‘We kunnen niet zonder fossiel’ is klimaatontkenning in een nieuw jasje

Trouw

De energietransitie zal Nederland inderdaad pijn doen, maar dat is nog geen reden om maar door te gaan met fossiel, stelt Jelle de Graaf, campagnestrateeg en klimaatactivist.

Er zijn overstromingen van Valkenburg tot Pakistan, en bosbranden van Canada tot Australië. Klimaatwetenschappers waarschuwen voor steeds extremer weer: zware neerslag, zeespiegelstijgingen, lange droogteperiodes en mislukte oogsten.”

Dit schrijft Roy op het Veld in een essay (Trouw, 22 april). ‘Een apocalyptisch perspectief’, voegt hij er nog aan toe, om vervolgens doodleuk te betogen dat we na decennia van klimaat-inactie nog jarenlang rustig aan moeten doen. Op het Veld gebruikt de taal van de klimaatbeweging om de boodschap van de fossiele industrie uit te dragen. (...)

(Tekst loopt door onder de illustratie.)

.

Niemand in de klimaatbeweging ontkent echter de sociale gevolgen van de energietransitie. Maar wat die precies zijn – en vooral: wie ze op hun bordje krijgt – is een politieke keuze. (...)

Als er iets onontkoombaar negatieve gevolgen gaat hebben, dan is het niet klimaatactie, maar nog meer klimaat-inactie. Denk aan natuurrampen, honger, schaarste, geweld, conflict, oorlog, ziekte, talloze ontheemde mensen, een verergering van bestaande ongelijkheid, meer autoritaire regimes en nog meer druk op de democratie. Juist uitstel van broodnodig klimaatbeleid stort de maatschappij in een sociale crisis die haar weerga niet kent. (...)

Er bestaat geen twijfel over: Nederland moet zo snel mogelijk van fossiel af. Dit zal grote gevolgen hebben voor de hele maatschappij. Op het Veld beschuldigt de klimaatbeweging ervan de gevolgen niet onder ogen te willen zien, maar juist hij blijkt niet bereid verder te kijken dan de status quo.

Niet alleen is het nodig om snel over te schakelen op hernieuwbare energie, maar ook moeten én kunnen we ons energiegebruik drastisch verminderen. (...)

Politici moeten de (eerlijke) keus durven maken om de kwetsbaren te ontzien en de kosten van de transitie te leggen bij de bedrijven die de crisis hebben veroorzaakt. De als realisme vermomde vertragingstactieken dienen niemand anders dan de fossiele industrie. Drastische klimaatactie is nodig én mogelijk.

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #klimaattop #energie #energietransitie #fossiele_brandstof #fossiele_industrie #shell #duurzaamheid #klimaatontkenning #ipcc #extinction_rebellion #energiebesparing

Het slechte huwelijk tussen universiteit en fossiele industrie

NRC

Universiteiten moeten niet meer samenwerken met de fossiele industrie. De morele bezwaren zijn te groot, schrijft Peter Kuipers Munneke. (...)

Moreel is het doen en laten van fossiele bedrijven niet langer aanvaardbaar. Van zo’n partner kun je beter scheiden. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Peter Kuipers Munneke.

Financiële samenwerking tussen wetenschap en bedrijfsleven wordt ook sterk aangemoedigd, met het topsectorenbeleid(https://www.topsectoren.nl/innovatie) van de overheid. Vooral in de chemische hoek zijn de banden met fossiele bedrijven sterk. (...)

Het staat vast dat fossiele brandstoffen de belangrijkste oorzaak zijn van de klimaatcrisis. Klimaatwetenschappers schreven het vorige maand nog maar eens op. (...)

Waar het fout is gegaan bij de fossiele bedrijven is dat ze ruim veertig jaar geleden zelf inzagen dat hun producten de aarde in groot gevaar brachten en niets met die kennis hebben gedaan. Sterker nog, door twijfel te zaaien en nep-experts in te zetten, tactieken geleend uit de tabaksindustrie, hebben fossiele bedrijven grootschalig desinformatie verspreid om hun winsten veilig te stellen. Deze klimaatontkenning leeft tot op de dag van vandaag voort, tot in de Tweede Kamer aan toe. (...)

De bedrijfsvoering van fossiele bedrijven staat haaks op wat nodig is voor een duurzame samenleving en een gezonde planeet. Als een sprinkhanenplaag komen olie- en gasbedrijven overal ter wereld de grondstoffen uit de bodem halen. Wat na afloop voor de samenleving achterblijft is de milieuschade, de aardbevingen, de corrupte politiek. De obscene winsten in de huidige energiecrisis, ruim 200 miljard dollar in 2022, worden massaal uitgekeerd aan grootaandeelhouders. Dat is modern kolonialisme. (...) Ondertussen hoor je de groene ambities vooral in radioreclames, want in de jaarcijfers vind je groene investeringen met een vergrootglas terug. Fossiele bedrijven zijn het toonbeeld geworden van maatschappelijk onverantwoord ondernemen. (...)

Niets doen is voor universiteiten geen optie meer. Samenwerking met fossiele bedrijven is niet langer te verdedigen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #milieu #milieuvervuiling #natuur #fossiele_brandstoffen #overstromingen #bosbranden #rampen #extreem_weer #luchtvervuiling #giftige_stoffen #fossiele_brandstof #co2 #fossiele_industrie #wetenschap #universiteit

Shell kan het maar beter onder ogen gaan zien: het bedrijf is niet zielig

Teun van de Keuken (De Volkskrant)

(...) In een huiliehuilie- interview met NRC klaagt [Jeroen van der Veer, oud-topman van Shell,] erover dat niemand meer met het olieconcern geassocieerd wil worden. (...) Er heerst een ‘maatschappelijk vijandig klimaat’. (...) ‘We hebben de mensen ook niet getraind, of beter geholpen, hoe je communiceert over je bedrijf.’

Maar wat moet er dan beter worden gecommuniceerd? Hoe het bedrijf als een van de eigenaars van de NAM verantwoordelijk was voor de aardbevingen in Groningen en nooit erg toeschietelijk is geweest in het oplossen van de problemen en de steun aan de slachtoffers? Dat Shell verantwoordelijk is voor een enorme olieramp in de Nigerdelta? Dat het bedrijf een enorme bijdrage levert aan de CO2-uitstoot en dat het de klimaatimpact van fossiele brandstoffen al in de jaren tachtig kende, maar onder het tapijt veegde? Dat het bedrijf Koning Greenwashing is, dat geregeld op de vingers wordt getikt voor reclames waarin het zich veel te milieuvriendelijk voordoet? Dat de Reclame Code Commissie de reclames waarin het bedrijf claimde CO2-neutraal te zijn, misleidend vond? (...)

Voor de oud-topman en de mensen die nu het bedrijf leiden, zit er niets anders op dan de eigen impopulariteit onder ogen te zien, gemaakte fouten te erkennen, schade te herstellen, slachtoffers te compenseren en nederig te werken aan een nieuwe, schonere toekomst. En te stoppen met klagen.

Hele artikel

Tags: #nederlands #shell #greenwashing #recale #duurzaamheid #nam #aardbevingen #groningen #gaswinning #vervuiling #nigerdelta #co2 #co2-uitstoot #reclame_code_commissie #fossiele_brandstof

Het is belangrijk om in het snotje te houden dat dit keuzen zijn, de RWE-belangen dienen

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

Een groepje politiemannen stond zaterdag in de modder bij Lützerath te schreeuwen, de wapenstok boven hun hoofd geheven, om vervolgens op de demonstranten af te rennen. Anderen hadden politiehonden bij zich, of tasers. Ze duwden en sloegen er op los; soms hard genoeg om botten te breken.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Asha ten Broeke

Iets verderop ging de ontruiming door van het dorpje dat klimaatactivisten bezet hielden. Duitse politici hadden immers besloten dat ze plaats moesten maken voor de Garzweiliger-II-Schaufelradbagger – een 100 meter hoog gravend monster dat eerst het landschap zal vernietigen en daarna de aarde zoals we die kennen zal helpen bedreigen door de winning van 240 duizend dagelijkse ton smerige bruinkool.

Een paar dagen later protesteerden studenten tegen de warme banden van hun Universiteit van Amsterdam met Shell. Het bestuur verbrak die samenwerking niet, maar deed wel aangifte tegen haar eigen studenten en liet de ME een bezet gebouw ontruimen en de straat ervoor schoonvegen. Ook dat ging niet zachtzinnig: een politiebusje reed met opzet enkele demonstranten aan.

Wat hier gebeurt, is dat mensen met wapenstokken de belangen van het fossiele grootkapitaal verdedigen. In Amsterdam indirect, in Lützerath in een buitengewoon knus een-tweetje: zo werden gearresteerden afgevoerd in busjes van bruinkoolwinner RWE en toen er na het leegvegen van het dorp nog twee activisten in een tunnel bleken te zitten, vertrok de Duitse politie en mocht de RWE ze ‘redden’.

Het is belangrijk om in het snotje te houden dat dit keuzen zijn. Het is een keuze om geweld te gebruiken tegen vreedzame demonstranten. Het is een keuze om de belangen van de RWE te stellen boven die van toekomstige generaties. Het is een keuze om liever met Shell in zee te gaan dan met studenten die strijden voor een leefbare planeet. (...)

Er bestaat geen groter respect voor de wet, zei Martin Luther King, dan om een wet te breken waarvan je geweten zegt dat die onrechtvaardig is, zolang je dat in alle openheid doet, opgewekt, liefdevol, beschaafd en met de bereidheid de gevolgen van je daden te accepteren.

Dat is precies hoe vreedzame klimaatactivisten protesteren, in Lützerath, in Amsterdam, volgende week op de A12 in Den Haag. De vraag is nu: wat zegt het geweten van onze bestuurders? Welke keuzen zullen ze voortaan maken? Zullen ze het aandurven om bij de volgende bezetting de demonstranten gewoon te laten zitten? Aan welke kant van de geschiedenis willen zij staan?

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #fossiele_brandstof #bruinkool #shell #uva #universiteit_van_amsterdam #Lützerath #rwe #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #co2 #fijnstof

Big Agro blaast beangstigende toekomstbeelden rond, en de bodem huilt

Dolf Jansen (Trouw)

(...) Energiereus ExxonMobil klaagt de Europese Commissie aan. Ze vinden het niet eerlijk dat een deel van hun immense overwinsten, veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne, wordt belast om een fonds mogelijk te maken voor burgers en bedrijven die in grote problemen zijn gekomen door de energieprijzen, die zo hoog waren (en wellicht weer worden) door diezelfde voortdurende oorlog. (...)

Een pagina verder ging het over pesticiden. Landbouwgif, dat door de agrolobby en BBB graag ‘gewasbeschermingsmiddelen’ wordt genoemd. Hoewel uit onderzoek blijkt dat de kans op parkinson bij de agrariër of anderen in de directe omgeving daar niet kleiner van wordt.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Dolf Jansen

Europa probeert al langer om het gebruik van deze gifstoffen terug te brengen, en dat leek onder auspiciën van onder meer Frans Timmermans te gaan lukken ook. Goed nieuws voor insecten, vogels en bodemkwaliteit. (...)

En wat hebben de pesticidenproducenten en hun lobby gedaan gekregen? Er komt aanvullend onderzoek, waarmee de wet vertraagd wordt, en het doel over zeven jaar het landbouwgifgebruik in Europa gehalveerd te hebben eigenlijk uit het zicht verdwijnt. O ja, er waren trouwens maar drie Europese landen waar de afgesproken vermindering op schema lag. Nederland ondertekende een eerdere richtlijn (2009) wel, maar boycotte de uitvoering ervan. (...)

Zowel in Europa als in Nederland lukt het Big Agro en alle anderen die goed verdienen aan de sector keer op keer om beleid te traineren of veranderen. Door eigen onderzoeken te financieren en hogere voedselprijzen als beangstigend toekomstbeeld rond te blazen. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #eu #europese_unie #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #fossiele_brandstof #co2 ##exxonmobil #landbouw #landbouwgif #bodem #bodemerosie #bodemkwaliteit #lobby #agrolobby #big_agro

Olie-, gas- en agro-lobby’s saboteren klimaatbeleid: dat maakt mij echt kwaad

Irene van Staveren (Trouw)

(...) Waar ik echt boos om word, is de enorme bedrijvenlobby tegen milieu- en klimaatbeleid. Dat gebeurt veelal achter de schermen en gaat gepaard met diverse vormen van misleiding (greenwashing), chantage (dreigen naar het buitenland te verhuizen) en omkoping (sponsoring van de jaarlijkse VN-klimaatconferenties).

De net afgesloten klimaatconferentie in Egypte heeft helemaal geen enkele stap vooruit gezet. (...) De bedrijvenlobby is erin geslaagd om heel wat zand in de raderen van het wereldwijde klimaatbeleid te strooien.

Helaas is dat hier bij ons niet anders. Tata Steel in IJmuiden heeft succesvol gelobbyd bij de provincie Noord-Holland. Hoe kan het anders dat het nieuwe stikstofplafond voor het bedrijf weliswaar 8 procent lager ligt dan het vorige, maar nog steeds zo ruim is dat het bedrijf geen enkele moeite hoeft te doen om zich eraan te houden? Dat is geen plafond, maar een open dak. (...)

