De ambtenaar die 40 jaar terug al de locaties met stikstofoverlast aanwees

NRC

Deze week: Lies Rookhuizen, de ambtenaar die veertig jaar terug al stikstofoverschotten in gemeenten vaststelde.
Ofwel: verdeeldheid over stikstof en het belang van waarheid en verzoening.

Het was de week waarin je zag dat de oorlog in Oekraïne is gedegradeerd tot Haags B-thema. Logisch leek het niet – maar het was niet te missen. (...)

Politici van alle gezindten toonden begrip voor boeren die geen afscheid willen nemen van het familiebedrijf dat hun ouders of grootouders vaak al runden.

Het klonk logisch, menselijk, maar het liet ook zien hoe gevoelig politici voor protest zijn. Want in debatten over andere mensen bepleit dezelfde Kamer al jaren dat burgers na baanverlies van beroep wisselen (‘van werk naar werk’) en zich daarvoor tot op late leeftijd bijscholen (‘een leven lang leren’). (...)

Het nam niet weg dat alle recente ophef over stikstofbeleid vooral politiek toneel was, of anders ondermaatse politiek. Want wie in Den Haag ‘overvallen’ werd, had zijn werk niet gedaan. (...)

Er verschenen [vorig jaar] twee studies geleid door oud-directeur-generaal Peter Heij van Landbouw. In het stuk uit mei stond dat landelijk stikstofbeleid „moet worden ondersteund met het gebiedsgericht terugdringen van relatief grote overschrijdingen”. In het stuk uit oktober werd deze aanpak verbreed naar „(Europese) normen en opgaven voor waterkwaliteit, bodem, klimaat en biodiversiteit”. (...)

En wat ook opviel: het verlangen bij landbouwvriendelijke Kamerleden om het stikstofvraagstuk te relativeren en de beleidsgeschiedenis te negeren. (...)

En zoals Kamerleden nu hopen op innovatie als uitweg voor hard ingrijpen, zo stuurden ze daar ook destijds op aan. Elke veehouder een mestboekhouding – het bleek „niet uitvoerbaar”. Een Landelijke Mestbank waarin mest werd verwerkt tot korrels. Ook mislukt. „Water uit mest halen is héél duur.”

Intussen werden de stikstofnormen opgerekt, met instemming van Brussel. (...)

„De sector vond altijd een nieuw geitenpaadje”, vertelde Henri Kruithof, in de periode 1993-2001 directeur voorlichting van Landbouw, later VVD-spindokter.

Politici van alle partijen deden eraan mee. (...)

Tegenstanders van ingrijpen vinden elkaar sindsdien in halve feiten. Ze zeggen: we hebben al zoveel stikstofuitstoot verminderd – en verzwijgen dat Nederland als Europees koploper nog ver boven de norm zit. Ze zeggen: het rekenmodel deugt niet – en verzwijgen dat het model veelvuldig met metingen is gevalideerd. Ze zeggen: boeren moeten weg voor woningen van migranten – en verzwijgen dat de bouw van een miljoen nieuwe woningen maximaal 1 procent van de bestaande landbouwgrond vergt, aldus Kamerlid Pieter Grinwis (CU) donderdag tegen zijn collega Van der Plas (BBB). (...)

Lies Rookhuizen zei: maar hou oog voor de boer. De innovaties die de politiek zo vaak als uitweg omarmde, zei ze, verrijkten de Rabobank en verarmde veehouders: meer schuld, hogere productiedruk, lagere prijzen.

En als we willen dat deze groep toch meewerkt aan de transitie „zou het goed zijn als mensen op hoog politiek en ambtelijk niveau openlijk erkennen wat er fout is gegaan”. (...)

Dit drama heeft mensen nodig die hun keuzes uitleggen, niet voor een heksenjacht of politiek gewin, maar als verklaring voor boeren, als markering van een nieuw begin. Om mythes te ontkrachten en een gezicht aan een ongemakkelijk verleden te geven.

Hele artikel

> Zie ook: Wat verdedigen de boeren van de Farmers Defence Force nu eigenlijk? (De Volkskrant)

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts

Wat verdedigen de boeren van de Farmers Defence Force nu eigenlijk?

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

(...) Deze boeren voelen zich gediscrimineerd door de aangekondigde stikstofmaatregelen, maak ik op uit een interview met Mark van den Oever, leider van de Farmers Defence Force. Hun standpunt: we zijn in de steek gelaten, we zijn vastberaden en we gaan niet meegeven. Maar, vraag ik me af, wat verdedigen de vooral-veehouders van deze Defence Force eigenlijk? (...)

Te bos en hei kunnen onderzoekers, en eigenlijk iedereen met werkende oogbollen, gewoon zien hoe de natuur lijdt. (...)

Het AD schetst op basis van gesprekken met wetenschappers een apocalyptisch toekomstbeeld. (...)

