Ongestoord kunnen boeren de rechtsorde ondermijnen

Hubert Smeets (NRC)

De stoottroepen van het agro-industrieel complex zijn deze week weer een Rubicon overgestoken. Vorige maand intimideerden ze met hun trekkers een provinciebestuur, minister en parlementariër. Woensdag dumpten ze boomstronken, mest en hooibalen langs snelwegen rond de Veluwe en staken die soms in de fik. De activisten poetsten snel de plaat.

Die heimelijke aftocht bleek onnodig. De politie kwam niet. Het is nu eenmaal „lastig” om de aanstichters te vinden, liet het korps Midden-Nederland woensdagmorgen weten. (...)

Net als de boerenblokkades van afgelopen tijd had ook deze demonstratie kwantitatief weinig om het lijf: een paar duizend mensen. De betogingen tegen de Sovjetinvasie in Tsjechoslowakije (1968) of de militaire staatsgreep in Chili (1973) waren massaler. Maar dat zegt anno 2022 niet veel. De informele falanxen van Agractie en Farmers Defence Force – informeel, omdat de voorlieden Bart Kemp en vooral Mark van den Oever listig stommetje spelen als acties de grenzen van burgerlijke ongehoorzaamheid overschrijden – beschikken over wapens. Tegen stenen kan de ME zich beschermen met schilden en helmen; tegen trekkers van drieduizend kilo of meer helpen alleen Spaanse ruiters of kraaienpoten.

Het boerenkamp ontplooit meer macht dan het volgens het principe one man, one vote zou kunnen hebben. (...)

Geen misverstand. De regering treft blaam. Jarenlang heeft ze het boerenvraagstuk vooruit geschoven of technocratisch verpakt. Depolitiseren is, zoals bekend, een kerncompetentie van premier Rutte. (...)

De krakersleuze ‘jullie rechtsorde is onze rechtsorde niet’ is werkelijkheid geworden. Talrijke burgemeesters durven het bijvoorbeeld niet aan om de publieke ruimte te vrijwaren van omgekeerde driekleuren. (...)

Het illustreert hoe defaitistisch de overheid is geworden als de rechtsorde willens en weten wordt ondermijnd.

Hele artikel

> Zie ook: Wat het effect is als de boerenlobby dit wint (NRC)

Hubert Smeets

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit

Dankzij de scheldboeren is voor mij nepvlees het nieuwe normaal

Harriët Duurvoort (De Volkskrant)

Brandende hooibalen, gedumpte mest, trekkertirades op sociale media. De bepaald onsympathieke manier waarop de boeren actievoeren heeft als onbedoeld positief effect dat het veganisme de wind in de zeilen krijgt. Met redelijke boeren wil ik best in gesprek. Maar hoe meer je op sociale media de huid wordt volgescholden, hoe meer zin je hebt eindelijk serieus op zoek te gaan naar een alternatieve leefstijl waarbij je als consument bijdraagt aan een beter milieu en je handen voorgoed aftrekt van structurele dierenmishandeling. Weg met de megastallen, weg met de intensieve veehouderij. En stiekem weg met de intimiderende steeds extreemrechtsere scheldboeren.

Een scheldkanonnade, nadat ik iets had gezegd over het onwelvoeglijk gebruik van de term holocaust in verband met het lot van de boeren op Twitter, was voor mij vorig jaar het laatste zetje om veganisme een kans te geven. (...)

De opmars van nepvlees is gelukkig niet meer te stuiten sinds de smaak is geperfectioneerd. Vleesvervangers zijn daarbij inmiddels, ondanks de asociale winst die er op de producten wordt gemaakt (tussen de 35 en 50 procent tegenover 8 procent op vlees), door de inflatie voordeliger dan vlees. (...)

De Oostenrijkse Burger King vraagt haar gasten inmiddels: ‘Der Whopper Normal oder mit Fleisch?’ (...)

Als nieuwbakken veganist kan ik mij goed heugen hoe ik mijn eerste plantaardige Whopper uitprobeerde. Ik zette mijn tanden in het vlees en dacht: Ja, dit heb ik lang gemist. Maar och dat arme dier, want ze moeten een foutje hebben gemaakt. Schuldbewust liep terug ik naar de kassa. Jullie hebben mij een echte Whopper gegeven, zei ik. ‘Nee hoor, mevrouw. Dit was een vegan.’ (...)

Dan is het maar soja met een miljoenmiljard e- nummers, het smaakt en er is tenminste geen met hormonen en antibiotica volgespoten verdrietig rund voor geslacht. (...)

Als we alleen nog plantaardig eten, hebben we 75 procent minder landbouwgrond nodig. (...)

Ik kan als betaalbaar en gezond plantaardig proteïne-alternatief voor vlees of vleesvervangers aanbevelen: een potje kikkererwten van 0,89 euro afspoelen in een zeef; olijfolie, knoflook, gember, hete paprikapoeder en ras el hanout erop strooien, 10 minuten in de oven, klaar. Heerlijk.

Hele artikel

> Zie ook: Wat het effect is als de boerenlobby dit wint (NRC)

> Zie ook: De bedrijven van Quote 500-families die het boerenprotest aanwakkeren (NRC)

Harriët Duurvoort

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit" #burger_king #kentucky_fried_chicken #veganisme #veggie_burger

Klimaatmaatregelen zijn meer dan een links thema

Aylin Bilic (NRC)

Een nationaal hitteplan en een smogwaarschuwing, de afgelopen dagen ging het over weinig anders. (...)

En het wordt alleen maar erger, waarschuwen weermannen en wetenschappers. (...)

Sommige Nederlanders zeuren op sociale media niet over de hitte, maar over vermeende verdienmodellen achter alle aandacht voor de hitte. Ze zien de machtige hand van lobby’s van windmolenfabrikanten, zonnepaneelfetisjisten, elektrische-autodealers, banken die vergroeningshypotheken verstrekken, waterstofgelovigen en weet ik wie nog meer. Hoewel je een ongelofelijk bord voor je kop moet hebben om klimaatverandering nog steeds te ontkennen, is gek genoeg nog lang niet iedereen ervan overtuigd dat we behoorlijke maatregelen moeten treffen en deze niet op de lange baan moeten schuiven.

Tegenwoordig zien tegenstanders van oplossingen voor urgente problemen (lees: geen zin in verantwoordelijkheid nemen) op veel meer terreinen een verborgen ‘verdienmodel’. Belanghebbenden – ‘de lobby’ – zouden verdienen aan overdreven ‘niet-haalbare’ doelen, verkondigen ze. Dat geldt voor uiteenlopende terreinen als coronamaatregelen, stikstofreductie, plasticsoepvisserij, het ‘vermeende’ woningtekort. (...)

Dat twintig jaar geleden vrijwel nog niemand koeling in de auto had, kunnen we ons bijna niet meer voorstellen. (...)

Steeds vaker denk ik dat we een lethargisch volkje worden. De onverschilligheid bij urgente problemen baart me serieus zorgen. Het rijke Westen kan uit eten, op vakantie naar andere landen, heeft spaartegoeden met dank aan goede pensioenregelingen als zekerheid voor de oude dag. Maar door ons aanhoudende vooruitgangsdenken accepteren we niet dat we misschien gewoon wat moeten inleveren om ernstige problemen op te lossen voor de aankomende decennia: een extra belasting voor klimaatmaatregelen bijvoorbeeld. (...)

