gelegenheid van de opening van de Boekenweek. Het was ten tijde van de politionele acties in Indië en aangenomen wordt dat de autoriteiten een dergelijk kritische blik op de gouverneur-generaal niet konden gebruiken. De opvoering ervan, oordeelde de burgemeester, zou „ongetwijfeld de openbare orde in gevaar hebben gebracht” – al bleef een officiële opgaaf van reden voor het verbod uit. (...)

Ook in 1961 stak de Amsterdamse burgemeester, Gijs van Hall in dit geval, een stokje voor een openbaar toegankelijke enscenering van het stuk. Ditmaal vanwege de Nederlandse betrokkenheid bij de crisis in Nieuw-Guinea, die Nederland op veel internationale kritiek kwam te staan. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #literatuur #toneel #slauerhoff #voc #Jan_Pieterszoon_Coen #coen #indie #oost-indie #nederlands_indie #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #kolonie #kolonialisme #racisme #gouden_eeuw #massamoord #banda #banda_eilanden #nootmuskaat #specerijen #politionele_actie #koloniale_oorlog #indonesie #papua #papoea #west_papua #kunst #cultuur #censuur #koloniale_geschiedenis

Uitlevering Assange is een dreigement aan alle journalisten

NRC

Persvrijheid - De Britten willen WikiLeaks-voorman uitleveren aan de VS. Daar kan hij worden vervolgd wegens spionage. Chris Onrust waarschuwt.

Recent keurde de Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel een verzoek van de Verenigde Staten goed om WikiLeaks-oprichter Julian Assange uit te leveren. (...)

[Het is] belangrijk om scherp in beeld te houden dat deze uitlevering een gevaarlijk precedent zou scheppen voor hoe de persvrijheid wereldwijd ondermijnd kan worden. Ook die van Nederlandse journalisten.

De VS klaagt Assange aan voor samenzwering tot het plegen van computerfraude en -misbruik en voor zeventien overtredingen van de Spionagewet. Alle vermeende daden betreffen Assanges journalistieke werk: het publiceren van informatie die onder meer oorlogsmisdaden in Afghanistan en Irak blootlegde. (...)

Volgens de aanklacht zou Assange voor WikiLeaks om geclassificeerd (dus: vertrouwelijk) materiaal hebben gevraagd en zulk materiaal hebben gepubliceerd. Maar dit is precies de journalistieke taak van Assange. (...)

Het vervolgen van mensen die gevoelig materiaal lekten, kwam onder de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump in een stroomversnelling (de trend begon al onder president Obama). Maar met Assange gaan de VS nu een stap verder. Hier gaat het namelijk niet om een klokkenluider, maar om een journalist en nieuwsuitgever die gelekt materiaal durfde te publiceren. (...)

Een goede verdediging lijkt op voorhand uitgesloten, want Assange wordt aangeklaagd voor spionage. De Spionagewet in de VS laat namelijk geen verdediging op grond van algemeen belang toe. En laat het dienen van het algemeen belang nu juist de kerntaak van serieuze journalistiek zijn. (...)

Straks kan dit iedere andere journalist of uitgever raken die vergelijkbaar materiaal openbaar maakt.

Dit geldt ook voor de journalistiek in Nederland. Assange is geen inwoner van de VS. Assange is Australisch staatsburger en woont al meer dan tien jaar in Europa. Het uitleveringsverzoek maakt bovendien duidelijk dat de VS Assange aanklaagt voor handelingen die plaatsvonden buiten de VS. Kortom: de VS vervolgen een buitenlandse journalist voor vermeende vergrijpen die niet eens op hun eigen grondgebied plaatsvonden.

De VS staan slechts op plaats 42 van de Wereldpersvrijheidsindex van Verslaggevers Zonder Grenzen. (...)

Al meer dan tien jaar wordt Assange vastgehouden in verschillende vormen van opsluiting. Nilz Melzer, speciaal rapporteur op het gebied van marteling voor de Verenigde Naties, concludeerde dat hier mensenrechten ernstig zijn geschonden. Recente rapporten onthullen dat, tijdens Assanges toevlucht in de Ecuadoriaanse ambassade, inlichtingendiensten in de VS plannen ontwikkelden om Assange te vergiftigen, te ontvoeren of te vermoorden. (...)

Elke dag dat Assange langer gevangen wordt gehouden voor diens uitgeverswerk, is een zwarte dag voor de journalistiek.

Hele artikel

> Zie ook: Zwijgende journalisten, medeplichtig aan uitlevering Julian Assange aan VS (De Wereld Morgen)

> Zie ook: Hoe klokkenluider Julian Assange lange tijd voor velen een idool was maar nu wegkwijnt in een Britse cel (Amnesty)

Zie ook: Don’t Extradite Assange (Media Lens)

Julian Assange in 2017 voor de ambassade van Ecuador waar hijtoen asiel had. Foto Frank Augstein / AP.

Tags: #nederlands #media #nieuws #censuur #journalist #journalistiek #assange #wikileaks #manning #julian_assange #chelsea_manning #pers #journalist #persvrijheid #the_guardian #bbc #dissidenten #heksenjacht #JournalistsSpeakUpForAssange #Nils_Melzer #Melzer #chelsea_manning #klokkenluider

Zwijgende journalisten, medeplichtig aan uitlevering Julian Assange aan VS

De Wereld Morgen

Brits minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel heeft de uitlevering van Julian Assange aan de VS goedgekeurd. Van een beroepsprocedure voor het Brits gerecht valt niets te verwachten. Alle journalisten en redacties die vandaag nog steeds niet degelijk op de hoogte zijn van het belang van zijn zaak en deze uitlevering niet veroordelen en aanklagen dragen mee schuld voor deze aanslag tegen de persvrijheid.

Het is hier al genoeg gezegd. Als Julian Assange wordt uitgeleverd aan de VS wacht hem geen schijn van een eerlijk proces en een vreselijk levenslange opsluiting in de goelags van het Amerikaanse penitentiaire systeem, in het land met zowel proportioneel in verhouding tot de bevolking als in absolute totaalcijfers het hoogste aantal gevangenen ter wereld.

Ik ga hier niet langer alle argumenten opsommen. Elke journalist die naam waardig kent ze. Ze worden de voorbije jaren voortdurend toegelicht op tientallen artikels in ons Dossier over Julian Assange en WikiLeaks. (...)

Ook nu is de rechtsgang zelf de doelstelling tegen Assange. Door hem jarenlang te verlammen met elke mogelijke arbitraire truc van het rechtssysteem is het doel al grotendeels bereikt. Assange is een gebroken man en WikiLeaks is zijn slagkracht kwijt. (...)

Dit alles kan uiteindelijk maar gebeuren omdat Groot-Brittannië geen onafhankelijke pers heeft. Het zijn niet de vulgaire tabloidkranten die de hetze tegen Assange hebben geleid, het waren de openbare zender BBC en de topkrant The Guardian.

Dat buitenlandse journalisten deze beide media nog steeds als leidinggevend aanvaarden, zegt alles over de toestand waarin de mainstream media vandaag zijn vergleden.

Onafhankelijke, kritische onderzoeksjournalistiek is alleen nog mogelijk als het over de officiële vijanden gaat, zoals Rusland of China. Dat er in deze landen heel wat verkeerd loopt met de burgerlijke vrijheden is een open deur. (...)

Julian Assange heeft oorlogsmisdaden van de VS ontmaskerd. Not done. Daarom, en daarom alleen moet hij boeten met zijn uitlevering aan de VS.

Door hier niet massaal tegen te protesteren bezegelen zijn collega’s mainstream journalisten het lot van onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. Het onderzoeken en berichten over oorlogsmisdaden (en over zoveel meer) van de VS wordt taboe. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Hoe klokkenluider Julian Assange lange tijd voor velen een idool was maar nu wegkwijnt in een Britse cel (Amnesty)

> Zie ook: ‘A Ghastly Future’? Israeli Apartheid, Biden, Starmer, Assange And Mass Extinction (Media Lens)

Tags: #nederlands #media #nieuws #censuur #journalist #journalistiek #assange #wikileaks #manning #julian_assange #chelsea_manning #pers #journalist #persvrijheid #the_guardian #bbc #dissidenten #heksenjacht #JournalistsSpeakUpForAssange #Nils_Melzer #Melzer #chelsea_manning

Wie kan radicale politici muilkorven? Want de blaffende hond zal ooit bijten

NRC

Radicale uitlatingen van politici kunnen uiteindelijk leiden tot geweld, stelt Beatrice de Graaf. Maar wat doe je ertegen? (...)

Ja, je mag alles zeggen wat je wilt binnen de wet – maar woorden doen ertoe, ze kunnen daden worden. Blaffende honden bijten steeds vaker wél. (...)

Duitse wetenschappers van, onder meer, het Center for Monitoring, Analysis, and Strategy bevestigden die dreiging van radicaliserend taalgebruik op Telegram, waar tot de oprichting van ‘tribunalen’ werd opgeroepen, en zelfs tot directe executie van politici die de coronamaatregelen ondersteunden.

Hier vlamde het debat over polarisatie weer op toen NRC onthulde dat de NCTV ook partijen als Denk, PVV en FvD volgde. (...)

Tegelijkertijd: de activiteiten van de NCTV vloeiden voort uit zorgen die in de Kamer zelf werden geuit, en die ook allang door wetenschappers (onder anderen André Krouwel) zijn bevestigd, namelijk dat partijen dikwijls extremer zijn dan hun kiezers en zelf de polarisatie aanzwengelen. Sterker nog, juist en pas als Kamerleden bepaalde begrippen en samenzweringstheorieën of elementen daaruit in het plenum benoemen, neemt de activiteit toe op de socialemediaplatforms, en vandaar naar chatgroepen en zelfs naar offline-activiteiten, zo blijkt uit onderzoek van de Utrecht Data School. (...)

Want ook al distantiëren partijen zich onmiddellijk van grensoverschrijdende acties (zie de reacties op het ‘huisbezoek’ dat minister Kaag ontving), de Commissie Rechtsstatelijkheid Verkiezingsprogramma’s stelde in 2017 en 2021 onomstotelijk vast dat sommige partijen de ‘minimumnormen van de rechtsstaat’ met voeten treden. En dat wakkert online én offline radicalisering aan.

Hoe harder de honden blaffen, hoe waarschijnlijker het is dat ze wél gaan bijten. (...)

Afgelopen week in Duitsland onthulde Der Spiegel dat het aantal rechts-extremisten bij politie, Bundeswehr en veiligheidsdiensten nog veel hoger is dan men dacht. (...)

[U]it de Duitse situatie moeten we drie inzichten meenemen: 1) Recente aanslagen werden door radicale uitlatingen en samenzweringstheorieën van legale partijen gevoed. 2) De diensten die ons tegen die vorm van radicalisering moeten beschermen, moeten polarisatie en radicalisering dus kunnen monitoren, ook van politici en partijen. Maar 3) is de juridische grondslag daarvan goed geregeld? Wie houdt toezicht op die diensten – en beschermt ze daarmee ook tegen zichzelf, en tegen conjuncturele ophef in de samenleving? (...)

Hele artikel

Beatrice de Graaf

Tags: #nederlands #politiek #politiek #politici #radicalisering #radicale_uitspraken #extremisme #NCTV #Denk #PVV #FvD #rechtsstaat #verkiezingsprogramma #sociale_media #chatgroepen #tweede_kamer #democratische_controle #polarisatie #censuur #telegram

‘Big Tech’ vormt gevaar voor open internet, niet Europa

NRC

Europese Unie - Nieuwe wetten voor bedrijven als Facebook zijn hoog nodig. De liberale Eurocommissaris Margrethe Vestager gaat zelfs niet ver genoeg, meent Paul Tang.

In Europa is een grote lobbycampagne op gang gekomen, met als uiteindelijke inzet niet minder dan de toekomst van het internet. De Europese Commissie heeft de campagne afgetrapt met voorstellen om de oneerlijke concurrentie door Big Tech tegen te gaan. Het laatste wat een open internet voor iedereen nodig heeft is afzwakking van die voorstellen: het is juist nodig ze aan te scherpen.

Nick Clegg, dé lobbyist van Facebook, heeft zich gestort in de campagne en waarschuwt in NRC dat Europa moet waken voor „het onnodig hinderen van Europese innovatie en verdere versplintering van het wereldwijde internet” (Samen met de VS kan Europa het internet ‘open’ houden, 31/5).

Dat is wrang te horen uit de mond van een bedrijf dat een ongekende machtspositie heeft opgebouwd door agressieve overnames en het annexeren van onze data. (...)

Afgelopen december presenteerde de Europese Commissie twee belangrijke wetsvoorstellen die ervoor moeten gaan zorgen dat wat nu offline illegaal is ook online illegaal wordt. (...)

Dankzij agressieve acquisities, het te gelde maken van persoonlijke data en het gebruik van die data om concurrenten van de weg te drukken hebben Facebook en Google bijvoorbeeld een verstikkend ‘duopolie’ op de digitale advertentiemarkt. (...)

Dat is waarom de Europese Commissie voorstelt bedrijven zoals Facebook, Google, Amazon, Apple en Microsoft te verbieden datasets te combineren of data te gebruiken die voor concurrenten niet beschikbaar zijn. (...)

De liberale Vestager krijgt de kritiek te liberaal en te vrijblijvend te zijn in de aanpak van onmiskenbare machtsposities. De Nederlandse, Franse en Duitse regering vormden vorige week een unieke coalitie waarmee ze opriepen tot verplichte controles op alle bedrijfsovernames van dominante techbedrijven en veel meer middelen voor toezichthouders. (...)

Naast de terechte kritiek vanuit de Neder-Franco-Germaanse hoek is het ook een groot gemis dat het verzamelen en gebruiken van persoonlijke data voor advertenties mogelijk blijft. (...)

Ook kennen Vestagers wetten een grote omissie als het gaat om de uitwisseling van data tussen verschillende diensten, in het Europese jargon interoperabiliteit genoemd. Bij email en telefoon zijn we zo gewend een ander te kunnen bereiken, dat we ons niet eens afvragen welke provider die ander heeft. Dat geldt vreemd genoeg nog niet voor deze (nieuwe) digitale diensten die ons insluiten in hun gesloten ecosystemen. Terwijl WhatsApp prima met het privacyvriendelijke Signal zou kunnen werken. (...)

Hele artikel

Protest voor regulering van Facebook in Brussel, 15 december 2020. Foto Olivier Hoslet/EPA.

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #eruropese_commissie #verstager #internet #open_internet #democratie #censuur #big_tech #facebook #google #alphabet #amazon #apple #microsoft #advertenties #advertentiemarkt #duopolie #data #data_mining #profiel #profilering #algoritme #dataset #gegevens #persoonlijke_gegevens #bedrijfsovernames #techbedrijven #interoperabiliteit #whatsapp #signal