In het Midden-Oosten blijft de afgrond binnen schootsbereik

Carolien Roelants (NRC)

De eerste directe gevechtsronde tussen Israël en Iran is voorlopig klaar. Al dan niet onder Amerikaanse druk hebben beide besloten dat oorlog niet in hun belang is. Maar de afgrond blijft wél binnen schootsbereik. Wat me de afgelopen crisis opviel: het oorverdovende westerse koor van veroordelingen van de Iraanse drone- en raketaanval op Israël van 13 april. Tegenover het zo goed als totale stilzwijgen over de aanleiding daartoe, de Israëlische aanval op 1 april op het Iraanse consulaat in Damascus en de generaals daarbinnen die een provocerende escalatie vormde van de jarenlange onderlinge schaduwoorlog. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Carolien Roelants

Die nieuwe [sancties tegen Iran] zijn onder andere gericht tegen het Iraanse wapenprogramma en ook, zo lees ik, bedoeld om de islamitische republiek te isoleren op het wereldtoneel.

Dat laatste is niet zozeer gericht op Irans vrienden Rusland en China in de nieuwe ‘As van het Kwaad’, maar op de Arabische buren, met name Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, die de afgelopen paar jaar hun betrekkingen met Iran hebben hersteld. Amerika maakt er geen geheim van er juist op te zijn gebrand een militaire alliantie te smeden met Israël en deze landen tégen Iran. Hoewel de Emiraten normale relaties onderhouden met Israël en de Saoedische kroonprins die best wil, blijven ze mede uit angst voor Iraanse raketten (denk 2019, de Iraanse aanval op Aramco) huiverig voor militaire samenwerking. (...)

Kunnen Arabische leiders, hoe autoritair ook, het zich permitteren de zeer anti-Israëlische volksopinie te tarten door zich openlijk met Israël te alliëren? (...) De Gaza-oorlog is nog lang niet voorbij, en Al Jazeera toont ook sprekende beelden van toenemende Israëlische onderdrukking op de bezette Westelijke Jordaanoever. Niet voor niets maken Saoedische media zich grote zorgen over pro-Palestijns protest in Jordanië: „Een directe bedreiging van Saoedi-Arabiës eigen veiligheid”, aldus de Saoedische Arab News.

Iran of Israël? Het eigen overleven gaat altijd voor.

Hele artikel

Tags: #nederlands #israel #iran #vs #verenigde_staten #sancties #gaza #palestina #palestijnen #midden-oosten #militaire_alliantie

De Ramapo Munsee verstoppen zich niet meer

‘Wij zijn er nog steeds’

De Groene Amsterdammer

Bij de stichting in 1624 van Nieuw-Nederland, het huidige New York, dolven de Munsee het onderspit. Nog steeds wonen een paar duizend van hen op 35 kilometer van Manhattan, geïsoleerd en gemarginaliseerd. Ze willen erkenning van Nederland. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Owl vraagt permissie voor toegang aan de voorouders op de heuvel van Tahetaweew ook bekend als Split Rock, Mahwah, New Jersey © Michael Young.

Het is dit jaar vierhonderd jaar geleden dat de kolonie Nieuw-Nederland werd gesticht. Voor het eerst is er vanuit Nederland zelfs enige schuchtere toenadering tot de oorspronkelijke Munsee-bewoners, in een project van culturele uitwisseling. Maar er is hier nauwelijks kennis over de slachtingen en landroof die plaatsvonden en de Ramapo zijn een paar keer te vaak verraden om de Europeanen zomaar te vertrouwen op hun blauwe ogen. (...)

De meeste Nederlanders zullen er op school niet over hebben geleerd, maar voor Perry en Mann is ‘Kiefts oorlog’ wat de slachting op de Banda-eilanden is voor de Molukken. ‘Er rollen nog steeds tranen over ons gezicht als we denken aan wat er toen gebeurde’, zegt Mann. ‘Onze voorouders zijn tot slaaf gemaakt, verkracht en op brute wijze vermoord.’ Perry: ‘De Nederlandse regering moet dat erkennen.’ (...)

Onder de vluchtelingen waren inheemse strijders die Kieft eerder hadden geholpen, maar in plaats van hen te beschermen, stuurde hij soldaten op de kampen af. De Vries, die het Kieft had ontraden, zag in de nacht van 25 februari 1643 geschokt wat er gebeurde. In zijn Korte historiael vertelt hij hoe hij ‘hoorde schreeuwen dat de Wilde in haer sloep vermoord wierde’.

De soldaten die de volgende dag terugkwamen, vertelden hoe ze kinderen ‘van haer moeders borsten afruckten, in ’t gesichte vande ouders aenstucken ghekapt’. Zuigelingen die de Munsee op houten bordjes droegen werden ‘door-houwen, door-steken, door-boort en miserabelijck gemassakreert dat het een Steenen-hert vermorwen soude’. Een soortgelijke slachting vond gelijktijdig plaats in het andere kamp. Toen het licht werd waren 120 Munsee-vluchtelingen vermoord.

Kiefts oorlog duurde twee jaar. De laatste slachting die werd aangericht is bekend als de ‘Pound Ridge Massacre’ in 1644 en dat is de eerste keer dat een Ramapo-sachem opduikt in de documenten. (...)

‘De wereld ziet Nederland misschien niet als een land dat aan massaslachtingen doet, maar wij wel. Want we leven er nog altijd mee, we lijden er nog onder. Toch besloot ik dat we deze toenadering moeten omarmen. De Munsee zijn altijd vredelievend geweest. Natuurlijk, ook wij hadden onze oorlogen, maar we zijn een volk van eer, respect en nederigheid. Wat ik alleen niet ga doen, no way, is dat gesprek houden op Nederlandse grond.’ (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #vs #verenigde_staten #nieuw-nederland #new_york #manhattan #geschiedenis #koloniale_geschiedenis #inheemse_bevolking #oorspronkelijke_bevolking #indianen #munsee #slavernij

De Holocaust werkt nog dagelijks door

NRC

Jodenvervolging - Veel mensen hebben een vertekend beeld van de Holocaust, dat ook in hedendaagse conflicten nog doorwerkt. Dat laat historicus Dan Stone zien in een nuttig en compact boek. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Arrestaties na de opstand in het getto van Warschau in 1943, waarbij 13.000 mensen om het leven kwamen.

Waarom dan toch nóg een boek? Omdat het beeld dat we in West-Europa hebben van de Holocaust niet klopt. (...)

Allereerst wordt de Holocaust te veel vereenzelvigd met Auschwitz-Birkenau. De Holocaust zou een ‘industriële genocide’ zijn geweest, grootschalig en efficiënt. Maar, schrijft Stone: ‘De eerste speciaal vervaardigde gaskamer met crematorium in Birkenau werd pas in maart 1943 in gebruik genomen, toen het grootste deel van de slachtoffers van de Holocaust al dood was.’ (...)

Dan is er volgens hem nog een misverstand, namelijk dat de Holocaust hoofdzakelijk een Duitse aangelegenheid zou zijn geweest. Zeker, stelt hij, Duitsers waren de drijvende kracht. (...) ‘Maar zonder de steun van miljoenen niet-Duitsers (of -Oostenrijkers) in heel Europa zou de Holocaust niet zo snel zijn verlopen en zou de reikwijdte veel kleiner zijn geweest.’ (...)

Daardoor zijn belangrijke episodes van de Holocaust nog onbekend. Hoeveel mensen in West-Europa zouden bijvoorbeeld weten dat ‘de grootste enkele slachtpartij van de Holocaust’ tussen 21 december 1941 en half januari 1942 plaatsvond in Bogdanovka (toen Roemenië, nu Oekraïne). Daar werden zo’n 54.000 hoofdzakelijk Sovjet-Oekraïense Joden ‘levend verbrand of geëxecuteerd door Roemeense militaire politie, Oekraïense reservisten en lokale, etnisch-Duitse burgermilities’. (...)

Relatief onbekend, in ieder geval vergeleken bij de geschiedenis van de gaskamers, is ook het verhaal van de ‘ontheemden’, de Joodse overlevenden van de Holocaust die ná de oorlog nergens naartoe konden en soms noodgedwongen nog jarenlang in kampen verbleven. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #jodenvervolging #holocaust #duitsland #oekraine #polen #vs #verenigde_staten #roemenie #getto #Auschwitz #Birkenau #concentratiekampen

‘Mensen blijven zeggen: ik vlieg wel de hele wereld over, maar ik heb thuis wel spaarlampen’, zegt deze hoogleraar

NRC

Marc Davidson | hoogleraar filosofie van duurzaamheid en milieu - Klimaatambities komen steeds meer onder druk te staan. Overheden wijzen naar elkaar en schuiven – veelal uit angst voor electoraal verlies – problemen voor zich uit. Zorgelijk, vindt Marc Davidson: „De enige rigoureuze oplossing is een overheid die verder kijkt dan wijzelf.”

(Tekst looptg door onder de foto.)

Badgasten in de Albanese kustplaats Sarandë en kijken uit op de brand op het Griekse eiland Corfu.

De Franse president Emmanuel Macron pleitte dit voorjaar voor „een pauze” in Europese regelgeving op het gebied van klimaat en milieu. De natuurherstelwet dreigde in het Europees Parlement te sneuvelen omdat de centrum-rechtse EVP vreesde voor de toorn van de kiezer bij de Europese verkiezingen van volgend jaar. En de Nederlandse klimaatminister Rob Jetten (D66) deed er alles aan om in het pakket aan klimaatmaatregelen dat hij in april presenteerde de burger te ontzien. (...)

„Of het nu gaat om klimaat of om biodiversiteit, de problemen worden alleen maar groter en mondialer”, zegt Marc Davidson, hoogleraar filosofie van duurzaamheid en milieu aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. „Intussen heeft iedereen de neiging om ze op elkaar af te schuiven. Daarom heb je een overheid, of laat ik zeggen coördinatie, nodig. En coördinatie vereist dat je soevereiniteit afstaat: als burger aan een nationale overheid, als nationale overheid aan Europa en als Europa aan de wereldgemeenschap. Maar helaas stagneert die bereidheid en gaat ze zelfs de andere kant op.” (...)

[D]e overheid is uitgevonden als medicijn tegen de kortzichtigheid van het individu, zegt Davidson. Aan die kortzichtigheid valt weinig te doen. „De enige rigoureuze oplossing is een overheid die verder kijkt dan wijzelf.”

Dat vergt wel vertrouwen in de instituties, aldus Davidson. In de politiek, maar bijvoorbeeld ook in de wetenschap. (...) „Natuurlijk moet je niet blind vertrouwen op overheid of wetenschap. Maar er moet wel een balans zijn. Zonder vertrouwen kan een samenleving niet functioneren.” (...)

„Landen beloven van alles, maar houden zich er niet aan. En zelfs als ze zich aan hun beloftes houden, is dat niet genoeg voor het uiteindelijke doel, hebben klimaatwetenschappers berekend. Daarvoor heb je mondiale coördinatie nodig. En de bereidheid om een deel van je soevereiniteit uit handen te geven.” (...)

Het IPCC, het wetenschappelijk klimaatpanel van de Verenigde Naties, vat heel precies samen wat er moet gebeuren: snelle, vérreikende, ongeëvenaarde verandering van alle aspecten van de samenleving. Welke politicus is bereid dat te bepleiten?
„Er zijn genoeg voorbeelden in de geschiedenis. Neem de Amerikaanse oorlogseconomie in de Tweede Wereldoorlog. In 1942 zei president Roosevelt: we worden onder de voet gelopen als we nu niet radicaal onze industrie omzetten naar de productie van wapens. Ook de Watersnoodramp van 1953 in Nederland is een goed voorbeeld. Toen hoefden politici niet huis aan huis mensen ervan te overtuigen dat er iets moest gebeuren. De overheid nam gewoon het heft in handen.” (...)

„Als je de mogelijkheid dat iedereen plotseling het licht ziet buiten beschouwing laat – die kans lijkt me niet groot – dan zie ik twee uitwegen. De eerste is dat er een gevoel van noodzaak ontstaat door toenemende klimaatschade. Dat mensen de urgentie erkennen, beseffen dat klimaatontkenning niet langer helpt. En dan maar hopen dat het nog niet te erg is en we nog een goede slag kunnen slaan. De tweede uitweg is geo-engineering, bommenwerpers vol zwaveldioxide en fijnstof in de atmosfeer brengen om de wolken witter te maken en zo te zorgen voor afkoeling. De ecologische impact daarvan is volstrekt onduidelijk. De risico’s zijn immens.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #energie #energietransitie #ongelijkheid #hittegolf #extreem_weer #overstromingen #canada #vs #verenigde_staten #bosbranden #india #china #vs #verenigde_staten

Geen goede week voor het vertrouwen in menselijke samenwerking tegen de wereldwijde opwarming

NRC

Klimaatverandering is van iets heel abstracts veranderd in iets tastbaars. (...)

Het lijkt erop dat we tegenwoordig iedere zomer klimaatverandering in het gezicht kijken. Nederland ontspringt, op een paar stikhete dagen in juni na, tot nu toe de dans. Maar in grote delen van het noordelijk halfrond is het extreem warm. (...)

(Tekst loopt door onder het logo.)

Ook elders in de wereld is het weer extreem. In Florida schommelt de temperatuur van het zeewater rond de lichaamstemperatuur van een mens. (...)

In China, waar net als op andere plekken in Azië al sinds april hittegolven en overstromingen elkaar opvolgen, steeg de temperatuur afgelopen zondag eveneens tot boven de 50 graden. (...)

Allereerst zullen samenlevingen zich nog veel beter moeten beschermen tegen de opwarming, want die heeft „grote gevolgen voor volksgezondheid, ecosystemen, economieën, landbouw, energie en watervoorziening”. Met alleen al in Europa in de vorige zomer meer dan 60.000 hittedoden is dat geen overdreven waarschuwing.

De tweede les die de WMO [Wereld Meteorologische Organisatie] hieruit trekt is zeker zo belangrijk: „Dit onderstreept de toenemende urgentie om de uitstoot van broeikasgassen zo snel en zo diep mogelijk terug te dringen.” Zonder de oorzaak van de opwarming weg te nemen, heeft aanpassing weinig zin.

Veel reden voor optimisme was er wat dat betreft deze week niet. De Amerikaanse klimaatgezant John Kerry reisde naar China om de vorig jaar gestrande klimaatdiplomatie tussen de twee economische (en klimaatvervuilende) grootmachten weer op gang te brengen. Maar in vier dagen van intensief overleg gaven beide partijen vooral elkaar de schuld. (...)

De Amerikaanse president Joe Biden heeft dit jaar, onder het mom van inflatiereductie, het grootste klimaatpakket ooit succesvol door het Congres geloodst – maar legt de fossiele industrie geen strobreed in de weg. China bouwt meer installaties voor duurzame energie dan welk ander land ook – maar ook meer kolencentrales. Om de opwarming echt een halt toe te roepen is het allemaal lang niet genoeg. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Extreem weer leidt lang niet overal tot debat over klimaatverandering

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #broeikasgassen #broeikaseffect #energie #energietransitie #ongelijkheid #spanje #italie #china #india #hittegolf #extreem_weer #overstromingen #canada #vs #verenigde_staten

Extreem weer leidt lang niet overal tot debat over klimaatverandering

NRC

Klimaat - Op plekken met extreme hitte is klimaatactie amper een urgent thema. ‘Als China niks doet, dan doe ik ook mijn auto niet weg.’

Het noordelijk halfrond zucht onder ongekend extreem weer: zeewater op badtemperatuur, dagen aaneen nieuwe hitterecords, maar ook verwoestende natuurbranden door droogte, plus overstromingen door intense regens. Waar leidt het toe, behalve tot ongemak en leed voor de kwetsbaren onder mens en dier? Wordt het verband met klimaatverandering gelegd? En zo ja, leidt dat dan tot de roep om radicale maatregelen? Een rondgang. (...)

Een huis dat bij een bosbrand is verwoest, vrijdag in de Griekse plaats Mandra, een voorstad van Athene. Foto Louiza Vradi/Reuters.

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #energie #energietransitie #ongelijkheid #spanje #italie #china #india #hittegolf #extreem_weer #overstromingen #canada #vs #verenigde_staten

Mearsheimer is een intellectuele oplichter

Hubert Smeets (NRC)

„Weet je waar jij eens over moet schrijven? Over Mearsheimer. Die heeft het door.” (...) John Mearsheimer, een 74-jarige politicoloog aan de Universiteit van Chicago, betoogt namelijk al sinds de annexatie van de Krim in 2014 dat het „dwaze” Westen schuldig is aan de oorlog in Oekraïne. En niet Poetin, een „eersteklas strateeg”, die er nooit op uit is geweest „gebied in het oosten van Oekraïne te veroveren”. (...)

Mearsheimer is niet alleen voor deze advocaat een boegbeeld. Hij is dat ook in academische kring voor de zogeheten ‘realisten’. Realisten laten zich erop voorstaan dat ze vragen van oorlog en vrede nuchter analyseren, anders dan liberale ‘idealisten’ die zouden moraliseren. (...)

Poetin had net vier Oekraïense provincies geannexeerd en gedreigd dit nieuwe Rusland met „alle beschikbare middelen” te verdedigen. Mearsheimer was niet onder de indruk van deze feiten. In het weekblad herhaalde hij dat „het verhaal dat Poetin agressief” is een „verzinsel” is van het Westen. (...)

Op de vraag waarom Poetin zelf bij de 300ste verjaardag van tsaar Peter de Grote erkende dat Rusland imperialistisch is, zegt Mearsheimer: „Er was voor de oorlog geen bewijs voor zijn imperiale ambities. [...] Er is geen bewijs dat hij vier provincies wilde bezetten.” Dat Poetin reeds een half jaar voor de invasie in een historiografisch artikel schreef dat Grootrussen (Rusland), Kleinrussen (Oekraïne) en Witrussen (Belarus) één taal en één geloof hebben, kortom „één volk” met één doel vormen, wuift hij weg. (...)

Mearsheimer heeft zichzelf dit jaar ontmaskerd. Mearsheimer is een intellectuele oplichter.

Hele artikel

Hubert Smeets

Tags: #nederlands #rusland #vs #verenigde_staten #oekraine #europa #europese_unie #navo #nato #koude_oorlog #geopolitiek #Mearsheimer #invasie #annexatie #poetin

‘Zeg dan: de relatie met Israël gaat boven mensenrechten’

NRC

Conflict Israël-Palestina - Gedesillusioneerd verliet ambtenaar Berber van der Woude het ministerie van Buitenlandse Zaken. Nederland sluit de ogen voor mensenrechtenschendingen in Israël en Palestina, zegt zij. Ook Erwin van Veen van Instituut Clingendael is kritisch. (...)

Van der Woude doelt op een van ’s werelds neteligste conflicten – dat tussen Israël en Palestina, maar vooral ook op de Nederlandse houding. Die komt wat haar betreft neer op het sluiten van de ogen voor Israëlische mensenrechtenschendingen en tegelijkertijd, met een keur aan hulpgeld, de Palestijnse hoop op een oplossing levend houden. (...)

Formeel gelooft Nederland in de tweestatenoplossing: het idee dat Israël en Palestina als twee onafhankelijke staten naast elkaar kunnen bestaan. (...) Iedereen op het ministerie van Buitenlandse Zaken weet volgens Van der Woude dat die oplossing er nooit kan komen, zolang de stelselmatige schending van de rechten van Palestijnen en het koloniseren van Palestijns grondgebied niet stopt.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Berber van der Woude

Erwin van Veen van Instituut Clingendael deelt deze inschatting. „Men gaat al uit van de oplossing, maar er is een fundamenteel probleem”, zegt hij. „Het conflict verslechtert door dagelijkse grootschalige mensenrechtenschendingen, met name door Israël.”

Het alleen benoemen van een eindresultaat is „een excuus” geworden om die schendingen te negeren, zegt hij.

Voor wie begaan is met het Palestijnse recht op zelfbeschikking, ziet hij, wringt het dat landen als Nederland sinds de Russische inval in Oekraïne zwaaien met het internationaal recht, terwijl dat recht in het conflict tussen Israël en Palestina van secundair belang lijkt.

„Israël bezet toch ook land en breidt de bezetting uit middels nederzettingenpolitiek, waarbij kolonisten geweld tegen Palestijnen niet schuwen? Het land lapt VN-resoluties aan de laars, zonder noemenswaardige consequenties. En voor Palestijnen onder Israëlisch bewind gelden andere rechten en plichten dan voor Israëliërs”, aldus Van Veen. Palestijnen worden beperkt in hun bewegingsvrijheid en onderworpen aan gedwongen huisuitzettingen. (...)

De Tweede Kamer, zegt Malcontent, heeft altijd een pro-Israëlische meerderheid gehad, op dit moment aangevoerd door partijen als VVD, PVV, ChristenUnie en de SGP, waarbij de veiligheid van Israël boven de schending van Palestijnse rechten wordt geplaatst. (...)

[P]olitici, vertegenwoordigers en diplomaten van landen die Israël steunen, aldus Van Veen, zijn „medeplichtig aan de bezetting” van Palestijnse gebieden. Nederland is een van die landen. (...)

In april 2021, Van der Woude zit dan nog in Ramallah, publiceert Human Rights Watch een rapport waarin wordt gesteld dat Israël op de bezette Westelijke Jordaanoever een apartheidsregime voert tegenover de Palestijnse bevolking. Enkele maanden daarvoor concludeerden de Israëlische mensenrechtenorganisaties B’Tselem en Yesh Din Israël hetzelfde. (...)

In de politiek, diplomatie en media bestaat de reflex op het Israël-Palestina-dossier ‘gebalanceerd’ te communiceren. „Als je iets berispends zegt over de ene kant, dan moet je ook iets berispends zeggen over de andere kant”, vat Van der Woude samen. Maar dat is „balans in heel enge zin”. Ze hoorde iemand eens zeggen „We don’t want balance, we want fair.” (...)

In juni stelde hij voor de internationale mensenrechten veel sterker als uitgangspunt te nemen voor concrete acties. Dit betekent dat mensenrechtenschenders ter verantwoording geroepen kunnen worden, met bijvoorbeeld sancties. (...)

Nederland kan het Europese debat beïnvloeden door een harder standpunt in te nemen, net als Zweden en Ierland. Zweden heeft als enige in de EU Palestina formeel als staat erkend en de Ieren „weten hoe het voelt om bezet te zijn”. (...)

Mocht daar geen politieke ruimte voor zijn, dan kan de Nederlandse regering „de echte intentie” uitspreken. Van der Woude: „Kijk dit moeilijke punt in de ogen en zeg ‘in dit geval gaat onze relatie met Israël boven de mensenrechten’. Het is niet leuk om te zeggen, maar het is wel wat we in de praktijk doen.”

Hele artikel

> Meer over de vreselijke schandvlek Palestina

Tags: #nederlands #israel #palestina #palestijnen #bezette_gebieden #gaza #westbank #kolonisten #leger #onderdrukking #mensenrechten #midden-oosten #illegale_nederzettingen #discriminatie #apartheid #amnesty #amnesty_international #human_rights_watch #Yesh_Din_Israël #vn #vn-resoluties #sancties #media #nieuws #nieuwsselectie #journalist #journalistiek #vs #verenigde_staten #biden #eu #europese_unie #oost-jeruzalem #westelijke_jordaanoever #bezette_gebieden #nederzettingen #kolonisten #BTselem #OCHA_oPt #vn #verenigde_naties #tweestatenoplossing #gaza

In de laatste Britse kolonie kon je in 1973 nog als een beest worden gedeporteerd

NRC

Kolonialisme - In zijn nieuwe boek vertelt Philippe Sands de boeiende geschiedenis van de strijd om zelfbeschikking van de inwoners van de Chagos-archipel, de laatste Britse kolonie. (...)

De laatste kolonie, heet het boek dat de Brit Philippe Sands schreef over de Chagos-archipel. Het is geen verhaal dat het grote publiek zal kennen, maar één van de eilanden doet waarschijnlijk wel een belletje rinkelen: Diego Garcia. De Amerikanen hebben er een grote luchtmacht- en marinebasis die onder andere werd gebruikt in de oorlog tegen Irak. Later kwam Diego Garcia ook in het nieuws als vermoedelijke black site van de CIA, voor het verhoren en mogelijk martelen van terreurverdachten. (...)

De laatste kolonie is een ogenschijnlijk ‘klein’ verhaal. Het gaat over de strijd van de 1500 gedeporteerde bewoners van de Chagos-archipel om te mogen terugkeren naar hun geboortegrond. Maar Sands verbindt dat verhaal listig met internationale rechtszaken en verdragen, waardoor het zich ook laat lezen als een geschiedenis van het recht op zelfbeschikking van volkeren – een principe dat centraal staat in vrijwel elk naoorlogs conflict, zoals ook nu weer in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.

De Chagos-archipel was onderdeel van de Britse kolonie Mauritius, ook al ligt de eilandengroep daar zo’n 2000 kilometer vandaan. Voordat de Britten instemden met de onafhankelijkheid van Mauritius in 1968, maakten ze de Chagos-archipel los van het Afrikaanse eiland. In feite creëerden ze daarmee een nieuwe kolonie – vandaar de titel van het boek, De laatste kolonie. (...) De kleine eilandjes waren onderdeel van een groot geopolitiek spel: eind jaren vijftig, de Koude Oorlog was in volle gang, begonnen de Amerikanen plannen te maken voor militaire bases overal in de wereld. Daarbij lieten ze ook hun ogen vallen op onbeduidende atollen als Diego Garcia. De Britten wilden hun bondgenoot ter wille zijn, en stelden het eiland gratis ter beschikking. De Mauritiaanse leiders werd voorgehouden dat hun onafhankelijkheid in gevaar was als ze niet meewerkten aan het plan. De internationale gemeenschap werd verteld dat de eilanden geen permanente bewoners hadden – een leugen.

Aan die bewoners werd niks gevraagd. (...)

De Amerikanen legden een landingsbaan aan. Camp Justice werd de basis genoemd, ‘zonder enige ironie’ merkt Philippe Sands op. Ironisch is wel: juist de Britten en de Amerikanen stonden aan de basis van moderne ideeën over zelfbeschikkingsrecht voor volkeren. (...)

Aan de hand van een aantal concrete zaken (over Zuid-Afrika dat het internationale recht schond in Namibië, de VS in Nicaragua en Rusland in Georgië) legt Sands uit hoe de tijd langzaam rijp werd voor een zaak over de Chagos-archipel bij het Internationaal Gerechtshof. (...)

Mauritius wint de zaak, en vervolgens nemen de VN een resolutie aan waarin staat dat Chagos ‘een integraal deel’ van Mauritius is en dat de hervestiging van Chagossianen ‘een kwestie van urgentie’ is. Alleen: Groot-Brittannië weigert tot op de dag van vandaag om daar gehoor aan te geven. (...) ‘Terwijl Groot-Brittannië klaagt over de illegale bezetting van Rusland in Oekraïne bezet het zelf nog altijd illegaal een deel van Afrika.’

Hele artikel

> Zie ook: Laat de Chagossians terugkeren naar Diego Garcia (mijn blog)

Diego Garcia, het grootste eiland van de Chagos-archipel, waar de Amerikanen een grote militaire basis hebben. Foto Getty Images.

Tags: #diego_garcia #imperium #koloniaal #kolonie #kolonialisme #dekolonisatie #mauritius #mensenrechten #militaire_basis #us #united_kingdom #verenigd_koninkrijk #verenigde_staten #vs #koloniale_geschiedenis #Atlantisch_Handvest #handvest_van_de_Verenigde_Naties #handvest_van_het_oorlogstribunaal_in_Neurenberg #verenigde_naties #volkenrecht #zelfbeschikking

Als we ons niet snel losmaken van China, betalen we straks een hoge prijs

NRC

China-VS - Het conflict met China zal verharden. Laat ‘Oekraïne’ een les zijn. Nederland moet de economische relaties met China snel afbouwen, betoogt Jonathan Holslag.

We hebben de gevolgen van de Russische invasie in Oekraïne nog niet verteerd, of we worden geconfronteerd met snel verslechterende relaties tussen China en de Verenigde Staten. Het bezoek van Nancy Pelosi aan Taiwan bevestigt wat beide partijen al weten: hun belangen zijn aan het einde van de rit onverzoenbaar en een gewapende aanvaring tussen de twee wordt steeds waarschijnlijker. Open handelsnaties als Nederland moeten zich met de recente lessen uit de Oekraïne-crisis sneller voorbereiden op die nieuwe geopolitieke realiteit. (...)

Zelfs enkele China-specialisten die ik al jaren kende als gematigde stemmen in het beleid klonken nu bijna als onheilsprofeten. Allen beschouwden ze economische oorlog als onvermijdelijk en een militair conflict als waarschijnlijk.

Idem aan Chinese zijde. (...)

In Taiwan komen verschillende verhaallijnen samen. Het is een cruciale plek in het geopolitieke schaakspel in de Stille Oceaan, een onzinkbaar vliegdekschip. Als China Taiwan ooit inpalmt ligt de weg naar de Stille Oceaan helemaal open. Taiwan is tevens een ideologisch brandpunt. Zeker na de brute machtsovername in Hongkong speelt Taiwan zijn positie als democratisch bastion uit in Washington. Dat laatste bepaalt ook mee dat Taiwan belangrijk is voor de diplomatieke geloofwaardigheid van Amerika. Als Amerika Taiwan laat vallen, verliest het de geloofwaardigheid bij alle belangrijke bondgenoten in de regio. (...)

Op langere termijn zal het conflict verharden. Zowel voor Xi Jinping, die aankijkt tegen aanzienlijke economische uitdagingen, als voor de kandidaten in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024, zal het conflict worden uitgespeeld voor binnenlandse doeleinden. (...)

Voor Europa zijn de gevolgen immens. Europa wil koste wat het kost de lijnen met China open houden. „China is een veel belangrijkere handelspartner dan Rusland”, opperde een hoge ambtenaar van de Europese Commissie recent. Grote bedrijven hebben veel meer in China geïnvesteerd dan in Rusland en zijn voor hun bevoorrading ook veel meer van China afhankelijk. (...)

We moeten onze economische afhankelijkheden van China sneller afbouwen, of de prijs dreigt de komende jaren nog veel hoger te worden. (...)

Er is crisisberaad nodig om sneller alternatieve markten te vinden voor China (...) een grondstoffenbeleid dat de buitenlandse aanvoer zoveel mogelijk spreidt, Europese bronnen aanboort en vooral veel meer inzet op hergebruik.

Uiteraard willen velen liefst terug naar de tijd van de globalisering met zijn lage prijzen en wereldwijde openheid. Maar die komt niet terug. Het economisch nationalisme wint overal snel terrein. (...)

Hele artikel

Foto Ritchie B. Tongo/EPA

Tags: #nederlands #geopolitiek #china #vs #verenigde_staten #eu #europese_unie #taiwan #grondstoffen #economisch_nationalisme #toeleveranciers #handelsoorlog #handel #wereldhandel #economie

Niets is zo zwart-wit als complotdenkers menen, maar een feit is dat de gevestigde media (maistream media) vaak een sterke neiging hebben de macht te volgen.

Amerikaanse regionale krant zet landelijke media in hun hemd

Villamedia

Diverse Amerikaanse media staan in hun hemd, nadat ze een abortuszaak rond een tienjarige wegwuifden als wel érg toevallig, gezien het recente besluit van het Amerikaanse Hooggerechtshof om landelijk recht op abortus in te trekken. Klein probleem: het is echt gebeurd en werd alleen bevestigd door een regionale krant. (...)

Recent deed een verhaal de ronde dat een tienjarig meisje uit Ohio zwanger was geraakt van haar verkrachter. Ze kon in Ohio geen abortus ondergaan en moest uitwijken naar Indiana voor de procedure. Zo’n gruwelijk verhaal kwam wel érg gelegen, vonden conservatieve media - zeker nadat president Biden erover sprak.

Zakenkrant Wall Street Journal publiceerde woensdag een redactioneel onder de kop “Een abortusverhaal dat te goed was om te bevestigen” en noemde de het verhaal van een zwangere tienjarige fanicful. Verzonnen, kortom.

Opmerkelijk is dat de Dave Yost, nota bene de procureur-generaal van de staat Ohio, eerder deze week op Fox News verklaarde dat er “geen flinter” bewijs zou zijn van de zaak. “Het ligt meer voor de hand dat dit een verzinsel is”, aldus Yost.

Tot woensdag een 27-jarige verdachte uit Columbus werd voorgeleid in de zaak, nadat hij dinsdag werd opgepakt. (...)

Bethany Bruner was voor regionale krant The Columbus Dispatch aanwezig bij de voorgeleiding. “Ik was de enige verslaggever in de zaal.” (...)

Hele artikel

> Zie ook: Arrestatie in zaak verkrachting 10-jarig meisje in VS (NOS Nieuws)

> Zie ook: Ik dacht dat ik met The Handmaid’s Tale fictie had geschreven. Het Amerikaanse Hooggerechtshof maakt er werkelijkheid van. (Margaret Atwood in De Volkskrant)

Demonstranten in Cincinnati, Ohio gingen eind juni de straat op om te demonstreren tegen het verdwijnen van abortusrechten | Jason Whitman / NurPhoto.

Tags: #nederlands #media #pers #regionale_media #mainstream_media #journalist #journalistiek #vs #verenigde_staten #abortus #abortusrechten #recht_op_abortus #hooggerechtshof #vrouwenrechten #reproductieve_rechten

Geen deal met Iran brengt oorlog dichtbij

NRC

Iran - Terwijl de onderhandelingen tussen de VS en Iran voor een nieuw nucleair akkoord zijn vastgelopen speelt Israël met vuur, ziet Carolien Roelants.

(...) Het is nog altijd theoretisch mogelijk dat Iran en de Verenigde Staten tot een vergelijk komen over herstel van het nucleaire akkoord waaronder Washington terugkeert in het zogeheten Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) en het bewind in Teheran het weer gaat naleven. Maar meer dan over de eventuele wederzijdse concessies die nog mogelijk zouden zijn, wordt er nu openlijk gespeculeerd over een Plan B als de onderhandelingen definitief mislukken. Plan B reikt van nog méér sancties tegen Iran dan er al van kracht zijn, tot en met militair geweld om het Iraanse nucleaire programma uit te schakelen. Israëlische leiders gaan zeer ver in hun pleidooi voor dergelijke, liefst Amerikaanse maar als het moet eigen militaire actie.

Toenmalig Israëlisch premier Netanyahu oefende zware druk op president Trump uit om in 2018 uit het JCPOA te stappen. (...)

[JCPOA] diende om een Iraanse kernbom te voorkomen. In ruil daarvoor werden de sancties ingetrokken die Iraanse olie-export en in het algemeen zaken doen met de islamitische republiek verboden. (...)

In zijn verkiezingscampagne beloofde de latere president Biden in 2020 dat hij de VS zou terugvoeren in het JCPOA. Iran was intussen begonnen stapsgewijs het akkoord te schenden. (...) Zodra de VS in het akkoord zouden terugkeren en de sancties opheffen, zou Iran al zijn schendingen terugdraaien, beloofde het.

Het is niet duidelijk waarom dit niet is gelukt. (...) Met de midterms in aantocht is zo goed als elke Amerikaanse concessie uitgesloten aan Iran dat zowel bij Democraten als Republikeinen geldt als macht van het kwaad en als serieuze bedreiging voor bondgenoot Israël.

Is Iran inderdaad zo’n serieuze bedreiging? Ja, het beschikt over ballistische raketten en doeltreffende drones en kruisraketten. (...) Maar nauwelijks een luchtmacht, laat staan de moderne Amerikaanse en Europese wapens waarmee de regio zit volgestopt. En de CIA heeft onlangs nog verklaard dat Iran inderdaad géén atoomwapenprogramma heeft. Israël daarentegen bezit niet alleen die modernste westerse wapens maar staat daarnaast bekend als belangrijke nucleaire wapenmacht.

Israël heeft al lang geleden besloten nooit te zullen accepteren dat zijn vijanden over kernwapens beschikken. (...) Inmiddels heeft het meer dan 400 aanvallen uitgevoerd op Iraanse posten en die van hun bondgenoten in Syrië. In Iran zelf zijn in dienst van Israël verscheidene atoomwetenschappers en belangrijke militairen vermoord, en ook nucleaire en andere militaire installaties gesaboteerd. (...)

Het is natuurlijk mogelijk dat de Israëlische dreigementen, militaire oefeningen en tot dusverre relatief beperkte aanvalsacties zijn bedoeld om Iran te intimideren en af te schrikken van een kernwapenprogramma. Het is zeer te hopen. Want ga maar na wat de consequenties zouden kunnen zijn van een daadwerkelijke Israëlische aanval op de Iraanse atoominstallaties. (...)

Naast de oorlog aan de oostzijde van Europa, een oorlog ten zuidoosten. Een verschrikkelijke gedachte.

Hele artikel

Iraanse vrouw loopt langs een muurschildering in Teheran. Foto Abedin Taherkenareh.

Tags: #nederlands #iran #israel #vs #verenigde_staten #nucleair_akkoord #Joint_Comprehensive_Plan_of_Action #JCPOA #kernwapens #sancties

‘Poetins invasie is het begin van een nieuwe Koude Oorlog’

NRC

Poetin wil van Rusland een machtsblok maken tussen China en de Verenigde Staten, zegt Velina Tchakarova, die zijn strategie bestudeert. En Europa is niet klaar voor die nieuwe wereldorde.

“Wij hebben de afgelopen drie decennia in een soort interbellum geleefd. Een interbellum tussen twee Koude Oorlogen. De Russische invasie in Oekraïne luidt het einde in van deze tussenperiode, die begon met de val van de Muur in 1989. Die invasie was president Poetins startschot van de tweede Koude Oorlog. Daarom komt er in Oekraïne voorlopig geen vrede, vrees ik, omdat Poetins plannen met Oekraïne niet alleen maar om Oekraïne draaien, maar deel uitmaken van een veel grotere, geopolitieke strategie van het Kremlin.” (...)

Wat wil Poetin precies?

„Hij heeft drie doelen. Die hangen nauw met elkaar samen. Ten eerste wil hij Oekraïne, dat de afgelopen decennia economisch, cultureel en politiek van Rusland is afgedreven, weer tegen Rusland aan trekken. Een soeverein Oekraïne kan hij niet tolereren. Het verhaal dat hij Oekraïne binnenviel om de expansie van de NAVO te stoppen, is onzin.” (...)

„Wat hem meer dwarszit, is de Europese integratie. Hij annexeerde de Krim en viel de Donbas binnen in 2014 vanwege het associatieakkoord met de EU. Poetins Euraziatische Economische Unie met Wit-Rusland en Kazachstan is een pure kopie van de Europese interne markt.” (...)

“[T]oen de snelle oorlog mislukte, is Poetin overgeschakeld op een lange oorlog. Hij wil Oekraïne koste wat het kost hebben, platgebrand of niet.”

“Waarom? Daar komen zijn twee andere doelen in beeld. Zijn tweede doel is om de internationale status quo kapot te maken. Hij lapt alle verdragen, afspraken en het internationaal recht aan zijn laars. Hij gooit de bestaande wereldorde omver, om plaats te maken voor een nieuwe orde die hem beter uitkomt. In die zin voert hij eigenlijk oorlog tegen óns.” (...)

“Europa heeft twee opties in Oekraïne: oorlog of vrede. Poetins opties zijn anders: een korte of een lange oorlog.” (...)

“Wat Poetin verder goed gezien heeft, is dat de EU-lidstaten allemaal verschillende belangen hebben en dat er op den duur scheuringen komen in de EU. Hoe meer hij dat grote Europese blok uiteen speelt, hoe beter voor hem. Zo komt hij waar hij wezen wil.” (...)

“[D]e eerste scheurtjes in de EU verschijnen. Kijk naar Hongarije en het gedoe met het olie-embargo. Als Poetin meer Oekraïense steden verovert, een eenzijdig staakt-het-vuren afkondigt en onderhandelingen aanbiedt, denk ik dat een aantal Europese landen en de VS de druk op Oekraïne opvoeren om daarop in te gaan. Oekraïne staat er niet florissant voor. En als de halve wereld honger lijdt vanwege Russische voedselblokkades, moet ik nog zien dat Europa nee zegt tegen onderhandelingen.”

Wat is Poetins derde doel?

“Dat is om als blok, met Wit-Rusland en Oekraïne, Amerika en China tegen elkaar uit te spelen en zo tussen die twee een machtsfactor te worden. Hij rekent niet echt op een vriendschapspact met een van hen, maar wel op het feit dat de ene supermacht het vreselijk vindt als de andere Rusland aan zijn kant heeft.” (...)

“Poetin kan op elk moment een staakt-het-vuren afkondigen en dat thuis als overwinning verkopen: hij heeft grond en steden veroverd en de Krim uit zijn isolement gehaald. Daarna kan hij de oorlog een poosje stoppen, om de komende winter energieleveranties als wapen te gebruiken, zijn troepen te hergroeperen, en dan op een dag elders in Oekraïne opnieuw te beginnen met vechten. Dit is pas het begin. De oorlog is nog lang niet afgelopen. Poetin vecht op zijn eigen voorwaarden.” (...)

“De wereldorde wordt langzaam weer bipolair. Er zijn twee supermachten: de VS met een zogeheten ‘Anglosfeer’ eromheen, en de ‘DragonBear’ – China dat zorgt dat het niet gehinderd wordt door Rusland. China en de VS worden steeds verder van elkaar losgekoppeld, op financieel, economisch en monetair gebied. De spanning tussen China en India loopt intussen op, en kan later dit jaar zelfs ontploffen. De VS zullen zich steeds meer uit West-Azië terugtrekken, en later wellicht ook uit Europa, om zich te concentreren op Zuidoost-Azië. Ten slotte zien we kleinere, regionale machten opkomen die proberen niet te kiezen tussen China en de VS.” (...)

“Europa zou zich verdorie zorgen moeten maken. Ik zie veel verontwaardiging over Oekraïne, maar over de geopolitieke implicaties wordt niet genoeg nagedacht, behalve in een land als Polen, waar ze denken: wij zijn de volgende.” (...)

“De NAVO is terug van weggeweest. We wanen ons weer even veilig. Maar wat als over twee jaar een Republikein president van Amerika wordt die er weinig voor voelt Europa te verdedigen? Dat is een vrij realistisch scenario. We moeten veel harder trekken aan echt Europese defensie en veiligheid. Europa is niet klaar voor de nieuwe wereldorde. Niemand is daar klaar voor. Alleen Rusland.”

Hele artikel

Tags: #nederlands #rusland #china #vs #verenigde_staten #oekraine #europa #europese_unie #navo #nato #koude_oorlog #geopolitiek

“Het belangrijkste taboe van na 1945, dat bevolkingsgroepen (lees: minderheden) niet deel mogen uitmaken van een politiek steekspel noch collectief in staat van beschuldiging moeten worden gesteld, brokkelde vooral in West-Europa snel af.”

9/11 en Afghanistan: we wilden het niet weten

NRC

Terrorisme - De aanslagen van 9/11 waren gruwelijk, de reactie van het Westen daarop was mogelijk nog destructiever, schrijft Arnon Grunberg. Die heeft niet alleen geleid tot burgeroorlogen in Afghanistan en Irak, maar heeft ook de sociale vrede in het Westen ondermijnd. (...)

De schok in het Westen dat men niet immuun was voor aanslagen was immens. Lang hadden de meeste westerlingen geloofd dat sneuvelen bij aanslagen iets was voor inwoners van Sri Lanka, Peru, Israël of Pakistan, heel misschien voor een Europeaan die zo dom was in Belfast te wonen of in het Baskenland, maar niet voor de waarlijk verlichte Europeaan of Amerikaan in New York, Berlijn en Parijs. (...)

Het is goed te onthouden dat van mensenrechten, scholen voor meisjes en ‘nation building’ op dat moment geen sprake was. Al die nobele doelen en vrome wensen kwamen er pas bij toen Amerika, George W. Bush en zijn neocons, hun interesse in Afghanistan hadden verloren en zich obsessief bezig waren gaan houden met Irak, maar een ruime Amerikaanse troepenmacht in Afghanistan wensten te behouden om strategische redenen, die vooral met Iran en Rusland te maken hadden. (...)

Het belangrijkste taboe van na 1945, dat bevolkingsgroepen (lees: minderheden) niet deel mogen uitmaken van een politiek steekspel noch collectief in staat van beschuldiging moeten worden gesteld, brokkelde vooral in West-Europa snel af. De moslim moest bewijzen dat hij geen moslim was om een goede burger te zijn, maar als hij er werkelijk in slaagde zo goed als onzichtbaar te zijn kreeg hij het verwijt een ‘sleeper’ te zijn; uiteindelijk lag zijn loyaliteit niet bij het land waar hij woonde. Om niet helemaal als een ouderwetse kruisridder over te komen spraken zij die zich bekommerden om hun reputatie liever over de politieke islam om ten minste de theoretische mogelijkheid open te laten dat men moslim én fatsoenlijk kon zijn. Bush had weliswaar gezegd dat Amerika niet in oorlog was met de islam, maar zeker in Europa zagen velen dat anders. (...)

De gevolgen van de strijd tegen de ‘as van het kwaad’, althans sommige leden ervan, werden zichtbaar met de opkomst van Islamitische Staat. Mede dankzij de desastreuze beslissing om na de Amerikaanse inval in Irak in 2003 het leger van Saddam te ontmantelen kon IS ontstaan. Onder Saddam was de soennitische minderheid bevoordeeld; nogal wat officieren uit Saddams leger zagen hun privileges verdampen en besloten hun heil bij IS te zoeken. (...)

Net zo’n grote fout als de ontmanteling van Saddams leger was de beslissing om tijdens de Bonn-conferentie, eind 2001, waar het Westen Karzai in het zadel hielp, de Taliban geen zetel te geven. De les van Versailles, die in 1945 nog in het geheugen stond gegrift, was vergeten. (...)

Dat de vijanden van de Taliban, bijvoorbeeld de Noordelijke Alliantie die in 2001 samen met de VS streed en bestond uit Tadzjieken, Oezbeken en de Hazara-minderheid, wezenlijk andere ideeën erop nahouden over vrouwen en mensenrechten dan de Taliban is overigens kortzichtig.

Toen Trump in 2020 in Doha een ‘vredesakkoord’ met de Taliban tekende, was alle deemoed uit de Taliban verdwenen, het was Amerika dat in het zand moest bijten. (...)

Het kan niet genoeg worden benadrukt dat er nooit oorlog is gevoerd voor mensenrechten, scholen voor meisjes en dergelijke. Zelfs de Tweede Wereldoorlog is niet gevoerd omdat het Derde Rijk zich schuldig maakte aan massamoord; was dat wel zo geweest dan had het Westen wel strijd gevoerd tegen Stalin. (...)

Vergeleken met de Vietnamoorlog lijkt de twintigjarige oorlog in Afghanistan minder bloederig, maar een uitstekend stuk van Anand Gopal in The New Yorker stelt dat in de provincie Helmand vrijwel elke familie tien tot twaalf burgerdoden te betreuren had. De Amerikanen en hun westerse bondgenoten werkten samen met voormalige vijanden van de Taliban die vaak nog gewelddadiger en extremer waren dan de Taliban zelf en wier voornaamste interesse het veilig stellen van winstgevende projecten was, tolheffing en beveiliging. (...)

Biden zal Obama’s strategie in de eeuwige strijd tegen terrorisme volgen: drones. Met programma’s als Pegasus, van het Israëlische bedrijf NSO Group, die de smartphone van een individu doorlicht en daarmee dieper in zijn wereld en die van zijn omgeving binnendringt dan welke psycholoog ook zou kunnen, kom je een eind. (...)

Tot slot: natuurlijk heeft het Westen verplichtingen ten aanzien van Afghanen die voor westerse organisaties hebben gewerkt, maar toen op Twitter een journalist schreef dat ‘zijn’ tolk was gered moest ik denken aan een opmerking van Hannah Arendt in Eichmann in Jeruzalem. Himmler schijnt te hebben gezegd dat iedere Duitser wel één goede Jood kende, de rest waren natuurlijk varkens. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Overwinning noch vrede

De Amerikaanse president George W. Bush spreekt reddingswerkers en andere hulpverleners toe op Ground Zero in New York, 14 september 2001. Foto Eric Draper / White House / Getty Images.

Tags: #nederlands #guantanamo #war_on_terror #rechtsstaat #rechtsorde #martelingen #eerlijk_proces #mensenrechten #terrorisme #terrorismebestdrijding #privacy #vrijheid_van_meningsuiting #radicalisering #burgerslachtoffers #droneaanval #dronebombardement #vs #verenigde_staten #europa #eu #europese_unie #obama #bush #9-11 #trump #boeken #populisme #fortuyn #wilders #pvv #fvd #baudet

Twintig jaar na 9/11: Amerika en de wereld

Overwinning noch vrede

De Groene Amsterdammer

Na 9/11 begon de jacht op de buitenlandse vijanden van Amerika. Maar ook vermeende interne vijanden hielden het land in de greep. Uiteindelijk vrat dat vijanddenken het land van binnen op.

Op donderdag 13 september 2001, kort nadat met twee gekaapte vliegtuigen de torens van het World Trade Center in New York waren verwoest, kwam in Washington het Congres bijeen om te stemmen over een wetsvoorstel dat het fundament zou leggen onder een nieuw tijdperk. (...)

[President George W. Bush:] ‘Deze aanvallen moeten beantwoord worden en de wereld moet bevrijd worden van het kwaad.’ Het wetsvoorstel waarmee dit messianistische doel gediend werd, was in elkaar gezet met dezelfde haast waarmee Amerika na 9/11 haar conclusies trok.

De ‘Authorization for the use of Military Force’ noemde geen specifieke doelwitten en schreef geen specifieke maatregelen voor. Hij gaf het Witte Huis toestemming om naar eigen inzicht geweld toe te passen tegen ‘landen, individuen en organisaties’ om zo ‘toekomstige terroristische aanvallen op de VS te voorkomen’. Deze autorisatie was niet aan tijd gebonden. (...)

Toen de steun van het Congres binnen was, verruimde de regering-Bush de interpretatie van haar bevoegdheden nog verder. Het ministerie van Justitie oordeelde dat de wet ook preventief kon worden toegepast, ongeacht of de doelwitten ‘direct verbonden kunnen worden aan de terroristische incidenten van 11 september’. (...)

Hoe Amerika een land werd waar iedere tegenstelling wordt uitvergroot tot een conflict tussen vriend en vijand is een geschiedenis die wordt verteld in Reign of Terror: How the 9/11 Era Destabilized America and Led to Donald Trump. In dat boek laat journalist Spencer Ackerman zien hoe de strijd tegen een vaag gedefinieerd doel – ‘terreur’ – destructieve impulsen in Amerika zelf naar boven haalde. De niet-witte buitenwereld werd een gebied van vijandige primitieve beschavingen die, zoals Bush het formuleerde en menige conservatief het herhaalde, ‘onze vrijheden haten’. Wie binnen Amerika vanwege achternaam of aangezicht met die buitenwereld in verband kon worden gebracht, was bij voorbaat verdacht en liep het risico te worden opgeslokt door Amerika’s uitdijende veiligheids- en surveillance-apparaat. (...)

Obama’s grote doel was de strijd meer ‘humaan’ maken, zo laat historicus en rechtswetenschapper Samuel Moyn zien in Humane: How the United States Abandoned Peace and Reinvented War. Dat kwam neer op het verplaatsen van het zwaartepunt van ‘boots on the ground’ naar aanvallen die op afstand werden uitgevoerd met vliegtuigen en drones. De wens was de oorlog preciezer en daarmee op een of andere manier netter te maken, voor partijen aan beide kanten van het vizier.

Moyn, een bekend scepticus over de nobele doelen waarmee het Westen zijn buitenlandse interventies omkleedde, komt tot de conclusie dat Obama de oorlog tegen Amerika’s vijanden juist nog een niet weg te denken onderdeel van de samenleving maakte. (...)

Trump breidde het strijdtoneel ook uit. Op voorspraak van hoge militairen die hij had benoemd – overwegend veteranen uit de beginfase van de war on terror – wees hij Jemen en Somalië aan als gebieden van ‘actieve vijandige dreiging’. (...)

Op het gebied van de buitenlandse oorlogen verschilde Trump kortom niet veel van zijn voorgangers. De grote politieke innovatie van het trumpisme was het uitbuiten van de angst dat Amerika’s vijanden zich binnen de landsgrenzen bevonden. (...)

Toen hij eenmaal president was, bleek dat het aanwakkeren van het vijandbeeld een uitgekiende strategie was om kiezers bij de les te houden. Vier jaar lang presenteerde Trump zichzelf als een leider die Amerika niet alleen behoedde voor buitenlands gevaar maar die ook vocht tegen een ‘deep state’ die hem het werk onmogelijk probeerde te maken. (...)

Oppositie, maatschappelijke tegenbewegingen en Republikeinen die onvoldoende klapten voor Trumps maga-retoriek werden ook direct als vijand aangemerkt. De Black Lives Matter-beweging was volgens de Trump-coterie een ‘terroristische organisatie’. (...)

Oppositie, maatschappelijke tegenbewegingen en Republikeinen die onvoldoende klapten voor Trumps maga-retoriek werden ook direct als vijand aangemerkt. De Black Lives Matter-beweging was volgens de Trump-coterie een ‘terroristische organisatie’. (...)

De volgende generatie uiterst rechts klom naar boven op basis van dezelfde agenda: het Westen wordt bedreigd, door buitenlanders van kleur, en van binnen door elites die de grenzen te weinig gesloten houden. (...)

Het vernuft en tegelijk de tragiek van het vijanddenken waaraan Amerika, en in haar kielzog andere democratieën, zich na 11 september 2001 overgaf is dat er geen definitief einde bestaat. De vijand is ‘terreur’, een amorf verschijnsel waarvan overal nieuwe kiemen kunnen worden ontwaard en dat permanente waakzaamheid vereist. (...)

Wie strijdt tegen een eeuwige vijand kan nooit winnen. (...)

In het Congres in Washington geeft Barbara Lee, twintig jaar geleden de enige die voorzag dat de war on terror eindeloos zou duren, momenteel leiding aan een moeizame poging de geweldsautorisaties die het Witte Huis de afgelopen decennia verworven heeft weer in te trekken. De kans op een politieke meerderheid hiervoor is klein. De missie in Afghanistan mag dan zijn opgedoekt, de airstrikes gaan door, afgelopen zomer tegen militanten van Al-Shabaab in Somalië, na de aanslag op het vliegveld in Kabul tegen isis-k in Afghanistan. Bidens regering is gevuld met veel van dezelfde adviseurs die Obama dienden. ‘We moeten onze focus op counterterrorisme behouden’, schreef Biden in een artikel in het tijdschrift Foreign Affairs, waarin hij zijn kijk op de internationale politiek uit de doeken deed.

Nog veel lastiger is een ontsnapping aan het interne vijanddenken dat de VS in de greep houdt. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Reactie op 9/11 bracht geen veiligheid maar angst (NRC)

> Zie ook: Guantanamo Bay: twintig jaar buiten de rechtsorde (NRC)

Op de ferry tussen Staten Island en Manhattan, 18 september 2001 © Mario Tama / Getty Images

Tags: #nederlands #guantanamo #war_on_terror #rechtsstaat #rechtsorde #martelingen #eerlijk_proces #mensenrechten #terrorisme #terrorismebestdrijding #privacy #vrijheid_van_meningsuiting #radicalisering #burgerslachtoffers #droneaanval #dronebombardement #vs #verenigde_staten #europa #eu #europese_unie #obama #bush #9-11 #trump #boeken #populisme #fortuyn #wilders #pvv #fvd #baudet

‘Uit eigen ervaring weet ik nu dat wanneer je de VS tegen je hebt, je de hele wereld tegen je hebt’

NRC

‘The Mauritanian’ Mohamedou Ould Slahi zat veertien jaar in Guantánamo Bay. Het boek dat hij daarover schreef is verfilmd. Hij is nooit aangeklaagd of berecht. „Mijn ondervragers volgden de wetten van de rechtsstaat niet meer.” (...)

Waarom denkt u dat de VS de gedetineerden zijn gaan martelen, terwijl het onbetrouwbare verklaringen oplevert en het bewijs ontoelaatbaar is in de rechtszaal? Dat wisten de Amerikanen toen ook. Was het wraak?

„Ik herinner me dat George W. Bush zei dat Al-Qaida met de aanslagen op het World Trade Center de Amerikaanse leefstijl heeft aangevallen. Een leefstijl die Amerika nooit zal opgeven. En dat is best ironisch, want het eerste wat Amerika deed na 11 september, was de regels van de rechtsstaat negeren. De president van Amerika opende Guantánamo Bay én alle Arabieren en moslims werden buiten de rechtsstaat geplaatst. Beangstigend. De VS veranderden van een vrij, democratisch land in een fascistisch regime. Amerika werd extreem nationalistisch.” (...)

“Hiermee wakkerden ze het extremisme in mijn deel van de wereld alleen maar aan. Die fundamentalisten konden zeggen: we zeiden toch al dat die VS de vijand zijn. Door niet te zeggen dat de VS in een extreem bewind veranderden, verraadden Europeanen uiteindelijk ook de Amerikaanse bevolking. Terwijl de VS de Europeanen wel van de nazi’s redden.” (...)

Hele artikel

> Zie ook: Reactie op 9/11 bracht geen veiligheid maar angst (NRC)

> Zie ook: Guantanamo Bay: twintig jaar buiten de rechtsorde (NRC)

Tags: #nederlands #guantanamo #war_on_terror #rechtsstaat #rechtsorde #martelingen #eerlijk_proces #mensenrechten #terrorisme #terrorismebestdrijding #privacy #vrijheid_van_meningsuiting #radicalisering #burgerslachtoffers #droneaanval #dronebombardement #vs #verenigde_staten #europa #eu #europese_unie