#waarheid
Stefan Zweig en Michel de Montaigne zochten in afzondering naar individuele vrijheid in beestachtige tijden
Michel Krielaars (NRC)
Op 22 februari 1942 maakten de 60-jarige Oostenrijks-Joodse schrijver Stefan Zweig en zijn veel jongere, tweede vrouw Charlotte Altmann een einde aan hun leven. (...)
[I]n de nieuwe wereld kon Zweig niet wennen. Hij hoorde thuis in het oude Europa, dat, zoals hij beschrijft in zijn postuum verschenen autobiografie Die Welt von Gestern (1942), in de Eerste Wereldoorlog ten onder was gegaan en nu opnieuw in bestialiteit werd gedrenkt.
Opmerkelijk is dat Zweig in Zuid-Amerika zijn beste boeken heeft geschreven. (...) En nu is er ineens een ander werk uit die tijd in vertaling verschenen: Montaigne. (...)
Tekst loopt door onder de foto.)
In Montaigne (1533-1592) had Zweig een zielsverwant gevonden. Zo zocht de Franse filosoof in zijn essays net als hij individuele vrijheid. (...)
Waar Zweig op de vlucht was voor Hitler en zijn oorlog, wendde Montaigne zich op zijn 38ste af van de bloedige godsdienststrijd tussen katholieken en hugenoten, die Zweig ‘het pandemonium van woede en haat dat de mensheid onteert en vernietigt’ noemt. De ‘terugval van het humanisme in beestachtigheid’ was hun beider tragedie. Dat gold ook voor hun afkeer van, zoals Zweig schrijft, ‘het fanatisme van de dictators van de geest, die met onbeschaamde arrogantie de wereld hun nouveautés als enige en onomstotelijke waarheid willen opdringen en die niet geven om het bloed van honderdduizenden, zolang ze maar gelijk krijgen.’ (...)
Op zoek naar persoonlijke vrijheid maakten beiden zich tot op zekere hoogte los van de ellende om hen heen. In feite kozen ze voor de Innere Emigration. (...)
Tags: #nederlands #boeken #literatuur #montaigne #zweig #stefan_zweig #oorlog #godsdienststrijd #hitler #dictator #waarheid #propaganda #vrijheid #individuele_vrijheid
One person like that
3 Comments
Marcel Messing over wat er gister gebeurde op de Dam
https://m.facebook.com/624139346/videos/marcel-messing-%EF%B8%8F/498025549012809
#waarheid #vrijheid #inzicht #propaganda #nieuws #filosofie #gedicht #messing #licht
Hans Goslinga over nepnieuws en beeldvorming: ‘Vertel de waarheid en maak de duivel te schande’
Villamedia
Trouw-commentator Hans Goslinga waarschuwt in dit essay voor stichting KIM, het forum voor reflectie en journalistiek, dat nepnieuws en beeldvorming de democratische rechtsstaat uithollen. ‘De beeld- en emotiecultuur zet de journalistiek die naar objectiviteit streeft onder druk.’
De Amerikaanse journalist Walter Lippman vond dat er geen hogere wet in ons vak kon zijn: ‘Vertel de waarheid en maak de duivel te schande’. (...)
In zijn boek Liberty and the news (1920) omschreef Lippmann de krant als ‘de bijbel van de democratie’. Op grond van de feiten die de krant aanleverde, konden mensen zich een oordeel vormen en hun gedrag bepalen. (...) In de periode tijdens en na de Eerste Wereldoorlog ontdekte Lippmann dat dit beeld veel te rooskleurig was. De publieke opinie kon worden gekneed en de krant kon worden gebruikt voor andere belangen dan die van de democratie, de staatsvorm die valt of staat met de vrijheid de waarheid te zoeken en op grond van de feiten rechtvaardige besluiten te nemen. (...)
(Tekst loopt door onder de foto.)
Daarmee is de bestaansreden van de journalistiek, ook in een democratie, afdoende weergegeven.
Tegelijk is duidelijk dat haar belagers niet alleen degenen zijn die naar de waarheid een lange neus trekken, maar ook moeten worden gezocht onder de meest rechtschapen figuren die een machtspositie hebben. Misschien wel juist, omdat eenmaal aan de macht alle mechanismen in werking treden om de macht te behouden.
Dat levert in politiek Den Haag een dynamiek op die draait om de bijna grenzeloze zucht de dingen te beheersen, verrassingen zoveel mogelijk uit te sluiten en onwelgevallige zaken onder het tapijt te vegen. (...)
De journalisten Pieter Klein en Jan Kleinnijenhuis, die het toeslagenschandaal blootlegden, werden vanuit de overheid niet alleen tegengewerkt, maar zelfs verdacht gemaakt bij collega’s als jongens die spoken zagen. Deze chicanes lieten zien hoezeer Den Haag in de greep is geraakt van controlezucht en beeldvorming. (...)
Zowel de afdelingen communicatie als de ambtelijke toppen zijn gepolitiseerd, in die zin dat het haast een heilige, maar nogal on-Nederlandse missie is geworden de minister ‘uit de wind te houden’. (...)
Toen Lippmann zijn boek over de vrijheid en het nieuws schreef, was Amerika in de greep van een bijna hysterische communistenangst. (...)
Lippmann zag met lede ogen aan dat de kranten in deze hysterie meegingen of onvoldoende weerwerk boden. Met de opkomst van het Trumpisme is er dus wezenlijk niets nieuws onder de zon, zij het dat Donald Trump de gemeenschappelijke vloer onder de democratie finaal heeft weggetrokken met zijn ‘alternatieve waarheden’. (...)
De vlucht in beeldvorming is in mijn ogen begonnen na de Fortuyn-revolte in 2002, die een harde breuk liet zien tussen Den Haag en een deel van de bevolking. Voor die tijd lag het accent in de politieke cultuur sterk op het woord, nadien regeerden het beeld en de emotie. (...)
Iedereen bekijkt de dingen van de dag vanuit een bepaald mens- en wereldbeeld, maar dat hoeft objectieve, waarheidsgetrouwe verslaggeving niet in de weg te zitten. (...)
Juist in een krachtenveld waarin nepnieuws en alternatieve feiten woekeren, blijft het streven naar objectiviteit een hoeksteen van betrouwbare journalistiek en, ruimer gezien, de uitdrukking van een democratische deugd, de liefde voor de waarheid en hart voor de publieke zaak. (...)
De Franse denker Tocqueville drukte het belang van de pers als tegenmacht in een democratie zo uit: ‘Ik heb haar lief vanwege het kwaad dat zij voorkomt, niet zozeer vanwege het goede dat zij voortbrengt’. Nou ja, het is al heel wat dat de pers de heersende machten tot publieke verantwoording kan dwingen.
Dat is de essentie van ons bestel, waarmee gezagsdragers, van welke signatuur ook, nog altijd de grootste moeite hebben. (...)
‘Macht moet van repliek worden gediend, naar redenen worden gevraagden gedwongen tot antwoorden. Je mag er niet van uitgaan dat macht zich uit zichzelf aan de regels houdt.’ (...)
Stendhal schreef in zijn politieke schelmenroman La Chartreuse de Parme over een minister van buitenlandse zaken: ‘De graaf was een fatsoenlijk mens, zolang het niet om politiek ging’.
Tags: #nederlands #media #nieuws #journalistiek #journalist #nepnieuws #fake_nieuws #feiten #waarheid #beeldvorming #den_haag #politiek #spindoctor #woordvoerder #pr #voorlichter #trump #fortuyn #krant #tv #radio #propaganda
One person like that
Verzet je nu het nog kan - Jeroen en Willem nemen de week door
https://odysee.com/@CafeWeltschmerz:f/verzet-je-nu-het-nog-kan---jeroen-en-willem-nemen-de-week-door:e
#viruswaarheid #nieuws #overzicht #covid19 #gezondheid #waarheid #wpg #sdg #agenda2030
Schrijvers zijn Salman Rushdie dank verschuldigd
Literatuur - Schrijvers zijn een makkelijk doelwit voor kwaadwillende machthebbers, schrijft Margaret Atwood. Dat wist Rushdie, die desondanks de artistieke uitingsvrijheid bleef verdedigen. (...)
Rushdie kwam in 1981 als een komeet de literaire wereld binnen met Middernachtskinderen, zijn tweede roman en dat jaar bekroond met de Booker-prijs. Geen wonder ook: het vernuft, de draagwijdte, het historische bereik en de verbale vaardigheid waren adembenemend, en het boek opende de deur voor volgende generaties schrijvers die voorheen misschien het gevoel hadden dat hun identiteit of thematiek hen uitsloot van de caleidoscopische Engelstalige literatuur. (...)
In elke toekomstige herdenking van vermoorde, gemartelde, gevangengezette en vervolgde schrijvers zal Rushdie een prominente plaats innemen. Op 12 augustus werd hij door een aanvaller op het podium neergestoken tijdens een literaire bijeenkomst in Chautauqua, een eerbiedwaardige Amerikaanse instelling in de staat New York. (...)
Ongetwijfeld werd deze aanslag op hem gepleegd vanwege zijn vierde roman, De duivelsverzen, een satirische fantasie die naar zijn eigen mening ging over de verwarring bij immigranten uit (bijvoorbeeld) India in Groot-Brittannië, maar die als instrument werd ingezet in een politieke machtsstrijd in een ver land.
Als je bewind onder druk staat, brengt een boekverbrandinkje wat afleiding voor het volk. (...)
In het geval van Rushdie was de macht die hem als pion gebruikte ayatollah Khomeiny van Iran. In 1989 sprak hij een fatwa uit – ruwweg het equivalent van de kerkbannen die pausen in de Middeleeuwen en de Renaissance als wapen gebruikten tegen seculiere machthebbers, maar ook tegen theologische uitdagers als Maarten Luther. (...)
Rushdie zelf zat noodgedwongen jarenlang ondergedoken. (...)
Maar hij liet nooit de kans voorbijgaan om zich uit te spreken voor de beginselen die hij zijn hele schrijversleven had belichaamd. Daarbij stond de vrijheid van meningsuiting voorop. (...) [H]et recht op vrije meningsuiting omvat niet het recht om te belasteren, om kwaadwillig en schadelijk te liegen over aantoonbare feiten, om doodsbedreigingen te uiten of voor moord te pleiten. Dit zou strafrechtelijk vervolgd moeten worden.
Wat de mensen aangaat die over Rushdie nog altijd ‘ja, maar...’ zeggen – een variant op ‘hij had beter moeten weten’, à la ‘ja, heel erg van die verkrachting, maar waarom droeg ze dan ook zo’n kort rokje’ – kan ik alleen maar opmerken dat er geen volmaakte slachtoffers zijn. Zoals er ook geen volmaakte kunstenaars zijn en geen volmaakte kunst bestaat. (...)
Wie in een pluralistische democratie leeft, wordt omringd door een veelheid van stemmen, die soms dingen zullen zeggen die ons niet bevallen. Wie niet bereid is hun recht van spreken te handhaven, zoals Salman Rushdie zo vaak wel heeft gedaan, zal uiteindelijk in een tirannie leven.
Rushdie was er niet op uit een held van het vrije woord te worden, maar is dit nu wel. Alle schrijvers, overal – voor zover geen staatslakeien of gehersenspoelde robots – zijn hem veel dank verschuldigd.
Tags: #nederlaands #boeken #literatuur #vrijheid_van_meningsuiting #belediging #leugens #waarheid #laster #nepnieuws #propaganda #rushdie #salman_rushdie #atwood #margaret_atwood
Kritiek op Amnesty is onterecht, ook onwelgevallige feiten moeten boven tafel
De Volkskrant
Het verzwijgen van onwelgevallige feiten dient nooit ‘de goede zaak’. Daarom moet Amnesty evengoed mogelijke oorlogsmisdrijven door Oekraïners aan de kaak stellen, betoogt Volkskrant-correspondent Rob Vreeken.
Dat was even schrikken. Met een stevig rapport over Oekraïne ‘speelt Amnesty International Rusland in de kaart’, aldus de kop boven het hoofdredactioneel commentaar dinsdag in de Volkskrant. (...)
In [de jaren zeventig] kon in (te) linkse kringen nogal eens worden vernomen dat het maar beter was sommige onprettige zaken te verdoezelen, dit ‘om de tegenstander niet in de kaart te spelen’. Dat was een gevleugelde uitdrukking. (...)
‘De waarheid is altijd revolutionair’, zoals Antonio Gramsci zei. Het verzwijgen van onwelgevallige feiten dient nooit ‘de goede zaak’, wat dat ook moge zijn, en keert zich uiteindelijk tegen de pleitbezorger van de goede zaak zelf. (...)
Van het beginsel ‘de tegenstander niet in de kaart spelen’ heb ik daarom sinds de jaren zeventig mijn bekomst, zeker als waarheidslievende journalist. Ik neem feiten waar en rapporteer daar rücksichtslos over, ook als dat niet in mijn straatje te pas komt - mocht ik al een straatje hebben.
Daarom schrok ik van de kop boven dat commentaar. Wat betekent dit voor onze verslaggevers in Oekraïne? Kunnen die geen melding meer maken van misdragingen door Oekraïense militairen, indien ze daar getuige van zijn? Wat betekent het voor mij als correspondent in Istanbul? Mag ik niet langer feiten melden die Erdogan in de kaart kunnen spelen? (...)
De waarheid boven alles, is mijn professionele motto. Of ‘de tegenstander’ daar dan misbruik van maakt, dat is aan hem – ik kan er geen rekening mee houden. (...)
Regeringen kunnen het zich veroorloven soepel om te gaan met rechtsbeginselen, soms worden ze daar zelfs toe gedwongen, zoals Arie Elshout maandag in zijn column betoogde. Maar als er één organisatie is die niet mag schipperen met het internationaal humanitair recht, dan toch wel Amnesty International. (...)
Het gekke van oorlogsrecht is: het geldt ook in tijden van oorlog en het geldt voor beide partijen. (...)
Jawel, veruit de meeste oorlogsmisdrijven in Oekraïne worden gepleegd door Rusland. Die ‘context’ ontbrak volgens de critici in het Amnesty-rapport, maar ook dat is onjuist. Het wordt wel degelijk benadrukt. Bovendien heeft Amnesty de afgelopen maanden meer dan voldoende duidelijk gemaakt hoe het de Russische acties beoordeelt, ook dat is context.
Onterecht is ook het verwijt dat de bewijsvoering te dun is. Amnesty heeft niet anders geopereerd dan gebruikelijk. (...)
Kinderen spelen in Irpin bij door Russische militairen kapotgeschoten auto’s. Beeld Sergei Supinsky / AFP.
Tags: #nederlands #amnesty #mensenrechten #oorlogsrecht #internationaal_recht #oorlog #oekraine #rusland #oorlogsmisdrijven #gramsci #internationaal_strafhof #waarheid #propaganda #onwelgevallige_feiten