Verdedigen ze onze voedselvoorziening? Het is natuurlijk waar: boeren zorgen voor ons eten. Maar de manier waarop ze dat nu doen, is onhoudbaar. Om iets te noemen: in ons kleine landje, waar natuur en landbouw noodgedwongen bij elkaar op de lip zitten, produceren boeren voor zo’n 80 procent voor de export. Zo zijn we de grootste vleesexporteur van de EU. De veehouderij importeert het voer, exporteert de karbonaadjes, en de mest, plas en milieuschade – à 5,5 miljard euro per jaar – blijven hier. (...)

Journalist George Monbiot beschrijft hoe de internationale voedselmarkt in handen is van enkele grote, machtige spelers. (...)

Boeren worden ‘in de bankschroef gehouden’, vertelt boer Poppe Braam. ‘Producenten van kunstmest, bestrijdingsmiddelen en veevoeders houden een systeem in stand waarin boeren zoveel mogelijk voedsel voor weinig geld maken.’ Supermarkten idem. (...)

Terwijl zeker de kleinere boeren worstelen, zetten zuivel- en veevoergiganten als Royal A-ware en Royal de Heus miljarden om, lees ik in de NRC. (...)

Hoewel verder uitstel van stikstofmaatregelen eigenlijk niet in het belang is van de boer – het probleem verdwijnt niet, dus moet er dan later alleen maar drastischer worden ingegrepen – feliciteert ook Van den Oever zijn Farmers Defence Force met de ‘tijdswinst die we geboekt hebben’.

Wat deze boeren verdedigen? De status quo. Maar die is onverdedigbaar.

Hele artikel

Asha ten Broeke

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts

Toen het eerder deze maand over FDF ging

Tom-Jan Meeus (NRC)

(...) [D]rie weken terug, 2 juni, hadden deze twee een heel ander debat over FDF [Farmers Defence Force]. In de Kamer wees Van der Plas op een schikking die Justitie met FDF had gesloten. In een NCTV-dreigingsbeeld van mei 2020 was FDF genoemd („excessen boerenprotest voeden polarisatie”) en de boerenclub voelde zich onterecht als „extremistisch” neergezet. Na een terechtzitting kwamen partijen tot een schikking: volgens de NCTV is FDF niet extremistisch maar „activistisch”. In de Kamer waren Yesilgöz en Van der Plas het er volledig mee eens.

Pardon? Het jaar voorafgaande aan dat dreigingsbeeld deed FDF nogal van zich spreken. Na een compromis over stikstof in Brabant schreef de FDF-voorman najaar 2019: „Moeten we CDA-Statenleden in Brabant persoonlijk aanpakken na het verraad van 25 oktober?” December 2019 vergeleek hij de behandeling van boeren met de holocaust. Februari 2020 schortten premier Rutte en minister Schouten overleg met de landbouwsector op na een bedreigend bericht: „FDF zal niet toestaan dat we (-) door onze eigen mensen verraden worden.” (...)

Niet voor het eerst bleken politici blind voor de ware aard van FDF. Dus je wist eigenlijk al dat de minister en het Kamerlid na hun debat vanzelf te maken zouden krijgen met FDF-gedrag dat ze sinds 2019 konden kennen. Regeren is vooruitzien. Maar terugkijken wil ook wel eens helpen.

Hele artikel

> Zie ook: De bedrijven van Quote 500-families die het boerenprotest aanwakkeren (NRC)

Tom-Jan Meeus

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #fdf #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts

De bedrijven van Quote 500-families die het boerenprotest aanwakkeren

NRC

Haagse Invloeden - Deze week: agrobedrijven van vermogende families die meedelen in rijkssubsidies en het boerenprotest voeden. Ofwel: politieke moed versus minipolitiek, particulier eigenbelang versus nationaal natuurbelang. (...)

Het maakt het stikstofdossier een bepalend vraagstuk van deze tijd: politieke hoogspanning, nieuwe ordening van de openbare ruimte, en – het wordt vaak vergeten – een confrontatie tussen particulier grootkapitaal en de overheid.

Want hier spelen niet alleen belangen van boeren en hun trekkers, maar ook van relatief onbekende Quote 500-bedrijven die bereid zijn, gesteund door sommige Kamerleden, het gevecht tegen dreigend omzetverlies aan te gaan.

En er overigens nooit moeite mee hadden bij diezelfde overheid subsidie op te halen. (...)

Met twee andere landbouwreuzen annex familiebedrijven is [Royal] A-ware ook actief in het stikstofdebat: zacht op de Haagse relaties, hard op de inhoud. Het zijn de veevoedergigant Royal De Heus (omzet in 2020: 3,2 miljard, winst 125 miljoen), waarvan de eigenaar, de familie De Heus, volgens Quote de vijfde rijkste familie van het land is, met een eigen vermogen van 1,4 miljard euro. En de VanDrie Group (2020: omzet 2,3 miljard; winst 75 miljoen), een wereldspeler in mestkalveren. Het eigen vermogen van de familie Van Drie wordt geschat op 1,2 miljard euro.

Voor deze agrogiganten betekent een kleinere veestapel vrijwel zeker krimp van de omzet. (...)

Ook willen de drie het imago van de boer verzachten. Dit voorjaar zond RTL4 de reeks Wie de boer niet kent uit, waarin BN’ers „ontdekken” dat „boeren, dieren en duurzaamheid” samengaan. De reeks werd gesponsord door A-ware, De Heus en VanDrie. Actiegroep Agractie, die het boerenprotest van volgende week organiseert, reageerde enthousiast.

Maar eerder lanceerden de drie ook een andere ambitie: kort nadat het coalitieakkoord met de stikstofplannen uitkwam, werd bekend dat ze de Stichting Agri Facts financieel gaan steunen.

Agri Facts wordt door Haagse opponenten wel deel van ‘De Twijfelbrigade’ genoemd. (...)

A-ware, De Heus en VanDrie keerden zich deze week met eigen verklaringen frontaal tegen de stikstofplannen. (...)

En de vraag is nu: moet de politiek zich laten leiden door dit complex van megabedrijven en landbouwvriendelijke politici?

Voor iedereen, zeker coalitiepartijen, zou het een bijzondere uitkomst van de nieuwe bestuurscultuur zijn. Dan vertonen coalitiepartijen exact het onberekenbare gedrag waardoor eerder gelaakte gewoontes als strakke regeerakkoorden, coalitieoverleg en sensibilisering van Kamerleden ontstonden. (...)

Zo plaatst het stikstofbeleid Den Haag voor elementaire keuzes. Tussen algemeen belang en dat van megavermogens. Tussen moed en minipolitiek. Tussen regeerbaarheid en iets dat gevaarlijk veel op de grote kladderadatsch begint te lijken.

Hele artikel

> Zie ook: In Nederland zijn boeren een beetje heilig (Trouw)

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts
#Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group

De protesterende boeren leven in een bubbel van onredelijkheid, daar moeten we niet aan toegeven

De Volkskrant

Door de overheid gepropageerde schaalvergroting speelt boeren parten in de stikstofcrisis, maar de actievoerders hanteren de bekende methode van de omkering om zich als slachtoffers te presenteren, meent Jan Douwe van der Ploeg. (...)

Hoewel er geen scherpe grenzen zijn, is de harde kern van de huidige protestbeweging wel degelijk te duiden. Het zijn, ironisch genoeg, de agrarische ondernemers die het meest zijn meegegaan in het landbouwpolitieke vertoog van de afgelopen decennia. Ze hebben hun bedrijven, meer dan anderen, gemodelleerd naar het beeld dat het ministerie van landbouw, de universiteit van Wageningen, de agrarische industrie en de Rabobank als ideaal naar voren brachten.

Dat is terug te zien in hun bedrijven: het gaat om grootschalige, sterk gespecialiseerde en hoogproductieve bedrijven, die voortdurend expanderen en forse schulden meetorsen. Deze bedrijven onderscheiden zich ook door een hoog gebruik van fossiele energie en industriële hulpmiddelen (als kunstmest, krachtvoer, medicijnen) en daarmee ook door een relatief hoge milieudruk. (...)

Bij een deel van deze boeren heeft dit geleid tot een verharding: tot een halsstarrige verdediging van de gekozen route en de daarmee samenhangende deelbelangen. (...)

De harde kern is sterk geradicaliseerd toen dierenactivisten stallen gingen bezetten. Toen ontstonden de eerste ‘netwerken voor zelfverdediging’. Ook het huidige overheidsbeleid heeft bijgedragen aan de radicalisering. De actievoerders hebben geleerd dat het opzoeken en overschrijden van grenzen loont. (...) Wat daarbij zeker ook helpt is de steun van de veevoerindustrie, de populistische partijen en het gezwalk van VVD en CDA.

Zoals Zuid-Afrikaanse boeren eertijds hun ossenwagens in een cirkel plaatsten en vandaar uit vuurden op alles wat een bedreiging leek, zo hebben de radicale boeren van nu een eigen bubbel waarin enkel nog het eigen gelijk geldt. De mening en het spreekrecht van anderen, resultaten van wetenschappelijk onderzoek, het wordt allemaal genegeerd. (...)

De geschetste miskenning, frustratie, woede en zelfgecreëerde schijnwereld vormen een extreem gevaarlijke mix. (...)

De strijdwijze van de Farmers Defence Force is mede gestoeld op de vroegere beweging van boze varkenshouders. (...)

Het consequent opteren voor een doorgaande schaalvergroting in de landbouw (en het gelijktijdig negeren van mogelijke alternatieven) heeft een protestbeweging gecreëerd waarin de redelijkheid zoek is – een beweging waarin men meent anderen te mogen dwingen tot acceptatie van het eigen deelbelang. (...)

Gelukkig laat zich in de Nederlandse landbouw wel degelijk een tegenpool onderscheiden: een breed scala van boerenbedrijven die opereren in harmonie met natuur en samenleving. Het probleem is dat deze tegenpool geen stem heeft en evenmin wordt vertegenwoordigd. (...)

Tegelijkertijd mag en kan van toegeven aan de redeloosheid geen sprake zijn.

Hele artikel

> Zie ook: De stikstofstrijd (De Groene Amsterdammer)

Achterhoekse boeren hebben het treinverkeer stilgelegd op de spoorlijn tussen Winterswijk en Zutphen. Beeld Vincent Jannink / ANP.

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt

De stikstofstrijd

Varens overwoekeren de kleine veenbes

De plannen van het kabinet om de stikstofcrisis op te lossen stuitten vorige week op grote weerstand van de agrarische lobby. Dat boeren boos zijn, is goed voorstelbaar. Maar er zit niets anders op dan het inkrimpen van de veestapel. (...)

Op 25 april 2019 haalde de werkgroep de grootste overwinning in haar bestaan. In een beroep bij de Raad van State werd het verlenen van Pas-vergunningen naar de prullenbak verwezen omdat ze niet voldeden aan de Europese Habitatrichtlijn. Deze vergunningen maakten het onder meer mogelijk om zelfs in gebieden waar alle stikstofnormen werden overschreden toch nog nieuwe megastallen te bouwen omdat natuurbeschermende maatregelen – zoals het afsteken van de verzuurde bovenlaag – in het vooruitzicht werden gesteld. De rechter oordeelde dat dit alleen mocht als het effect van die maatregelen al vaststaat en ze daadwerkelijk tot vermindering van uitstoot leiden. (...)

Maar ruim drie jaar later is er dan eindelijk de Startnotitie Nationaal Programma Landelijk Gebied die invulling geeft aan ‘nationaal wettelijk verplichte doelstellingen op het gebied van stikstof, klimaat en water’.

Landelijk moet er in 2030 veertig procent minder NH3 (39.023 ton) uitgestoten worden en de notitie rekent dat toe aan de verschillende provincies. De grootste opdrachten liggen er voor Limburg (3039 ton), Overijssel (5738), Noord-Brabant (6967) en Gelderland (7511). (...)

[D]e provincies krijgen een jaar lang de tijd om samen met alle belanghebbenden ‘brede gebiedsprogramma’s’ te ontwikkelen die aan de opgelegde doelen voldoen. Dus het bestuursorgaan waar de macht van boeren en hun door radicale actiegroepen gegijzelde belangenorganisaties het grootst is, moet met uitgewerkte plannen komen die voor een groot deel van de veehouders het einde van de huidige bedrijfsvoering zal betekenen. (...)

Dat boeren boos zijn, is heel goed voor te stellen. De impact van de maatregelen moet niet worden onderschat. (...)

Eén advies slaat [het kabinet] echter in de wind. Het [Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)] raadt ten zeerste aan om ook de stringente klimaatdoelen in het stikstofbeleid te integreren. Zo moet de Nederlandse methaanuitstoot voor 2030 met dertig procent verminderd zijn. In De Groene berekenden we dat dit tot een vermindering van de veestapel zal leiden van minstens dertig procent. Nu loopt de veeteelt de kans in korte tijd twéé saneringsoperaties voor de kiezen te krijgen. (...)

De veeboeren komen nu in verzet en dat recht hebben ze, als ze zich aan de geldende normen en wetten houden. Teleurstellend is alleen dat het verweer van hun belangenorganisaties klinkt als een doorgedraaide plaat met een groot aantal krassen erop. Het is steeds hetzelfde verhaal, met steeds dezelfde foute aannames.

Zo stellen de veeboeren dat ze het slachtoffer zijn van wispelturig overheidsbeleid. Dat is hooguit gedeeltelijk waar. Gestimuleerd door overheid en Rabobank hebben ze ingezet op enorme schaalvergroting, waarbij ze waarschuwingen in de wind sloegen. (...)

Dat er al snel fosfaat-, methaan- en stikstofgrenzen zouden opdoemen bij al die expansie werd door alle partijen moedwillig genegeerd.

Ze voelen zich overvallen door de opgelegde doelen, zei onlangs boerenleider Sjaak van der Tak. Hij kan dat niet serieus bedoeld hebben. Al in juni 2020 presenteerde de commissie-Remkes haar eindrapport met daarin de conclusie dat de veestapel rond natuurgebieden sterk ingekrompen moet worden. (...)

‘We hebben al heel veel aan stikstofreductie gedaan’, zeggen de boeren ook regelmatig, en dat is tot 2010 zeker waar. Daarna groeit de uitstoot door de veeteelt echter weer. (...)

Een ander argument, dat ook terugkomt in de aangenomen motie op het vvd-congres van afgelopen zaterdag, is dat de voorgestelde reducties zijn gebaseerd op berekeningen en niet op metingen. Het gebruikte Aerius-model is echter steeds meer onderbouwd met daadwerkelijke metingen, en daar waar gemeten wordt, zijn de waarden vaak hóger dan de berekeningen. (...)

[A]lle innovaties in de veeteelt hebben de afgelopen jaren nooit de beloofde uitstootvermindering gehaald. Dat geldt bijvoorbeeld voor de luchtwassers, ontdekte de universiteit van Wageningen onlangs. Die voldeden sowieso niet, of de boeren zetten ze uit omdat ze de stroomkosten te hoog vonden. Ook de hypermoderne stallen halen bij lange na niet de beoogde resultaten. (...)

De conclusie is dan ook onvermijdelijk:de veestapel moet voor een groot deel ingekrompen worden, waarbij het een goed idee is om snel te beginnen met de piekbelasters: grote veebedrijven binnen een kilometer van een Natura 2000-gebied. (...)

Eigenlijk heeft minister Van der Wal een halve notitie geschreven. De doelen zijn duidelijk, de financiële middelen ook. De concrete invulling dreigt echter op een heftige strijd uit te lopen. Dan is het wel goed om te weten dat de overheid nog één troefkaart in de achterzak heeft. De Raad van State oordeelde in januari 2021 dat de overheid de verplichting heeft om vergunningen in te trekken in het geval dat bedrijven een aanzienlijke stikstofdepositie veroorzaken op sterk overbelaste Natura 2000-gebieden. De wortel is er in de vorm van miljardensubsidies, de stok uiteindelijk ook.

Hele artikel

Voor een groot deel van de veehouders betekenen de plannen het einde van de bedrijfsvoering © Marcel van den Bergh / ANP.

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby

[]

> Zie ook: RIVM: Duurzame innovaties ter vermindering van stikstof uit veestallen werken veel slechter dan aangenomen (De Volkskrant)

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby

Onze leiders moeten stoppen grote bedrijven uit de wind te houden en doen wat ze dertig jaar geleden al beloofden

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

‘Samenkomen om de aarde te redden’. Dat stond er 30 jaar geleden op de cover van het Amerikaanse tijdschrift Time. Op dat moment kwamen leiders uit de hele wereld samen in Rio de Janeiro voor de Earth Summit: een grootse conferentie die het begin van een nieuw tijdperk moest inluiden. Een einde zou er komen aan wat toen nog het broeikaseffect heette, aan het uitsterven van diersoorten, aan ontbossing. (...)

Het liep anders. Nog voordat de wereldleiders bijeenkwamen, ging de Earth Charter van tafel en werd het vervangen door, aldus Time, ‘een houterig geschreven verklaring vol met het soort vrome beloften die wereldleiders vaak maken maar nooit nakomen’, aangevuld met slappe compromissen en vooral geen bindende afspraken, bijvoorbeeld over het terugdringen van de CO2-uitstoot.

Wat was er veranderd? De politieke daadkracht in Stockholm over de ozonlaag had de industrie overrompeld, stelt journalist Amy Westervelt. (...) [I]n 1992 had de industrie inmiddels een dikke lobbyvinger in de milieupap gestoken.

Voorafgaand aan de Earth Summit kwamen het fossiele-energie-minnend grootkapitaal alvast met een eigen handvest. (...) [D]oor het alvast naar voren te schuiven, verhinderden de bedrijven dat er strenge wetten kwamen die hun winsten in gevaar zouden brengen.

En dat was precies de bedoeling. In 1989 hadden auto- en oliebedrijven, waaronder Shell en Exxonmobil, de Global Climate Coalition opgericht. (...) En ze zaaide twijfel over klimaatwetenschap, hoewel een Exxon-memo in 1981 al repte over de ‘catastrofale effecten’ van de langetermijnplannen van het bedrijf, en een intern Shell-rapport in 1986 besprak hoe de opwarming van de aarde tot ‘verwoestende overstromingen’ en onbewoonbare landen zou leiden.

De coalitie bestaat niet meer, maar grote fossiele bedrijven hebben nog steeds veel invloed. (...)

Dertig jaar na Rio is dit de tussenstand: de fossiele industrie maakt gigawinsten, ze blijven nieuwe olie- en gasvelden aanboren en de CO2-uitstoot stijgt nog steeds. Elke maand is er weer slecht klimaatnieuws, waren de oceanen nog warmer, smolten de ijskappen nog verder, steeg de zeespiegel nog sneller. Het is echt de hoogste tijd dat onze leiders stoppen met bedrijven uit de wind houden en gaan doen wat ze in 1992 al beloofden: samenkomen om de aarde te redden.

Hele artikel

Asha ten Broeke

Tags: #nederlands #nederland #grootbedrijf #bedrijfsleven #regering #kabinet #earth_summit #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #cop26 #broeikaseffect #earth_charter #shell #exxonmobil #oliebedrijven #global_climate_coalition #exxonmobile #lobby #chevron #saudi_aramco #zeespiegelstijging #droogte #ontbossing #co2 #uitstoot #broeikasgas #fossiele_brandstof

De boeren en hun vertegenwoordigers kunnen sputteren en lobbyen wat ze willen, maar de landbouw moet echt helemaal op de schop. Lastig en pijnlijk, maar absoluut noodzakelijk. Hopelijk nu wel met goede compensatie, want daar is onze overheid ook niet goed in. Denk aan de Groningse bevingsschade en moeizame compensatie van de toeslagenouders.

RIVM: Duurzame innovaties ter vermindering van stikstof uit veestallen werken veel slechter dan aangenomen

De vergunningverlening voor ‘duurzame’ veestallen is voor een groot deel gebaseerd op fictie, stelt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Provincies gebruiken verouderde cijfers waarin de werkelijke stikstofuitstoot tot wel 380 procent wordt onderschat. Hierdoor is de uitstoot van innovatieve stalsystemen op papier veel lager dan in werkelijkheid.

Boeren die hun veestapel willen uitbreiden, krijgen daardoor gemakkelijker een vergunning voor bedrijfsuitbreiding. Dat dure stalinnovaties in de praktijk niet goed werken, ziet politiek Den Haag liever niet onder ogen. (...)

Vast staat dat beide ministers zwaar zullen inzetten op het populaire middel ‘technische innovatie’. Onder grote druk van de landbouwlobby trekt het kabinet minstens 1,2 miljard euro subsidie uit voor het verduurzamen van veestallen. (...)

Critici noemen dat een heilloze weg. De bestaande technieken zijn gemiddeld veel minder effectief dan leveranciers en veehouders claimen. (...)

In werkelijkheid daalt die uitstoot per koe, varken of kip niet, of veel minder dan aangenomen. Meerdere onderzoeken hebben dit inmiddels aangetoond. Zo zijn er sterke aanwijzingen dat door emissiearme stalvloeren gemiddeld evenveel ammoniak in het milieu wordt verspreid als door reguliere stallen. Luchtwassers zijn in de praktijk tientallen procenten minder effectief dan op papier. (...)

Emissiearme stalvloeren in rundveehouderijen emitteren volgens het RIVM 55 procent meer stikstof dan de provincies aannemen bij de vergunningverlening. (...)

Dat stalinnovaties in de praktijk niet goed werken lijkt deels, net als in het dieselschandaal, het gevolg van bewuste manipulatie. Onderzoekers van de Wageningen Universiteit merken op dat het aantal combi-luchtwassers op onverklaarbare wijze halveerde toen de Rav-factor van dit type luchtwasser naar beneden werd bijgesteld. Van de ene op de andere dag beweerde een groot aantal varkenshouders over een ander type luchtwasser met een hogere Rav-factor te beschikken. (...)

Ondertussen lobbyen de boeren zich een slag in de rondte om het kabinetsbeleid te beïnvloeden ten gunste van méér technische innovatie en minder krimp van de veestapel. (...)

Hele artikel

Een veestal met een vloer die stikstofemissie reduceert. De bestaande technieken zijn gemiddeld veel minder effectief dan leveranciers en veehouders claimen. Beeld Ronald Hissink.

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby

Wanneer pakt onze overheid nou eens door? Zo komen we er niet.

Uitstoot stikstof moet in sommige gebieden 70 tot 80 procent omlaag

NRC
Stikstofreductie Het kabinet berekende hoe hard de stikstofuitstoot moet krimpen. Het op grote schaal uitkopen van boeren lijkt onvermijdelijk. (...)
Rond gebieden zoals de Gelderse Vallei en de Peel in Brabant moet de uitstoot met 70 tot 80 procent omlaag. Zulke percentages zijn volgens deskundigen onhaalbaar zonder op grote schaal boeren uit te kopen, iets wat zeer gevoelig ligt in de sector. (...)
Het ministerie van LNV zegt in de strategie niet hoe de doelen bereikt moeten worden. (...)
Hele artikel

Plasticbranche haalt milieudoelen niet

NRC
Onderzoek - De plasticindustrie haalt doelen voor CO2-reductie en afvalvermindering niet, blijkt uit onderzoek van denktank Systemiq.
Overheden en plasticindustrie doen te weinig om de klimaatdoelen van Parijs te halen. Ook de reductie van plasticafval gaat niet snel genoeg. Dat blijkt uit een onafhankelijke studie van denktank Systemiq in opdracht van de Europese plasticindustrie. Volgens Systemiq zijn veel dwingender maatregelen en investeringen nodig. (...)
Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #milieu #afval #plastic #plastic_afval #plasticafval #plasticindustrie #verpakking #verpakkingsindustrie #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatdoelen #broeikaseffect #uitstoot #stikstof #landbouw #boeren #natuur #natuurbescherming #natuurbehoud #natuurgebied

Warm, zuur en zuurstofloos water: het leven in de oceaan krijgt het moeilijk

NRC

Klimaatverandering - Niet alleen de atmosfeer warmt op. Ook in de oceanen stijgt de temperatuur. Het water bevat ook steeds minder zuurstof, en het verzuurt. „Het grote klimaatsterven in de zeeën is begonnen.”

Het deadly trio worden ze wel genoemd, het dodelijke drietal. Verzuring, opwarming en een afnemende zuurstofgraad. Het zijn drie trends in ’s werelds oceanen, met grote gevolgen voor het zeeleven. In 2021 bereikten verzuring en opwarming nieuwe records, zo meldde de World Meteorological Organization vorige week in het rapport _State of the Global Climate 202_1. Over de eveneens afnemende zuurstofgraad zei het rapport, vreemd genoeg, niks.

Samen zorgt dit dodelijke trio voor zoveel veranderingen in de oceanen, dat niet alle planten en dieren zich eraan kunnen aanpassen. „Het grote klimaatsterven in de zeeën is begonnen”. (...)

De oceanen warmen op omdat ze bijna alle extra warmte (meer dan 95 procent) opnemen die zich onder het dikker wordende ‘deken’ van broeikasgassen aan het aardoppervlak opstapelt. (...)

De opwarming leidt ook tot zeespiegelstijging. Als water warmer wordt, zet het uit. Deze zogenoemde thermische expansie heeft een aandeel van 38 procent op de totale, gemiddelde zeespiegelstijging van 20 centimeter (1901-2018). (...)

Dat de zuurstofgraad afneemt, komt onder meer door de toenemende gelaagdheid van het water. De bovenste, zuurstofrijke laag wordt zoeter, door de toenemende instroom van smeltwater van het land, en door de toenemende neerslag. Het contrast met het diepere, zuurstofarme, zoute water wordt sterker. „De menging van die lagen neemt af, waardoor zuurstof minder makkelijk in diepere wateren doordringt”. (...)

„De soorten die kunnen, proberen mee te bewegen”, zegt Bindoff. Maar voor veel sessiele – vastzittende – organismen, zoals koralen, is dat lastig. Pörtner voegt eraan toe dat rond de evenaar soorten wegtrekken, maar er komt niet overal iets voor in de plaats, juist omdat het er zo warm is geworden. „We zien er een afname van de biodiversiteit.”

Bindoff wijst op nog een andere trend: door de opwarming van het water worden organismen kleiner. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #ocean #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij

Twee tips voor de consument die alles op mag lossen, terwijl het grootkapitaal geld verdient en de aarde verder vervuilt

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

(...) Oplossingen zijn moeilijk, zeker als het hele systeem fout is. (...)

Daarom twee kleine tips, die helemaal passen binnen het huidige denkkader waarin de consument alles moet oplossen, terwijl het grootkapitaal mag doorgaan met geld verdienen en de aarde vervuilen: de snelkookpan en de opwindbare weegschaal. Geen wereldschokkende oplossingen, maar toch fijne beetjes die helpen. (...)

Een weegschaal met een draaiknop eraan. Als je er een paar keer aan draait heb je opeens stroom om je waren mee af te wegen. Er komt geen batterij aan te pas. (...)

Helemaal blij ben ik met de snelkookpan. Ideaal nu de energieprijzen zo zijn gestegen, want alles wat je moet koken gaat stukken sneller. (...) [J]e kunt er gedroogde bonen in koken die je niet eerst een etmaal hoeft te weken. Meteen snelkoken en opeten! (...) Met een snelkookpan kun je je bonenbehoefte direct bevredigen, zonder je tot blik- of potvoer te wenden. (...)

Het is heel goed om bonen te eten. Ze zijn een supergezonde bron van eiwitten. We weten inmiddels allemaal dat het beter is direct eiwitrijke gewassen op te eten, dan ze eerst te voeren aan dieren om ze vervolgens als vlees naar binnen te werken. Vlees zet heel veel voer om in veel minder voedsel , dus dat is superinefficiënt. (...)

Tot zover mijn consumentenpraatje, maar uiteindelijke moet het systeem natuurlijk toch op de schop. Laten we daar aan werken terwijl we genieten van een lekker potje bonen.

Hele artikel

Teun van de Keuken

Tags: #nederlands #consument #grootkapitaal #vervuiling #milieuvervuiling #keukenweegschaal #batterijen #dynamo #knijpkat #opwindbaar #snelkookpan #bonen #vegetarier #vlees_eten #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #uitstoot #broekasgas #milievervuiling #kapitalisme #groei #neoliberalisme

We zitten vast in een rot systeem en we kunnen ons zelfs geen alternatief meer voorstellen

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

(...) [W]e zitten vast met z’n allen. Vast in een rot systeem en niemand weet goed hoe we eruit komen. Uiteindelijk zal het wel met het kapitalisme te maken hebben, waarover de inspirerende en ondanks alle ellende toch vrolijk makende Abel van Gijlswijk van de punkband Hang Youth in een schitterende uitzending van Tegenlicht vaststelde dat het onontkoombaar is. (...)

Van Gijlswijk stelt vast dat het geniale en griezelige van het kapitalisme is, dat we ons er zelfs geen alternatief meer voor kunnen voorstellen. (...)

Het is de vraag of biologische landbouw de oplossing is, maar dat het duurzamer en diervriendelijker kan, is wel duidelijk. En dat betekent: meer groente en fruit en minder en duurder vlees. Dat is beter voor de planeet en beter voor onze gezondheid. Het grote probleem: waarschijnlijk gaat het nooit lukken. (...)

Het systeem is rot. Neem een boer die zijn stallen diervriendelijker wil maken. Een beetje meer ruimte voor de dieren, een luikje om af en toe naar buiten te gaan en geregeld vers stro. Is dat teveel gevraagd? Natuurlijk niet. Toch vergt deze verbetering ten opzichte van de standaardstallen een miljoeneninvestering. Hoe is die terug te verdienen? Door meer dieren te nemen! Anders kan de boer niet uit. Maar we wilden toch juist een kleinere veestapel om de uitstoot van stikstof en broeigassen tegen te gaan? (...)

Moeten consumenten dan niet gewoon meer betalen voor sympathieker vlees? Dat klinkt goed, maar het gros van de consumenten wil dat helemaal niet. (...) De oplossing van ambtenaren en consultants om nog meer mooie folders te maken en met goede voorlichting mensen over te halen verantwoorder vlees te kopen, zal dus niks uithalen. (...)

Politieke leiders moeten de moed tonen maatregelen te nemen die ons leven minder leuk maken. Vliegen duurder maken, inzetten op duurzame energie – ook in de achtertuinen van boze burgers – en de prijs van (onverantwoord) vlees verhogen. We moeten immers minder vlees en meer groente en fruit gaan eten. Maar omdat politici herkozen willen worden, nemen ze geen maatregelen die de burgers tegen de haren instrijken. Politici behandelen kiezers als consumenten. We zitten vast in een rot systeem.

Hele artikel

Teun van de Keuken

Tags: #nederlands #kapitalisme #neoliberalisme #landbouw #duurzame_landbouw #eu #europese_unie #vlees #veeteelt #uitstoot #broeikasgas #broeikaseffect #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #politiek #keurmerken #biologische_landbouw #veestapel #luchtvaart #vliegen #energie #energietransitie #duurzame_energie #consumenten #stikstof #broeikasgas

Schade door plastic ligt bijna tien keer hoger dan de prijs: wereldwijd 2,8 biljoen euro aan verborgen kosten

De Volkskrant

Voor iedere euro die wordt betaald voor de productie van plastic, betaalt de maatschappij nog eens negen voor de schade die het aanricht. In 2019 ging het volgens schattingen wereldwijd om 2,8 biljoen euro aan zogenoemde externe kosten die niet bij de prijs van kunststoffen zijn inbegrepen. (...)

De schade door plastics ontstaat allereerst bij de productie. Met olie als basisgrondstof komt bij de productie CO2 vrij. Dit zorgt voor de verdere opwarming van de aarde, waartegen de wereld zich moet wapenen. Na afdanken betaalt de samenleving voor het verzamelen en verwerken van plastic afval.

De grootste kostenpost ontstaat volgens de onderzoekers in zee. (...)

En het probleem groeit. In 1950 werd 2 miljoen ton plastic geproduceerd. In 2019 368 miljoen ton. Die trend zal doorzetten, met in 2040 een maatschappelijke kostenpost voor plastic die zo groot is als de economieën van het Verenigd Koninkrijk en Rusland samen. Omdat de huidige 100 tot 150 miljoen ton plastic afval in onze oceanen en zeeën – beter bekend als de plasticsoep – naar schatting dan is gegroeid tot 600 miljoen ton. (...)

Hele artikel

Plasticvervuiling aan het strand bij Panama City. Tot de verborgen kosten horen onder meer afnemend toerisme bij vervuilde stranden. Beeld Hollandse Hoogte / AFP.

Tags: #nederlands #afval #plastic #plastic_afval #zwerfafval #plasticsoep #recycling #hergebruik #co2 #fossiele_brandstof #broeikaseffect #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis