Een optimistisch klimaatverhaal kunnen we goed gebruiken, maar het moet wel kloppen

NRC

Klimaatverandering - We zijn goed bezig met het aanpakken van de klimaatcrisis: dat geluid horen Fabian Dablander en Guus Dix regelmatig. De optimisten onderbouwen hun verhaal echter zwak. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto Imago stock/ ANP

Graven we wat dieper, dan combineert klimaatoptimisme eenzijdige datawetenschap met geloof in groen kapitalisme, soms aangevuld met steun voor (en van) filantropie van de allerrijksten. Zo wordt Our World In Data, de non-profit organisatie waar Ritchie plaatsvervangend redacteur is, in de lucht gehouden door donaties van techmiljardairs als Bill Gates en Elon Musk, aangevuld met een klein toefje crowdfunding. (...)

Allereerst is hun gebruik van data eenzijdig. Zo vestigen klimaatoptimisten de aandacht op de snelle prijsdaling van zonnepanelen. Die daling is goed nieuws. Maar door onze snel stijgende energievraag blijven we elk jaar óók meer olie, gas en kolen gebruiken. (...)

Ook het vertrouwen in groen kapitalisme is slecht onderbouwd. Klimaatoptimisten wijzen graag naar landen waarin de economie als geheel is gegroeid terwijl de uitstoot daalde. En ja: er is een select clubje rijke landen waarvoor dat geldt. (...) En kijk je op mondiaal niveau, dan gaat economische groei nog altijd gelijk op met meer uitstoot. Het is misleidend om een optimistisch verhaal op te hangen aan een paar voorbeelden die je punt ondersteunen.

Ten derde shoppen klimaatoptimisten selectief in de wetenschap. Zo vieren ze dat we van een pre-Parijs-pad van 5°C opwarming tegen het einde van de eeuw naar een 3°C-scenario zijn gegaan. Terwijl wetenschappelijk onderzoek laat zien dat 3°C eigenlijk het nieuwe 5°C is: ernstige klimaateffecten treden eerder op en zijn erger dan eerder werd aangenomen. (...)

Als laatste doen klimaatoptimisten alsof hun geloof in markt en innovatie iets neutraals is. Alternatieve verduurzamingsstrategieën, zoals gedragsverandering en degrowth, hoeven ze dan ook niet serieus te nemen. Dat laatste wordt door Ritchie als ‘mondiale krimp’ zelfs volstrekt foutief weergegeven. (...)

We kunnen een optimistisch verhaal goed gebruiken. En goedkope zonnepanelen zijn daar een belangrijk onderdeel van. Maar volgens het IPCC hebben we bovenal „fundamentele veranderingen” nodig „in de manier waarop de samenleving functioneert, waaronder veranderingen in onderliggende waarden, wereldbeelden, ideologieën, sociale structuren, politieke en economische systemen en machtsverhoudingen”. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Liever keutelen we het ravijn in, dan dat we ons een mooiere wereld voorstellen

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #co2 #fossiele_brandstof #energie #energietransitie #extreem_weer #hittegolven #droogte #ontbossing #bosbranden #eu #green_deal #europese_unie #klimaatmaatregelen #cop28 #klimaattop #unep #broeikaseffect #broeikasgas

De kansen voor het klimaat worden na de top in Dubai alleen maar slechter

NRC

De geopolitieke voorwaarden voor de klimaattop zijn niet gunstig, ziet Michel Kerres. Maar gunstiger wordt het niet.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Michel Kerres

Klimaatwetenschappers kunnen ijzingwekkend helder uitleggen waarom uitstel van moeilijke beslissingen over fossiele brandstof echt geen optie meer is, anders loopt de opwarming onherroepelijk uit de hand. Er is nóg een reden waarom uitstel gevaarlijk is: de geopolitieke situatie is nu weliswaar ongunstig voor klimaatakkoorden, maar het kan op korte termijn nog beduidend slechter worden. (...)

De geopolitieke omstandigheden waaronder diplomaten en klimaatministers in zonnig Dubai moeten onderhandelen zijn ronduit somber. Rusland is sinds de inval in Oekraïne eigenlijk geen serieuze gesprekspartner meer, in elk geval niet voor het Westen. (...)

Ook de Gaza-oorlog helpt niet. In klimaatoverleg staan rijke en arme landen traditioneel tegen over elkaar. De Oekraïneoorlog maakte al duidelijk dat het mondiale Zuiden niet van plan was het Westen te volgen in de strijd tegen Poetin. Nu kiezen veel Arabische landen de kant van de Palestijnen, en verafschuwen de reactie van het door de VS gesteunde Israël. Polarisatie tussen noord en zuid neemt door Gaza nog verder toe.

En dan is er nog de aanhoudende animositeit tussen de rivalen VS en China. (...)

Maar het kan nog erger. In Europa, onmisbare voortrekker in het mondiale klimaatoverleg, remt rechts klimaatambities liefst af. In een vooraanstaand land als Nederland werd net een radicaal-rechtse klimaatscepticus winnaar van de verkiezingen. Van de PVV mag het klimaatbeleid „door de shredder”.

Uit peilingen bleek deze week dat in heel Europa (radicaal-)rechts in de lift zit en Groenen het moeilijk hebben. (...)

En dan is er nog het schrikbeeld van een tweede termijn voor Donald Trump. (...)

De geopolitieke uitgangspositie van deze COP is verre van gunstig. Maar wachten op gunstigere politieke verhoudingen is geen optie. Die komen voorlopig niet. Een herverkiezing van Trump is natuurlijk niet onvermijdelijk en ook de Europese verkiezingen zijn pas over zes maanden, maar de kans is levensgroot dat ‘groen’ het in 2024 knap moeilijk krijgt.

Hele artikel

> Zie ook: VN: wereld koerst af op 2,5 tot 2,9 graad opwarming, ‘meedogenloos’ ingrijpen nodig

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #co2 #fossiele_brandstof #energie #energietransitie #extreem_weer #hittegolven #droogte #ontbossing #bosbranden #eu #green_deal #europese_unie #klimaatmaatregelen #cop28 #klimaattop #unep #broeikaseffect #broeikasgas

VN: wereld koerst af op 2,5 tot 2,9 graad opwarming, ‘meedogenloos’ ingrijpen nodig

De Volkskrant

Alleen als de internationale gemeenschap ‘meedogenloos’ ingrijpt, kan de opwarming van de aarde beperkt blijven tot de 2 graden die de wereld als uiterste grens heeft gesteld. Om de opwarming te beperken tot 1,5 graden, moeten er vier keer zoveel klimaatmaatregelen komen als tot nu toe afgesproken.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Luchtfoto van Woumen bij Diksmuide in West-Vlaanderen, na dagen van aanhoudende regen.Beeld AFP.

Dat is de wrange boodschap van het jaarlijkse broeikasgassenrapport van Unep, de milieuorganisatie van de Verenigde Naties, dat maandag is verschenen. Al het huidige klimaatbeleid bij elkaar is bij lange na niet genoeg om onder de 2 graden te blijven die internationaal is afgesproken. Het wordt eind deze eeuw eerder 2,5 tot 2,9 graad warmer op aarde, becijferen de VN-experts.

Bij die opwarming worden grote rampen waarschijnlijk, zoals het smelten van delen van de ijskap van Groenland en Antarctica, met meters zeespiegelstijging tot gevolg. Ook zal de Noordpool ‘s zomers geregeld ijsvrij zijn, zullen de Alpen waarschijnlijk hun gletsjers verliezen en kan de moesson in Afrika stilvallen. (...)

Unep gelooft niet dat het Europa en landen als de VS, Australië, Brazilië en Groot-Brittannië zal lukken om in 2050 uit te komen op nul uitstoot, zoals regeringsleiders plechtig hebben beloofd. (...)

De cijfers zijn belangrijk, omdat de internationale gemeenschap in Dubai voor het eerst officieel de stand van zaken van het klimaatbeleid zal opnemen, een rekenkundig ritueel dat de ‘Global Stocktake’ heet. Daarna zullen landen, als het goed is, hun klimaatplannen aanscherpen. Of dat ook lukt in het tempo dat nodig is om de klimaatdoelen van Parijs te halen, is echter de vraag. Daarvoor is volgens Unep een ‘meedogenloze mitigatie en transformatie naar koolstofarm’ nodig.

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #co2 #fossiele_brandstof #energie #energietransitie #extreem_weer #hittegolven #droogte #ontbossing #bosbranden #eu #green_deal #europese_unie #klimaatmaatregelen #cop28 #klimaattop #unep #broeikaseffect #broeikasgas

‘In 2019 was de rijkste tien procent van de wereld verantwoordelijk voor de helft van álle CO2-uitstoot, een groep waartoe ook twee op de drie Nederlanders behoren. Gemiddeld is hun CO2-uitstoot negen keer te hoog om de opwarming wereldwijd te beperken tot 1,5 graad.’

‘Met klimaatplannen die nu op tafel liggen, zal de aarde 2,5 tot 2,9 graden opwarmen’

NRC

Rapport VN-milieuprogramma - Zelfs als alle klimaatplannen uitgevoerd worden, stijgt de gemiddelde temperatuur veel meer dan de 1,5 graad uit het akkoord van Parijs.

(Tekst loopt door onder de foto.)

.

Landen maken steeds ingrijpender plannen om klimaatverandering te verzachten, maar zelfs als ze allemaal worden uitgevoerd is dat lang niet genoeg om gevaarlijke opwarming van de aarde te voorkomen. Dat schrijft het UNEP, het milieuprogramma van de Verenigde Naties, in zijn maandag verschenen jaarlijkse Emissions Gap Report. (...)

Onder het Parijsakkoord spraken landen in 2015 af om de opwarming ruim onder de 2 graden Celsius te houden, liever nog onder 1,5 graden Celsius. Om dat te halen, moet de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen met 28 tot 42 procent worden teruggedrongen. Met de plannen die nu op tafel liggen, zal de aarde 2,5 tot 2,9 graden Celsius opwarmen ten opzichte van het pre-industriële niveau. (...)

Nu is de aarde al ongeveer 1,2 graden Celsius opgewarmd. Afgelopen jaar sneuvelde het ene na het andere hitterecord. (...)

Hoe ongelijk de gevolgen van het klimaatprobleem verdeeld zijn over de wereld, wordt weer eens duidelijk uit het nieuwe klimaatrapport van Oxfam Novib, dat ook maandag werd gepubliceerd. De rijkste 1 procent van de wereld, een groep van 77 miljoen mensen onder wie miljonairs en miljardairs, stootte evenveel CO2 uit als de armste 66 procent, een groep van 5 miljard mensen. Dat terwijl ontwikkelingslanden juist kwetsbaarder zijn voor de gevolgen van klimaatverandering: zij hebben minder middelen om zich aan te passen aan een warmer klimaat.

In 2019 was de rijkste tien procent van de wereld verantwoordelijk voor de helft van álle CO2-uitstoot, een groep waartoe ook twee op de drie Nederlanders behoren. Gemiddeld is hun CO2-uitstoot negen keer te hoog om de opwarming wereldwijd te beperken tot 1,5 graad. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #co2 #fossiele_brandstof #energie #energietransitie #extreem_weer #hittegolven #droogte #ontbossing #bosbranden #eu #green_deal #europese_unie #klimaatmaatregelen #cop28 #klimaattop

Pijnlijke maatregelen zijn nu niet langer te vermijden

NRC

Klimaatbeleid - De marges van regeringsleiders in Europa om besluiten te nemen over klimaatbeleid zijn smal. (...)

(Tekst loopt door onder het logo.)

De noodzaak van ‘Parijs’ volgde uit de rapporten van klimaatwetenschappers die in de afgelopen jaren op steeds dwingender toon uitleggen wat de mensheid te wachten staat als de opwarming ongehinderd doorgaat.

Het Parijsakkoord was een geweldige internationale prestatie. Het verdrag luidde een nieuwe wereld in, het begin van een mondiale maatschappelijke verandering die zijn weerga niet kende. (...) Het gaat om een afscheid van de huidige manier van leven.

Voor politici is dat geen prettige boodschap. Jarenlang hebben ze de indruk gewekt dat het wel mee zou vallen met de gevolgen van hun klimaatbeleid. (...)

Met het huidige beleid is het in de verste verte niet haalbaar om de gemiddelde temperatuur op aarde te beperken tot anderhalf à twee graden Celsius, zoals is afgesproken in Parijs. (...)

Pijnlijke maatregelen, die ook individuele burgers treffen, zijn dan ook niet langer te vermijden. Dat politici het daar moeilijk mee hebben, bleek de afgelopen maanden in verschillende Europese landen. (...)

Intussen houden politici – ook Sunak – vol dat het grotere doel, namelijk klimaatneutraliteit in 2050, niet in gevaar komt. Maar zo’n stip op de horizon is voor de huidige generatie regeringsleiders een gratis belofte. Als het zover is, worden zij daarop niet meer afgerekend.

Dat maakt klimaatbeleid politiek zo ingewikkeld: het voordeel betaalt zich uit op de lange termijn, maar de kosten worden nu gemaakt. In zijn bijna 700 pagina’s tellende rapport over The Economics of Climate Change noemde de Britse econoom Nicholas Stern klimaatverandering al in 2006 het omvangrijkste marktfalen dat de wereld ooit heeft gezien. Snel ingrijpen was uiteindelijk de goedkoopste oplossing.

Maar dat vraagt om politici die niet kiezen voor de gemakkelijkste weg en de moed hebben om uit te leggen wat ze doen. Politici die binnen de smalle marges van hun beleidskeuzes burgers meenemen in de besluitvorming. Zonder er omheen te draaien en zonder een moeilijke boodschap te schuwen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #co2 #fossiele_brandstof #energie #energietransitie #extreem_weer #hittegolven #droogte #ontbossing #bosbranden #eu #green_deal #europese_unie

Nu klimaatbeleid pijn begint te doen, krabbelen politici overal terug

NRC

Uitstel van klimaatbeleid - In het Verenigd Koninkrijk, in Frankrijk, in Duitsland, overal in Europa vertragen politici ambitieuze klimaatplannen uit vrees daarop bij verkiezingen afgerekend te worden. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Een windmolenpark in aanbouw in het zuiden van Frankrijk. Politici in heel Europa krabbelen terug met klimaatbeleid uit vrees voor maatschappelijke weerstand. Foto Raymond Roig/AFP.

Met zijn U-bocht [in het klimaatbeleid], zoals die in de Britse media werd genoemd, baarde Sunak opzien. Het Verenigd Koninkrijk, waar politici van links tot rechts voorstander zijn van een ambitieus klimaatbeleid, heeft al jaren een voortrekkersrol. (...)

Sunak is niet de enige regeringsleider die de afgelopen tijd zo’n U-bocht maakte. In mei riep de Franse president Emmanuel Macron Brussel op om pas op de plaats te maken met nieuwe klimaatplannen. (...)

Hij kreeg bijval van de Belgische premier Alexander de Croo, die bij de Europese Commissie aandrong op het gebruik van „een pauzeknop” voor het klimaatbeleid. (...)

Macron en De Croo echoden een geluid dat al een tijdje in het Europees Parlement klonk, met name bij de centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP). Die partij voelde zich bedreigd door de winst van de BBB bij de Provinciale Statenverkiezingen in Nederland en door boerenprotesten in diverse Europese landen. (...)

Ook de Duitse coalitie, waar de Groene minister Robert Habeck verantwoordelijk is voor klimaat, stuit op toenemend verzet nu klimaatbeleid al lang niet meer alleen gaat over windmolens en zonneparken, maar directe gevolgen heeft voor burgers en de eigen industrie. (...)

In Nederland durfde klimaatminister Rob Jetten maatregelen die burgers in de portemonnee zouden raken, niet aan. Ook al zeiden zijn adviseurs dat die veel beter werkten en zeker op termijn goedkoper zouden uitpakken dan het stimuleren van klimaatbeleid met subsidies. (...)

Zelfs klimaatkoploper Zweden stuitte vorige week op de grenzen van zijn ambities. Het plan om al in 2045 klimaatneutraal te zijn, dreigt onbereikbaar te worden. (...)

„De opgave voor 2030 red je misschien nog met geleidelijke verandering; netto nul in 2050 is een opdracht tot transformatie. En die moet decennia van tevoren worden ingezet. Nu dus”, schreven Heleen de Coninck en Gert Jan Kramer twee jaar geleden in een opiniestuk in NRC. (...)

De vertraging komt bovendien op een ongelukkig moment. Op de klimaattop in Dubai moet begin december de eerste formele ‘stocktake’ plaatsvinden, een vijfjaarlijkse inventarisatie en beoordeling van alle mondiale klimaatplannen. (...)

De conclusie is duidelijk. „Een vernietigend rapport voor de mondiale klimaatinspanningen”, schrijft Ani Dasgupta, ceo van het gerenommeerde World Resources Institute. „Koolstofuitstoot? Nog steeds aan het stijgen. Financiële verplichtingen van de rijke landen? Achterstallig. Ondersteuning van arme landen om zich aan te passen? Blijft jammerlijk achter.”

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #co2 #fossiele_brandstof #biomassa #ondergrondse_opslag #co2-compensatie #energie #energietransitie #zonne-energie #windenergie #overstromingen #extreem_weer #hittegolven #droogte #ontbossing #bosbranden #vk #verenigd_koninkrijk #sunak #frankrijk #macron #nederland #jetten #zweden #duitsland #eu #green_deal #europese_unie #belgie #verkiezingen

.

Tags: #nederlands #reclame #consumptie #junk_food #vliegvakantie #vlees #vleesconsumptie #accu #e-bike #mode #fast_fashion #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #overstromingen #bosbranden #zeespiegelstijging #hittegolven #stormen #extreem_weer

De zachte heelmeesters van het klimaat

Jurrien Hamer (Trouw)

Sinds de ontdekking van klimaatverandering proberen we het fenomeen op een begrijpelijke manier te vatten. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Jurrien Hamer

Maar in twee opzichten werkt de medische metafoor: klimaatverandering is net als sommige ziektes zowel progressief als chronisch. Het is progressief, omdat een veranderend klimaat met de tijd steeds dieper in ons leven ingrijpt. Eerst pakte klimaatverandering Elfstedentochten af, nu kunnen we niet meer zorgeloos op vakantie naar Zuid-Europa, en straks breekt er een dijk door. Het is chronisch, omdat de natuur niet op korte termijn geneest. Denk maar aan alle soorten die al uitgestorven zijn. Wat klimaatverandering afneemt, krijgt de wereld meestal niet terug.

Het is aan ons om ervoor te zorgen dat de ziekte niet veel erger wordt en zo goed mogelijk met de symptomen te leven. Misschien kunnen we de ziekte compenseren met nieuwe vormen van welvaart en welzijn. Maar dan moet er wel voortvarend ingegrepen worden: op het terrein van klimaatverandering lopen nogal wat zachte heelmeesters rond, die de wond alleen maar laten stinken.

En dus overpeins ik onze zorgelijke prognose, als de dag voorbij is en ik starend naar het plafond het piekeren niet kan stoppen, en vraag ik me af: wat is het volgende dierbare goed waar de zieke aarde een streep doorheen zet?

Hele artikel

> Zie ook: ‘Over een paar decennia wonen er miljoenen mensen in het Noordpoolgebied’

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #overstromingen #hittegolven #natuur #bosbranden

‘Mensen blijven zeggen: ik vlieg wel de hele wereld over, maar ik heb thuis wel spaarlampen’, zegt deze hoogleraar

NRC

Marc Davidson | hoogleraar filosofie van duurzaamheid en milieu - Klimaatambities komen steeds meer onder druk te staan. Overheden wijzen naar elkaar en schuiven – veelal uit angst voor electoraal verlies – problemen voor zich uit. Zorgelijk, vindt Marc Davidson: „De enige rigoureuze oplossing is een overheid die verder kijkt dan wijzelf.”

(Tekst looptg door onder de foto.)

Badgasten in de Albanese kustplaats Sarandë en kijken uit op de brand op het Griekse eiland Corfu.

De Franse president Emmanuel Macron pleitte dit voorjaar voor „een pauze” in Europese regelgeving op het gebied van klimaat en milieu. De natuurherstelwet dreigde in het Europees Parlement te sneuvelen omdat de centrum-rechtse EVP vreesde voor de toorn van de kiezer bij de Europese verkiezingen van volgend jaar. En de Nederlandse klimaatminister Rob Jetten (D66) deed er alles aan om in het pakket aan klimaatmaatregelen dat hij in april presenteerde de burger te ontzien. (...)

„Of het nu gaat om klimaat of om biodiversiteit, de problemen worden alleen maar groter en mondialer”, zegt Marc Davidson, hoogleraar filosofie van duurzaamheid en milieu aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. „Intussen heeft iedereen de neiging om ze op elkaar af te schuiven. Daarom heb je een overheid, of laat ik zeggen coördinatie, nodig. En coördinatie vereist dat je soevereiniteit afstaat: als burger aan een nationale overheid, als nationale overheid aan Europa en als Europa aan de wereldgemeenschap. Maar helaas stagneert die bereidheid en gaat ze zelfs de andere kant op.” (...)

[D]e overheid is uitgevonden als medicijn tegen de kortzichtigheid van het individu, zegt Davidson. Aan die kortzichtigheid valt weinig te doen. „De enige rigoureuze oplossing is een overheid die verder kijkt dan wijzelf.”

Dat vergt wel vertrouwen in de instituties, aldus Davidson. In de politiek, maar bijvoorbeeld ook in de wetenschap. (...) „Natuurlijk moet je niet blind vertrouwen op overheid of wetenschap. Maar er moet wel een balans zijn. Zonder vertrouwen kan een samenleving niet functioneren.” (...)

„Landen beloven van alles, maar houden zich er niet aan. En zelfs als ze zich aan hun beloftes houden, is dat niet genoeg voor het uiteindelijke doel, hebben klimaatwetenschappers berekend. Daarvoor heb je mondiale coördinatie nodig. En de bereidheid om een deel van je soevereiniteit uit handen te geven.” (...)

Het IPCC, het wetenschappelijk klimaatpanel van de Verenigde Naties, vat heel precies samen wat er moet gebeuren: snelle, vérreikende, ongeëvenaarde verandering van alle aspecten van de samenleving. Welke politicus is bereid dat te bepleiten?
„Er zijn genoeg voorbeelden in de geschiedenis. Neem de Amerikaanse oorlogseconomie in de Tweede Wereldoorlog. In 1942 zei president Roosevelt: we worden onder de voet gelopen als we nu niet radicaal onze industrie omzetten naar de productie van wapens. Ook de Watersnoodramp van 1953 in Nederland is een goed voorbeeld. Toen hoefden politici niet huis aan huis mensen ervan te overtuigen dat er iets moest gebeuren. De overheid nam gewoon het heft in handen.” (...)

„Als je de mogelijkheid dat iedereen plotseling het licht ziet buiten beschouwing laat – die kans lijkt me niet groot – dan zie ik twee uitwegen. De eerste is dat er een gevoel van noodzaak ontstaat door toenemende klimaatschade. Dat mensen de urgentie erkennen, beseffen dat klimaatontkenning niet langer helpt. En dan maar hopen dat het nog niet te erg is en we nog een goede slag kunnen slaan. De tweede uitweg is geo-engineering, bommenwerpers vol zwaveldioxide en fijnstof in de atmosfeer brengen om de wolken witter te maken en zo te zorgen voor afkoeling. De ecologische impact daarvan is volstrekt onduidelijk. De risico’s zijn immens.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #energie #energietransitie #ongelijkheid #hittegolf #extreem_weer #overstromingen #canada #vs #verenigde_staten #bosbranden #india #china #vs #verenigde_staten

Arme landen ontvangen hooguit een kwart van het klimaatgeld dat hun is beloofd

NRC

Klimaathulp - Al in 2009 beloofden rijke landen arme landen miljarden aan klimaatsteun te geven. Daar is nog niet veel van terechtgekomen. (...)

(Tekt loopt door onder de foto.)

Sehwan, Pakistan, tijdens de grote overstromingen van september vorig jaar. Foto Akhtar Soomro/Reuters.

Het bedrag van 100 miljard dollar voor arme landen was het enige tastbare resultaat van de mislukte klimaattop in Kopenhagen van 2009. Het geld zou vanaf 2020 beschikbaar komen om arme landen te helpen met klimaatbeleid. Arme landen hebben nauwelijks bijgedragen aan het ontstaan van klimaatverandering, maar worden harder dan de meeste rijke landen getroffen door de gevolgen.

Volgens Oxfam blijkt uit de cijfers dat de meeste landen het niet zo nauw nemen met de definitie van klimaathulp. Zo hebben ze beloofd dat het zou gaan om ‘additioneel’ geld. Maar in de praktijk blijken veel landen reguliere ontwikkelingshulp mee te rekenen als die hulp het klimaat ten goede komt. Daarnaast tellen veel landen ook leningen mee – zelfs leningen met marktconforme rentes – en investeringen door bedrijven. Terwijl het om schenkingen moest gaan. (...)

Sinds de top in Kopenhagen wordt gesteggeld over het beloofde geld. Rijke landen willen dat het zoveel mogelijk wordt gebruikt voor het terugdringen van broeikasgassen (mitigatie). Arme landen zeggen dat ze het vooral nodig hebben om hun bevolking beter te beschermen tegen zeespiegelstijging, langdurige droogte, overstromingen, bosbranden en andere gevolgen van klimaatverandering (adaptatie). (...)

Oxfam wijst erop dat de 100 miljard dollar inmiddels al lang niet meer genoeg is. Er wordt nu onderhandeld over de hoogte van het bedrag na 2025. De VN-milieu-organisatie UNEP schat dat in 2030 tussen de 160 en 340 miljard dollar per jaar nodig is voor klimaatadaptatie.

In november vorig jaar, op de klimaattop in Egypte, werd een doorbraak bereikt over ‘loss and damage’, schadevergoeding voor arme landen die worden getroffen door een klimaatramp. Over de hoogte van dat bedrag moeten de onderhandelingen nog beginnen.

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #extinctionrebellion #bosbranden #droogtes #overstromingen #orkanen #honger #dood #green_deal #stikstofprobleem #natuur #natuurbescherming #natuurherstel #biodiversiteit

Het klimaat trekt zich niets aan van weerstand tegen de Europese Green Deal

NRC

Gezocht: politici die bereid zijn om risico’s te nemen. Die de kiezer niet te veel naar de mond praten. Die grote stappen durven te zetten op het gebied van klimaat- en natuurbeleid. Want dat is keihard nodig. (...)

Maar hoewel ambitieus Nederlands en Europees beleid noodzakelijk is, zijn de voortekenen ongunstig: terwijl de Europese Commissie een ambitieuze Green Deal heeft opgetuigd, neemt het verzet hiertegen met rasse schreden toe. De verkiezingswinst van de BoerBurgerBeweging (BBB) is niet onopgemerkt gebleven in de rest van Europa. Europese zusterpartijen van het verschrompelde CDA zijn geschrokken van de ongekende maatschappelijke krachten die boerenorganisaties weten los te maken. Boeren die oprecht willen meedenken, en die zijn er genoeg, leggen het af tegen de boeren met de grootste financiële belangen, de grootste mond en de grootste tractoren – wie durft daar nog tegenin te gaan? (...)

(Tekst loopt door onder het logo.)

Macron haalt er op zichzelf een sterk argument bij: als de EU een geopolitieke speler wil worden en wil blijven concurreren met de VS en China, dan is een sterke industrie nodig. Maar dit is precies het probleem. Er zijn altijd redenen te verzinnen waarom het klimaat maar even moet wachten. De ene keer zijn het boeren die tijd nodig hebben om zich aan te passen, dan wordt de oorlog in Oekraïne erbij gehaald of de (economische) krachtmeting in de wereld. En oh ja: volgend jaar zijn er Europese verkiezingen. Allemaal goed en wel, maar het klimaat trekt zich daar weinig van aan. (...)

De Green Deal is ongetwijfeld niet perfect, maar het zou wel een goed begin zijn. Behalve maatregelen om in 2050 een klimaatneutraal Europa te verwezenlijken (zoals het verbod op benzineauto’s of het beprijzen van transport) bevat het plan ook maatregelen voor natuurherstel en het behoud van biodiversiteit. De kritiek richt zich vooral daarop, en dan met name op het ‘verslechteringsverbod’: de eis dat natuurgebieden niet alleen moeten worden hersteld, maar ook niet verder mogen verslechteren. (...)

Voor wie klimaatbeleid niet omarmt uit overtuiging, geldt ook het welbegrepen eigenbelang. Wie wil dat kinderen opgroeien in een leefbare wereld, zal zich tot de toekomst moeten verhouden. Waar de kern van ieder politiek vergezicht de afgelopen decennia was gericht op economische groei en het verbeteren van ieders leefomstandigheden, begint het steeds meer te draaien om het eerlijk verdelen van de pijn. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #extinctionrebellion #activisme #activisten #bosbranden #droogtes #overstromingen #orkanen #honger #dood #green_deal #bbb #stikstofprobleem #natuur #natuurbescherming #natuurherstel #biodiversiteit #energie #energietransitie #eu #europese_unie #boeren #boerenprotest #cda

Onze kinderen hebben ons nodig, de toekomst heeft ons nodig. Dus demonstreer, bezet, blokkeer

Asha ten Broeke (De Volkkrant)

(...) Klimaatrampen en -ellende waren ooit zelden nieuws, toen af en toe, en inmiddels elke dag; bosbranden, droogtes, overstromingen, orkanen, honger, dood. Maar wanneer vrienden of lezers me vragen waarom ik het doe – lobby’s bezetten, de A12 blokkeren – dan is mijn antwoord altijd: omdat ik nog hoop heb.

Om te beginnen: een kleine kans is ook een kans. En activisme is altijd een gok. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Asha ten Broeke

Burgers hebben superkrachten, stelt Solnit, en keer op keer zijn hun geweldloze acties krachtiger gebleken dan de onwil van overheden of grote bedrijven. Keer op keer hebben vastberadenheid, eenheid, opoffering, vindingrijkheid, geduld en moed het gewonnen van de staat en het grote geld.

Boven mijn bureau hangt een briefje met een citaat van schrijver Alice Walker: ‘De meest gebruikelijke manier waarop mensen hun macht weggeven is door te denken dat ze geen macht hebben.’ (...)

Verzet wordt meestal pas populair wanneer het ver weg is, of lang geleden, of idealiter allebei. Maar rebelleren is geen populariteitswedstrijd. Het is iets dat je doet uit noodzaak en liefde voor het leven. (...)

Alice Walker zei: ‘Activisme is de huur die ik betaal voor leven op de planeet.’ En die planeet heeft ons nodig. Onze kinderen hebben ons nodig. De toekomst heeft ons nodig. Dus demonstreer. Bezet. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #extinctionrebellion #activisme #activisten #bosbranden #droogtes #overstromingen #orkanen #honger #dood

Het slechte huwelijk tussen universiteit en fossiele industrie

NRC

Universiteiten moeten niet meer samenwerken met de fossiele industrie. De morele bezwaren zijn te groot, schrijft Peter Kuipers Munneke. (...)

Moreel is het doen en laten van fossiele bedrijven niet langer aanvaardbaar. Van zo’n partner kun je beter scheiden. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Peter Kuipers Munneke.

Financiële samenwerking tussen wetenschap en bedrijfsleven wordt ook sterk aangemoedigd, met het topsectorenbeleid(https://www.topsectoren.nl/innovatie) van de overheid. Vooral in de chemische hoek zijn de banden met fossiele bedrijven sterk. (...)

Het staat vast dat fossiele brandstoffen de belangrijkste oorzaak zijn van de klimaatcrisis. Klimaatwetenschappers schreven het vorige maand nog maar eens op. (...)

Waar het fout is gegaan bij de fossiele bedrijven is dat ze ruim veertig jaar geleden zelf inzagen dat hun producten de aarde in groot gevaar brachten en niets met die kennis hebben gedaan. Sterker nog, door twijfel te zaaien en nep-experts in te zetten, tactieken geleend uit de tabaksindustrie, hebben fossiele bedrijven grootschalig desinformatie verspreid om hun winsten veilig te stellen. Deze klimaatontkenning leeft tot op de dag van vandaag voort, tot in de Tweede Kamer aan toe. (...)

De bedrijfsvoering van fossiele bedrijven staat haaks op wat nodig is voor een duurzame samenleving en een gezonde planeet. Als een sprinkhanenplaag komen olie- en gasbedrijven overal ter wereld de grondstoffen uit de bodem halen. Wat na afloop voor de samenleving achterblijft is de milieuschade, de aardbevingen, de corrupte politiek. De obscene winsten in de huidige energiecrisis, ruim 200 miljard dollar in 2022, worden massaal uitgekeerd aan grootaandeelhouders. Dat is modern kolonialisme. (...) Ondertussen hoor je de groene ambities vooral in radioreclames, want in de jaarcijfers vind je groene investeringen met een vergrootglas terug. Fossiele bedrijven zijn het toonbeeld geworden van maatschappelijk onverantwoord ondernemen. (...)

Niets doen is voor universiteiten geen optie meer. Samenwerking met fossiele bedrijven is niet langer te verdedigen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #milieu #milieuvervuiling #natuur #fossiele_brandstoffen #overstromingen #bosbranden #rampen #extreem_weer #luchtvervuiling #giftige_stoffen #fossiele_brandstof #co2 #fossiele_industrie #wetenschap #universiteit

Reserveer de term ‘klimaatgekkies’ voor de grote vervuilers en hun politieke beschermers

Stevo Akkerman (Trouw)

(...) “De giganten op het gebied van fossiele brandstoffen pakken het probleem van plastic niet aan – integendeel, ze produceren nog meer van een product dat onze mensen en onze planeet bedreigt”, concludeerde het onderzoek. Wie zijn dan de klimaatgekkies? (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Stevo Akkerman

Maar ‘biologisch’ wordt gezien als elitair en luxe, dan kun je er meer voor vragen, constateren de bioboeren. Waarbij een onderzoeker van de Universiteit Wageningen aantekent dat de prijzen anders zouden liggen als alle schade voor het milieu zou worden doorberekend in de consumentenprijs – nu wordt die doorgeschoven naar alle belastingbetalers of naar volgende generaties. Wie zijn dan de klimaatgekkies? (...)

Veel grote bedrijven, zo berichtte Trouw, reppen van bio en groen en duurzaam door te wijzen op hun CO2-compensatie; door te investeren in bossen. (...) Dit is zo populair dat er nu al meer bos is beloofd dan de wereld kan bergen, bovendien is de opbrengst van al dat bos onvoldoende om ‘klimaatneutraal vliegen’ (American Airlines) of ‘klimaatneutraal tanken’ (Shell) te kunnen waarmaken. Wie zijn dan de klimaatgekkies?

Ook las ik dat het kabinet nog geen één keer de eigen klimaatdoelen heeft gehaald, alleen in 2020, maar dat was ‘dankzij’ corona. (...)

En als we het stoken van kolen per 2025 zouden staken, (...) zou dat 33 megaton aan CO2-uitstoot schelen, waarmee de achterstand in het halen van de klimaatdoelen grotendeels zou kunnen worden ingehaald. Wie zijn dan de klimaatgekkies?

Mijn voorstel is – u voelde het aankomen – dat we de term ‘klimaatgekkies’ voortaan reserveren voor de grote vervuilers en hun politieke beschermers. En wel met onmiddellijke ingang.

Hele artikel

> Zie ook: Advocaat Bénédicte Ficq (65) is nu lid van Extinction Rebellion: ‘Ik vind het debiel als mensen niet in actie komen’ (Trouw)

Tags: #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #exitinction_rebellion #ficq #consumptie #overconsumptie #milieu #milieuvervuiling #natuur #fossiele_brandstoffen #overstromingen #bosbranden #rampen #extreem_weer #luchtvervuiling #giftige_stoffen #kankerverwekkende_stoffen #DSM #Ruhrgebied #industrie #Tata_Steel #plastic #plastic_soep #shell #american_airlines

Advocaat Bénédicte Ficq (65) is nu lid van Extinction Rebellion: ‘Ik vind het debiel als mensen niet in actie komen’

Trouw

Topadvocaat Bénédicte Ficq, bekend van haar strijd tegen de tabaksindustrie en Tata Steel, is lid geworden van Extinction Rebellion. ‘Het is de hoogste tijd om ons uit te spreken tegen alle vervuiling.’

Ze liep laatst rond in een Albert Heijn XL. Advocaat Bénédicte Ficq (65) zag daar, tussen de gevulde schappen, scherper dan ooit hoe overconsumptie, luxe en uitputting van bronnen er in een alledaags tafereel uitziet. “De overdaad die je daar tegemoet treedt is duizelingwekkend. Het aanbod is zo groot. Absurd. We zijn volkomen losgeslagen van de natuur. Wij zijn de oorzaak dat milieu en klimaat nu in versneld tempo kapotgaan.”

(Tekst loopt door onder de foto.)

Bénédicte Ficq

Nee, ze wil beslist geen heilig boontje uithangen. Ze rekent zichzelf ook voor een zeer belangrijk deel tot de ‘wij’ die het verkeerd deden, het overgrote deel van de maatschappij dat erop los consumeert. “Mijn generatie heeft gedacht: de wereld is oneindig. We zijn onnadenkend omgesprongen met de bronnen die de natuur ons te bieden heeft. Allemaal omdat vertier en consumptie voorop stonden. Zo zijn wij als mens.” Zelf vliegt ze al enkele jaren nauwelijks meer. Maar het bleef aan haar knagen: iedereen leeft zijn leven, terwijl bekend is dat de klimaatcrisis zich aandient. (...)

Was ze bang om als ‘klimaatgekkie’ weggezet te worden, dat haar reputatie eraan zou gaan? Ze lacht, zittend aan een lange houten vergadertafel in haar advocatenkantoor, in hartje Amsterdam. “Nee, dat interesseert me geen bal. In het ergste geval zullen sommigen zeggen: wat debiel, wat die Ficq doet. Maar ik vind het juist debiel als mensen niet in actie komen. Als ze geen stelling nemen om een klimaatramp tegen te gaan.” (...)

Vol overtuiging liet ze zich daarom arresteren bij de A12-blokkade. Een poosje hield de politie haar vast, in een sporthal. Ficq zegt aanwijzingen te hebben dat ze geen boete of straf krijgt, maar alleen een aantekening in haar dossier. Dat klinkt mild. Maar vergelijk het even met de aanpak van boeren, die de snelweg blokkeerden. “Dat gebeurde met verkeer op de weg. Er gingen hooibalen in de fik. Er werden betonnen blokken gestort. Zo bezien vind ik de aanpak van Extinction Rebellion scheef, want het optreden bij de gevaarlijke acties van sommige boeren tegen het stikstofbeleid was vaak uiterst voorzichtig. Zo van: anders breekt de hel los.” (...)

Op stellige toon: “Ik vind dat de klimaatcrisis een noodtoestand is. En als die zich voordoet dan moet je daarnaar handelen. Ook als advocaat.” (...)

De politiek is volgens haar niet bij machte gebleken om de vervuiling van Tata afdoende in te perken. “Toezicht en handhaving schieten enorm tekort. Ondertussen is de lobby van Tata effectief. (...)

Ficq denkt dat er genoeg juridische munitie is om Tata veroordeeld te krijgen. “Er is al veel bewijs van milieudelicten. De grafietregens, de zwarte sneeuw, elk jaar tweeduizend calamiteiten.” (...)

“We zijn grootverbruikers, terwijl de aarde ondertussen kraakt en piept. We zullen er vanaf gegooid worden als we onszelf niet veranderen. En dat hebben we dan geheel aan onszelf te danken.”

Hele artikel

Tags: #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #exitinction_rebellion #ficq #consumptie #overconsumptie #milieu #milieuvervuiling #natuur #fossiele_brandstoffen #overstromingen #bosbranden #rampen #extreem_weer #luchtvervuiling #giftige_stoffen #kankerverwekkende_stoffen #DSM #Ruhrgebied #industrie #Tata_Steel

Olie-, gas- en agro-lobby’s saboteren klimaatbeleid: dat maakt mij echt kwaad

Irene van Staveren (Trouw)

(...) Waar ik echt boos om word, is de enorme bedrijvenlobby tegen milieu- en klimaatbeleid. Dat gebeurt veelal achter de schermen en gaat gepaard met diverse vormen van misleiding (greenwashing), chantage (dreigen naar het buitenland te verhuizen) en omkoping (sponsoring van de jaarlijkse VN-klimaatconferenties).

De net afgesloten klimaatconferentie in Egypte heeft helemaal geen enkele stap vooruit gezet. (...) De bedrijvenlobby is erin geslaagd om heel wat zand in de raderen van het wereldwijde klimaatbeleid te strooien.

Helaas is dat hier bij ons niet anders. Tata Steel in IJmuiden heeft succesvol gelobbyd bij de provincie Noord-Holland. Hoe kan het anders dat het nieuwe stikstofplafond voor het bedrijf weliswaar 8 procent lager ligt dan het vorige, maar nog steeds zo ruim is dat het bedrijf geen enkele moeite hoeft te doen om zich eraan te houden? Dat is geen plafond, maar een open dak. (...)

Al decennia heeft [LTO, de lobbyorganisatie van agrarisch Nederland] heel effectief de omslag naar duurzame landbouw tegengehouden. Zodat we nu met een opeenstapeling van urgente problemen zitten. Stikstof, CO2, biodiversiteit en drinkwaterschaarste om er een paar te noemen. De LTO reageert verbaasd en vraagt om verder uitstel.

Die jarenlange lobby is eigenlijk helemaal niet in het belang geweest van de boeren die LTO zegt te vertegenwoordigen. Boeren gaan juist voor de lange termijn. (...) Het zou zomaar kunnen dat LTO zelf onderwerp is van de lobby door de agro-industrie, met de kortetermijnbelangen van hun slachterijketens en veevoergiganten. (...)

Hele artikel

Irene van Staveren

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging #extreem_weer #cop27 #saoedi-arabie #china #methaan #co2 #brazilie #lula #lula_da_silva #amazone #ngo #lobby #lto #landbouw #boeren #tata_steel #veeteelt #vleesindustrie #veevoer #slachthuizen

Na de top ligt de wereld nog steeds op koers naar ‘de klimaathel’

NRC

Klimaattop in Sharm-el-Sheikh - De teleurstelling overheerst na de klimaattop in Sharm-el-Sheikh. De 1,5 graad opwarming raakt verder uit zicht, onder meer doordat fossiele brandstoffen en de landbouw gespaard worden.

„We zitten op een snelweg naar de klimaathel, met onze voet nog steeds op het gaspedaal.” (...)

Nu de top voorbij is, blijkt dat de voet in Egypte maar een klein beetje van het gaspedaal is gegaan. Met uitzondering van een akkoord over een schadefonds voor ontwikkelingslanden die worden getroffen door natuurrampen die worden versterkt door klimaatverandering, is er op geen enkel thema grote vooruitgang geboekt.

Dit zijn de uitkomsten op zeven belangrijke thema’s.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Bomen in een bos in de Taunus-regio nabij Frankfurt, dinsdag 1 november 2022. Foto Michael Probst/AP.

1. Ambitieus klimaatbeleid
Om de opwarming van de aarde tot 1,5 graden Celsius te beperken, moet de uitstoot van broeikasgassen voor 2025 pieken. Daarom pleitte de Europese Unie voor meer ambitie bij sommige landen (lees: China). Daar zijn geen afspraken over gemaakt. (...)

Meer dan 80 procent van de uitstoot van broeikasgassen is het gevolg van fossiele brandstoffen. Toch is het verminderen van olie en gas nooit expliciet als doel geformuleerd in internationale klimaatafspraken. (...)

2. Klimaatfinanciering
Rijke landen voldoen nog steeds niet aan de belofte die ze al in 2009 hebben gedaan om vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar beschikbaar te stellen voor financiering van klimaatbeleid in arme landen (niet te verwarren met het nieuwe fonds om klimaatschade te compenseren). Ook na de top in Egypte wordt aan die belofte nog niet voldaan. (...)

3. Methaanreductie
De Amerikaanse president Joe Biden kondigde in Egypte aan dat de Verenigde Staten zich inzetten voor een verdere reductie van de uitstoot van methaan, een veel sterker broeikasgas dan kooldioxide. (...)

Volgens de organisatie InfluenceMap, die bijhoudt of methaanbeloftes worden gehaald, proberen de meeste landen de landbouw, een sector die veel methaan uitstoot, te sparen. (...)

4. Herbebossing
In Egypte werd veel gesproken over het beter beschermen van bossen, die veel CO2 opnemen. (...)

Lula da Silva, de aanstaande president van Brazilië (...) beloofde zich in te zetten voor een ontwikkelingsmodel dat niet gebaseerd is op vernietiging van het Amazone-regenwoud ten gunste van de welvaart van een kleine groep.

5. Groene waterstof
Premier Mark Rutte heeft op de klimaattop in Egypte afspraken gemaakt met Oman over ‘groene’ waterstof. (...)

Groene waterstof is een belofte voor meer duurzaamheid, maar tegelijkertijd een risico, omdat de productie van waterstof veel energie vergt. Energie uit zon en wind die wordt gebruikt om waterstof te maken, kan niet worden ingezet voor bijvoorbeeld elektrische auto’s of warmtepompen.

6. Internationaal gerechtshof
Hebben rijke landen de plicht om mensen uit kwetsbare landen te beschermen tegen klimaatverandering? Die vraag wil de alliantie van kleine eilandstaten voorleggen aan het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. (...)

Een uitspraak van het Hof zal niet bindend zijn, maar kan volgens Vanuatu duidelijkheid verschaffen over de mogelijkheid om het internationaal recht in te zetten voor het versterken van klimaatbeleid. Ruim tachtig landen steunen het initiatief, waaronder ook rijke landen als Nieuw-Zeeland en Duitsland.

7. Biodiversiteit
In de slotverklaring van de klimaattop wordt gewezen op „het vitale belang van bescherming, behoud en herstel van natuur en ecosystemen voor effectieve en duurzame klimaatactie”. Het is een verwijzing naar de grote VN-conferentie over biodiversiteit, die over twee weken begint in Montreal. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging #extreem_weer #cop27 #saoedi-arabie #china #methaan #co2 #brazilie #lula #lula_da_silva #amazone

Weg met de klimaatklif! Het is een glijdende schaal

Peter Kuipers Munneke (NRC)

Het is nooit te laat om klimaatmaatregelen te namen, stelt Peter Kuipers Munneke.

We hebben nog twintig jaar om het klimaat te redden. Of misschien maar acht. Het is nu echt vijf voor twaalf voor het klimaat. In aanloop naar de volgende klimaattop, die zondag begint in Sharm el-Sheikh, zie je dit beeld van een steeds sneller naderende deadline op veel plaatsen opduiken. Maar dit is onjuist en contraproductief. (...) We hebben nog twintig jaar om het klimaat te redden. Of misschien maar acht. Het is nu echt vijf voor twaalf voor het klimaat. In aanloop naar de volgende klimaattop, die zondag begint in Sharm el-Sheikh, zie je dit beeld van een steeds sneller naderende deadline op veel plaatsen opduiken. Maar dit is onjuist en contraproductief. (...)

(Tekst loopt door onder de foto)

Peter Kuipers Munneke

Kantelpunten in het klimaat lijken wél een abrupte grens waarboven een proces onherroepelijk op hol slaat. (...) Maar dan nog is er geen reden om de handdoek maar in de ring te gooien als je het kantelpunt voorbij bent. Bij een kantelpunt hoort namelijk altijd een tijdschaal. Als je een kantelpunt maar een heel klein beetje overschrijdt, duurt het kantelen voor bijvoorbeeld het smelten van West-Antarctica of het dooien van de permafrost nog eeuwen. Maar als je een kantelpunt heel fors overschrijdt, kan het veel sneller gaan. (...)

Volgens de klimaatwetenschap rennen we van een berg af, eerst over een flauwe helling maar later steeds steiler. Hoe steiler we naar beneden rennen, hoe groter de kans op een struikelpartij met steeds grotere gevolgen. Maar zo lang je nog rent is het nooit te laat om af te remmen en te stoppen.

De helling is beter dan de klif. Maar nog steeds niet perfect. Het blijft een negatief beeld, dat uitgaat van het probleem dat moet worden voorkomen. In plaats daarvan zouden wij veel vaker het hoopvolle alternatief moeten presenteren. Niet alleen wij wetenschappers, maar ook wij nieuwsorganisaties. Vergelijk het persbericht of de nieuwskop Als we de uitstoot snel terugbrengen, blijft zeker de helft van het gletsjerijs in de Alpen behouden versus Als we de uitstoot niet snel terugbrengen, verdwijnt 90 procent van al het gletsjerijs in de Alpen. (...) Laten we vaker proberen zo levendig mogelijk te verbeelden hoe de wereld eruit gaat zien als we de opwarming stoppen en onze verhouding tot de aarde duurzaam maken.

Het mooiste voorbeeld dat ik de afgelopen jaren ben tegengekomen is Een natuurlijkere toekomst voor Nederland in 2120, een toekomstvisie van een groep onderzoekers aan de Wageningen Universiteit. (...)

Niet de klif, niet de helling, maar het weidse uitzicht.

Hele artikel

> Zie ook: VN: Huidige klimaatmaatregelen ontoereikend, grootschalige transformatie noodzakelijk (NRC)

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging

VN: Huidige klimaatmaatregelen ontoereikend, grootschalige transformatie noodzakelijk

NRC

Unep - Met de huidige maatregelen komt de wereld aan het eind van deze eeuw uit op een gemiddelde opwarming van zo’n 2,8 graden. Unep pleit voor een grootschalige transformatie van economieën en samenlevingen.

Sinds de klimaattop COP26 van vorig jaar in Glasgow hebben regeringen wereldwijd veel te weinig vooruitgang geboekt in het nemen van maatregelen om klimaatverandering te beperken. Dat stelt het milieubureau van de Verenigde Naties, Unep, donderdag in diens jaarlijkse Emissions Gap-rapport. Het rapport stelt dat de in Glasgow genomen maatregelen samen leiden tot minder dan 1 procent extra vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Met de huidige maatregelen komt de wereld aan het eind van deze eeuw uit op een gemiddelde opwarming van zo’n 2,8 graden.

De doelen uit het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden, of beter nog 1,5 graad, raken uit zicht. (...)

Hele artikel

Een hydroelektrische centrale in het noorden van Canada. Foto Andy Clark/Reuters.

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging

Klimaatequivalent van een oorlogsmisdaad

Marijn Kruk (NRC)

Tipping points noemen klimaatwetenschapper ze. Het zijn de kritieke momenten waarop iets onomkeerbaar wordt. Een angstaanjagend, maar ook fascinerend concept. Ineens, haast onopgemerkt, ben je een grens over en blijkt er geen weg meer terug.

Een bekend voorbeeld is het Amazoneregenwoud. (...)

Een ander – nog veel vreeswekkender – voorbeeld is de permafrost. (...)

Ook de West-Antarctische en de Groenlandse ijskappen hebben tipping points, net als koraalriffen en bepaalde zeestromen. (...)

Kent het menselijke bewustzijn ook tipping points, vroeg ik me af, bijvoorbeeld in het denken over klimaatverandering, en de ernst daarvan? Over klimaatverandering wordt vaak gezegd: het gaat zo geleidelijk, het is niet waarneembaar, en voor mensen bestaat het dan niet, want die moeten iets ervaren eer ze het geloven.

Deze zomer had je het dan: een afbrekende gletsjer in Italië, bosbranden van ongekende omvang in Frankrijk, droogvallende rivieren in Duitsland, recordtemperaturen in Engeland. En dat was alleen Europa nog maar. China kende een hittegolf van zeventig dagen achtereen, de langste én heetste ooit gemeten. (...)

Eerder deze zomer bracht de krant een uitvoerige reconstructie van decennia Duits gasbeleid ten opzichte van Rusland. Diep vanbinnen wisten de verantwoordelijke Duitse politici natuurlijk heus wel dat het niet verstandig, ja zelfs risicovol was om zich op die manier van een tiranniek – en naar ten slotte bleek, oorlogszuchtig – regime afhankelijk te maken. Maar de Duitse economie draaide er zo lekker op. (...)

Bij klimaatverandering speelt iets vergelijkbaars. We weten al decennia wat daar de risico’s van onze fossiele levensstijl zijn. Maar wegkijken bleek aldoor aantrekkelijker dan onze levensstijl aanpassen, dat wil zeggen: de prijs betalen. Het wachten was op het klimaatequivalent van een Russische oorlogsmisdaad om het maar even luguber te zeggen. Zullen dat de hitterecords van afgelopen zomer zijn? Of is er meer voor nodig, en zo ja, hoeveel dan? Zelf vrees ik dat ons tipping point voorlopig nog niet in zicht is.

Hele artikel

Marijn Kruk

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging