Het is gemakzuchtig en lafjes om iedere 17de-eeuwer over dezelfde kam te scheren

Marcia Luyten (De Volkskrant)

Er blijft Piet Hein ook niet veel bespaard. (...) En nu is zijn tombe in de Oude Kerk van Delft het decor van een expositie over slavernij. (...)

(Tekst loopt door onder de tekening.)

Marcia Luyten

Piet Hein (...) was een krijgsheer met een strenge moraal. Van zijn soldaten eiste hij discipline, en hij regelde dat ze beter werden betaald. Toen Hein in 1627 een Portugees slavenschip veroverde, gaf hij de tot slaaf gemaakte Afrikanen sinaasappels en citroenen om te genezen van scheurbuik. Daarna bracht hij ze naar een eiland waar ze vrij waren. (...)

Niet lang voor zijn dood bepleitte hij tegen een dominee respect voor inboorlingen en andere volkeren: ‘Men moet bedenken dat het mensen zijn, en geen beesten.’ Toen Hein stierf, zat Nederland nog niet in de trans-Atlantische slavenhandel.

Dat allemaal weet De Oude Kerk van Delft ook wel. Wat Hein wordt aangerekend, zo staat te lezen op een bordje in de kerk, is dat hij deel uitmaakte van een economisch en cultureel systeem dat slavernij mogelijk maakte. (...)

De Oude Kerk kiest daarmee voor gemakzucht en voor een valse moraliteit. (...)

Vroeger was ras van rechts. Nu delen progressievelingen die zich woke noemen mensen in op ras, gender of seksuele oriëntatie. Dat identiteitsdenken is bovendien intolerant, wat geweld doet aan de door links gepropageerde tolerantie. Wie zich niet voegt, wordt gecanceld. Dat identiteitsdenken polariseert de samenleving. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #delft #slavernij #racisme #piet_hein #geschiedenis #identiteitsdenken #woke #tolerantie

De Ramapo Munsee verstoppen zich niet meer

‘Wij zijn er nog steeds’

De Groene Amsterdammer

Bij de stichting in 1624 van Nieuw-Nederland, het huidige New York, dolven de Munsee het onderspit. Nog steeds wonen een paar duizend van hen op 35 kilometer van Manhattan, geïsoleerd en gemarginaliseerd. Ze willen erkenning van Nederland. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Owl vraagt permissie voor toegang aan de voorouders op de heuvel van Tahetaweew ook bekend als Split Rock, Mahwah, New Jersey © Michael Young.

Het is dit jaar vierhonderd jaar geleden dat de kolonie Nieuw-Nederland werd gesticht. Voor het eerst is er vanuit Nederland zelfs enige schuchtere toenadering tot de oorspronkelijke Munsee-bewoners, in een project van culturele uitwisseling. Maar er is hier nauwelijks kennis over de slachtingen en landroof die plaatsvonden en de Ramapo zijn een paar keer te vaak verraden om de Europeanen zomaar te vertrouwen op hun blauwe ogen. (...)

De meeste Nederlanders zullen er op school niet over hebben geleerd, maar voor Perry en Mann is ‘Kiefts oorlog’ wat de slachting op de Banda-eilanden is voor de Molukken. ‘Er rollen nog steeds tranen over ons gezicht als we denken aan wat er toen gebeurde’, zegt Mann. ‘Onze voorouders zijn tot slaaf gemaakt, verkracht en op brute wijze vermoord.’ Perry: ‘De Nederlandse regering moet dat erkennen.’ (...)

Onder de vluchtelingen waren inheemse strijders die Kieft eerder hadden geholpen, maar in plaats van hen te beschermen, stuurde hij soldaten op de kampen af. De Vries, die het Kieft had ontraden, zag in de nacht van 25 februari 1643 geschokt wat er gebeurde. In zijn Korte historiael vertelt hij hoe hij ‘hoorde schreeuwen dat de Wilde in haer sloep vermoord wierde’.

De soldaten die de volgende dag terugkwamen, vertelden hoe ze kinderen ‘van haer moeders borsten afruckten, in ’t gesichte vande ouders aenstucken ghekapt’. Zuigelingen die de Munsee op houten bordjes droegen werden ‘door-houwen, door-steken, door-boort en miserabelijck gemassakreert dat het een Steenen-hert vermorwen soude’. Een soortgelijke slachting vond gelijktijdig plaats in het andere kamp. Toen het licht werd waren 120 Munsee-vluchtelingen vermoord.

Kiefts oorlog duurde twee jaar. De laatste slachting die werd aangericht is bekend als de ‘Pound Ridge Massacre’ in 1644 en dat is de eerste keer dat een Ramapo-sachem opduikt in de documenten. (...)

‘De wereld ziet Nederland misschien niet als een land dat aan massaslachtingen doet, maar wij wel. Want we leven er nog altijd mee, we lijden er nog onder. Toch besloot ik dat we deze toenadering moeten omarmen. De Munsee zijn altijd vredelievend geweest. Natuurlijk, ook wij hadden onze oorlogen, maar we zijn een volk van eer, respect en nederigheid. Wat ik alleen niet ga doen, no way, is dat gesprek houden op Nederlandse grond.’ (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #vs #verenigde_staten #nieuw-nederland #new_york #manhattan #geschiedenis #koloniale_geschiedenis #inheemse_bevolking #oorspronkelijke_bevolking #indianen #munsee #slavernij

Reuzen bestrijden: Big Pharma, Big Tech en Big Agri

SOMO

Is er een verschuiving gaande als het gaat om monopoliemacht? Een groeiend aantal Amerikaanse en Europese beleidsmakers, academici en ngos kijken kritisch naar de gigantische marktmacht die multinationals sinds het begin van de jaren tachtig hebben opgebouwd. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

.

We ontdekten dat landbouwgiganten als Cargill en ADM de huidige voedselcrisis verergeren én ervan profiteren.

Mensen over de hele wereld lijden honger en worstelen met inflatie. Tegelijkertijd behaalden de vijf grootste handelaren in agrarische grondstoffen hun hoogste winsten ooit. In 2022 verdrievoudigden hun winsten ten opzichte van de periode 2016-2020. En het is zeer waarschijnlijk dat 2023 opnieuw een extreem winstgevend jaar wordt voor ADM, Bunge, Cargill, COFCO en Louis Dreyfuss Company. (...)

Meer van SOMO Nieuws

Tags: #nederlands #somo #multinationale_ondernemingen #big_pharma #big_tech #big_agri #agribusiness #slavernij #koffie #shell #niger-delta #afrika #bedrijfsleven #democratie #voedselproductie #marktmacht

Multatuli’s geboortehuis hoort óók op de Werelderfgoedlijst

NRC

Gelijkheid - Net als het Planetarium van Eise Eisinga heeft het gelijkheidsideaal van Multatuli tijdloze relevantie tot ver buiten de landsgrenzen. Zijn geboortehuis moet daarom ook op de Werelderfgoedlijst, betoogt Elsbeth Etty. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

De Korsjespoortsteeg in Amsterdam waar (rechts) het Multatuli Museum is gevestigd in het geboortehuis van de schrijver. Foto Nick den Engelsman.

Koning Willem-Alexander bestempelde bij het aanbieden van zijn excuses kolonialisme en slavernij als „misdaad tegen de menselijkheid waartegen de stadhouders en de koningen van het Huis van Oranje niets hebben ondernomen.” Staatsrechtdeskundige Peter Rehwinkel merkte daarover op in de Volkskrant dat de koning hierbij de naam Multatuli had moeten noemen. Hij schreef: „Multatuli droeg zijn boek Max Havelaar op aan koning Willem III met de vraag of het diens wil was dat ‘daarginds Uwe meer dan dertig millioenen onderdanen worden mishandeld en uitgezogen in Uwen naam?’ Multatuli krijgt alsnog antwoord van het staatshoofd.”

Kolonialisme en slavernij waren gebaseerd op institutioneel racisme, waarvan de gevolgen – discriminatie van en geweld tegen mensen van kleur – nog steeds doorwerken in de samenleving. (...)

Multatuli behoorde tot de eerste Nederlanders die tegen ongelijkheid op alle terreinen in opstand kwam en dat verzet in zijn omvangrijke oeuvre briljant heeft verwoord. Behalve tegen de mishandeling van de Javaan – die stond voor de onderdrukking van alle gekleurde volkeren – ageerde Multatuli ook tegen de ontmenselijking van vrouwen. Hij benoemde de structurele onderdrukking van vrouwen op alle gebieden van het leven en analyseerde de oorzaken daarvan.

Wegens zijn baanbrekende ideeën over vrouwenkiesrecht en seksuele bevrijding werd hij de held van negentiende- en twintigste-eeuwse feministen en dus ook van mij. (...)

Een andere bekende uitspraak van Multatuli luidt: „Er is maar ééne slechtheid, één misdaad, ééne zonde: gebrek aan hart.” (...)

Multatuli attendeert ons nog steeds op onrecht dat bestreden moet worden en daarom is het van belang zijn gedachtengoed en literaire betekenis levend te houden. (...)

Luzette Kroon, voorzitter van de Stichting Werelderfgoed Nederland, noemde het Eise Eisinga Planetarium dinsdag „het kroonjuweel van menselijke creativiteit en doorzettingsvermogen, dat ons niet alleen de wetten van de kosmos toont, maar ook de tijdloze schoonheid van kennis, verbeelding en de drang om te begrijpen”.

Hetzelfde kan gezegd worden van Multatuli die ruim anderhalve eeuw geleden in een taal van tijdloze schoonheid toonde waar religieus of anderszins gelegitimeerd racisme en seksisme toe leiden: te weten koloniale uitbuiting, slavernij, ontmenselijking. Het daarom niet meer dan logisch om het monument waarin de bedenker van deze ideeën werd geboren evenens te nomineren voor die Werelderfgoedlijst. Al was het maar om de verbeelding te prikkelen van generaties scholieren, studenten en belangstellenden.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #boeken #literatuur #multatuli #max_havelaar #werelderfgoed #unesco #kolonialisme #racisme #ongelijkheid #feminisme #slavernij

‘Erken het héle koloniale verleden’

NRC

Excuses slavernij - Ghana, Guyana, Myanmar, Madagaskar: de lijst van gebieden die Nederland ooit koloniseerde is lang. Dus waarom kregen alleen Suriname en de Cariben excuses? (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Herdenking van het koloniale verleden van Nederland op de Dam in Amsterdam op 3 mei. Foto Paco Núñez.

Nederland was gedurende zijn koloniale geschiedenis in zo’n dertig landen aanwezig, in zo’n twintig daarvan ook vond slavenhandel plaats, blijkt uit onderzoek van Atlas of Mutual Heritage, opgezet door onder meer het Nationaal Archief. Het exacte aantal gebieden hangt af van de manier van tellen: niet alle gekoloniseerde gebieden vallen nog onder hetzelfde land.

In Azië was Nederland buiten Indonesië onder meer aanwezig in Taiwan, Myanmar en Sri Lanka. De schattingen van de omvang van de Nederlandse slavenhandel rond de Indische Oceaan tussen de zeventiende en de negentiende eeuw lopen uiteen tussen de 660.000 en 1.000.000 mensen, aldus historicus Markus Vink. Ter vergelijking: in de trans-Atlantische slavenhandel gaat dat om zo’n 600.000 slaafgemaakten, volgens de database van SlaveVoyages.

Op het Afrikaanse continent koloniseerde Nederland langere of kortere tijd (delen van) Ghana, Angola, Mozambique en Madagaskar. In Zuid-Afrika was het lang aanwezig: van 1652 tot de komst van de Britten rond 1800. (...)

In de Amerika’s had Nederland een actieve rol in de slavenhandel in New York, de Guyana’s en Brazilië. (...)

Het oudste en langste koloniale bewind van Nederland was in het huidige Indonesië. In de zeventiende eeuw brachten kolonisten delen van het land onder één regering, uiteindelijk onder de naam Nederlands-Indië. De VOC verscheepte, verhandelde en dwong naar schatting tussen de 600.000 en meer dan een miljoen slaafgemaakten om te werken. In 1945 begon een bloedige onafhankelijkheidsoorlog, waarin het Nederlandse leger extreem geweld gebruikte voordat het land in 1949 onafhankelijk werd. (...)

Ver voordat de Britten er arriveerden, was de toenmalige Goudkust (een deel van het huidige Ghana) een kolonie van Nederland, tussen 1612 en 1872. De West-Indische Compagnie (WIC) bouwde daar een groot aantal forten, die werden gebruikt om slaafgemaakten uit het binnenland gevangen te houden totdat ze werden verscheept naar de Amerika’s en Caribische eilanden. Het slavenfort Elmina in de huidige stad Cape Coast was een van de belangrijkste centra van de slavenhandel van de WIC. (...)

Veel Molukkers vochten tijdens de Nederlandse koloniale overheersing in Indonesië in het Koninklijk Nederlands-Indische Leger (KNIL), ook tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog eind jaren veertig. (...)

Na de onafhankelijkheid van Indonesië werd het KNIL opgeheven en werden 12.500 Molukse militairen met hun gezinnen verscheept naar Nederland. Zij wilden zich eigenlijk aansluiten bij de Republiek der Zuid-Molukken, maar Nederland verbood dat. Veel militairen dachen dat zij tijdelijk naar Nederland moesten. Bij aankomst werden ze ontslagen en verspreid over Nederland. De meesten keerden nooit meer terug naar hun thuisland. (...)

Hele artikel

> Meer koloniale geschiedenis

Tags: #nederlands #nederland #slavernij #slavernijverleden #slavenhandel #kolonie #kolonialisme #koloniale_geschiedenis #suriname #nederlandse_antillen #indie #nederlands_indie #indonesie #kaapkolonie #zuid-afrika #nieuw-amsterdam #guyana #myanmar #taiwan #sri_lanka #madagaskar #tobago #brazilie #angola #mozambique #ghana

Eerlijke wetgeving kan moderne slavernij stoppen

Trouw

Tien jaar na de instorting van Rana Plaza in Bangladesh, waarbij honderden textielarbeiders omkwamen, vindt moderne slavernij nog steeds volop plaats. Wetgeving tegen uitbuiting is nodig, betoogt Gertjan de Jong, lead media affairs bij International Justice Mission (IJM). (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

.

Tien jaar later zijn ‘slaafvrije’ producten echter nog allesbehalve normaal. De economen Paul Schenderling en Matthias Olthaar berekenden dat voor de Nederlandse economie zelfs 13,8 miljoen niet-westerse arbeiders aan het werk zijn in slaafse omstandigheden.

Serieuze wetgeving tegen moderne slavernij is dringend nodig. Dat beseften ook SP, GroenLinks, PvdA, Volt, D66 en ChristenUnie, die de Wet internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (Imvo) ­indienden. Deze wetgeving maakt bedrijven verantwoordelijk. Zij ­moeten misstanden als moderne ­slavernij in hun productieketens aanpakken.

Maar dit nieuwe wetsvoorstel stuit op veel verzet. (...)

[E]r is al mvo-wetgeving bij twee belangrijke handelspartners van Nederland: Duitsland en Frankrijk. Nederland loopt daar juist op achter. Ook in het Verenigd Koninkrijk bestaat al wetgeving tegen moderne slavernij, de Modern Slavery Act. (...)

Het is in ons land streng verboden om kinderen uit te buiten. Maar chocolade, telefoons of schoenen invoeren waarvoor kinderen zijn mishandeld en uitgebuit? Dat is geen enkel probleem. Nederlandse bedrijven en consumenten houden nu – zij het vaak ongewild – barbaarse praktijken in stand. Bedrijven die zich verzetten, dreigen zichzelf uit de markt te prijzen. Eerlijke wetgeving kan ­ervoor zorgen dat de schandvlek van moderne slavernij niet nog groter wordt.

Hele artikel

Tags: #nederlands #slavernij #moderne_slavernij #textielindustrie #international_justice_mission #ijm #arbeidsomstandigheden #Wet_internationaal_maatschappelijk_verantwoord_ondernemen #Imvo #boskalis #lobby #maatschappelijk_verantwoord_ondernemen

De woorden van verzetsheld Tula leven voort omdat pater Schinck onder de indruk was – en ze opschreef

De Volkskrant

‘Heer Pater, koomen alle menschen niet voort uit een vader Adam, en Eva?’ Een retorische vraag van verzetsleider Tula in 1795 aan pater Jacobus Schinck op Curaçao. Dankzij Schincks verslag van die ontmoeting kennen we het relaas van Tula – toen onthoofd, nu nationale held.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Het verslag van Jacobus Schinck over zijn gesprek met Tula, 1795. Beeld: Nationaal Archief.

Het is de avond van 19 augustus 1795 wanneer Tula, een man die op dat moment de leiding heeft over de grootste slavenopstand uit de geschiedenis van Curaçao, de woorden spreekt: ‘…wij zijn al te zeer mishandelt, wij zoeken niemand kwaad te doen, maar zoeken onze vrijheid, de fransche negers hebben hunne vrijdom bekoomen, Holland is ingenomen door de franschen, vervolgens moeten wij ook hier vrij zijn’. Deze woorden kennen wij dankzij pater Jacobus Schinck, die Tula die nacht heeft gesproken en van wie een indrukwekkend, nauwkeurig verslag daarover bewaard is gebleven.

Enkele weken zullen de opstandelingen standhouden. Totdat het verzet wordt gebroken en eindigt in het verraad en de terechtstelling van Tula. (...)

Op 17 augustus staat Tula op tegen de meester van plantage Knip. Hij eist vrijheid. Met hem trekken slaafgemaakten van de omliggende plantages die dag samen op naar de stad, om hun eis aan de gouverneur voor te leggen. (...)

Pater Schinck biedt zich aan als onderhandelaar, en wordt naar de opstandelingen gestuurd om vrijwaring van vervolging te beloven als ze gehoorzaam teruggaan naar de plantages. (...)

Schinck meent dat de opstand kansloos is, Tula voert politieke en humanitaire argumenten aan. ‘Eens werd ik vastgebonden, […] tot ten laatsten losgemaakt zijnde, golfde ’t bloed uit mijne mond […] Ach Pater men draagt meer zorg voor een beest, als een beest een been breekt, ’t word geneezen.’ Schinck tekent ook een religieus argument op uit de mond van Tula: ‘Heer Pater, koomen alle menschen niet voort uit een vader Adam, en Eva?’ (...)

Tussen de regels door is te lezen dat Schinck onder de indruk is van de eloquentie en het leiderschap van Tula. Hij lijkt het zelfs op te nemen voor de opstandelingen en vertelt dat hij goed ontvangen is. Zijn relaas schrijft hij een paar weken later, als de opstand al is gegroeid tot tweeduizend personen, en nog vóór de nederlaag en terechtstelling van Tula.

Die terechtstelling is, zoals Schinck al voorvoelde, zeer wreed: midden in Willemstad, voor het gouverneurspaleis, slaat de beul bij Tula alle botten in zijn lichaam met een moker kapot. Daarna volgt onthoofding; Tula’s hoofd wordt aan een paal op het Rif tentoongesteld. (...)

Op de plek waar het hoofd van Tula werd tentoongesteld staat nu dit monument voor hem. Beeld: Ines Vansteenkiste-Muylle.

Hele artikel

Tags: #nederland #nederlands #geschiedenis #koloniale_geschiedenis #slavernij #slavenopstand #antillen #nederlandse_antillen #curacao #tula

Sporen van de nederlandse slavernij

Koloniaal netwerk

De Groene Amsterdammer

Het slavernijverleden waar Nederland recent officieel zijn excuses voor maakte, strekt ver voorbij Suriname en de Antillen. Wat was het totale Nederlandse aandeel in de mondiale slavenhandel?

Cupido kwam uit Siam (Thailand) en Plato uit Malabar (India). In 1781 werden ze met 37 andere slaafgemaakten vanuit Batavia (Jakarta) naar Deshima gebracht, een piepklein voc-eilandje in Japan. Louisa van Bengalen kwam uit Bangladesh, afgaande op haar naam. Ze beviel in de Kaapkolonie (Zuid-Afrika) van haar zoontjes Mentor en Spadille. Daar werden ze in februari 1782 gedrieën verkocht voor 501 rijksdaalders aan een Nederlandse bouwopzichter. Jack ontvluchtte in 1694 de plantage van de Friese familie Philipse in Sleepy Hollow (New York), waar hij Nederlands had geleerd. Hij zocht een retourschip naar zijn moederland Madagaskar.

Als het over het Nederlands slavernijverleden gaat, gaat het doorgaans over Suriname en de Nederlandse Antillen. Dat is ook waar vertegenwoordigers van het kabinet in december heen reisden om officiële excuses aan te bieden. Toch beslaat dat nog niet de helft van het Nederlands slavernijverleden, afgaande op het geschatte aantal slachtoffers. Honderdduizenden werden verhandeld in Indonesië, tienduizenden in de Kaapkolonie. Maar zelfs met die grote koloniën zijn we er nog lang niet. Wie kent de Nederlandse slavernijgeschiedenis van Myanmar? Of Taiwan? Sri Lanka? Madagaskar? Tobago? Het gaat niet om kleine aantallen. (...)

Voor dit onderzoek selecteerde De Groene Amsterdammer twintig landen waar Nederland koloniën of handelsposten had die doorgaans over het hoofd worden gezien als het om het slavernijverleden gaat. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #slavernij #slavernijverleden #slavenhandel #kolonie #kolonialisme #koloniale_geschiedenis #suriname #nederlandse_antillen #indie #nederlands_indie #indonesie #kaapkolonie #zuid-afrika #nieuw-amsterdam #guyana #myanmar #taiwan #sri_lanka #madagaskar #tobago #brazilie #angola #mozambique #ghana

Nepnieuws kan onweersproken worden uitgevent in het parlement

De Groene Amsterdammer

Het was een vreemd toneelstukje dat woensdag 1 februari in de kleinst mogelijke bezetting werd opgevoerd in de Tweede Kamer. (...) Het onderwerp: de kosten van het herdenkingsjaar voor het slavernijverleden.

Door de aanvrager van het debat, PVV-coryfee Martin Bosma, uitgebreid met meer algemene kritiek op ‘de slavernij-industrie’ en het ‘leugenpaleis’ waarin het toekomstige Slavernijmuseum door zijn eenzijdige opzet zou ontaarden. Het pièce de résistance van zijn betoog was een tirade tegen eerherstel voor slaafgemaakten die in opstand zijn gekomen, iets wat bepleit wordt door het kabinet en een meerderheid in het parlement.

Zo iemand als de Curaçaose opstandelingenleider Tula dus. Dat Tula geen held mocht worden genoemd illustreerde Bosma door uitgebreid, minutenlang en tot in de gruwelijkste details te vertellen over de mishandeling en dood van schoolmeester Gerrit Sabel tijdens de slavenopstand van 1795. De arme man werd ontkleed, geslagen, opgehangen, een oor en zijn geslachtsdelen werden afgehakt en in zijn mond gepropt, urenlang achter een paard voortgesleept. Waarom? ‘Hij is blank, hij hoort bij de groep’, verklaarde een van de daders terwijl ze met hem bezig waren. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Monument in Willemstad ter herinnering aan de grote slavenopstand onder leiding van Tula op 17 augustus 1795. © ANP/ Robin Utrecht.

Misschien had het meteen al argwaan mogen wekken dat het PVV-Kamerlid wist te citeren uit een dialoog op een afgelegen plantage in 1795 die heus niet is genotuleerd. Wat hij voordroeg blijkt dan ook een passage uit een verhaal dat in 1991 in het literaire tijdschrift Maatstaf verscheen. Fictie dus, ook al heeft Gerrit Sabel wel degelijk bestaan en was hij een van de twee blanken die tijdens de opstand zijn vermoord.

Wanneer Bosma de literaire auteur Cornelis Goslinga werkelijk recht had willen doen, zou hij ook aan de Handelingen hebben toevertrouwd hoe Tula daarop in diens verhaal regeerde: ‘Toen hij hoorde wat er met de schoolmeester had plaatsgevonden kende zijn woede geen grenzen.’ En hij zou vermeld hebben hoe het met de dertig mannen en vrouwen afliep die voor hun aandeel in de opstand veroordeeld werden: handen afgehakt, lichamen geradbraakt tot de botten braken, opgehangen, gezichten met flambouwen verbrand, schedels met een moker verbrijzeld en ja, ook de oren, de neus en de geslachtsdelen moesten eraan geloven. Daar had Goslinga zijn fantasie niet voor nodig, de martelingen staan ook in het bewaard gebleven vonnis van de Nederlandse rechter opgesomd.

En ten slotte had Bosma natuurlijk het academische werk van zijn professor kunnen raadplegen. In het ruim tweeduizend pagina’s tellende The Dutch in the Caribbean and Surinam komt Tula uiteraard ook aan de orde en dan komt de geleerde welhaast woorden tekort om hem te prijzen. Tula is wijs, dapper, heroïsch, moedig, creatief, visionair et cetera. (...)

Dat er verlate eer betoond wordt aan hen die in opstand kwamen tegen de slavernij is niet meer dan terecht. Richt rustig standbeelden op voor Boni, Baron, Joli Coeur en Tula om te vieren dat ze een juiste beslissing namen. Maar wees niet al te scheutig met de fantasie en doe niet net of ze heiligen waren. Dat zou ze onbedoeld kwetsbaar maken. Want natuurlijk vielen er bij de overval op een plantage onschuldige doden, werd er gemarteld en waarschijnlijk ook verkracht. Dat hoeft niet weggepoetst of verdoezeld te worden. Leugens bestrijd je niet met leugens maar met feiten. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #slavernij #slavernijverleden #slavernijmuseum #tweede_kamer #pvv #nepnieuws #kolonie #kolonialisme #koloniale_geschiedenis #tula #boni #baron #joli_coeur

De Koning gaat niet over zijn eigen verleden

NRC

Koninklijk Huis De historische verbondenheid van de Oranje-Nassau’s met het koloniale verleden is groot. Waarom heeft het kabinet niet zelf het initiatief genomen dat verder te onderzoeken, vraagt Roel Janssen zich af. (...)

„Er is geen twijfel mogelijk, de Oranjes waren door en door betrokken bij de koloniale geschiedenis”, zei historicus Gert Oostindie onlangs in een interview met de NOS. (...)

(Tekst loopt door onder de tekening.)

[Z]owel de ‘vader des vaderlands’ als zijn zonen Maurits en Frederik Hendrik verdienden grof geld aan de kaperbrieven die ze verstrekten. (...)

Graaf Johan Maurits van Nassau-Siegen, achterneef van Maurits en Frederik Hendrik, was van 1637-1644 gouverneur namens de West-Indische Compagnie van de kortstondige Nederlandse kolonie in Noordoost-Brazilië. (...)

De Braziliaanse kolonie draaide op suikerriet en slavernij. Vanuit zijn paleis Vrijburg in ‘Mauritsstad’ (tegenwoordig Recife) gaf Johan Maurits opdracht voor de verovering van handelsposten langs de Afrikaanse kust om de trans-Atlantische slavenhandel van de WIC te bevorderen. (...)

In de achttiende eeuw waren de erfstadhouders Willem IV en V ‘opperbewindhebbers’ van de Verenigde Oost-Indische Compagnie en van de WIC. Ze verdienden hier goed aan. (...)

Koning Willem I (...) richtte hij de Nederlandsche Handel-Maatschappij op met zichzelf als grootaandeelhouder. De NHM, die op gezag van de koning een jaarlijks dividend van 4,5 procent uitkeerde, kreeg het monopolie op de Aziatische opiumhandel en introduceerde het ‘cultuurstelsel’ in Indië. (...)

Eind vorig jaar kondigde koning Willem-Alexander aan dat hij opdracht had gegeven tot onderzoek naar de rol van het huis Oranje-Nassau in de koloniale geschiedenis. (...) [H]oe welkom dit onderzoek ook is, het initiatief had niet door het Koninklijk Huis, maar door het kabinet moeten worden genomen. Nu laat de koning op eigen kosten zijn koloniale familieverleden onderzoeken, terwijl de ministers voor de uitkomsten verantwoordelijk zijn.

Het Koninklijk Huis kan wel andere stappen ondernemen. Om te beginnen openheid over het aandeel van koloniale inkomsten in de opbouw van het vermogen van de Oranjes sinds prins Willem Frederik in 1813 berooid aan land kwam op het strand van Scheveningen. En daarnaast over de koloniale herkomst van kunstschatten in de diverse paleizen. (...)

Hele artikel

Tags: #mederlands #nederland #kolonie #kolonialsime #slavernij #salvenhandel #koloniale_geschiedenis #geschiedenis #koningshuis #willem_de_zwijger #maurits #frederik-hendrik #johan_maurits_van_nassau-siegen #brazilie #willem_IV #willem_V #suriname #wic #voc #nederlandse_handel-maatschappij #nhm #willem_I #indie #nederlands_indie #opiumhandel #cultuurstelsel #West-Indische_Maatschappij #wim

Multatuli is goed, maar Haafner is beter

NRC

Literatuur - En weer wordt Multatuli’s ‘Max Havelaar’ tot meest relevante werk gekozen. Maar wie een echt antikoloniale schrijver wil lezen, kiest voor Jacob Haafner, schrijft Marijke Vos. (...)

Op zoek naar het werk van iemand van kleur, bij voorkeur een vrouw.

Ik ben tegen iemand aangelopen, maar ik moet bekennen dat het een man is. Een man, wit, van Europese afkomst en ook nog eens ruim tweehonderd jaar geleden overleden. Het gaat om Jacob Haafner (1754-1809); lange tijd reiziger, handelaar en avonturier, met name in de Oost, voor hij zich sinds 1805 als schrijver op de kaart zette. Als eerste antikolonialist sprak hij zich fel uit tegen de Europese overheersing in landen overzee. (...)

Na deze prijsvraag volgden literaire reisverhalen. Eerst Lotgevallen op eene reize van Madras over Tranquebaar naar het eiland Ceilon (1806), toen Reize in eenen palanquin (1808) en tenslotte vlak na zijn overlijden Reize te voet door het eiland Ceilon (1810). Postuum volgden nog enkele tekstbundels, maar vooral de eerste drie reisverhalen waren tot halverwege de negentiende eeuw succesvol, met vertalingen in het Duits, Frans, Engels en Deens.

In deze reisverhalen vertelt Haafner over zijn rondreizen in India, Ceylon en Zuid-Afrika en zijn hekel aan de „onverzadelijke gouddorst en veroveringszucht” van de westerlingen. (...)

Volgens hem hadden de inlanders absoluut geen Europese denkbeelden of ‘beschaving’ nodig, eerder was het andersom; de Europeanen zouden iets van hen kunnen leren. Hij toonde zich faliekant tegen de Europese dominantie, voor emancipatie, voor vrijheid, voor gelijkheid en de uniciteit en waarde van elke cultuur op zich. (...)

Hele artikel

Tekening, gemaakt door de schrijver Jacob Haafner.

Tags: #nederlands #literatuur #boeken #haafner #jacob_haafner #multatuli #max_havelaar #kolonie #kolonialisme #uitbuiting #slavernij #schrijver #antikolonialisme

Geen excuses aan Indonesië, terwijl ook daar grootschalige slavenhandel plaatsvond

Trouw

Nederland maakt geen excuses aan Indonesië voor het slavernijverleden. Terwijl de slavenhandel daar omvangrijker was dan in de Atlantische koloniën, en even bruut. (...)

“Het is vergelijkbaar met de Atlantische route naar Suriname en de Caribische eilanden”, zegt Matthias van Rossum, onderzoeker van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, die zich met de slavernij in de Indonesische archipel bezighoudt. Hij schat dat er door de eeuwen heen tussen de 660.000 en 1,1 miljoen slaven zijn gemaakt in Nederlands-Indië, een aantal dat een stuk hoger ligt dan het aantal slaafgemaakten in de voormalige koloniën in het westen.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Koelies werkten op suikerplantages in Indonesië als de moderne slaven

De VOC haalde slaven uit India, en het koninkrijk Arakan, het huidige Myanmar, later kwamen slaafgemaakten ook uit Taiwan, Madagaskar en Mozambique. In Indonesië werden onder meer op Bali en Sulawesi mensen gevangengenomen en als slaaf tewerkgesteld op suikerplantages rond Batavia en in goud- en zilvermijnen in Noord-Sumatra. (...)

Pas in 1860 werd de slavernij in Indonesië formeel afgeschaft. Maar voor die tijd werd heel ingenieus het cultuurstelsel geïntroduceerd, waarbij Indonesiërs die onder meer peper, suiker of tabak produceerden verplicht waren die tegen een vaste prijs te verkopen aan de Nederlandse staat.

In combinatie met het cultuurstelsel ontstond er een contractstelsel. Zo werden vele Chinese arbeiders geronseld. Zij tekenden als analfabeet een arbeidsovereenkomst. De omstandigheden waaronder zij moesten werken vertoonden veel gelijkenis met slavernij. De koelies werden de moderne slaven van de negentiende en begin twintigste eeuw. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Ons slavernijverleden is niet alleen trans-Atlantisch. Maar van slavernij in de Oost hebben we geen idee (NRC)

> Zie ook: Nederlandse slavernijexcuses moeten ook gaan over genocide op indianen (De Volkskrant)

Tags: #nederlands #nederland #boeken #nederlands_indie #indie #indonesie #de_oost #slavernij #slaven #slaafgemaakten #suriname #antillen #transatlantische-slavernij #plantages #dwangarbeid

Nederlandse slavernijexcuses moeten ook gaan over genocide op indianen

De Volkskrant

De transatlantische slavernij begon van west naar oost, maar dat deel wordt vaak vergeten. De rol van Nederland bij de kolonisatie en genocide op indianen moeten we daarom ook ruiterlijk erkennen, betoogt Serv Wiemers. (...)

[W]einigen zijn zich ervan bewust dat de eerste transatlantische slavenhandel niet van oost naar west (van Afrika naar Amerika), maar van west naar oost (van Amerika naar Europa) plaatsvond.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Schilderij van Jean Leon Gerome Ferris (1863-1930): De ondergang van Nieuw-Amsterdam. De prent toont Peter Stuyvesant, in 1664, staande aan de wal tussen de inwoners van Nieuw-Amsterdam. Beeld Jean Leon Gerome Ferris / US Library of Congress.

In de huidige rapporten over slavernij is vreemd genoeg weinig te vinden over de oorspronkelijke bewoners van Amerika. De Europese ‘ontdekking’ van hun wereld vormde het begin van de slavenhandel. Velen zien Christoffel Columbus, die in 1492 contact maakte met het Westelijk halfrond, als een held of in ieder geval een ontdekkingsreiziger. Indianen (de term waar ze zelf over het algemeen de voorkeur aan geven) kennen Columbus helemaal niet als held, maar als veroveraar, verkrachter, moordenaar, en, jawel, als slavenhandelaar. (...)

Columbus en zijn mannen begonnen al snel een handel in indiaanse meisjes als seksslaven. Volwassenen en kinderen werden voor de kolonisten aan het werk gezet of aan hun honden gevoerd. En Columbus bracht op zijn reizen honderden slaven mee uit Amerika naar Europa: transatlantische slavernij.

De onmetelijke grofheid van Columbus en de zijnen – binnen twee jaar vonden naar schatting 250.000 indianen op Hispanolia (het huidige Haïti en de Dominicaanse Republiek) de dood – maakte hem rijk, maar keerde zich ook tegen hem. Er was snel weinig slavenkracht meer over. En ook toen al kreeg Columbus kritiek op zijn barbaarsheid.

Sommigen in Nederland zullen zich afvragen wat wij te maken hebben met de Spaanse grofheden. Maar er is ook direct of indirect onder Nederlands gezag genocide gepleegd op inheemse Amerikanen. Nederland was een van de koloniale mogendheden. Onder leiding van Willem Kieft, gouverneur van Nieuw Nederland (het gebied rond het huidige New York), vielen onze troepen in de 17de eeuw willekeurige dorpen aan en vermoordden honderden mannen, vrouwen en kinderen.

Die kolonie groeide uit tot de Verenigde Staten; het Nederlandse stempel bleef. Twee Amerikaanse presidenten van Nederlandse komaf spanden de kroon wat betreft de indiaanse genocide. Martin van Buren (1837-1841) liet indianen deporteren via de beruchte Trail of Tears; zeker tienduizend kwamen daarbij om het leven. Theodoor Roosevelt (1901-1909) stelde dat de enige goede indiaan een dode indiaan is. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Onderzoekers verbaasd dat kabinet omvangrijke slavernij in de Oost negeert (NOS Nieuws)

Tags: #nederlands #nederland #boeken #nederlands_indie #indie #indonesie #de_oost #slavernij #slaven #slaafgemaakten #suriname #antillen #transatlantische-slavernij #plantages #dwangarbeid #transatlantische_slavenhandel #afrika #amerika #latijns_amerika #indianen #columbus

Onderzoekers verbaasd dat kabinet omvangrijke slavernij in de Oost negeert

NOS Nieuws

De slavernij en slavenhandel waren in de Nederlandse gebieden in voormalig Oost-Indië groter van omvang dan in de Nederlandse koloniën in de West, zeggen historici en onderzoekers. Toch zijn de geplande erkenning en excuses vooral gericht op het slavernijverleden in Suriname en het Caribisch gebied.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

"Dat de Surinaamse en de Caribische-Nederlandse gemeenschap meer uitgesproken is, betekent niet dat de omvang van slavernij in de Oost verbloemd moet worden", zegt Reggie Baay, een schrijver en onderzoeker van Indische afkomst, die veel heeft geschreven over het voormalige Nederlands-Indië. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Ons slavernijverleden is niet alleen trans-Atlantisch. Maar van slavernij in de Oost hebben we geen idee (NRC)

Tags: #nederlands #nederland #boeken #nederlands_indie #indie #indonesie #de_oost #slavernij #slaven #slaafgemaakten #suriname #antillen #transatlantische-slavernij #plantages #dwangarbeid

Het ‘cultuurstelsel’ in Nederlands-Indië maakte ons rijk: met de winst werd het spoor aangelegd

De Volkskrant

Dat de huidige Nederlandse welvaart mede tot stand kwam dankzij slavernij is bekend. Minder aandacht is er voor de enorme inkomsten die voortvloeiden uit het cultuurstelsel. Bewoners van Nederlands-Indië waren verplicht een deel van hun oogst af te staan en dwangarbeid te verrichten. (...)

Dit [cultuurstelsel] was voor Nederland zo profijtelijk dat dit op het hoogtepunt eenderde tot zelfs de helft van de inkomsten voor de schatkist opleverde. Nederland kon daarmee niet alleen de staatsspoorwegen aanleggen, maar ook het Noordzeekanaal en de Nieuwe Waterweg, die de Amsterdamse en Rotterdamse havens hun strategische positie gaven. Nederlands-Indië was dus letterlijk een wingewest waarop de Nederlandse welvaart dreef. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Het cultuurstelsel dat begin 19de eeuw door de Nederlandse koloniale staat werd ingevoerd was een radicalisering van de grondslagen die de VOC met de corvee had gelegd. De bevolking werd tegen schamele vergoedingen gedwongen op eenvijfde deel van de grond koffie, thee en andere commerciële agrarische producten te produceren en af te dragen (cultuurstelsel). Daarnaast werden zij gedwongen om zogenoemde ‘herendiensten’ te verrichten, te werken aan de koloniale infrastructuur van wegen, spoor, water- en irrigatiewerken. Dit gebeurde onder slechte omstandigheden en leidde tot hoge sterfte. Het verzet was grootschalig. De bevolking kwam in opstand of liep weg. Maar het koloniale dwangsysteem werd kracht bijgezet met rotanslagen of zware gevangenenarbeid. (...)

De afschaffing vanaf 1870 leidde slechts gedeeltelijk tot verbetering. Grond werd op nog grotere schaal vrijgegeven aan Europese koloniale ondernemers. De niet-Europese arbeiders waren onder de koloniale wet vaak niet vrij om zomaar te vertrekken en konden zwaar gestraft worden. De veroordeling tot dwangarbeid verving daarbij de vroegere fysieke bestraffing met de rotan. (...)

Hele artikel

Bouw van de spoorbrug bij Culemborg, rond 1870. Beeld: Spoorwegen in Beeld, Spoorwegmuseum.

Tags: #nederlands #nederland #indie #nederlands_indie #indonesie #kolonie #koloniale_geschiedenis #voc #slavernij #dwangarbeid #cultuurstelsel #herendiensten #max_havelaar #multatuli #spoorwegen #havens #nieuwe_waterweg #amsterdam #rotterdam #Eduard_Douwes_Dekker #Douwes_Dekker #uitbuiting #ABN_Amro #Nederlandse_Handelsmaatschappij #nhm #koninghuis #willem_I #batig_slot #noordzeekanaal

Stop uitbuiting, consumeer minder

NRC

Klimaat - Laten we ons focussen op klimaat en welzijn, en niet op nog meer groei, schrijven Kiza Magendane en Paul Schenderling. (...)

Dit alles maakt een pijnlijk patroon zichtbaar: de ‘ontwikkeling’ van het mondiale Noorden gaat gepaard met de onderontwikkeling van het mondiale Zuiden. (...) Slavenhandel sinds de 15de eeuw, kolonialisme in de 19de eeuw, neokolonialisme sinds de 20ste eeuw – Afrikanen worden constant opgeofferd voor het comfort van consumerende Europeanen. (...)

Nu willen veel Europeanen het historische patroon doorbreken, en daarbij is dit decennium cruciaal: onze huidige keuzes bepalen of we het patroon voortzetten of veranderen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Mijnwerkers in de Shabara-mijn in Congo. Foto Junior Kannah/AFP.

Ten eerste proberen de landen in het mondiale Noorden door massale investeringen in de energietransitie hun economieën te vergroenen én verder te laten groeien. Voor mensen in het mondiale Zuiden heeft dit streven naar groene groei een bittere bijsmaak. Het Internationaal Energie-Agentschap (IEA) schat dat de vraag naar materialen die nodig zijn voor de energietransitie, zoals lithium en kobalt, de komende twintig jaar met 2.000 tot 4.000 procent zal stijgen. (...)

De winning van deze grondstoffen gaat gepaard met veel energieverbruik, milieuvervuiling en menselijk leed. (...)

Ten tweede lopen de noordelijke landen nog steeds weg van hun verantwoordelijkheid om de toegebrachte schade te compenseren. Het mondiale Noorden is voor 90 procent verantwoordelijk voor de huidige klimaatcrisis, zo becijferde antropoloog en schrijver Jason Hickel in 2020. En hoewel rijke landen zich in 2009 committeerden om tot en met 2025 jaarlijks honderd miljard dollar beschikbaar te stellen voor de klimaattransitie en -adaptatie in het mondiale Zuiden, zijn ze hun afspraken tot nu toe niet nagekomen.

Bovendien is honderd miljard veel te weinig. (...)

Gelukkig kunnen rijke landen dit patroon alsnog doorbreken. Door hun consumptiegroei in te perken, of zelfs te stoppen. (...)

Dit biedt zuidelijke landen de kans om, binnen de draagkracht van de aarde, hun economieën verder te ontwikkelen. Daalt de uitstoot in rijke landen aanzienlijk sneller, dan is er binnen het resterende mondiale koolstofbudget meer ruimte voor landen in het mondiale Zuiden om nog te groeien. (...) Het Zuiden zal immers niet bereid zijn de eigen uitstoot te verminderen als het Noorden niet bereid is tot consumptiebeperking – en terecht. De patstelling tussen Noord en Zuid, die nu telkens échte vooruitgang op een klimaattop tegenhoudt, kan daarmee worden doorbroken.

Om die consumptiebeperking te bewerkstelligen moeten rijke landen een sociaal en realistisch beleid doorvoeren. Bijvoorbeeld door minder belasting te heffen op arbeid en meer op vervuilende vormen van consumptie. (...)

Dit klimaatrechtvaardigheidsfonds kan voor twee doeleinden worden ingezet. Ten eerste kan de overheid het geld aanwenden voor de klimaattransitie en -adaptatie in het mondiale Zuiden en voor een serieus herstelprogramma voor zwaar getroffen landen zoals Pakistan. (...)

Ten tweede kan de overheid het geld gebruiken om de laagste inkomens in Nederland een klimaatdividend te betalen. (...)

Sinds de jaren 60 is de consumptie in Nederland vervijfvoudigd, terwijl ons geluksniveau gelijk is gebleven. (...) We kunnen onze focus verschuiven van kwantitatieve groei (van consumptie en bbp) naar kwalitatieve groei (van levensgeluk). (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatcrisis #klimaatverandering #co2 #uitstoot #fossiele_brandstof #consumptie #consumptiegroei #economie #slavernij #kolonialisme #uitbuiting #ongelijkheid #internationale_ongelijkheid #welzijn #groei #economische_groei #congo #rubber #energietransitie #lithium #kobalt #Internationaal_Energie-Agentschap #IEA #mijnbouw #kinderarbeid #klimaattop #cop27

Nederland als bakermat van het huidige kapitalisme

Follow the money

Nederland heeft een rijke financiële traditie, die behalve van successen ook bol staat van speculaties en schurken. Roel Janssen tekende die op in een schitterend boek, dat vorige maand bij Follow the Money verscheen. Per hoofdstuk staat iemand centraal die iets nieuws deed – soms iets goeds, maar vaker iets dat fout uitpakte.‘Gokkers & Graaiers’ vertelt het verhaal van Nederland als bakermat van het moderne kapitalisme, vol onderbelichte schandalen en schaamteloze streken. (...)

In de afgelopen dertig jaar is Nederland uitgegroeid tot de een na grootste ontvanger van Russische investeringen in de Europese Unie, na Cyprus. Verspreid over het land bevinden zich honderden vestigingen van Russische bedrijven en banken. In voorname buurten van Amsterdam stuwt Russisch kapitaal de huizenprijzen omhoog. Achter brievenbusfirma’s die belastingontwijking faciliteren, verschuilen zich Russische eigenaren. Nederlandse jachtwerven vervullen orders voor de bouw van superjachten voor Russische miljardairs, waarbij de betalingen via schimmige belastingparadijzen lopen. Vitaminewinkels en een voetbalclub zijn eigendom van Russische oligarchen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto)

Twee eeuwen lang, vanaf het begin van de zeventiende eeuw, was Nederland het rijkste land en Amsterdam de belangrijkste financiële marktplaats van Europa. De Republiek had een chronisch kapitaaloverschot, de gulden was een stabiele munt en de rente was laag. Amsterdam was de kapitaalmarkt van Europa, Amsterdamse bankiershuizen verstrekten leningen aan Europese vorsten en aan plantagehouders in het Caribische gebied en de ‘Wilde Kust’ van Zuid-Amerika. Nederland fungeerde als de rijke oom Dagobert Duck van de wereld. 

Na de klap van de bankencrisis van 2008-2009 zijn Nederlandse banken gekortwiekt. Internationaal spelen ze nog slechts een bescheiden rol. Ondertussen bloeit de financiële dienstverlening op de Zuidas, de Amsterdamse zakenwijk waar professionals zich een slag in de rondte werken in de fiscale, juridische en financiële dienstverlening. (...)

Het Joost-complex van fiscaal-juridische dienstverlening komt voort uit het beleid van de Nederlandse overheid: de bevordering van het vestigingsklimaat voor buitenlandse investeerders. 

Dat gebeurde vooral via gunstige fiscale regelingen. Door de jaren heen is een kerstboom aan faciliteiten opgetuigd om via Nederland belastingen te ontwijken. Dat trekt multinationale ondernemingen aan die de belastingdruk in hun thuisland willen verlagen, en witwassers en criminelen die Nederland als fiscaal vergiet gebruiken.

Een sleutelrol spelen zogenoemde doorstroomvennootschappen, beter bekend als brievenbusfirma’s, waarvan Nederland er meer dan twaalfduizend telt en waar jaarlijks honderden miljarden doorheen stromen. (...)

Nederland is het grootste doorstroomland ter wereld, Amsterdam een van de belangrijkste internationale kapitaaltransfercentra. Op grond van de fiscale regelgeving, brievenbusfirma’s en trustkantoren concludeerde de ngo Tax Justice Network in 2021 dat Nederland het vierde belastingparadijs voor ondernemingen ter wereld is, na de Britse Maagdeneilanden, de Kaaimaneilanden en Bermuda. Na drie ex-Britse koloniën, tropische eilanden met palmstranden, is Nederland nummer 1. (...)

Dit boek gaat over financiële schandalen, zwendel, crises en crashes in Nederland vanaf de zeventiende eeuw tot heden, beschreven aan de hand van historische personages. De kroniek bevat bekende verhalen, zoals de tulpenbollengekte, maar ook vergeten episodes uit de nationale financiële geschiedenis.

Deze kroniek bevat geen conclusies, geen moralistische vermaningen, geen beleggingstips en ook geen voorspellingen van toekomstige financiële ontsporingen. Het zijn verhalen over Nederland als de Dagobert Duck van de wereld en als de trouwe bediende Joost van de Zuidas.

Hele artikel

> Zie ook: Schrijver en journalist Roel Janssen: ‘Rol Nederland in internationale belastingontwijking is beschamend’ (FTM)

Tags: #nederlands #nederland #conomie #financiele_wereld #financiele_sector #boeken #kapitalisme #brievenbusfirma #belastingontwijking #belastingontduiking #amstelgrad #zuidas #rusland #banken #bankencrisis #fiscale_regelingen #doorstroomvennotschap #witwassen #belastingdruk #belastingparadijs #trustkantoren #ing #abn_amro #McKinsey #Pels_Rijcken #ahold #havenbedrijf #Rotterdamse_Havenbedrijf #pcm #van_der_hoop #Novacap_Floralis #Palm_Invest #Easy_Life #Koopsompolis #woekerpolis #beleggingsconstructie #Legio_Lease #winstverdriedubbelaar #Bouwfonds #Icesave #fortis #Aegon #SNS_Reaal #staatssteun #DSB #Nederlandsche_Bank #valutacrisis #pensioenfondsen #valutacrisis #huizenmarkt #onroerendgoedprojecten #Vereenigde_Oostindische_Compagnie #VOC #aandelenmarkt #aandelen #Wisselbank #beurs #aandelenbeurs #slavernij #boekhoudfraude #marktmanipulatie #tulpenbollenmanie #beurscrash #rampjaar #mortgage-backed_securities #collateralized_debt_obligations #Amortisatiesyndicaat #willem_I #Nederlandsche_Handel-Maatschappij #nhm #Marx_en_Co #Amsterdamse_Bank-Associatie #Rotterdamsche_Bank

Gaan we excuses maken, terwijl we de moderne slavernij handhaven?

Trouw

Mooi, excuses voor het slavernijverleden. Maar dan moeten we ook ophouden met moderne slavernij, die ook in Nederland nog bestaat, aldus Luuk Miedema. (...)

De volgorde is in het dagelijks leven eenvoudig. Soms gedraag je je op een manier die niet deugt. Je ziet in dat dat echt niet meer kan. En daarna maak je excuses. O ja, voordat je excuses maakt is er nog één belangrijke tussenstap: je stopt met dat foute gedrag. Want als je doorgaat, zijn je excuses niet veel waard. (...)

Dicht bij huis kunnen we al slavernij tegenkomen. Volgens een onderzoek van de Universiteit van Tilburg uit 2019 leven er nu zo’n 5000 mensen in moderne slavernij in Nederland. De slachtoffers zijn te vinden in de landbouw, horeca, huishoudens en prostitutie.

De echt massale slavernij hebben wij Nederlanders tegenwoordig uitbesteed. We hebben onze goedkope telefoons en kleding te danken aan slavenarbeid ver weg. Denk aan de kinderen die de mijnen ingaan voor waardevolle metalen of aan de kinderen en volwassenen die in Pakistan en Bangladesh kleding in elkaar naaien. Het werk van de Aziatische arbeiders, die het WK in Qatar mogelijk maakten, was niks meer of minder dan moderne slavernij.

Het belangrijkste argument tegen de afschaffing van die slavernij is geld. (...)

Maar nu is er besloten dat we een slavernijmuseum gaan bouwen. Wellicht kunnen we in dat museum alvast een zaaltje reserveren waarin we onze verantwoordelijkheid voor de slavernij van 2022 in beeld brengen. Ons nageslacht wil te zijner tijd vast wel excuses aanbieden voor die slavernij. Tenminste, als die excuses niet te veel geld gaan kosten.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #koloniale_geschiedenis #kolonialisme #slaven #slavernij #slaafgemaakten #plantages #slavernijverleden #Fairphone #moderne_slavernij #landbouw #horeca #huishoudens #prostitutie #mijnbouw #wk #qatar #pakistan #bangladesh #kledingindustrie #bouwvakkers #stadions #mobiele_telefoon

Van de tambúdrum ging een gevaarlijke kracht uit, vonden slavendrijvers

De Volkskrant

De muziek van de tambúdrum was nog tot 1952 verboden op Curaçao. Een overblijfsel van de tijd dat de koloniale machthebbers bang waren voor de kracht van muzikale rituelen.

Wie naar Suri-jazz, Curaçaose salsa of hiphop luistert, zal zich er zelden van bewust zijn dat er ritmes in verwerkt zijn die nog niet zo heel lang geleden verboden waren. Dat wil zeggen: in de voormalige koloniën Suriname en Curaçao. Het gaat om ritmes die in de tijd van de slavernij zijn ontstaan. Op Curaçao was alles wat met de tambúmuziek te maken had tot 1952 bij wet strafbaar; pas in 2012 werden de laatste beperkingen opgeheven. In Suriname verdween het verbod op wintimuziek en -dans pas in 1971. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

In Suriname werd in de 18de eeuw alles wat nu winti (de Afro-Surinaamse religie, de bijbehorende geesten en dansen) wordt genoemd, samengevoegd onder de naam watramamadansen. Die werden verboden vanwege ‘de dangereuze gevolgen’.

Op Curaçao, waar veel slaafgemaakten rooms-ka­tho­liek waren gedoopt, gold hetzelfde voor de tambú-, Sint Jans- en andere dansen. Hoewel die eigenlijk bedoeld waren om katholieke heiligen te eren, maakten de dansers van de gelegenheid gebruik om onderling te communiceren en de geesten en goden aan te spreken die uit Afrika waren meegekomen. (...)

Veel rijke slaveneigenaren hadden hun eigen orkestje gevormd met soms wel tientallen slaafgemaakten. Zij moesten Europese muziek leren spelen, met Europese muziekinstrumenten, en speelden walsen op de bals en soirées van de rijken. Toch ontbrak ook daar de Afro-percussie meestal niet.

Eigenlijk was er altijd en overal wel muziek te horen. Iedere werkzaamheid waarbij ritme van pas kwam, zoals suikerriet kappen, koffiebonen omscheppen, boten roeien, zout ophopen of scheepstouw oprollen, nodigde uit tot zang in het Sranan of Papiaments. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #koloniale_geschiedenis #kolonialisme #slaven #slavernij #slaafgemaakten #muziek #drum #tambudrum #tambúdrum #tambumuziek #tambúmuziek #curaçao #suriname #plantages #Suri-jazz #Curaçaose_salsa #hiphop #winti #wintimuziek #wintidans #John_Gabriël_Stedman #stedman #Sra­nan­ton­go #papiaments #watramamadansen

Graaf Johan Maurits, gouverneur in Brazilië, profiteerde ook als privé-persoon van slavernij

NRC

Erik Odegard over Johan Maurits De West-Indische Compagnie (WIC), namens wie Graaf Johan Maurits de kolonie bestuurde, vond dat zijn hofhouding veel te groot was. Zo bezat hij tachtig slaafgemaakten. (...)

Historici Carolina Monteiro en Erik Odegard deden voor het museum onderzoek naar de relatie van Maurits met de trans-Atlantische slavenhandel. Hun bevindingen zijn verwerkt in de zaalteksten en in een wetenschappelijk artikel dat in 2020 verscheen. Voor Odegard, inmiddels onderzoeker bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) in Amsterdam, was dat niet genoeg: hij publiceert vrijdag het boek Graaf en gouverneur. Nederlands-Brazilië onder het bewind van Johan Maurits van Nassau-Siegen (1636-1644). (...)

„We weten dat hij als privé-persoon ook deelnam een de illegale smokkel van mensen uit Afrika. Die zette hij weg bij Portugese plantagehouders in het binnenland van Brazilië. Dat was goed voor zijn netwerk, want deze mensen steunden hem toen de WIC hem wilde terugroepen omdat hij te veel uitgaf.” (...)

„Want er waren in die tijd ook al mensen die bezwaar maakten tegen de slavernij, maar dat vond hij onnodige scrupuleusheyt.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #boeken #brazilie #wic #geschiedenis #koloniale_geschiedenis #pernambuco #johan_maurits #nederlands_brazilie #portugal #tachtigjarige_oorlog #slaven #slavernij #suiker #kunst #Caspar_Barlaeus #barlaeus #Joan_Blaeu #bleau #Georg_Marcgraf #marcgraf #Franciscus_Plante #plante #Willem_Piso #piso #Historia_Naturalis_Brasiliae #Jacob_van_Campen #Frans_Post #Albert_Eckhout #eckhout #brasiliana #zilvervloot #cartografie