Klimaatmaatregelen verdienen een hogere prioriteit dan het te zien als links thema. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Deze hitte is nog maar een voorproefje van de komende extremen

Aylin Bilic

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #broeikaseffect #oceaan #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #fijnstof #stroomnet #investico #tennet #duurzame_energie #zonnepanelen #windmolens #netbeheerder #woningbouw #alliander #enexis #nuon #essent #privatisering #decentralisatie #groei #consumentisme #economishe_groei #internationale_ongelijkheid

Deze hitte is nog maar een voorproefje van de komende extremen

NRC

Klimaatverandering - Door klimaatverandering zal het vaker zo warm worden als dinsdag. De tijd om ontwrichtende opwarming nog te voorkomen wordt steeds krapper. „Het is now or never.” (...)

De extreme hitte van dinsdag confronteerde Nederland met de realiteit van een zeer snel opwarmende aarde. En dit wierp een blik vooruit naar een toekomst die zich steeds sneller aandient: van ontwrichtende klimaatverandering, waarin steeds hogere temperaturen steeds vaker voorkomen.

Klimaatverandering, zegt KNMI-klimaatwetenschapper Karin van der Wiel, „is hier en nu”. (...)

En Nederland ís al twee graden opgewarmd ten opzichte van het pre-industriële tijdperk, bijna dubbel zoveel als het wereldwijde gemiddelde. (...)

Dat is de nieuwe klimaatwerkelijkheid: overal warmer. Daarin verschilt deze hitte met die van 1976, toen de hittegolf vooral geconcentreerd was in West-Europa. Dit jaar wordt de hele wereld geconfronteerd met extreme hitte. In India en Pakistan was het in mei op veel plekken rond de 45 graden. Op sommige weerstations op Antarctica was het in juni veertig graden warmer dan normaal. (...)

En dan te bedenken dat de huidige problemen plaatsvinden in een omgeving die ‘slechts’ 1,2 graden is opgewarmd ten opzichte van 1850. De wereld koerst af naar mogelijk een verdubbeling daarvan en staat pas aan het begin van wat een langdurig tijdperk van ontwrichtende opwarming kan worden. Als het niet lukt om in 2050 de CO2-uitstoot naar nul te brengen, dan kan de opwarming drie of vier graden bereiken aan het einde van deze eeuw. (...)

Om de kans op opwarming van anderhalve graad op 50 procent te houden zouden rijke landen in 2034 volledig gestopt moeten zijn met het winnen van fossiele brandstoffen .

Zelfs die ‘beperkte’ opwarming blijkt ontwrichtender dan in 2015 werd gedacht, zegt Van Aalst. (...)

Al decennia is duidelijk dat de aarde opwarmt door het gebruik van fossiele brandstoffen. Al decennia is duidelijk dat dit drastisch beperkt moet worden om desastreuze opwarming eerst te keren, en inmiddels te beperken. En al decennia gebeurt dat te weinig: in 2021 werd wereldwijd een recordhoeveelheid energiegerelateerde CO2 uitgestoten.

Door de energiecrisis die de oorlog in Oekraïne veroorzaakt, vallen landen terug op soms nog vervuilendere fossiele brandstoffen. (...)

„Deze crisis zou kunnen aanzetten om sneller méér te investeren in duurzame energie”, zegt Van Aalst. „Maar die urgentie zie ik eigenlijk niet.” (...)

Hele artikel

> Zie ook: Het moet met minder. De aarde vraagt er om. (NRC)

Mensen op het strand in Brighton, Verenigd Koninkrijk, 19 juli 2022 Foto Peter Cziborra/Reuters.

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #broeikaseffect #oceaan #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #fijnstof #stroomnet #investico #tennet #duurzame_energie #zonnepanelen #windmolens #netbeheerder #woningbouw #alliander #enexis #nuon #essent #privatisering #decentralisatie #groei #consumentisme #economishe_groei #internationale_ongelijkheid

Zomers als deze zullen de regel worden, we kunnen alleen proberen om nog erger te voorkomen

De Volkskrant

De extreme hitte is het directe resultaat van ons eigen klimaatbeleid, en dit is nog maar het begin.

Bosbranden, droogte en extreme hitte teisteren al weken het zuiden van Europa – dinsdag piekt de warmte ook in Nederland en de ons omringende landen, met records in het Verenigd Koninkrijk (in Londen wordt het 40 graden, en ’s nachts niet koeler dan 26 graden). Het nieuwe klimaat laat zich gelden.

Natuurlijk zijn er nog steeds hardnekkige sceptici die elk geval van extreem weer afdoen als een geïsoleerd incident, maar de statistiek is meedogenloos. Gemiddelde temperaturen stijgen, extreem hoge temperaturen komen vaker voor, stormen en regenbuien worden heviger. Ja, in 1976 was het óók warm, maar dat was een uitzondering; nu is het bijna elk jaar prijs. (...)

Natuurlijk zijn er sinds de jaren negentig pogingen tot klimaatbeleid gedaan. Maar in de internationale praktijk is daar weinig tot niets van te zien. De CO2-concentratrie loopt sinds halverwege vorige eeuw, onverstoorbaar lineair omhoog, naar de hoogste broeikasconcentratie in de afgelopen 3,6 miljoen jaar nu. (...)

Dit hebben we aan onszelf te wijten.

En ‘we’, dat is ook het overgrote merendeel van de ontwikkelde wereld. (...)

Zomers als deze zullen eerder regel dan uitzondering worden. Wel is het nog altijd mogelijk om nog erger te voorkomen – door de uitstoot van CO2 drastisch te verlagen en naar bijna nul af te bouwen in 2050. Of dat gaat lukken is de vraag, zeker nu in de VS, de belangrijkste broeikasgasuitstoter ter wereld, één fossiele senator het klimaatbeleid blijkt te kunnen dwarsbomen. Maar dat het de hoogste tijd is, is nu wel duidelijk.

Hele artikel

> Zie ook: KNMI-klimaatonderzoeker Peter Siegmund: ‘Illustreer een hittegolf ook eens met beelden van een ziekenhuis’

De Franse brandweer probeert het vuur te bedwingen in Landiras. Ook in Spanje woeden hevige bosbranden. Beeld AP.

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatcrisis #klimaatverandering #extreem_weer #hittegolf #bosbrand #media #nieuws #pers #tv #beeldvorming #journalist #journalistiek

KNMI-klimaatonderzoeker Peter Siegmund: ‘Illustreer een hittegolf ook eens met beelden van een ziekenhuis’

Villamedia (18 juli 2022) ([proef]abonnement nodig)

Bij een hittegolf rukken de media en masse uit om beelden te maken van waterpret, zonaanbidders en kinderen die ijsjes eten. Maar een hittegolf betekent ook dat veel mensen sterven. Die kant van het verhaal mag beter worden belicht, vindt KNMI-klimaatonderzoeker Peter Siegmund. (...)

Hele artikel

---

Hittegolven in de media: Impuls voor meer aandacht voor klimaatverandering en -wetenschap?

Klimaatveranda (17 februari 2022)

(...) Klimaatwetenschappers hebben de afgelopen twintig jaar steeds meer en duidelijker kunnen aantonen dat dit soort hittegolven en ook andere weerextremen toenemen ten gevolge van de mondiale opwarming. Echter is het publieke beeld nogal verdeeld of en in hoeverre deze trend te maken heeft met klimaatverandering. Zo heeft eerder onderzoek over mediaberichtgeving over hittegolven of andere extreme weersomstandigheden laten zien dat de journalistieke berichtgeving deze link vaak niet benoemt en wetenschappelijke inzichten door journalisten vaak niet accuraat worden weergegeven. Terwijl er in verhouding minder aandacht werd geven aan de hevigheid en negatieve gevolgen van hittegolven, werden juist positieve aspecten benadrukt, bijvoorbeeld door vrolijke zomerse afbeeldingen. Opvallend aan de berichtgeving in Nederland is daarnaast dat journalisten van de stijgende temperaturen een wedstrijd lijken te maken over welke gemeente het volgende hitterecord gaat breken.(...)

Hele artikel

> Zie ook: Why There Is No Public Sense Of A Climate Crisis (Media Lens)

Illustratie van een aankomende hittegolf op telegraaf.nl, 22 juni 2019 (Bron: Telegraaf 2019).

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatcrisis #klimaatverandering #extreem_weer #hittegolf #bosbrand #media #nieuws #pers #tv #beeldvorming #journalist #journalistiek

Het moet met minder. De aarde vraagt er om.

NRC

Minder groei - In de klimaatrapporten van de Verenigde Naties staat het tegenwoordig al bijna als een gegeven: we moeten af van het huidige beperkte paradigma van economische groei. Alleen zo zijn diersoorten te behouden, kan voorkomen worden dat de aarde uitgeput raakt. Zolang groei het paradigma blijft, zal de mens in sneltreinvaart de bestaanszekerheid van alles en iedereen op aarde ondermijnen.

Dit is het dagelijkse commentaar van NRC. Het bevat meningen, interpretaties en keuzes. Ze worden geschreven door een groep redacteuren, geselecteerd door de hoofdredacteur. In de commentaren laat NRC zien waar het voor staat. Commentaren bieden de lezer een handvat, een invalshoek, het is ‘eerste hulp’ bij het nieuws van de dag.

De kennis over de effecten van de overconsumptie is inmiddels ruimschoots voorhanden. (...)

Waarom lukt het dan niet om het gedrag van mensen daadwerkelijk aan te passen? Dat thema stond centraal in de briljante film _Don’t Look Up-. (...) De boodschap is even helder als zorgelijk: de mens kijkt liever weg dan dat hij het onheil aangaat.

In een van de artikelen die de serie ‘Minder’ die NRC deze weken publiceert, wordt ingegaan op dat onvermogen. (...)

Toch zal er iets drastisch moeten gebeuren. Tech-optimisme lijkt een pijnloze uitweg. (...)

Maar het zou naïef zijn daar volledig op te gokken, om twee redenen. Stel dat het niet lukt om op tijd een oplossing te vinden, dan is het hoe dan ook te laat om nog daadwerkelijk het tij te keren als we daarachter komen. En twee: ook al lukt het om bijvoorbeeld geen fossiele brandstoffen meer te gebruiken, de CO2-uitstoot omlaag te brengen en alternatieve energiebronnen aan te boren, dan nog consumeren we te veel. Zo lang de mensheid meer weghaalt van de aardbol dan die aardbol kan regenereren, zijn we gedoemd om uiteindelijk te verliezen. (...)

Het zal dus hoe dan ook minder moeten, althans, voor de landen die nu meer dan hun eerlijke deel verbruiken. Matiging in het rijke westen kan en moet ruimte opleveren voor landen die tot nu toe achterblijven in welvaart. (...)

Beleid is nodig. En niet alleen voor 2030, 2040 of 2050, maar ook acuut. Van de burger kan uit eigen beweging geen volledige gedragsverandering worden verwacht. Een overheid kan de problemen niet overlaten aan de krachten van de vrije markt alleen. En een herverdeling van de pijn kan alleen via een democratische weg. (...)

Afscheid nemen van het paradigma van economische groei kan een route zijn die daarbij helpt. Opmerkelijk is dat al in 2019 132 landen hun handtekening zetten onder een VN-rapport over biodiversiteit dat exact dat bepleitte. De kennis is er, de wil is er. Nu de maatregelen nog om daadwerkelijk de draai te maken.

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #broeikaseffect #oceaan #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #fijnstof #stroomnet #investico #tennet #duurzame_energie #zonnepanelen #windmolens #netbeheerder #woningbouw #alliander #enexis #nuon #essent #privatisering #decentralisatie #groei #consumentisme #economishe_groei #internationale_ongelijkheid

Reclame voedt ongebreidelde koopzucht: een onderschat maatschappelijk probleem

Trouw

Fast fashion en steeds een nieuwere telefoon, daar moeten we vanaf. Maar waarom doen we dan niets aan reclame, die ons aanmoedigt tot onnodige aankopen, vraagt filosoof Gustaaf Haan zich af. (...)

Regulering van reclame is goed nieuws, maar het is een misvatting dat die vooral nodig is om consumenten te beschermen. Die misvatting wordt breed gedeeld: ook in Nederland ziet de Reclame Code Commissie het als haar enige taak om ‘de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van reclame te waarborgen’. (...)

Niet consumenten, maar de maatschappij in het algemeen verdient bescherming tegen ten minste twee bewezen effecten van reclame. (...)

Ten eerste: ook reclame die ‘betrouwbaar en geloofwaardig’ is, beïnvloedt sterk onze persoonlijke en culturele waarden. (...)

Een paar honderd keer per dag de boodschap: ‘je leven kan beter’; dat doet iets met ons wereldbeeld. En ook al is dat niemands bedoeling, het is een onvermijdelijk effect van wat reclame wél teweeg wil brengen. Want tevreden mensen, die hebben niks nodig.

Ten tweede: zelfs een denkbeeldig persoon die immuun is voor dit effect of die advertenties blokkeert en vermijdt, zelfs zo iemand deelt de wereld nog altijd met mensen die dat niet doen. (...)

In veel gevallen laat reclame mensen zelfs meer kopen dan waar ze behoefte aan hebben. En al die extra spullen zorgen voor extra uitstoot, extra afval en extra uitputting van bronnen.

Een groep Britse reclamebureaus liet onlangs uitrekenen dat ruim een vijfde van de CO2-uitstoot in het Verenigd Koninkrijk ontstaat doordat reclame mensen overhaalt om spullen te kopen die ze anders niet hadden gekocht. Spullen die ze waarschijnlijk ook niet hadden gemist. (...)

Het wordt tijd om regulering van reclame onder een ander hoofdstuk te plaatsen; niet onder bescherming van consumenten maar onder bescherming van de maatschappij. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #milieu #milieuvervuiling #uitstoot #luchtvervuiling #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #biodiversiteit #reclame #greenwashing #shell #fosssiele_brandstof #greenpeace #reclame_fossielvrij #desmog #reclame_code_commissie #groenwassen #fossiele_reclame #consument #consumentisme #materialisme #fast_fashion #influencer #tiktok #sociale_media

Verbouwen zonder gereedschap

De Groene Amsterdammer

Al jaren ontbreekt een plan om het Nederlandse stroomnet toekomstbestendig te maken. Den Haag weigert regie te nemen. De klimaatdoelen lijken daarmee verder weg dan ooit. (...)

Afgelopen maand bleek dat in heel Limburg en Noord-Brabant geen nieuwe bedrijven meer aangesloten kunnen worden, het net zit simpelweg vol.

En niet alleen in Limburg en Brabant zien bedrijven hun duurzaamheidsplannen stranden vanwege de problemen op het net. In de Amsterdamse haven kan een producent van duurzame brandstoffen zich niet vestigen en ook een bedrijf uit de windindustrie wordt nee verkocht. (...)

‘Bedrijven zijn al jaren bezig met het maken van verduurzamingsplannen. Nu komen ze ermee naar buiten, en dan horen ze dat het niet kan.’

De problemen op het stroomnet zijn niet langer incidenten. Niemand zegt het nog hardop, maar Nederland staat aan het begin van een landelijke kettingbotsing op het stroomnet met verstrekkende gevolgen. Dat blijkt uit een inventarisatie van Investico voor De Groene Amsterdammer en Trouw. (...)

[B]ijna nergens in het land kunnen nieuwe plannen voor windmolenparken en zonneweides nog gerealiseerd worden. In de helft van de Nederlandse provincies kunnen bedrijven en woningbouwprojecten geen nieuwe aansluiting op het stroomnet meer krijgen, in nog eens drie provincies zal binnenkort vrijwel zeker hetzelfde gebeuren. (...)

In vier jaar tijd vervijfvoudigde het aandeel van elektriciteit uit zonnepanelen. In Europa liep Nederland op dat vlak altijd achter, maar nu zijn we een van de koplopers. (...)

Dat is een stille ramp. Want verduurzaming betekent in de regel elektrificatie. Gasboilers worden elektrisch, benzinetanks worden accu’s, aluminium smelten we niet meer met cokes of stookolie, maar dankzij elektrolyse. (...)

In een brief aan de regering van afgelopen april waarschuwden de netbeheerders: ‘Het doel van minimaal 55% CO2-emissiereductie in 2030, samen met de ambitie voor de versnelling van de woningbouw én de groeiende economie, vallen buiten de bandbreedte van wat haalbaar is.’ Twee weken geleden leidde de publicatie van de brief, ongetwijfeld vanwege de oorlog in Oekraïne, nauwelijks tot beroering in de Tweede Kamer. (...)

In de helft van de provincies moeten nieuwe plannen voor woonwijken door netbeheerders geweigerd worden. (...)

Dat juist de netbedrijven nu obstakels zijn voor de energietransitie in plaats van faciliteerders van onze groene ambities, vindt Nijpels onbegrijpelijk. Twee jaar geleden wees hij minister Wiebes op dit probleem. Daar werd niets mee gedaan. (...)

Terwijl de afgelopen tien jaar de bedrijven in ongekend tempo elektriciteitsstations, transformatoren en dikkere stroomkabels hadden moeten aanleggen, bleven ze functioneren als cash cows. (...)

Het uitbreiden van het net is bovendien handwerk, terwijl technisch personeel nauwelijks te vinden is. (...)

Alle problemen waar we nu tegenaan lopen zijn kenmerkend voor de kabinetsaanpak van de energietransitie in de afgelopen vijftien jaar. Expertise werd afgestoten en verantwoordelijkheid geprivatiseerd door Nederlandse energiebedrijven als Nuon en Essent te verkopen aan grote, buitenlandse partijen. De oplossing voor het klimaatprobleem werd gedecentraliseerd naar overlegtafels bij de Sociaal-Economische Raad met bijna vijftig onderhandelende partijen, die het op hun beurt weer doorschoven naar dertig energieregio’s die mogen bepalen waar in de polder een windmolen komt te staan. (...)

Nederland liep decennia achteraan bij verduurzaming en moet nu een inhaalslag van jewelste maken terwijl de netten er niet op zijn voorbereid. De klimaatdoelen lijken daarmee verder weg dan ooit. (...)

Hele artikel

Hoogspanningsmasten bij Rotterdam, 18 april 2021 © Lex van Lieshout / ANP.

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #broeikaseffect #oceaan #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #fijnstof #stroomnet #investico #tennet #duurzame_energie #zonnepanelen #windmolens #netbeheerder #woningbouw #alliander #enexis #nuon #essent #privatisering #decentralisatie

Wat het effect is als de boerenlobby dit wint

Tom-Jan Meeus (NRC)

Boeren blokkeren. Het is nieuws, maar ook weer niet: bij het mest- en stikstofbeleid doen ze het al een jaar of vijftig.

De partijen op de rechterflank – PVV, FVD, BVNL, JA21, SGP – steunen hun compromisloosheid. Daarom is het wel bijzonder dat mensen in VVD, CDA en CU nu denken dat ze moeten ‘luisteren naar boeren’ (in de praktijk vaak agrolobbyisten), waarbij ze ook hun eigen politieke leiders bekritiseren. Maar hun partijen hebben deze slag allang verloren. (...)

Hoofdredacteur Esther de Snoo van Nieuwe Oogst schetste vorige week dat de uitzonderingsbepaling (‘derogatie’) waardoor de landbouw niet hoeft te voldoen aan Europese normen voor waterkwaliteit, binnenkort dreigt te vervallen. Alleen „harde garanties”, lees: krimp van de veestapel, kunnen dit voorkomen.

De ophef over stikstof in Den Haag draait om natuurbeleid, aangezwengeld door een uitspraak van de Raad van State in 2019. Maar je hebt ook nog klimaatbeleid. De veehouderij stoot naast stikstof óók relatief veel kooldioxide uit, schadelijk voor het klimaat. (...)

Maar de afstand die vooral coalitiepartijen CDA en CU nu van het stikstofbeleid suggereren, stimuleert deze lobby alleen maar. Elke aarzeling van een politicus leert boeren en agrogrootbedrijven: blokkeren loont. (...)

Maar zwichten voor een veehouderij die na decennia blokkeren een drievoudig probleem veroorzaakt – klimaat, natuur, water – zou voor de politiek niet zomaar een nederlaag zijn. Dan doet deze generatie politici afstand van de politiek: afstand van het idee dat politici het land besturen. (...)

Hele artikel

Tom-Jan Meeus

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit"

Terwijl wij in Nederland zitten te navelstaren op stikstof, speelt op de achtergrond een veel groter probleem

De Volkskrant

Een minister van Natuur die boeren harde stikstofdoelstellingen oplegt en een minister van Landbouw die boeren geen enkel perspectief biedt op hoe ze dan wel verder moeten: is het gek dat boeren massaal in opstand komen tegen wat zij – terecht – zien als een aanslag op hun bestaan? Dit is een probleem dat niet alleen boeren aangaat: de hervorming van de landbouw is een maatschappelijke opgave. Boeren zijn als ondernemers verantwoordelijk voor hun eigen keuzes. Maar ze zijn jarenlang om de tuin geleid door politici die om de hete brij heen draaiden. Daarin geruggesteund door de agro-industrie die het meest te verliezen heeft bij een hervorming van het huidige systeem. (...)

Nergens is de uitstoot zo hoog als in Nederland, en dit loopt een op een met de kaart van de veedichtheid. (...)

In de discussie over stikstof in Nederland wordt steeds gefocust op de schade voor de natuur. Die is ontegenzeggelijk groot. Maar wat vergeten wordt is dat stikstof nog meer kapot maakt wat ons lief is. Stikstof levert een forse bijdrage aan de vorming van fijnstof in de lucht, wat leidt tot gezondheidsschade: sterfte onder pasgeboren baby’s, luchtwegziektes zoals astma en longkanker. (...)

Daarnaast bedreigt stikstof de veiligheid van ons drinkwater door de uitspoeling van nitraat naar het grondwater. Stikstof is een lokaal probleem: het vernielt ónze natuur, schaadt ónze gezondheid en bedreigt óns drinkwater. Het moet daarom ook lokaal worden opgelost. (...)

Ons voedselsysteem is verantwoordelijk voor eenderde van de uitstoot van broeikasgassen in de wereld; het merendeel daarvan is afkomstig van de vee- en vleesindustrie.

Dan helpt het inderdaad niet als onze koeien, varkens en kippen worden verplaatst naar andere landen. Daartegen helpt maar één ding: dat we minder dierlijke eiwitten zoals vlees en zuivel gaan consumeren.

Bij stikstof en broeikasgassen is sprake van marktfalen: de maatschappelijke schade staat niet in verhouding tot de winst die individuele partijen daaruit halen. Waar de markt faalt, moet de overheid ingrijpen. (...)

[B]elast gedrag en producten die ongezond en niet duurzaam zijn. Zoals vliegen, vlees eten, (benzine-)autorijden. Gebruik de opbrengst daarvan om gezond en duurzaam gedrag te stimuleren: maak groenten, fruit en vleesvervangers goedkoper, subsidieer het gebruik van het openbaar vervoer. Help boeren over te schakelen naar plantaardige productie. (...)

Dat vraagt wel om een kabinet met visie en ministers met ballen. Opmerkelijk in dat verband is dat de enige minister die tot nu toe ballen heeft getoond een vrouw is.

Hele artikel

Dronefoto van koeien in de Gelderse Vallei, een van de gebieden waar de stikstofuitstoot drastisch naar beneden moet. Beeld Sem van der Wal / ANP.

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerindustrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #fijnstof #astma #longkanker #gezondheid #gezondheidsschade

De ambtenaar die 40 jaar terug al de locaties met stikstofoverlast aanwees

NRC

Deze week: Lies Rookhuizen, de ambtenaar die veertig jaar terug al stikstofoverschotten in gemeenten vaststelde.
Ofwel: verdeeldheid over stikstof en het belang van waarheid en verzoening.

Het was de week waarin je zag dat de oorlog in Oekraïne is gedegradeerd tot Haags B-thema. Logisch leek het niet – maar het was niet te missen. (...)

Politici van alle gezindten toonden begrip voor boeren die geen afscheid willen nemen van het familiebedrijf dat hun ouders of grootouders vaak al runden.

Het klonk logisch, menselijk, maar het liet ook zien hoe gevoelig politici voor protest zijn. Want in debatten over andere mensen bepleit dezelfde Kamer al jaren dat burgers na baanverlies van beroep wisselen (‘van werk naar werk’) en zich daarvoor tot op late leeftijd bijscholen (‘een leven lang leren’). (...)

Het nam niet weg dat alle recente ophef over stikstofbeleid vooral politiek toneel was, of anders ondermaatse politiek. Want wie in Den Haag ‘overvallen’ werd, had zijn werk niet gedaan. (...)

Er verschenen [vorig jaar] twee studies geleid door oud-directeur-generaal Peter Heij van Landbouw. In het stuk uit mei stond dat landelijk stikstofbeleid „moet worden ondersteund met het gebiedsgericht terugdringen van relatief grote overschrijdingen”. In het stuk uit oktober werd deze aanpak verbreed naar „(Europese) normen en opgaven voor waterkwaliteit, bodem, klimaat en biodiversiteit”. (...)

En wat ook opviel: het verlangen bij landbouwvriendelijke Kamerleden om het stikstofvraagstuk te relativeren en de beleidsgeschiedenis te negeren. (...)

En zoals Kamerleden nu hopen op innovatie als uitweg voor hard ingrijpen, zo stuurden ze daar ook destijds op aan. Elke veehouder een mestboekhouding – het bleek „niet uitvoerbaar”. Een Landelijke Mestbank waarin mest werd verwerkt tot korrels. Ook mislukt. „Water uit mest halen is héél duur.”

Intussen werden de stikstofnormen opgerekt, met instemming van Brussel. (...)

„De sector vond altijd een nieuw geitenpaadje”, vertelde Henri Kruithof, in de periode 1993-2001 directeur voorlichting van Landbouw, later VVD-spindokter.

Politici van alle partijen deden eraan mee. (...)

Tegenstanders van ingrijpen vinden elkaar sindsdien in halve feiten. Ze zeggen: we hebben al zoveel stikstofuitstoot verminderd – en verzwijgen dat Nederland als Europees koploper nog ver boven de norm zit. Ze zeggen: het rekenmodel deugt niet – en verzwijgen dat het model veelvuldig met metingen is gevalideerd. Ze zeggen: boeren moeten weg voor woningen van migranten – en verzwijgen dat de bouw van een miljoen nieuwe woningen maximaal 1 procent van de bestaande landbouwgrond vergt, aldus Kamerlid Pieter Grinwis (CU) donderdag tegen zijn collega Van der Plas (BBB). (...)

Lies Rookhuizen zei: maar hou oog voor de boer. De innovaties die de politiek zo vaak als uitweg omarmde, zei ze, verrijkten de Rabobank en verarmde veehouders: meer schuld, hogere productiedruk, lagere prijzen.

En als we willen dat deze groep toch meewerkt aan de transitie „zou het goed zijn als mensen op hoog politiek en ambtelijk niveau openlijk erkennen wat er fout is gegaan”. (...)

Dit drama heeft mensen nodig die hun keuzes uitleggen, niet voor een heksenjacht of politiek gewin, maar als verklaring voor boeren, als markering van een nieuw begin. Om mythes te ontkrachten en een gezicht aan een ongemakkelijk verleden te geven.

Hele artikel

> Zie ook: Wat verdedigen de boeren van de Farmers Defence Force nu eigenlijk? (De Volkskrant)

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts

Wat verdedigen de boeren van de Farmers Defence Force nu eigenlijk?

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

(...) Deze boeren voelen zich gediscrimineerd door de aangekondigde stikstofmaatregelen, maak ik op uit een interview met Mark van den Oever, leider van de Farmers Defence Force. Hun standpunt: we zijn in de steek gelaten, we zijn vastberaden en we gaan niet meegeven. Maar, vraag ik me af, wat verdedigen de vooral-veehouders van deze Defence Force eigenlijk? (...)

Te bos en hei kunnen onderzoekers, en eigenlijk iedereen met werkende oogbollen, gewoon zien hoe de natuur lijdt. (...)

Het AD schetst op basis van gesprekken met wetenschappers een apocalyptisch toekomstbeeld. (...)

Verdedigen ze onze voedselvoorziening? Het is natuurlijk waar: boeren zorgen voor ons eten. Maar de manier waarop ze dat nu doen, is onhoudbaar. Om iets te noemen: in ons kleine landje, waar natuur en landbouw noodgedwongen bij elkaar op de lip zitten, produceren boeren voor zo’n 80 procent voor de export. Zo zijn we de grootste vleesexporteur van de EU. De veehouderij importeert het voer, exporteert de karbonaadjes, en de mest, plas en milieuschade – à 5,5 miljard euro per jaar – blijven hier. (...)

Journalist George Monbiot beschrijft hoe de internationale voedselmarkt in handen is van enkele grote, machtige spelers. (...)

Boeren worden ‘in de bankschroef gehouden’, vertelt boer Poppe Braam. ‘Producenten van kunstmest, bestrijdingsmiddelen en veevoeders houden een systeem in stand waarin boeren zoveel mogelijk voedsel voor weinig geld maken.’ Supermarkten idem. (...)

Terwijl zeker de kleinere boeren worstelen, zetten zuivel- en veevoergiganten als Royal A-ware en Royal de Heus miljarden om, lees ik in de NRC. (...)

Hoewel verder uitstel van stikstofmaatregelen eigenlijk niet in het belang is van de boer – het probleem verdwijnt niet, dus moet er dan later alleen maar drastischer worden ingegrepen – feliciteert ook Van den Oever zijn Farmers Defence Force met de ‘tijdswinst die we geboekt hebben’.

Wat deze boeren verdedigen? De status quo. Maar die is onverdedigbaar.

Hele artikel

Asha ten Broeke

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts

Toen het eerder deze maand over FDF ging

Tom-Jan Meeus (NRC)

(...) [D]rie weken terug, 2 juni, hadden deze twee een heel ander debat over FDF [Farmers Defence Force]. In de Kamer wees Van der Plas op een schikking die Justitie met FDF had gesloten. In een NCTV-dreigingsbeeld van mei 2020 was FDF genoemd („excessen boerenprotest voeden polarisatie”) en de boerenclub voelde zich onterecht als „extremistisch” neergezet. Na een terechtzitting kwamen partijen tot een schikking: volgens de NCTV is FDF niet extremistisch maar „activistisch”. In de Kamer waren Yesilgöz en Van der Plas het er volledig mee eens.

Pardon? Het jaar voorafgaande aan dat dreigingsbeeld deed FDF nogal van zich spreken. Na een compromis over stikstof in Brabant schreef de FDF-voorman najaar 2019: „Moeten we CDA-Statenleden in Brabant persoonlijk aanpakken na het verraad van 25 oktober?” December 2019 vergeleek hij de behandeling van boeren met de holocaust. Februari 2020 schortten premier Rutte en minister Schouten overleg met de landbouwsector op na een bedreigend bericht: „FDF zal niet toestaan dat we (-) door onze eigen mensen verraden worden.” (...)

Niet voor het eerst bleken politici blind voor de ware aard van FDF. Dus je wist eigenlijk al dat de minister en het Kamerlid na hun debat vanzelf te maken zouden krijgen met FDF-gedrag dat ze sinds 2019 konden kennen. Regeren is vooruitzien. Maar terugkijken wil ook wel eens helpen.

Hele artikel

> Zie ook: De bedrijven van Quote 500-families die het boerenprotest aanwakkeren (NRC)

Tom-Jan Meeus

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #fdf #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts

De bedrijven van Quote 500-families die het boerenprotest aanwakkeren

NRC

Haagse Invloeden - Deze week: agrobedrijven van vermogende families die meedelen in rijkssubsidies en het boerenprotest voeden. Ofwel: politieke moed versus minipolitiek, particulier eigenbelang versus nationaal natuurbelang. (...)

Het maakt het stikstofdossier een bepalend vraagstuk van deze tijd: politieke hoogspanning, nieuwe ordening van de openbare ruimte, en – het wordt vaak vergeten – een confrontatie tussen particulier grootkapitaal en de overheid.

Want hier spelen niet alleen belangen van boeren en hun trekkers, maar ook van relatief onbekende Quote 500-bedrijven die bereid zijn, gesteund door sommige Kamerleden, het gevecht tegen dreigend omzetverlies aan te gaan.

En er overigens nooit moeite mee hadden bij diezelfde overheid subsidie op te halen. (...)

Met twee andere landbouwreuzen annex familiebedrijven is [Royal] A-ware ook actief in het stikstofdebat: zacht op de Haagse relaties, hard op de inhoud. Het zijn de veevoedergigant Royal De Heus (omzet in 2020: 3,2 miljard, winst 125 miljoen), waarvan de eigenaar, de familie De Heus, volgens Quote de vijfde rijkste familie van het land is, met een eigen vermogen van 1,4 miljard euro. En de VanDrie Group (2020: omzet 2,3 miljard; winst 75 miljoen), een wereldspeler in mestkalveren. Het eigen vermogen van de familie Van Drie wordt geschat op 1,2 miljard euro.

Voor deze agrogiganten betekent een kleinere veestapel vrijwel zeker krimp van de omzet. (...)

Ook willen de drie het imago van de boer verzachten. Dit voorjaar zond RTL4 de reeks Wie de boer niet kent uit, waarin BN’ers „ontdekken” dat „boeren, dieren en duurzaamheid” samengaan. De reeks werd gesponsord door A-ware, De Heus en VanDrie. Actiegroep Agractie, die het boerenprotest van volgende week organiseert, reageerde enthousiast.

Maar eerder lanceerden de drie ook een andere ambitie: kort nadat het coalitieakkoord met de stikstofplannen uitkwam, werd bekend dat ze de Stichting Agri Facts financieel gaan steunen.

Agri Facts wordt door Haagse opponenten wel deel van ‘De Twijfelbrigade’ genoemd. (...)

A-ware, De Heus en VanDrie keerden zich deze week met eigen verklaringen frontaal tegen de stikstofplannen. (...)

En de vraag is nu: moet de politiek zich laten leiden door dit complex van megabedrijven en landbouwvriendelijke politici?

Voor iedereen, zeker coalitiepartijen, zou het een bijzondere uitkomst van de nieuwe bestuurscultuur zijn. Dan vertonen coalitiepartijen exact het onberekenbare gedrag waardoor eerder gelaakte gewoontes als strakke regeerakkoorden, coalitieoverleg en sensibilisering van Kamerleden ontstonden. (...)

Zo plaatst het stikstofbeleid Den Haag voor elementaire keuzes. Tussen algemeen belang en dat van megavermogens. Tussen moed en minipolitiek. Tussen regeerbaarheid en iets dat gevaarlijk veel op de grote kladderadatsch begint te lijken.

Hele artikel

> Zie ook: In Nederland zijn boeren een beetje heilig (Trouw)

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts
#Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group

De protesterende boeren leven in een bubbel van onredelijkheid, daar moeten we niet aan toegeven

De Volkskrant

Door de overheid gepropageerde schaalvergroting speelt boeren parten in de stikstofcrisis, maar de actievoerders hanteren de bekende methode van de omkering om zich als slachtoffers te presenteren, meent Jan Douwe van der Ploeg. (...)

Hoewel er geen scherpe grenzen zijn, is de harde kern van de huidige protestbeweging wel degelijk te duiden. Het zijn, ironisch genoeg, de agrarische ondernemers die het meest zijn meegegaan in het landbouwpolitieke vertoog van de afgelopen decennia. Ze hebben hun bedrijven, meer dan anderen, gemodelleerd naar het beeld dat het ministerie van landbouw, de universiteit van Wageningen, de agrarische industrie en de Rabobank als ideaal naar voren brachten.

Dat is terug te zien in hun bedrijven: het gaat om grootschalige, sterk gespecialiseerde en hoogproductieve bedrijven, die voortdurend expanderen en forse schulden meetorsen. Deze bedrijven onderscheiden zich ook door een hoog gebruik van fossiele energie en industriële hulpmiddelen (als kunstmest, krachtvoer, medicijnen) en daarmee ook door een relatief hoge milieudruk. (...)

Bij een deel van deze boeren heeft dit geleid tot een verharding: tot een halsstarrige verdediging van de gekozen route en de daarmee samenhangende deelbelangen. (...)

De harde kern is sterk geradicaliseerd toen dierenactivisten stallen gingen bezetten. Toen ontstonden de eerste ‘netwerken voor zelfverdediging’. Ook het huidige overheidsbeleid heeft bijgedragen aan de radicalisering. De actievoerders hebben geleerd dat het opzoeken en overschrijden van grenzen loont. (...) Wat daarbij zeker ook helpt is de steun van de veevoerindustrie, de populistische partijen en het gezwalk van VVD en CDA.

Zoals Zuid-Afrikaanse boeren eertijds hun ossenwagens in een cirkel plaatsten en vandaar uit vuurden op alles wat een bedreiging leek, zo hebben de radicale boeren van nu een eigen bubbel waarin enkel nog het eigen gelijk geldt. De mening en het spreekrecht van anderen, resultaten van wetenschappelijk onderzoek, het wordt allemaal genegeerd. (...)

De geschetste miskenning, frustratie, woede en zelfgecreëerde schijnwereld vormen een extreem gevaarlijke mix. (...)

De strijdwijze van de Farmers Defence Force is mede gestoeld op de vroegere beweging van boze varkenshouders. (...)

Het consequent opteren voor een doorgaande schaalvergroting in de landbouw (en het gelijktijdig negeren van mogelijke alternatieven) heeft een protestbeweging gecreëerd waarin de redelijkheid zoek is – een beweging waarin men meent anderen te mogen dwingen tot acceptatie van het eigen deelbelang. (...)

Gelukkig laat zich in de Nederlandse landbouw wel degelijk een tegenpool onderscheiden: een breed scala van boerenbedrijven die opereren in harmonie met natuur en samenleving. Het probleem is dat deze tegenpool geen stem heeft en evenmin wordt vertegenwoordigd. (...)

Tegelijkertijd mag en kan van toegeven aan de redeloosheid geen sprake zijn.

Hele artikel

> Zie ook: De stikstofstrijd (De Groene Amsterdammer)

Achterhoekse boeren hebben het treinverkeer stilgelegd op de spoorlijn tussen Winterswijk en Zutphen. Beeld Vincent Jannink / ANP.

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt

De stikstofstrijd

Varens overwoekeren de kleine veenbes

De plannen van het kabinet om de stikstofcrisis op te lossen stuitten vorige week op grote weerstand van de agrarische lobby. Dat boeren boos zijn, is goed voorstelbaar. Maar er zit niets anders op dan het inkrimpen van de veestapel. (...)

Op 25 april 2019 haalde de werkgroep de grootste overwinning in haar bestaan. In een beroep bij de Raad van State werd het verlenen van Pas-vergunningen naar de prullenbak verwezen omdat ze niet voldeden aan de Europese Habitatrichtlijn. Deze vergunningen maakten het onder meer mogelijk om zelfs in gebieden waar alle stikstofnormen werden overschreden toch nog nieuwe megastallen te bouwen omdat natuurbeschermende maatregelen – zoals het afsteken van de verzuurde bovenlaag – in het vooruitzicht werden gesteld. De rechter oordeelde dat dit alleen mocht als het effect van die maatregelen al vaststaat en ze daadwerkelijk tot vermindering van uitstoot leiden. (...)

Maar ruim drie jaar later is er dan eindelijk de Startnotitie Nationaal Programma Landelijk Gebied die invulling geeft aan ‘nationaal wettelijk verplichte doelstellingen op het gebied van stikstof, klimaat en water’.

Landelijk moet er in 2030 veertig procent minder NH3 (39.023 ton) uitgestoten worden en de notitie rekent dat toe aan de verschillende provincies. De grootste opdrachten liggen er voor Limburg (3039 ton), Overijssel (5738), Noord-Brabant (6967) en Gelderland (7511). (...)

[D]e provincies krijgen een jaar lang de tijd om samen met alle belanghebbenden ‘brede gebiedsprogramma’s’ te ontwikkelen die aan de opgelegde doelen voldoen. Dus het bestuursorgaan waar de macht van boeren en hun door radicale actiegroepen gegijzelde belangenorganisaties het grootst is, moet met uitgewerkte plannen komen die voor een groot deel van de veehouders het einde van de huidige bedrijfsvoering zal betekenen. (...)

Dat boeren boos zijn, is heel goed voor te stellen. De impact van de maatregelen moet niet worden onderschat. (...)

Eén advies slaat [het kabinet] echter in de wind. Het [Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)] raadt ten zeerste aan om ook de stringente klimaatdoelen in het stikstofbeleid te integreren. Zo moet de Nederlandse methaanuitstoot voor 2030 met dertig procent verminderd zijn. In De Groene berekenden we dat dit tot een vermindering van de veestapel zal leiden van minstens dertig procent. Nu loopt de veeteelt de kans in korte tijd twéé saneringsoperaties voor de kiezen te krijgen. (...)

De veeboeren komen nu in verzet en dat recht hebben ze, als ze zich aan de geldende normen en wetten houden. Teleurstellend is alleen dat het verweer van hun belangenorganisaties klinkt als een doorgedraaide plaat met een groot aantal krassen erop. Het is steeds hetzelfde verhaal, met steeds dezelfde foute aannames.

Zo stellen de veeboeren dat ze het slachtoffer zijn van wispelturig overheidsbeleid. Dat is hooguit gedeeltelijk waar. Gestimuleerd door overheid en Rabobank hebben ze ingezet op enorme schaalvergroting, waarbij ze waarschuwingen in de wind sloegen. (...)

Dat er al snel fosfaat-, methaan- en stikstofgrenzen zouden opdoemen bij al die expansie werd door alle partijen moedwillig genegeerd.

Ze voelen zich overvallen door de opgelegde doelen, zei onlangs boerenleider Sjaak van der Tak. Hij kan dat niet serieus bedoeld hebben. Al in juni 2020 presenteerde de commissie-Remkes haar eindrapport met daarin de conclusie dat de veestapel rond natuurgebieden sterk ingekrompen moet worden. (...)

‘We hebben al heel veel aan stikstofreductie gedaan’, zeggen de boeren ook regelmatig, en dat is tot 2010 zeker waar. Daarna groeit de uitstoot door de veeteelt echter weer. (...)

Een ander argument, dat ook terugkomt in de aangenomen motie op het vvd-congres van afgelopen zaterdag, is dat de voorgestelde reducties zijn gebaseerd op berekeningen en niet op metingen. Het gebruikte Aerius-model is echter steeds meer onderbouwd met daadwerkelijke metingen, en daar waar gemeten wordt, zijn de waarden vaak hóger dan de berekeningen. (...)

[A]lle innovaties in de veeteelt hebben de afgelopen jaren nooit de beloofde uitstootvermindering gehaald. Dat geldt bijvoorbeeld voor de luchtwassers, ontdekte de universiteit van Wageningen onlangs. Die voldeden sowieso niet, of de boeren zetten ze uit omdat ze de stroomkosten te hoog vonden. Ook de hypermoderne stallen halen bij lange na niet de beoogde resultaten. (...)

De conclusie is dan ook onvermijdelijk:de veestapel moet voor een groot deel ingekrompen worden, waarbij het een goed idee is om snel te beginnen met de piekbelasters: grote veebedrijven binnen een kilometer van een Natura 2000-gebied. (...)

Eigenlijk heeft minister Van der Wal een halve notitie geschreven. De doelen zijn duidelijk, de financiële middelen ook. De concrete invulling dreigt echter op een heftige strijd uit te lopen. Dan is het wel goed om te weten dat de overheid nog één troefkaart in de achterzak heeft. De Raad van State oordeelde in januari 2021 dat de overheid de verplichting heeft om vergunningen in te trekken in het geval dat bedrijven een aanzienlijke stikstofdepositie veroorzaken op sterk overbelaste Natura 2000-gebieden. De wortel is er in de vorm van miljardensubsidies, de stok uiteindelijk ook.

Hele artikel

Voor een groot deel van de veehouders betekenen de plannen het einde van de bedrijfsvoering © Marcel van den Bergh / ANP.

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby

[]

> Zie ook: RIVM: Duurzame innovaties ter vermindering van stikstof uit veestallen werken veel slechter dan aangenomen (De Volkskrant)

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby

Onze leiders moeten stoppen grote bedrijven uit de wind te houden en doen wat ze dertig jaar geleden al beloofden

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

‘Samenkomen om de aarde te redden’. Dat stond er 30 jaar geleden op de cover van het Amerikaanse tijdschrift Time. Op dat moment kwamen leiders uit de hele wereld samen in Rio de Janeiro voor de Earth Summit: een grootse conferentie die het begin van een nieuw tijdperk moest inluiden. Een einde zou er komen aan wat toen nog het broeikaseffect heette, aan het uitsterven van diersoorten, aan ontbossing. (...)

Het liep anders. Nog voordat de wereldleiders bijeenkwamen, ging de Earth Charter van tafel en werd het vervangen door, aldus Time, ‘een houterig geschreven verklaring vol met het soort vrome beloften die wereldleiders vaak maken maar nooit nakomen’, aangevuld met slappe compromissen en vooral geen bindende afspraken, bijvoorbeeld over het terugdringen van de CO2-uitstoot.

Wat was er veranderd? De politieke daadkracht in Stockholm over de ozonlaag had de industrie overrompeld, stelt journalist Amy Westervelt. (...) [I]n 1992 had de industrie inmiddels een dikke lobbyvinger in de milieupap gestoken.

Voorafgaand aan de Earth Summit kwamen het fossiele-energie-minnend grootkapitaal alvast met een eigen handvest. (...) [D]oor het alvast naar voren te schuiven, verhinderden de bedrijven dat er strenge wetten kwamen die hun winsten in gevaar zouden brengen.

En dat was precies de bedoeling. In 1989 hadden auto- en oliebedrijven, waaronder Shell en Exxonmobil, de Global Climate Coalition opgericht. (...) En ze zaaide twijfel over klimaatwetenschap, hoewel een Exxon-memo in 1981 al repte over de ‘catastrofale effecten’ van de langetermijnplannen van het bedrijf, en een intern Shell-rapport in 1986 besprak hoe de opwarming van de aarde tot ‘verwoestende overstromingen’ en onbewoonbare landen zou leiden.

De coalitie bestaat niet meer, maar grote fossiele bedrijven hebben nog steeds veel invloed. (...)

Dertig jaar na Rio is dit de tussenstand: de fossiele industrie maakt gigawinsten, ze blijven nieuwe olie- en gasvelden aanboren en de CO2-uitstoot stijgt nog steeds. Elke maand is er weer slecht klimaatnieuws, waren de oceanen nog warmer, smolten de ijskappen nog verder, steeg de zeespiegel nog sneller. Het is echt de hoogste tijd dat onze leiders stoppen met bedrijven uit de wind houden en gaan doen wat ze in 1992 al beloofden: samenkomen om de aarde te redden.

Hele artikel

Asha ten Broeke

Tags: #nederlands #nederland #grootbedrijf #bedrijfsleven #regering #kabinet #earth_summit #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #cop26 #broeikaseffect #earth_charter #shell #exxonmobil #oliebedrijven #global_climate_coalition #exxonmobile #lobby #chevron #saudi_aramco #zeespiegelstijging #droogte #ontbossing #co2 #uitstoot #broeikasgas #fossiele_brandstof

De boeren en hun vertegenwoordigers kunnen sputteren en lobbyen wat ze willen, maar de landbouw moet echt helemaal op de schop. Lastig en pijnlijk, maar absoluut noodzakelijk. Hopelijk nu wel met goede compensatie, want daar is onze overheid ook niet goed in. Denk aan de Groningse bevingsschade en moeizame compensatie van de toeslagenouders.

RIVM: Duurzame innovaties ter vermindering van stikstof uit veestallen werken veel slechter dan aangenomen

De vergunningverlening voor ‘duurzame’ veestallen is voor een groot deel gebaseerd op fictie, stelt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Provincies gebruiken verouderde cijfers waarin de werkelijke stikstofuitstoot tot wel 380 procent wordt onderschat. Hierdoor is de uitstoot van innovatieve stalsystemen op papier veel lager dan in werkelijkheid.

Boeren die hun veestapel willen uitbreiden, krijgen daardoor gemakkelijker een vergunning voor bedrijfsuitbreiding. Dat dure stalinnovaties in de praktijk niet goed werken, ziet politiek Den Haag liever niet onder ogen. (...)

Vast staat dat beide ministers zwaar zullen inzetten op het populaire middel ‘technische innovatie’. Onder grote druk van de landbouwlobby trekt het kabinet minstens 1,2 miljard euro subsidie uit voor het verduurzamen van veestallen. (...)

Critici noemen dat een heilloze weg. De bestaande technieken zijn gemiddeld veel minder effectief dan leveranciers en veehouders claimen. (...)

In werkelijkheid daalt die uitstoot per koe, varken of kip niet, of veel minder dan aangenomen. Meerdere onderzoeken hebben dit inmiddels aangetoond. Zo zijn er sterke aanwijzingen dat door emissiearme stalvloeren gemiddeld evenveel ammoniak in het milieu wordt verspreid als door reguliere stallen. Luchtwassers zijn in de praktijk tientallen procenten minder effectief dan op papier. (...)

Emissiearme stalvloeren in rundveehouderijen emitteren volgens het RIVM 55 procent meer stikstof dan de provincies aannemen bij de vergunningverlening. (...)

Dat stalinnovaties in de praktijk niet goed werken lijkt deels, net als in het dieselschandaal, het gevolg van bewuste manipulatie. Onderzoekers van de Wageningen Universiteit merken op dat het aantal combi-luchtwassers op onverklaarbare wijze halveerde toen de Rav-factor van dit type luchtwasser naar beneden werd bijgesteld. Van de ene op de andere dag beweerde een groot aantal varkenshouders over een ander type luchtwasser met een hogere Rav-factor te beschikken. (...)

Ondertussen lobbyen de boeren zich een slag in de rondte om het kabinetsbeleid te beïnvloeden ten gunste van méér technische innovatie en minder krimp van de veestapel. (...)

Hele artikel

Een veestal met een vloer die stikstofemissie reduceert. De bestaande technieken zijn gemiddeld veel minder effectief dan leveranciers en veehouders claimen. Beeld Ronald Hissink.

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby