De Volkskrant
De wijdverbreide veronderstelling is dat armoede de belangrijkste aanjager is van internationale migratie. Maar dat klopt niet, zegt socioloog Hein de Haas, die een boek schreef over 22 migratiemythen. ‘De drijvende kracht achter migratie is de vraag naar arbeidskrachten in Europa en de VS. Dat is de olifant in de kamer van het migratiedebat. (...)
(Tekst loopt door onder de foto.)
Arbeidsmigranten in het Land van Maas en Waal, oktober 2021.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant.
Mythe 1: we leven in tijden van ongekende massamigratie. ‘Dat is niet zo’, zegt migratiewetenschapper Hein de Haas aan de werktafel in zijn woning in de Amsterdamse wijk IJburg. ‘Het is beeldvorming, ons aangepraat door politici en media. Ongeveer 3 procent van de wereldbevolking is internationaal migrant, en slechts 0,3 procent vluchteling of asielzoeker. Die cijfers zijn al decennialang redelijk stabiel. We zien dus géén explosieve toename van migratie.’ (...)
‘Het grootste deel van internationale migratie betreft arbeidsmigranten, zowel hoog- als laagopgeleide personen. Van hen is het leeuwendeel legaal, slechts een klein deel illegaal. Verder zijn er internationale studenten, familieleden die zich bij migranten voegen, au pairs en andere groepen.’ (...)
‘Wist u dat negen van de tien Afrikanen gewoon legaal naar Europa komen?’, zegt De Haas. ‘En dat dezelfde politici die ferme anti-migratieretoriek uitslaan en spreken van nog scherpere grenscontroles of het bouwen van muren en hekken, consequent een oogje toeknijpen wat betreft de grootschalige tewerkstelling van illegale arbeidsmigranten?’
‘Zelfs internationale organisaties doen mee aan de mythevorming. Neem de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.’ (...)
‘[E]r is de laatste jaren wel een toename van het aantal vluchtelingen. Door oorlogen en conflicten in onder meer Syrië, Venezuela en Oekraïne is het totaal aantal vluchtelingen toegenomen tot 26,7 miljoen vorig jaar. Maar ook de wereldbevolking is gegroeid, waardoor de huidige niveaus van de vluchtelingenmigratie relatief vergelijkbaar zijn met begin jaren negentig: circa 0,33 procent van de wereldbevolking.’ (...)
‘[M]eer hardnekkige migratiemythen. Zoals: ontwikkeling van arme landen remt migratie af. Neen, zegt De Haas, als de armste landen zich ontwikkelen leidt dat aanvankelijk zelfs tot méér emigratie van bewoners, mede omdat migratie duur is. De grootste groep internationale migranten komt zelfs van middeninkomenlanden, zoals Marokko, Turkije of Mexico.’
‘Emigratie is een wanhopige vlucht uit de ellende, is ook een mythe. Dat geldt weliswaar voor het relatief kleine contingent oorlogsvluchtelingen. Maar voor de meeste internationale migranten is het een weloverwogen keuze en een investering die vaak in overleg met de familie wordt gedaan.’ (...)
‘De drijvende kracht achter migratie is de vraag naar arbeidskrachten in de bestemmingslanden. Dat is de olifant in de kamer van het migratiedebat. Er is in Europa en de VS een aanhoudende vraag naar arbeid. Daardoor worden ook illegale arbeidsmigranten in hoge mate getolereerd – er wordt in ieder geval nauwelijks op gecontroleerd. Dit is een publiek geheim dat in het migratiedebat meestal onbesproken blijft.’
‘Ook in Nederland is er feitelijk geen politieke wil echt grip te krijgen op arbeidsimmigratie. Want het komt ons eigenlijk wel goed uit. Wie doet er anders het werk in de slachterijen, tuinbouwkassen, schoonmaakbedrijven of spoelkeukens van de horeca? De kans om als werkgever tegen de lamp te lopen bij een controle door de Arbeidsinspectie, is nihil.’ (...)
‘Zo lang de grondoorzaak van migratie – de aanhoudende arbeidsvraag in westerse landen – blijft bestaan, zullen migranten blijven komen. Ze nemen een andere route of duiken in het illegale circuit. Bovendien zijn ondoordachte migratierestricties vaak contraproductief omdat ze de retourmigratie vaak sterker afremmen dan de instroom. Spanje voerde in 1991 als een van de laatste Schengenlanden de visumplicht in voor Noord-Afrikanen. Dat had tot gevolg dat Marokkaanse gastarbeiders die daarvoor heen en weer reisden, zich permanent vestigden in het land en ook hun familie lieten overkomen. Dezelfde ontwikkeling maakte Nederland al eerder mee met voormalige gastarbeiders uit Marokko en Turkije.’ (...)
‘Dat is een bekend fenomeen: politici bezigen ferme taal over het tegenhouden van laaggeschoolde arbeidsmigranten, maar doen in praktijk – bijna stiekem – wat anders.’ (...)
‘Uit onderzoek blijkt dat arbeidsmarktdynamiek meestal sterker is dan migratieregelgeving. Relevant is ook dat de grootste bron van illegale migratie niet de illegale oversteek is, maar de zogenaamde ‘overstay’: mensen vliegen na het verlopen van hun visum niet meer terug, maar blijven gewoon hangen. Zelfs de perfecte muur van Trump kan dat niet tegenhouden.’ (...)
‘Er is geen vluchtelingencrisis in de zin van aantallen. We kampen met een asielopvangcrisis. De asielstroom verloopt in pieken en dalen. Om grip te krijgen en misstanden te voorkomen, zou je standaard een buffer moeten inbouwen in de opvang. Maar daar ontbreekt de politieke wil voor, van links tot rechts.’ (...)
‘We moeten allereerst af van dat simplistische framing van voor- en tegenstanders van migratie. De mensen hebben echt genoeg van die polarisatie.’ (...)
‘Elke oprechte discussie over migratie is namelijk onvermijdelijk ook een discussie over het soort samenleving waarin we willen leven.’
‘Hierbij moeten fundamentele keuzen worden gemaakt. Willen we bijvoorbeeld een samenleving waarin steeds meer werk – schoonmaken, ouderen- en kinderzorg, voedselvoorziening – wordt uitbesteed aan een nieuwe klasse van dienaren die vooral uit arbeidsmigranten bestaat? Willen we een grote tuinbouwsector die gedeeltelijk drijft op subsidies en voor de noodzakelijke arbeid afhankelijk is van migranten?’ (...)
‘Dit zijn dus veel bredere vraagstukken over ongelijkheid, werk, zorg en algemeen sociaal-economisch beleid, die onlosmakelijk verbonden zijn met migratie. Ik denk dat de tijd rijp is voor een écht en eerlijk debat over migratie.’
Hele artikel
Tags: #nederlands #migratie #arbeidsmigrantie #migranten #arbeidsmigranten #vluchtelingen #asielzoekers #media #politici #populisme #ongelijkheid #arbeidsmarkt
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2019/07/lux5bij3.png)
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/08/data103807445-8950b3.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/08/data103833859-fad6f5.jpg)