Al decennia heeft [LTO, de lobbyorganisatie van agrarisch Nederland] heel effectief de omslag naar duurzame landbouw tegengehouden. Zodat we nu met een opeenstapeling van urgente problemen zitten. Stikstof, CO2, biodiversiteit en drinkwaterschaarste om er een paar te noemen. De LTO reageert verbaasd en vraagt om verder uitstel.

Die jarenlange lobby is eigenlijk helemaal niet in het belang geweest van de boeren die LTO zegt te vertegenwoordigen. Boeren gaan juist voor de lange termijn. (...) Het zou zomaar kunnen dat LTO zelf onderwerp is van de lobby door de agro-industrie, met de kortetermijnbelangen van hun slachterijketens en veevoergiganten. (...)

Hele artikel

Irene van Staveren

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging #extreem_weer #cop27 #saoedi-arabie #china #methaan #co2 #brazilie #lula #lula_da_silva #amazone #ngo #lobby #lto #landbouw #boeren #tata_steel #veeteelt #vleesindustrie #veevoer #slachthuizen

Na de top ligt de wereld nog steeds op koers naar ‘de klimaathel’

NRC

Klimaattop in Sharm-el-Sheikh - De teleurstelling overheerst na de klimaattop in Sharm-el-Sheikh. De 1,5 graad opwarming raakt verder uit zicht, onder meer doordat fossiele brandstoffen en de landbouw gespaard worden.

„We zitten op een snelweg naar de klimaathel, met onze voet nog steeds op het gaspedaal.” (...)

Nu de top voorbij is, blijkt dat de voet in Egypte maar een klein beetje van het gaspedaal is gegaan. Met uitzondering van een akkoord over een schadefonds voor ontwikkelingslanden die worden getroffen door natuurrampen die worden versterkt door klimaatverandering, is er op geen enkel thema grote vooruitgang geboekt.

Dit zijn de uitkomsten op zeven belangrijke thema’s.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Bomen in een bos in de Taunus-regio nabij Frankfurt, dinsdag 1 november 2022. Foto Michael Probst/AP.

1. Ambitieus klimaatbeleid
Om de opwarming van de aarde tot 1,5 graden Celsius te beperken, moet de uitstoot van broeikasgassen voor 2025 pieken. Daarom pleitte de Europese Unie voor meer ambitie bij sommige landen (lees: China). Daar zijn geen afspraken over gemaakt. (...)

Meer dan 80 procent van de uitstoot van broeikasgassen is het gevolg van fossiele brandstoffen. Toch is het verminderen van olie en gas nooit expliciet als doel geformuleerd in internationale klimaatafspraken. (...)

2. Klimaatfinanciering
Rijke landen voldoen nog steeds niet aan de belofte die ze al in 2009 hebben gedaan om vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar beschikbaar te stellen voor financiering van klimaatbeleid in arme landen (niet te verwarren met het nieuwe fonds om klimaatschade te compenseren). Ook na de top in Egypte wordt aan die belofte nog niet voldaan. (...)

3. Methaanreductie
De Amerikaanse president Joe Biden kondigde in Egypte aan dat de Verenigde Staten zich inzetten voor een verdere reductie van de uitstoot van methaan, een veel sterker broeikasgas dan kooldioxide. (...)

Volgens de organisatie InfluenceMap, die bijhoudt of methaanbeloftes worden gehaald, proberen de meeste landen de landbouw, een sector die veel methaan uitstoot, te sparen. (...)

4. Herbebossing
In Egypte werd veel gesproken over het beter beschermen van bossen, die veel CO2 opnemen. (...)

Lula da Silva, de aanstaande president van Brazilië (...) beloofde zich in te zetten voor een ontwikkelingsmodel dat niet gebaseerd is op vernietiging van het Amazone-regenwoud ten gunste van de welvaart van een kleine groep.

5. Groene waterstof
Premier Mark Rutte heeft op de klimaattop in Egypte afspraken gemaakt met Oman over ‘groene’ waterstof. (...)

Groene waterstof is een belofte voor meer duurzaamheid, maar tegelijkertijd een risico, omdat de productie van waterstof veel energie vergt. Energie uit zon en wind die wordt gebruikt om waterstof te maken, kan niet worden ingezet voor bijvoorbeeld elektrische auto’s of warmtepompen.

6. Internationaal gerechtshof
Hebben rijke landen de plicht om mensen uit kwetsbare landen te beschermen tegen klimaatverandering? Die vraag wil de alliantie van kleine eilandstaten voorleggen aan het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. (...)

Een uitspraak van het Hof zal niet bindend zijn, maar kan volgens Vanuatu duidelijkheid verschaffen over de mogelijkheid om het internationaal recht in te zetten voor het versterken van klimaatbeleid. Ruim tachtig landen steunen het initiatief, waaronder ook rijke landen als Nieuw-Zeeland en Duitsland.

7. Biodiversiteit
In de slotverklaring van de klimaattop wordt gewezen op „het vitale belang van bescherming, behoud en herstel van natuur en ecosystemen voor effectieve en duurzame klimaatactie”. Het is een verwijzing naar de grote VN-conferentie over biodiversiteit, die over twee weken begint in Montreal. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging #extreem_weer #cop27 #saoedi-arabie #china #methaan #co2 #brazilie #lula #lula_da_silva #amazone

Stop uitbuiting, consumeer minder

NRC

Klimaat - Laten we ons focussen op klimaat en welzijn, en niet op nog meer groei, schrijven Kiza Magendane en Paul Schenderling. (...)

Dit alles maakt een pijnlijk patroon zichtbaar: de ‘ontwikkeling’ van het mondiale Noorden gaat gepaard met de onderontwikkeling van het mondiale Zuiden. (...) Slavenhandel sinds de 15de eeuw, kolonialisme in de 19de eeuw, neokolonialisme sinds de 20ste eeuw – Afrikanen worden constant opgeofferd voor het comfort van consumerende Europeanen. (...)

Nu willen veel Europeanen het historische patroon doorbreken, en daarbij is dit decennium cruciaal: onze huidige keuzes bepalen of we het patroon voortzetten of veranderen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Mijnwerkers in de Shabara-mijn in Congo. Foto Junior Kannah/AFP.

Ten eerste proberen de landen in het mondiale Noorden door massale investeringen in de energietransitie hun economieën te vergroenen én verder te laten groeien. Voor mensen in het mondiale Zuiden heeft dit streven naar groene groei een bittere bijsmaak. Het Internationaal Energie-Agentschap (IEA) schat dat de vraag naar materialen die nodig zijn voor de energietransitie, zoals lithium en kobalt, de komende twintig jaar met 2.000 tot 4.000 procent zal stijgen. (...)

De winning van deze grondstoffen gaat gepaard met veel energieverbruik, milieuvervuiling en menselijk leed. (...)

Ten tweede lopen de noordelijke landen nog steeds weg van hun verantwoordelijkheid om de toegebrachte schade te compenseren. Het mondiale Noorden is voor 90 procent verantwoordelijk voor de huidige klimaatcrisis, zo becijferde antropoloog en schrijver Jason Hickel in 2020. En hoewel rijke landen zich in 2009 committeerden om tot en met 2025 jaarlijks honderd miljard dollar beschikbaar te stellen voor de klimaattransitie en -adaptatie in het mondiale Zuiden, zijn ze hun afspraken tot nu toe niet nagekomen.

Bovendien is honderd miljard veel te weinig. (...)

Gelukkig kunnen rijke landen dit patroon alsnog doorbreken. Door hun consumptiegroei in te perken, of zelfs te stoppen. (...)

Dit biedt zuidelijke landen de kans om, binnen de draagkracht van de aarde, hun economieën verder te ontwikkelen. Daalt de uitstoot in rijke landen aanzienlijk sneller, dan is er binnen het resterende mondiale koolstofbudget meer ruimte voor landen in het mondiale Zuiden om nog te groeien. (...) Het Zuiden zal immers niet bereid zijn de eigen uitstoot te verminderen als het Noorden niet bereid is tot consumptiebeperking – en terecht. De patstelling tussen Noord en Zuid, die nu telkens échte vooruitgang op een klimaattop tegenhoudt, kan daarmee worden doorbroken.

Om die consumptiebeperking te bewerkstelligen moeten rijke landen een sociaal en realistisch beleid doorvoeren. Bijvoorbeeld door minder belasting te heffen op arbeid en meer op vervuilende vormen van consumptie. (...)

Dit klimaatrechtvaardigheidsfonds kan voor twee doeleinden worden ingezet. Ten eerste kan de overheid het geld aanwenden voor de klimaattransitie en -adaptatie in het mondiale Zuiden en voor een serieus herstelprogramma voor zwaar getroffen landen zoals Pakistan. (...)

Ten tweede kan de overheid het geld gebruiken om de laagste inkomens in Nederland een klimaatdividend te betalen. (...)

Sinds de jaren 60 is de consumptie in Nederland vervijfvoudigd, terwijl ons geluksniveau gelijk is gebleven. (...) We kunnen onze focus verschuiven van kwantitatieve groei (van consumptie en bbp) naar kwalitatieve groei (van levensgeluk). (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatcrisis #klimaatverandering #co2 #uitstoot #fossiele_brandstof #consumptie #consumptiegroei #economie #slavernij #kolonialisme #uitbuiting #ongelijkheid #internationale_ongelijkheid #welzijn #groei #economische_groei #congo #rubber #energietransitie #lithium #kobalt #Internationaal_Energie-Agentschap #IEA #mijnbouw #kinderarbeid #klimaattop #cop27

De fossiele industrie is een logge tanker, niet in staat om echt te veranderen

Esther Bijlo (Trouw)

Ze zijn er weer: de prachtige reclames van grote olie- en gasbedrijven die zeggen dat ze heel hard bezig zijn met groene energie. Er is immers een klimaattop. Een goed moment voor een bedrijf om te laten zien wat het doet. Met waterstof voor bussen bijvoorbeeld of het opslaan van CO2. Voor een schone toekomst. Met de nadruk op toekomst. Want hoe mooi die plannen ook zijn en hoe indrukwekkend groot soms – een windpark van een oliegigant is meteen een megawindpark – het groene gehalte is nog steeds een saus en betreft niet het hoofdgerecht.

Dat hoofdgerecht ziet er nog altijd donkerbruin uit. Sterker, het neigt naar zwart. Vrijwel alle olie- en gasbedrijven hebben ‘beangstigende’ plannen voor het opdiepen van juist meer fossiele brandstoffen. Die voornemens tellen op tot 115 miljard ton CO2, vergelijkbaar met 24 jaar de emissies van de VS. Maar liefst 160 miljard dollar is er sinds 2020 in de zoektocht naar nieuw fossiel gestoken. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Esther Bijlo

Het onderzoek houdt de 35 grootste beursgenoteerde olie- en gasbedrijven tegen het licht. Veel daarvan hebben de financiële prikkels voor de leidinggevenden om op meer productie te sturen, zelfs verhoogd. Bij Eni, Total Energies en Repsol bepalen ze respectievelijk 18, 15 en 12 procent van de beloning. ExxonMobil en Shell hebben dit soort bonussen iets verlaagd. Maar voor ExxonMobil gaat het nog altijd om 41 procent van het totale salaris, bij Shell om 20 procent, volgens Carbon Tracker. (...)

Tijd voor een ‘klimaatbelasting’ voor de sector, betoogt een hoofdredactioneel commentaar, deze week gepubliceerd in dertig kranten over de hele wereld. De tijd raakt op, betogen onder andere The Guardian, Libération, het Indiase The Hindu en Indonesische Tempo. Er zijn veel te veel investeringen in fossiele energie, ‘de mensheid moet af van de verslaving aan fossiele brandstoffen’. Minstens 100 miljard dollar winst hebben de grootste olie- en gasbedrijven opgestreken in de eerste drie kwartalen, constateren de kranten. Room dat af en kom beloftes na om de armsten op de wereld te helpen zich te wapenen tegen nu al ontwrichtende klimaatverandering, geven de kranten de klimaattop mee.

Hele artikel

> Meer over de fossiele verslaving

Tags: #nederlands #multinational #transnantional #grootbedrijf #bedrijfsleven #earth_summit #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #cop26 #cop27 #broeikaseffect #earth_charter #shell #exxonmobil #oliebedrijven #global_climate_coalition #exxonmobile #lobby #chevron #saudi_aramco #zeespiegelstijging #droogte #ontbossing #co2 #uitstoot #broeikasgas #fossiele_brandstof #carbon_tracker #lobby

Weg met de klimaatklif! Het is een glijdende schaal

Peter Kuipers Munneke (NRC)

Het is nooit te laat om klimaatmaatregelen te namen, stelt Peter Kuipers Munneke.

We hebben nog twintig jaar om het klimaat te redden. Of misschien maar acht. Het is nu echt vijf voor twaalf voor het klimaat. In aanloop naar de volgende klimaattop, die zondag begint in Sharm el-Sheikh, zie je dit beeld van een steeds sneller naderende deadline op veel plaatsen opduiken. Maar dit is onjuist en contraproductief. (...) We hebben nog twintig jaar om het klimaat te redden. Of misschien maar acht. Het is nu echt vijf voor twaalf voor het klimaat. In aanloop naar de volgende klimaattop, die zondag begint in Sharm el-Sheikh, zie je dit beeld van een steeds sneller naderende deadline op veel plaatsen opduiken. Maar dit is onjuist en contraproductief. (...)

(Tekst loopt door onder de foto)

Peter Kuipers Munneke

Kantelpunten in het klimaat lijken wél een abrupte grens waarboven een proces onherroepelijk op hol slaat. (...) Maar dan nog is er geen reden om de handdoek maar in de ring te gooien als je het kantelpunt voorbij bent. Bij een kantelpunt hoort namelijk altijd een tijdschaal. Als je een kantelpunt maar een heel klein beetje overschrijdt, duurt het kantelen voor bijvoorbeeld het smelten van West-Antarctica of het dooien van de permafrost nog eeuwen. Maar als je een kantelpunt heel fors overschrijdt, kan het veel sneller gaan. (...)

Volgens de klimaatwetenschap rennen we van een berg af, eerst over een flauwe helling maar later steeds steiler. Hoe steiler we naar beneden rennen, hoe groter de kans op een struikelpartij met steeds grotere gevolgen. Maar zo lang je nog rent is het nooit te laat om af te remmen en te stoppen.

De helling is beter dan de klif. Maar nog steeds niet perfect. Het blijft een negatief beeld, dat uitgaat van het probleem dat moet worden voorkomen. In plaats daarvan zouden wij veel vaker het hoopvolle alternatief moeten presenteren. Niet alleen wij wetenschappers, maar ook wij nieuwsorganisaties. Vergelijk het persbericht of de nieuwskop Als we de uitstoot snel terugbrengen, blijft zeker de helft van het gletsjerijs in de Alpen behouden versus Als we de uitstoot niet snel terugbrengen, verdwijnt 90 procent van al het gletsjerijs in de Alpen. (...) Laten we vaker proberen zo levendig mogelijk te verbeelden hoe de wereld eruit gaat zien als we de opwarming stoppen en onze verhouding tot de aarde duurzaam maken.

Het mooiste voorbeeld dat ik de afgelopen jaren ben tegengekomen is Een natuurlijkere toekomst voor Nederland in 2120, een toekomstvisie van een groep onderzoekers aan de Wageningen Universiteit. (...)

Niet de klif, niet de helling, maar het weidse uitzicht.

Hele artikel

> Zie ook: VN: Huidige klimaatmaatregelen ontoereikend, grootschalige transformatie noodzakelijk (NRC)

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging

VN: Huidige klimaatmaatregelen ontoereikend, grootschalige transformatie noodzakelijk

NRC

Unep - Met de huidige maatregelen komt de wereld aan het eind van deze eeuw uit op een gemiddelde opwarming van zo’n 2,8 graden. Unep pleit voor een grootschalige transformatie van economieën en samenlevingen.

Sinds de klimaattop COP26 van vorig jaar in Glasgow hebben regeringen wereldwijd veel te weinig vooruitgang geboekt in het nemen van maatregelen om klimaatverandering te beperken. Dat stelt het milieubureau van de Verenigde Naties, Unep, donderdag in diens jaarlijkse Emissions Gap-rapport. Het rapport stelt dat de in Glasgow genomen maatregelen samen leiden tot minder dan 1 procent extra vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Met de huidige maatregelen komt de wereld aan het eind van deze eeuw uit op een gemiddelde opwarming van zo’n 2,8 graden.

De doelen uit het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden, of beter nog 1,5 graad, raken uit zicht. (...)

Hele artikel

Een hydroelektrische centrale in het noorden van Canada. Foto Andy Clark/Reuters.

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging

Klimaatequivalent van een oorlogsmisdaad

Marijn Kruk (NRC)

Tipping points noemen klimaatwetenschapper ze. Het zijn de kritieke momenten waarop iets onomkeerbaar wordt. Een angstaanjagend, maar ook fascinerend concept. Ineens, haast onopgemerkt, ben je een grens over en blijkt er geen weg meer terug.

Een bekend voorbeeld is het Amazoneregenwoud. (...)

Een ander – nog veel vreeswekkender – voorbeeld is de permafrost. (...)

Ook de West-Antarctische en de Groenlandse ijskappen hebben tipping points, net als koraalriffen en bepaalde zeestromen. (...)

Kent het menselijke bewustzijn ook tipping points, vroeg ik me af, bijvoorbeeld in het denken over klimaatverandering, en de ernst daarvan? Over klimaatverandering wordt vaak gezegd: het gaat zo geleidelijk, het is niet waarneembaar, en voor mensen bestaat het dan niet, want die moeten iets ervaren eer ze het geloven.

Deze zomer had je het dan: een afbrekende gletsjer in Italië, bosbranden van ongekende omvang in Frankrijk, droogvallende rivieren in Duitsland, recordtemperaturen in Engeland. En dat was alleen Europa nog maar. China kende een hittegolf van zeventig dagen achtereen, de langste én heetste ooit gemeten. (...)

Eerder deze zomer bracht de krant een uitvoerige reconstructie van decennia Duits gasbeleid ten opzichte van Rusland. Diep vanbinnen wisten de verantwoordelijke Duitse politici natuurlijk heus wel dat het niet verstandig, ja zelfs risicovol was om zich op die manier van een tiranniek – en naar ten slotte bleek, oorlogszuchtig – regime afhankelijk te maken. Maar de Duitse economie draaide er zo lekker op. (...)

Bij klimaatverandering speelt iets vergelijkbaars. We weten al decennia wat daar de risico’s van onze fossiele levensstijl zijn. Maar wegkijken bleek aldoor aantrekkelijker dan onze levensstijl aanpassen, dat wil zeggen: de prijs betalen. Het wachten was op het klimaatequivalent van een Russische oorlogsmisdaad om het maar even luguber te zeggen. Zullen dat de hitterecords van afgelopen zomer zijn? Of is er meer voor nodig, en zo ja, hoeveel dan? Zelf vrees ik dat ons tipping point voorlopig nog niet in zicht is.

Hele artikel

Marijn Kruk

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging

Klimaatmaatregelen zijn meer dan een links thema

Aylin Bilic (NRC)

Een nationaal hitteplan en een smogwaarschuwing, de afgelopen dagen ging het over weinig anders. (...)

En het wordt alleen maar erger, waarschuwen weermannen en wetenschappers. (...)

Sommige Nederlanders zeuren op sociale media niet over de hitte, maar over vermeende verdienmodellen achter alle aandacht voor de hitte. Ze zien de machtige hand van lobby’s van windmolenfabrikanten, zonnepaneelfetisjisten, elektrische-autodealers, banken die vergroeningshypotheken verstrekken, waterstofgelovigen en weet ik wie nog meer. Hoewel je een ongelofelijk bord voor je kop moet hebben om klimaatverandering nog steeds te ontkennen, is gek genoeg nog lang niet iedereen ervan overtuigd dat we behoorlijke maatregelen moeten treffen en deze niet op de lange baan moeten schuiven.

Tegenwoordig zien tegenstanders van oplossingen voor urgente problemen (lees: geen zin in verantwoordelijkheid nemen) op veel meer terreinen een verborgen ‘verdienmodel’. Belanghebbenden – ‘de lobby’ – zouden verdienen aan overdreven ‘niet-haalbare’ doelen, verkondigen ze. Dat geldt voor uiteenlopende terreinen als coronamaatregelen, stikstofreductie, plasticsoepvisserij, het ‘vermeende’ woningtekort. (...)

Dat twintig jaar geleden vrijwel nog niemand koeling in de auto had, kunnen we ons bijna niet meer voorstellen. (...)

Steeds vaker denk ik dat we een lethargisch volkje worden. De onverschilligheid bij urgente problemen baart me serieus zorgen. Het rijke Westen kan uit eten, op vakantie naar andere landen, heeft spaartegoeden met dank aan goede pensioenregelingen als zekerheid voor de oude dag. Maar door ons aanhoudende vooruitgangsdenken accepteren we niet dat we misschien gewoon wat moeten inleveren om ernstige problemen op te lossen voor de aankomende decennia: een extra belasting voor klimaatmaatregelen bijvoorbeeld. (...)

Klimaatmaatregelen verdienen een hogere prioriteit dan het te zien als links thema. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Deze hitte is nog maar een voorproefje van de komende extremen

Aylin Bilic

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #broeikaseffect #oceaan #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #fijnstof #stroomnet #investico #tennet #duurzame_energie #zonnepanelen #windmolens #netbeheerder #woningbouw #alliander #enexis #nuon #essent #privatisering #decentralisatie #groei #consumentisme #economishe_groei #internationale_ongelijkheid

Deze hitte is nog maar een voorproefje van de komende extremen

NRC

Klimaatverandering - Door klimaatverandering zal het vaker zo warm worden als dinsdag. De tijd om ontwrichtende opwarming nog te voorkomen wordt steeds krapper. „Het is now or never.” (...)

De extreme hitte van dinsdag confronteerde Nederland met de realiteit van een zeer snel opwarmende aarde. En dit wierp een blik vooruit naar een toekomst die zich steeds sneller aandient: van ontwrichtende klimaatverandering, waarin steeds hogere temperaturen steeds vaker voorkomen.

Klimaatverandering, zegt KNMI-klimaatwetenschapper Karin van der Wiel, „is hier en nu”. (...)

En Nederland ís al twee graden opgewarmd ten opzichte van het pre-industriële tijdperk, bijna dubbel zoveel als het wereldwijde gemiddelde. (...)

Dat is de nieuwe klimaatwerkelijkheid: overal warmer. Daarin verschilt deze hitte met die van 1976, toen de hittegolf vooral geconcentreerd was in West-Europa. Dit jaar wordt de hele wereld geconfronteerd met extreme hitte. In India en Pakistan was het in mei op veel plekken rond de 45 graden. Op sommige weerstations op Antarctica was het in juni veertig graden warmer dan normaal. (...)

En dan te bedenken dat de huidige problemen plaatsvinden in een omgeving die ‘slechts’ 1,2 graden is opgewarmd ten opzichte van 1850. De wereld koerst af naar mogelijk een verdubbeling daarvan en staat pas aan het begin van wat een langdurig tijdperk van ontwrichtende opwarming kan worden. Als het niet lukt om in 2050 de CO2-uitstoot naar nul te brengen, dan kan de opwarming drie of vier graden bereiken aan het einde van deze eeuw. (...)

Om de kans op opwarming van anderhalve graad op 50 procent te houden zouden rijke landen in 2034 volledig gestopt moeten zijn met het winnen van fossiele brandstoffen .

Zelfs die ‘beperkte’ opwarming blijkt ontwrichtender dan in 2015 werd gedacht, zegt Van Aalst. (...)

Al decennia is duidelijk dat de aarde opwarmt door het gebruik van fossiele brandstoffen. Al decennia is duidelijk dat dit drastisch beperkt moet worden om desastreuze opwarming eerst te keren, en inmiddels te beperken. En al decennia gebeurt dat te weinig: in 2021 werd wereldwijd een recordhoeveelheid energiegerelateerde CO2 uitgestoten.

Door de energiecrisis die de oorlog in Oekraïne veroorzaakt, vallen landen terug op soms nog vervuilendere fossiele brandstoffen. (...)

„Deze crisis zou kunnen aanzetten om sneller méér te investeren in duurzame energie”, zegt Van Aalst. „Maar die urgentie zie ik eigenlijk niet.” (...)

Hele artikel

> Zie ook: Het moet met minder. De aarde vraagt er om. (NRC)

Mensen op het strand in Brighton, Verenigd Koninkrijk, 19 juli 2022 Foto Peter Cziborra/Reuters.

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #broeikaseffect #oceaan #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #fijnstof #stroomnet #investico #tennet #duurzame_energie #zonnepanelen #windmolens #netbeheerder #woningbouw #alliander #enexis #nuon #essent #privatisering #decentralisatie #groei #consumentisme #economishe_groei #internationale_ongelijkheid

Het moet met minder. De aarde vraagt er om.

NRC

Minder groei - In de klimaatrapporten van de Verenigde Naties staat het tegenwoordig al bijna als een gegeven: we moeten af van het huidige beperkte paradigma van economische groei. Alleen zo zijn diersoorten te behouden, kan voorkomen worden dat de aarde uitgeput raakt. Zolang groei het paradigma blijft, zal de mens in sneltreinvaart de bestaanszekerheid van alles en iedereen op aarde ondermijnen.

Dit is het dagelijkse commentaar van NRC. Het bevat meningen, interpretaties en keuzes. Ze worden geschreven door een groep redacteuren, geselecteerd door de hoofdredacteur. In de commentaren laat NRC zien waar het voor staat. Commentaren bieden de lezer een handvat, een invalshoek, het is ‘eerste hulp’ bij het nieuws van de dag.

De kennis over de effecten van de overconsumptie is inmiddels ruimschoots voorhanden. (...)

Waarom lukt het dan niet om het gedrag van mensen daadwerkelijk aan te passen? Dat thema stond centraal in de briljante film _Don’t Look Up-. (...) De boodschap is even helder als zorgelijk: de mens kijkt liever weg dan dat hij het onheil aangaat.

In een van de artikelen die de serie ‘Minder’ die NRC deze weken publiceert, wordt ingegaan op dat onvermogen. (...)

Toch zal er iets drastisch moeten gebeuren. Tech-optimisme lijkt een pijnloze uitweg. (...)

Maar het zou naïef zijn daar volledig op te gokken, om twee redenen. Stel dat het niet lukt om op tijd een oplossing te vinden, dan is het hoe dan ook te laat om nog daadwerkelijk het tij te keren als we daarachter komen. En twee: ook al lukt het om bijvoorbeeld geen fossiele brandstoffen meer te gebruiken, de CO2-uitstoot omlaag te brengen en alternatieve energiebronnen aan te boren, dan nog consumeren we te veel. Zo lang de mensheid meer weghaalt van de aardbol dan die aardbol kan regenereren, zijn we gedoemd om uiteindelijk te verliezen. (...)

Het zal dus hoe dan ook minder moeten, althans, voor de landen die nu meer dan hun eerlijke deel verbruiken. Matiging in het rijke westen kan en moet ruimte opleveren voor landen die tot nu toe achterblijven in welvaart. (...)

Beleid is nodig. En niet alleen voor 2030, 2040 of 2050, maar ook acuut. Van de burger kan uit eigen beweging geen volledige gedragsverandering worden verwacht. Een overheid kan de problemen niet overlaten aan de krachten van de vrije markt alleen. En een herverdeling van de pijn kan alleen via een democratische weg. (...)

Afscheid nemen van het paradigma van economische groei kan een route zijn die daarbij helpt. Opmerkelijk is dat al in 2019 132 landen hun handtekening zetten onder een VN-rapport over biodiversiteit dat exact dat bepleitte. De kennis is er, de wil is er. Nu de maatregelen nog om daadwerkelijk de draai te maken.

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #broeikaseffect #oceaan #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #fijnstof #stroomnet #investico #tennet #duurzame_energie #zonnepanelen #windmolens #netbeheerder #woningbouw #alliander #enexis #nuon #essent #privatisering #decentralisatie #groei #consumentisme #economishe_groei #internationale_ongelijkheid

Verbouwen zonder gereedschap

De Groene Amsterdammer

Al jaren ontbreekt een plan om het Nederlandse stroomnet toekomstbestendig te maken. Den Haag weigert regie te nemen. De klimaatdoelen lijken daarmee verder weg dan ooit. (...)

Afgelopen maand bleek dat in heel Limburg en Noord-Brabant geen nieuwe bedrijven meer aangesloten kunnen worden, het net zit simpelweg vol.

En niet alleen in Limburg en Brabant zien bedrijven hun duurzaamheidsplannen stranden vanwege de problemen op het net. In de Amsterdamse haven kan een producent van duurzame brandstoffen zich niet vestigen en ook een bedrijf uit de windindustrie wordt nee verkocht. (...)

‘Bedrijven zijn al jaren bezig met het maken van verduurzamingsplannen. Nu komen ze ermee naar buiten, en dan horen ze dat het niet kan.’

De problemen op het stroomnet zijn niet langer incidenten. Niemand zegt het nog hardop, maar Nederland staat aan het begin van een landelijke kettingbotsing op het stroomnet met verstrekkende gevolgen. Dat blijkt uit een inventarisatie van Investico voor De Groene Amsterdammer en Trouw. (...)

[B]ijna nergens in het land kunnen nieuwe plannen voor windmolenparken en zonneweides nog gerealiseerd worden. In de helft van de Nederlandse provincies kunnen bedrijven en woningbouwprojecten geen nieuwe aansluiting op het stroomnet meer krijgen, in nog eens drie provincies zal binnenkort vrijwel zeker hetzelfde gebeuren. (...)

In vier jaar tijd vervijfvoudigde het aandeel van elektriciteit uit zonnepanelen. In Europa liep Nederland op dat vlak altijd achter, maar nu zijn we een van de koplopers. (...)

Dat is een stille ramp. Want verduurzaming betekent in de regel elektrificatie. Gasboilers worden elektrisch, benzinetanks worden accu’s, aluminium smelten we niet meer met cokes of stookolie, maar dankzij elektrolyse. (...)

In een brief aan de regering van afgelopen april waarschuwden de netbeheerders: ‘Het doel van minimaal 55% CO2-emissiereductie in 2030, samen met de ambitie voor de versnelling van de woningbouw én de groeiende economie, vallen buiten de bandbreedte van wat haalbaar is.’ Twee weken geleden leidde de publicatie van de brief, ongetwijfeld vanwege de oorlog in Oekraïne, nauwelijks tot beroering in de Tweede Kamer. (...)

In de helft van de provincies moeten nieuwe plannen voor woonwijken door netbeheerders geweigerd worden. (...)

Dat juist de netbedrijven nu obstakels zijn voor de energietransitie in plaats van faciliteerders van onze groene ambities, vindt Nijpels onbegrijpelijk. Twee jaar geleden wees hij minister Wiebes op dit probleem. Daar werd niets mee gedaan. (...)

Terwijl de afgelopen tien jaar de bedrijven in ongekend tempo elektriciteitsstations, transformatoren en dikkere stroomkabels hadden moeten aanleggen, bleven ze functioneren als cash cows. (...)

Het uitbreiden van het net is bovendien handwerk, terwijl technisch personeel nauwelijks te vinden is. (...)

Alle problemen waar we nu tegenaan lopen zijn kenmerkend voor de kabinetsaanpak van de energietransitie in de afgelopen vijftien jaar. Expertise werd afgestoten en verantwoordelijkheid geprivatiseerd door Nederlandse energiebedrijven als Nuon en Essent te verkopen aan grote, buitenlandse partijen. De oplossing voor het klimaatprobleem werd gedecentraliseerd naar overlegtafels bij de Sociaal-Economische Raad met bijna vijftig onderhandelende partijen, die het op hun beurt weer doorschoven naar dertig energieregio’s die mogen bepalen waar in de polder een windmolen komt te staan. (...)

Nederland liep decennia achteraan bij verduurzaming en moet nu een inhaalslag van jewelste maken terwijl de netten er niet op zijn voorbereid. De klimaatdoelen lijken daarmee verder weg dan ooit. (...)

Hele artikel

Hoogspanningsmasten bij Rotterdam, 18 april 2021 © Lex van Lieshout / ANP.

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #broeikaseffect #oceaan #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij #energie #energietransitie #uitstoot #luchtvervuiling #fijnstof #stroomnet #investico #tennet #duurzame_energie #zonnepanelen #windmolens #netbeheerder #woningbouw #alliander #enexis #nuon #essent #privatisering #decentralisatie

Onze leiders moeten stoppen grote bedrijven uit de wind te houden en doen wat ze dertig jaar geleden al beloofden

Asha ten Broeke (De Volkskrant)

‘Samenkomen om de aarde te redden’. Dat stond er 30 jaar geleden op de cover van het Amerikaanse tijdschrift Time. Op dat moment kwamen leiders uit de hele wereld samen in Rio de Janeiro voor de Earth Summit: een grootse conferentie die het begin van een nieuw tijdperk moest inluiden. Een einde zou er komen aan wat toen nog het broeikaseffect heette, aan het uitsterven van diersoorten, aan ontbossing. (...)

Het liep anders. Nog voordat de wereldleiders bijeenkwamen, ging de Earth Charter van tafel en werd het vervangen door, aldus Time, ‘een houterig geschreven verklaring vol met het soort vrome beloften die wereldleiders vaak maken maar nooit nakomen’, aangevuld met slappe compromissen en vooral geen bindende afspraken, bijvoorbeeld over het terugdringen van de CO2-uitstoot.

Wat was er veranderd? De politieke daadkracht in Stockholm over de ozonlaag had de industrie overrompeld, stelt journalist Amy Westervelt. (...) [I]n 1992 had de industrie inmiddels een dikke lobbyvinger in de milieupap gestoken.

Voorafgaand aan de Earth Summit kwamen het fossiele-energie-minnend grootkapitaal alvast met een eigen handvest. (...) [D]oor het alvast naar voren te schuiven, verhinderden de bedrijven dat er strenge wetten kwamen die hun winsten in gevaar zouden brengen.

En dat was precies de bedoeling. In 1989 hadden auto- en oliebedrijven, waaronder Shell en Exxonmobil, de Global Climate Coalition opgericht. (...) En ze zaaide twijfel over klimaatwetenschap, hoewel een Exxon-memo in 1981 al repte over de ‘catastrofale effecten’ van de langetermijnplannen van het bedrijf, en een intern Shell-rapport in 1986 besprak hoe de opwarming van de aarde tot ‘verwoestende overstromingen’ en onbewoonbare landen zou leiden.

De coalitie bestaat niet meer, maar grote fossiele bedrijven hebben nog steeds veel invloed. (...)

Dertig jaar na Rio is dit de tussenstand: de fossiele industrie maakt gigawinsten, ze blijven nieuwe olie- en gasvelden aanboren en de CO2-uitstoot stijgt nog steeds. Elke maand is er weer slecht klimaatnieuws, waren de oceanen nog warmer, smolten de ijskappen nog verder, steeg de zeespiegel nog sneller. Het is echt de hoogste tijd dat onze leiders stoppen met bedrijven uit de wind houden en gaan doen wat ze in 1992 al beloofden: samenkomen om de aarde te redden.

Hele artikel

Asha ten Broeke

Tags: #nederlands #nederland #grootbedrijf #bedrijfsleven #regering #kabinet #earth_summit #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #cop26 #broeikaseffect #earth_charter #shell #exxonmobil #oliebedrijven #global_climate_coalition #exxonmobile #lobby #chevron #saudi_aramco #zeespiegelstijging #droogte #ontbossing #co2 #uitstoot #broeikasgas #fossiele_brandstof

Warm, zuur en zuurstofloos water: het leven in de oceaan krijgt het moeilijk

NRC

Klimaatverandering - Niet alleen de atmosfeer warmt op. Ook in de oceanen stijgt de temperatuur. Het water bevat ook steeds minder zuurstof, en het verzuurt. „Het grote klimaatsterven in de zeeën is begonnen.”

Het deadly trio worden ze wel genoemd, het dodelijke drietal. Verzuring, opwarming en een afnemende zuurstofgraad. Het zijn drie trends in ’s werelds oceanen, met grote gevolgen voor het zeeleven. In 2021 bereikten verzuring en opwarming nieuwe records, zo meldde de World Meteorological Organization vorige week in het rapport _State of the Global Climate 202_1. Over de eveneens afnemende zuurstofgraad zei het rapport, vreemd genoeg, niks.

Samen zorgt dit dodelijke trio voor zoveel veranderingen in de oceanen, dat niet alle planten en dieren zich eraan kunnen aanpassen. „Het grote klimaatsterven in de zeeën is begonnen”. (...)

De oceanen warmen op omdat ze bijna alle extra warmte (meer dan 95 procent) opnemen die zich onder het dikker wordende ‘deken’ van broeikasgassen aan het aardoppervlak opstapelt. (...)

De opwarming leidt ook tot zeespiegelstijging. Als water warmer wordt, zet het uit. Deze zogenoemde thermische expansie heeft een aandeel van 38 procent op de totale, gemiddelde zeespiegelstijging van 20 centimeter (1901-2018). (...)

Dat de zuurstofgraad afneemt, komt onder meer door de toenemende gelaagdheid van het water. De bovenste, zuurstofrijke laag wordt zoeter, door de toenemende instroom van smeltwater van het land, en door de toenemende neerslag. Het contrast met het diepere, zuurstofarme, zoute water wordt sterker. „De menging van die lagen neemt af, waardoor zuurstof minder makkelijk in diepere wateren doordringt”. (...)

„De soorten die kunnen, proberen mee te bewegen”, zegt Bindoff. Maar voor veel sessiele – vastzittende – organismen, zoals koralen, is dat lastig. Pörtner voegt eraan toe dat rond de evenaar soorten wegtrekken, maar er komt niet overal iets voor in de plaats, juist omdat het er zo warm is geworden. „We zien er een afname van de biodiversiteit.”

Bindoff wijst op nog een andere trend: door de opwarming van het water worden organismen kleiner. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #ocean #opwarming_aarde #onderwaterleven #zeeleven #koraal #koraalrif #co2 #uitstoot #luchtvervuiling #fossiele_brandstof #olie #gas #steenkool #zuurgraad #ph #ipcc #algen #biodiversiteit #dead_zones #broeikasgas #visvangst #visserij

Schade door plastic ligt bijna tien keer hoger dan de prijs: wereldwijd 2,8 biljoen euro aan verborgen kosten

De Volkskrant

Voor iedere euro die wordt betaald voor de productie van plastic, betaalt de maatschappij nog eens negen voor de schade die het aanricht. In 2019 ging het volgens schattingen wereldwijd om 2,8 biljoen euro aan zogenoemde externe kosten die niet bij de prijs van kunststoffen zijn inbegrepen. (...)

De schade door plastics ontstaat allereerst bij de productie. Met olie als basisgrondstof komt bij de productie CO2 vrij. Dit zorgt voor de verdere opwarming van de aarde, waartegen de wereld zich moet wapenen. Na afdanken betaalt de samenleving voor het verzamelen en verwerken van plastic afval.

De grootste kostenpost ontstaat volgens de onderzoekers in zee. (...)

En het probleem groeit. In 1950 werd 2 miljoen ton plastic geproduceerd. In 2019 368 miljoen ton. Die trend zal doorzetten, met in 2040 een maatschappelijke kostenpost voor plastic die zo groot is als de economieën van het Verenigd Koninkrijk en Rusland samen. Omdat de huidige 100 tot 150 miljoen ton plastic afval in onze oceanen en zeeën – beter bekend als de plasticsoep – naar schatting dan is gegroeid tot 600 miljoen ton. (...)

Hele artikel

Plasticvervuiling aan het strand bij Panama City. Tot de verborgen kosten horen onder meer afnemend toerisme bij vervuilde stranden. Beeld Hollandse Hoogte / AFP.

Tags: #nederlands #afval #plastic #plastic_afval #zwerfafval #plasticsoep #recycling #hergebruik #co2 #fossiele_brandstof #broeikaseffect #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis