#journalistiek

berternste2@diasp.nl

‘Niet Geert Wilders en de PVV, maar vooral de Nederlandse pers is milder geworden’

Villamedia

Na de verkiezingsoverwinning van de PVV lijken Nederlandse journalisten moeite te hebben met het omschrijven van het gedachtengoed van de partij en haar leider Geert Wilders, betoogt Jonathan Maas (cultuurredacteur, VPRO). 'Wat is er gebeurd? Zijn we zo ver afgegleden dat we radicaal en extreem niet meer als zodanig herkennen terwijl het zich voor onze neus presenteert?' (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Geert Wilders
Geert Wilders tijdens het NOS-slotdebat met de partijleiders van de negen grootste partijen, een dag voor de Tweede Kamerverkiezingen. - © ANP / Robin Utrecht.

‘Aanstootgevend, vijandig en onberouwvol’, kopte The Guardian daags na de Nederlandse verkiezingsuitslag. (...)

Far-right’, wordt de PVV consequent genoemd, dat zich het best laat vertalen als ‘extreemrechts’ - en waarom niet?

‘De held van extreemrechts.’ Zo duidt de BBC Wilders als ‘de held van extreemrechts, die naam heeft gemaakt door religieuze onverdraagzaamheid te prediken, al probeert hij zijn naam te veranderen’. (...)

Iets verder van huis analyseert de Washington Post hoe onze verkiezingen aantonen dat ‘extreemrechts mainstream aan het worden is in Europa’. (...)

Ondertussen bij ons in de polder. Daags na de verkiezingsuitslag laat de VVD weten niet in een coalitie met de PVV te stappen. (...) ‘De VVD zal een centrumrechts kabinet mogelijk maken’, zegt VVD-leider Yeşilgöz met droge ogen voor de NOS-camera – en ze komt daarmee weg. Geen verslaggever die haar vraagt: ‘Centrumrechts? Met de PVV? Hoe bedoelt u?’

De weekendkranten duidden lekker mee hoe de formatie ‘over rechts en centrumrechts’ het meeste kans (/enige kans) van slagen heeft. Alsof alles doodnormaal en business as usual is. (...)

En media tikken dit vrolijk op, zonder kritische kanttekening. Over rechts? Gewoon rechts? Met de PVV? Really? (...)

De Duitse ZDF en Tagesspiegel omschrijven Wilders als een ‘rechtspopulist’, de Franse krant Le Monde noemt de PVV een ‘extreemrechtse anti-islampartij’.

Thomas Kirchner van de Süddeutsche Zeitung schrijft over Wilders als ‘een van de meest onverbiddelijke islamcritici van het continent, een keiharde nationalist die uit de EU en de NAVO wil stappen, een uitgesproken xenofoob die het aantal asielzoekers “direct naar nul” wil terugbrengen’. (...)

Maar de NOS kopt: ‘Rechts kabinet met PVV lijkt ondanks flinke hordes in het verschiet te liggen’.

Sheila Sitalsing rept zo’n beetje als enige in haar Volkskrant-column over hoe Nederland is gezwicht voor ‘rechts-extremisme’. (...)

Wat is er gebeurd? Zijn we zo ver afgegleden dat we radicaal en extreem niet meer als zodanig herkennen terwijl het zich voor onze neus presenteert? Bestaat er geen verschil meer tussen rechts, centrumrechts en extreemrechts? (...)

[L]aten we vooral niet vergeten wat Wilders met zijn PVV en ‘rechtse coalitie’ in de maak wenst en wil. ‘Geen islamitische scholen, korans en moskeeën’ staat er écht in zijn verkiezingsprogramma - ook al beweert hij nu dat hij dit punt niet mee gaat nemen in de onderhandelingen. (...)

‘De uitstroom van migranten moet worden vergroot.’ (...)

De publieke omroep kan het ook volledig schudden met Wilders aan de macht, en de VVD aan zijn zijde. (...)

Op X, voorheen Twitter, schreef hij niet lang geleden dat journalisten ‘tuig van de richel’ zijn. Hij is er niet op terug gekomen. Zover ik weet heeft Nederland niet eerder een premier gehad (of gedreigd te hebben) die de vrije pers op deze manier in de hoek dreef en aan gort probeerde te helpen. (...)

Mijn vraag aan mijn collega-journalisten: wat is hier redelijk rechts of centrumrechts aan? Wanneer we dergelijke wensenlijstjes van een toekomstige premier niet meer radicaal of extreem vinden en noemen, wat is dan in godsnaam nog wel extreem?

Eufemistisch zijn helpt niet in deze bizarre tijd, noem het gewoon wat het is: radicaal en extreemrechts.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #extreem_rechts #wilders #pvv #verkiezingen #parlement #rechtsstaat #democratie #media #journalistiek #journalist #talkshow #immigranten #xenofobie #islamofobie

berternste2@diasp.nl

‘Doe niet alsof het in Nederland niet zo’n vaart zal lopen of dat Wilders zoveel milder is geworden’

NRC

John Morijn | hoogleraar recht en politiek in internationale betrekkingen - Ternauwernood ontkwam Polen aan een autocratisch bewind, in Hongarije is „de democratie echt wel zo’n beetje dood”. De vraag is wat Nederland kan leren van deze landen.

Hoogleraar John Morijn (...) tikte een aantal berichten (‘draadje’) op X over de verkiezingsuitslag in Nederland. Strekking: onderschat het risico niet, democratie en rechtsstaat kunnen snel afbrokkelen. Dat had hij gezien in Hongarije en Polen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van rij kiezers
Kiezers wachten tot ze mogen stemmen in de Poolse parlementsverkiezingen van 15 oktober.

„Ik was niet eens zozeer verrast door de uitslag, die geeft een trend weer die je ziet in heel Europa, eerder al in Italië en straks waarschijnlijk in Frankrijk. Maar wat me verbaasde, waren de luchtige reacties. Het ging vrijwel meteen weer over het spel, over de campagne en wie nu met wie kan gaan regeren, etcetera. Terwijl je zou moeten laten zien welk draaiboek hier speelt en welke gevolgen dat kan hebben als je het niet serieus neemt.” (...)

„[W]e moeten niet denken dat Nederland zo bijzonder is dat er niets kan gebeuren. Wilders had het al over ‘D66-rechters’ en heeft journalisten ‘tuig’ genoemd.” (...)

Wat moeten politici en media volgens u doen?
„Allereerst: onderschat het risico niet. Ga niet vertellen dat het in Nederland niet zo’n vaart zal lopen of dat Wilders zoveel milder is geworden. Dat is de belangrijkste les die ik in Polen heb geleerd: het kan heel snel gaan.” (...)

Wat kunnen burgers doen?
„Ga niet anderen de schuld geven, maar begin bij jezelf. Betaal voor je nieuws in plaats van Facebook af te scrollen. Word lid van een partij, zodat daar niet alleen politieke carrièristen rondlopen. Laat in talkshows eens andere mensen aan het woord. Voer een gesprek met een PVV-stemmer. Laat kenners zakelijk uitleggen wat er op het spel staat.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #extreem_rechts #wilders #pvv #verkieizingen #parlement #rechtsstaat #democratie #media #journalistiek #journalist #talkshow

berternste2@diasp.nl

De oorlog in Oekraïne raakt uit beeld - en dat is verontrustend

NRC

Waar is Oekraïne gebleven? De snelheid waarmee de ene oorlog de andere verdrijft in de publieke belangstelling is schrikbarend. Sinds de terreuraanvallen van Hamas op 7 oktober en de harde Israëlische reactie daarop zijn alle Europese ogen begrijpelijk op dat deel van de wereld gericht. Intussen worden de problemen er in Oekraïne niet kleiner op: nog dagelijks vallen er doden en gewonden door Russische bombardementen en wordt er aan het front in het zuiden en oosten van Oekraïne keiharde strijd geleverd. Sterker nog: de problemen lijken zich op te stapelen voor het land, en dus ook voor de Europese Unie en de VS, de belangrijkste wapenleveranciers. (...)

(Tekst loopt door onder het logo.)

Logo van NRC

Volgens de generaal zijn Rusland en Oekraïne militair-technologisch in evenwicht. Dankzij de westerse steun heeft Oekraïne weliswaar beter en modern wapentuig, maar het beschikt weer niet over de gevechtsvliegtuigen die nodig zijn om de troepen op de grond van de nodige bescherming te voorzien. (...)

Ook aan het diplomatieke front zijn de voortekenen niet gunstig. Sinds de Russische invasie begin 2022 werken westerse diplomaten zich een slag in de rondte om het wantrouwen in het mondiale zuiden te overwinnen, de Russische invloedssfeer daar terug te dringen en de internationale positie van Oekraïne te versterken. De sterk pro-Israëlische opstelling van het Westen in de Gaza-oorlog heeft veel van dat werk tenietgedaan. Het Westen is hypocriet, klinkt het. (...)

Het Westen heeft, goed beschouwd, geen keuze. Het zal zich volop achter Oekraïne moeten blijven scharen, wil het voorkomen dat het land alsnog onder de voet wordt gelopen. Juist nu is het voor de Europese bondgenoten zaak ervoor te zorgen dat Oekraïne de militaire steun krijgt die nodig is om overeind te blijven. Hier staat meer op het spel dan de soevereiniteit van een potentiële EU- en NAVO-partner. Het gaat om de toekomst en de veiligheid van heel Europa.

Hele artikel

Tags: #nederlands #oekraine #rusland #vs #israel #gaza #palestina #palestijnen #wapens #eu #eueropese_unie #diplomatie #nieuws #media #journalistiek #journalist

berternste2@diasp.nl

Kennen we de naam van elk Palestijns slachtoffer?

NRC

Israël-Gaza Israëlische slachtoffers krijgen van de media ieder een naam en een verhaal. Terecht, schrijft Ramsey Nasr. Maar waarom krijgt niet iedere Palestijn dat? „Zij zijn slechts nummers.”

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van zakken met lijken
Lijkenzakken met lichamen van Palestijnen die omgekomen zijn bij de explosie in het het Ahli Arab-ziekenhuis in Gaza-Stad op 17 oktober, geborgen in het Al-Shifa-ziekenhuis.

Elf dagen na de eerste aanslagen. Alle gegijzelden, alle doden, Israëlisch en Europees, hebben inmiddels hun namen gekregen. Hun familie en vrienden zijn gehoord op tv, in de krant. Hun levens, dromen, idealen zijn ons bekend, voor altijd. Ik vind dat terecht.

Wel heb ik een vraag. Hebben Palestijnse levens eenzelfde waarde voor ons, in een gruwel die voor hen al 75 jaar voortduurt? (...)

Palestijnse levens worden doorgaans per aantal genoemd: 2.600 doden, 900.000 ontheemden, 2,2 miljoen inwoners. Geen namen maar nummers.

Dit is een indicatie van hoe wij ons mededogen verdelen. Want ja, ook Palestijnen worden levend verbrand, ook Palestijnse dorpen kennen pogroms, uitgevoerd door kolonisten. En ook Palestijnse kinderen **worden gemarteld en zitten soms*8 jaren gevangen zonder aanklacht of hulp.

Dit gebeurt generatie op generatie. En misschien zijn we daardoor immuun geworden. Het zijn voor ons geen mensen, het is verzameld leed: ‘Houdt het dan nooit op?’ (...)

Premier Rutte illustreerde zijn vooringenomenheid toen hij direct na de aanslagen op tv zei: „We hebben niet zo heel vaak meegemaakt dat dit conflict zich richt op gewone mensen.” Kennelijk ziet hij Palestijnen niet als gewone mensen. Met onze steun en ons stilzwijgen. Alleen al in de afgelopen maanden (vóór de aanslag van 7 oktober) werden er in Palestina honderden burgers vermoord door Israël. (...)

Neem Gaza. Het is een van de dichtst bevolkte plekken ter wereld, afgesloten van de rest van die wereld: 2,2 miljoen inwoners. Bijna de helft van hen is nog een kind. Van alle kinderen in Gaza is 80 procent gediagnosticeerd als depressief. Vragen wij ons ooit af wat zij dromen?

Palestijnen in Gaza kunnen nergens naartoe. Sinds enkele dagen kan ook niets naar hen: geen water, geen brandstof, geen elektriciteit, geen hulpgoederen, geen medicijnen. (...)

Voor Israëliërs gelden kennelijk andere wetten. Israëliërs kennen we bij naam. Daarom mogen ze met Palestijnen doen wat ze willen. En omdat niemand Israël tot de orde roept, wil Israël steeds meer. (...)

Voor ontmenselijking moet je werkelijk moeite doen. Je moet het willen, het is iets van lange adem. Legerleiders en politici, in Israël en daarbuiten, hebben decennialang Palestijnse burgers vergeleken met – en ik citeer – ‘ongedierte’, kakkerlakken, ‘beesten op twee benen’, ja zelfs met kanker waarop chemotherapie moet worden toegepast. Vergeleken daarbij is een leven als getal nog een geste. (...)

Ik heb een vuistregel voor humaan gedrag: waar hele woonwijken worden weggevaagd en dit ‘het maaien van het gras’ wordt genoemd, waar duizenden vrouwen en kinderen worden gedood én terroristen genoemd worden, daar is iets mis met de menselijkheid. Die van onszelf en van eenieder die niet ingrijpt. Dus grijp in. Nu. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #israel #palestina #palestijnen #gaza #gaza_strook #bezette_gebieden #sociale_media #media #nieuws #nieuwsmedia #journalist #journalistiek #mensenrechten #menselijkheid #demonisering

berternste2@diasp.nl

Sophie in ’t Veld: ‘Europa is een soort eldorado voor de spyware-industrie’

NRC

Spyware - Natúúrlijk maken regeringen misbruik van wat er allemaal kan met spyware, zegt Europarlementariër Sophie in ’t Veld. „Het is zó verleidelijk.” (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Sophie in ’t Veld
Sophie in ’t Veld

Politici en journalisten in meerdere Europese landen en ook een Europarlementariër bleken de afgelopen jaren doelwit van spionagecampagnes. Daarbij werd software gebruikt waarmee een telefoon geheel kan worden overgenomen, zonder dat de gebruiker het merkt. Ook de inhoud van versleutelde communicatie en wachtwoorden zijn niet veilig. Microfoon en camera kunnen op afstand worden bediend.

De opdrachtgevers waren naar alle waarschijnlijkheid Europese autoriteiten, zoals inlichtingendiensten of regeringen (in Hongarije, Polen en Griekenland). Dat zijn wereldwijd de belangrijkste afnemers van dit soort geavanceerde en kostbare ‘spyware’, binnendringingssoftware, die wordt gemaakt door commerciële bedrijven. (...)

In ’t Veld was prominent lid van de commissie van het Europees Parlement die onderzoek deed naar de handel in en inzet van spionagesoftware. Dat ging uiterst moeizaam. Op veel vragen van het parlement aan Europese regeringen kwam geen antwoord. (...)

Op tal van manieren en via meerdere landen worden Europese restricties op de export omzeild. (...)

De onderzoekscommissie van het Europees parlement pleitte voor de zomer bij de presentatie van haar eindrapport voor een moratorium op het gebruik van spyware, totdat strikte Europese regels zijn gemaakt.

En sindsdien is het stil, oorverdovend stil. Een omerta, noemt In ’t Veld het bij herhaling. „Het is een maffiazwijgen.” (...)

„Verantwoordelijkheid voor de handhaving van de Europese regulering op de export van dual use goederen – die zowel ten goede als ten kwade kunnen worden gebruikt – ligt bij nationale lidstaten. Die interpreteren de regels verschillend, waardoor bedrijven regels kunnen omzeilen.

„Het klinkt altijd leuk, nationaal handhaven, maar er komt geen biet van terecht. Of het nu gaat over privacyregels, diesel-emissie, begrotingsdiscipline. Het wordt gewoon niet gehandhaafd.” (...)

„Europa is een soort eldorado voor de spyware-industrie. De Amerikaanse regering heeft de grote spywareproducenten op een zwarte lijst gezet. Amerikaanse bedrijven en overheden mogen geen zaken met hen doen. Daar hebben die bedrijven last van. Onder Amerikaanse druk heeft Israël het aantal landen waarnaar deze cyberwapens mogen worden geëxporteerd drastisch ingeperkt. Maar hier in Europa wordt de rode loper uitgerold. Dit spionage-instrument is zó verleidelijk voor regeringen. En ze hebben absolute macht zodra ze zeggen dat het om ‘nationale veiligheid’ gaat.” (...)

Wat is de rol van Nederland bij de koop en verkoop van spyware?

„We weten niet alles”, zegt In ’t Veld. Ze somt op wat de afgelopen jaren naar buiten is gekomen: Nederland is klant van de grote Israëlische spywaremaker NSO, bekend van de ‘Pegasus-software’. Die is ook in Nederland gebruikt, onthulde de Volkskrant. (...)

Tappen EU-overheden ook routinematig mensen af, omdat dit zo gemakkelijk kan?
„Aftappen is op dit moment nog vrij prijzig en wordt vrij gericht ingezet. Maar behalve om de privacy van een burger gaat het om het afbreken van de democratie. Op het moment dat je critici en opponenten in de tang kunt houden is er geen rem meer op de macht en is de democratie dood. De situatie wordt weleens vergeleken met Watergate, een voorbeeld van politici die elkaar afluisteren. Maar het is beter te vergelijken met de film Das Leben der Anderen, waar iemand die ervan wordt verdacht kritisch te zijn over het regime in Oost-Duitsland wordt bespioneerd. Daarmee dringen ze heel diep door in het privéleven van mensen. In de DDR gebeurde dat ook. Daar moet je het mee vergelijken.”

Zeker sinds corona is de surveillancestaat een thema binnen de anti-autoritaire beweging.
„Het gekke is dat mensen in dat onbehagen voortdurend stemmen op partijen die surveillance geweldig vinden.”

Hoe komt dat?
„Mensen worden bang gemaakt. Iedere keer als er iets gebeurt, creëren we instrumenten om mensen in de gaten te houden. Zie de Toeslagenaffaire.” (...)

„Maar waar het om draait is de impact op de democratie, het chilling effect dat het bespioneren van burgers heeft. Ook mensen die geen doelwit waren, gaan denken: ‘nou…’. Die durven niet meer met journalisten te praten.” (...)

Hele artikel

> Zie ook: De geruisloze groei van inlichtingenorganen

Tags: #nederlands #media #journalist #journalistiek #pers #geheime_dienst #overheid #hack #spionagesoftware #oppositie #nso_group #surveillancestaat #spyware

Tags: #nederlands #data #gegevens #persoonlijke_gegevens #surveillance #massa_surveillance #sleepnet #algoritme #inlichtingendiensten #spionagesoftware #spyware #pegasus #eu #europese_unie #europa #democratie

berternste2@diasp.nl

Goed nieuws: ook asielzoekers zijn gewone mensen

NRC
Toch gek dat Beau van Erven Dorens als producent zo kritisch werd ondervraagd over de documentaireserie Bij ons op het AZC.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van vluchtelingen
De Syrische vluchtelingen Zain en Christian in Bij ons op het AZC. Beeld Human.

Eigenlijk is er niets bijzonders te zien in het asielzoekerscentrum van Zutphen. De documentaireserie Bij ons op het AZC (NPO 2) toont doodgewone mensen die voetballen, een muur witten, hun kinderen knuffelen. We zien een gezin dat herenigd wordt. Een Syrische verpleegkundige die een blinde man helpt. (...)

Bijzonder is dat een flink deel van de Nederlanders deze vluchtelingen het liefst het land uit wil zetten omdat ze bang zijn dat het criminelen zijn die hun banen en huizen inpikken. Dat er racistische rellen uitbreken wanneer ergens een azc wordt geopend. Dat politici pogen om vluchtelingen het leven zuur te maken en tegen te werken.

Kenmerkend voor deze vijandige, harteloze houding is de kritische manier waarop producent Beau van Erven Dorens donderdag in Khalid & Sophie (NPO 1) werd ondervraagd over de documentaire. Hij wilde het goede doen: het leven van kansarme mensen laten zien in de hoop dat kijkers hun vooroordeel aanpassen. Maar hij werd door Sophie Hilbrand ondervraagd alsof hij iets schandelijks had gedaan. Ze speelde de hypocrisie-kaart: zou Van Erven Dorens een azc in zijn rijke villadorp Bloemendaal tolereren? Zelfs nadat de producent dat idee voluit omarmde, bleef ze hem hierover jennen.

Maar eigenlijk is het dus goed nieuws: in azc’s blijken doodgewone mensen te wonen. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Extra grenscontroles helpen vooral mensensmokkelaars

Tags: #nederlands #nederland #migratie #migranten #vluchtelingen #asielzoekers #politici #populisme #grenscontrole #azc #asielzoekerscentrum #media #journalist #journalistiek #nieuws #goed_nieuws #racisme #discriminatie

berternste2@diasp.nl

Iedereen is gevoelig voor beelden. Maar het zou treurig zijn, als we niet meer in staat zijn mededogen te voelen bij rampen en conflicten die minder zichtbaar zijn. Of is onze afhankelijkheid van sociale media (lees: overvloed aan beeld) ook hier te groot??!!

Als er geen beeld van is, valt de ramp niet te vatten

NRC

Zonder beelden geen nieuws - Het duurde lang voordat er beelden kwamen uit de Libische stad Derna en duidelijk werd welke ramp zich hier twee weken geleden voltrok. Wat betekent dit voor de huidige conflicten in Soedan en Ethiopië? (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van overstroming
Derna, de nacht na de orkaan

Op menige nieuwsredactie eerder deze maand overheerst ongeloof, ontgoocheling misschien, als er onduidelijke berichten binnenkomen over gigantische vernietigingen in Derna; 24 uur later is de Libische stad nog steeds onbereikbaar. Een groot verschil met die andere ramp die zich een paar dagen daarvoor in dezelfde regio voltrok. Van de aardbeving in Marokko was de omvang meteen duidelijk. Want van Marokko waren beelden, van Libië niet. We zijn consumenten van beelden geworden. Als het niet op ons netvlies staat, kunnen we de ramp niet vatten. (...)

Rwanda 1994. Mijn wereldontvanger meldt in de ochtenduren iets over een vliegramp bij Kigali waarbij de presidenten van Burundi en Rwanda zijn omgekomen. (...)

het gaat om een interne Rwandese zaak, het neerhalen van het vliegtuig is een startsein voor een volkerenmoord in Rwanda, waarbij in drie maanden ongeveer 800.000 mensen gaan sterven. (...)

Misschien, heel misschien, zou de furie niet als een bosbrand ongehinderd van de ene heuvel naar de andere zijn overgeslagen als er toen mobiele telefonie had bestaan. Als er onmiddellijk beelden naar buiten waren gekomen, had een genocide kunnen worden gestopt. Maar de kracht van het beeld ontbrak. (...)

De eerste grote oorlog van Afrika na de onafhankelijkheid was in Nigeria, waarbij meer dan een miljoen doden vielen toen de Ibo, een van Nigeria’s drie grootste bevolkingsgroepen, in 1967 probeerden een onafhankelijk Biafra te stichten. Dat werd de eerste oorlog op televisie: beelden van bloed, ingewanden en afgerukte ledematen stroomden iedere avond over de hele wereld de huiskamers binnen. Het luidde het begin in van de liefdadigheidsindustrie. (...)

De relatie tussen beeld en respons liet zich treffend zien in Ethiopië. (...) De Ethiopische marxistische dictator Mengistu wilde de hongerramp verborgen houden en daarom mochten journalisten maandenlang het getroffen gebied niet in. Tot de Keniaanse cameraman Mohamed Amin toch met beelden kwam, die de wereld schokten en aanzetten tot actie. (...)

Daar kwamen musici tegen in actie. Bob Geldof zong in 1985 in Londen tijdens het benefietconcert Live Aid in Londen. (...)

Moderne massamedia als de televisie en de muziekindustrie wonnen het van de hypocrisie in de cynische koudeoorlogsjaren en zorgden ervoor dat er alsnog een grootschalige hulpcampagne op gang kwam. Het toonde de kracht van het volksgevoel. (...)

En nu Soedan. Het staat nauwelijks op de kaart. Een ramp van epische omvang, waarschuwen de Verenigde Naties, maar het is een calamiteit achter gesloten deuren. Er zijn geen beelden van de etnische zuiveringen in Darfur, alleen de naar Tsjaad uitgeweken slachtoffers met hun gruwelverhalen. Geen beelden van radeloze inwoners van Khartoem die al vijf maanden leven met tekorten aan water, voedsel en veiligheid. Het is te gevaarlijk voor verslaggevers.

Het conflict in Soedan volgt op een nog veel bloediger strijd in Tigray, in het noorden van Ethiopië, waar de regering het gebied hermetisch afsluit om ongehinderd door camera’s op grote schaal oorlogsmisdaden te kunnen begaan. Steeds effectiever passen regimes die mediapolitiek toe. In Kameroen woedt al jaren een strijd in het Engelssprekende gedeelte, maar president Biya weet de pers buiten de deur te houden en dus bereikte het conflict nooit de internationale agenda. Want onze compassie lijkt te moeten worden opgewekt door hevige beelden.

Hele artikel

Tags: #nederlands #media #massamedia #sociale_media #journalist #journalistiek #redactie #correspondent #buitenlandcorrepsondent #rampen #conflicten #libie #derna #soedan #tigray #kameroen #ethiopie #marokko #rwanda #burundi #nigeria #biafra #live_aid

berternste2@diasp.nl

Joost Ramaer over Uslu, ON! en de methode-Huisjes

Villamedia

Demissionair staatssecretaris van Media Gunay Uslu kan na de zomer de ongehoorzame omroep Ongehoord Nederland uit het bestel ­halen. Maar worden er bij Op1 niet vergelijkbare fouten gemaakt? Joost Ramaer neemt de zoveelste NPO-soap onder de loep. (...)

(Tekst loopt door onder het logo.)

Logo van Villamedia

ON! schendt ‘stelselmatig’ de journalistieke kwaliteitsnormen van de publieke omroep, zo concludeerde de Ombudsman NPO Margo Smit na grondig onderzoek. De raad van bestuur van de NPO, de koepel die het bestel aanstuurt, legde ON! daarop drie boetes op van bij elkaar bijna drie ton. Toen dat niet hielp zag de NPO ‘geen andere mogelijkheid’ dan de staatssecretaris in april van dit jaar te verzoeken om de voorlopige uitzendlicentie van ON! in te trekken. (...)

De grote vraag is hier, of ON! de enige ledenomroep is die ‘stelselmatig’ de Journalistieke Code schendt, en de enige die geen ‘bereidheid tot samenwerking’ aan de dag legt. Ombudsman Smit gaf zelf het antwoord al. ‘Steeds regelmatiger’ ontvangt zij ook ‘vragen en klachten’ over ‘andere omroepen en programma’s’. ‘Dat wijst erop dat wat in ON!-programma’s mogelijk strijdig met de code is, door het publiek in breder verband gesignaleerd wordt.’ (...)

Op1 wordt gedragen door vier publieke ledenomroepen – BNNVARA, Omroep MAX, EO en WNL – maar geproduceerd door het private TVBV, een commerciële buitenproducent. TVBV levert de rompredactie van Op1, de vier omroepen de overige redacteuren, en de samenstellers van iedere uitzending.

‘Penvoerder’ van Op1, ofwel coördinator van deze ingewikkelde samenwerking, werd Huisjes, hoofdredacteur van de kleinste deelnemende omroep. (...)

Onder zijn [Bert Huisjes,voormalige Telegraaf-journalist] leiding werd WNL een profileringsplatform voor VVD-politici. (...)

Een ledenomroep mag zijn eigen bloedgroep voortrekken, zo bleek hierboven al. Maar Huisjes gaat nog een stuk verder, zo weten we dankzij recente onthullingen van de Volkskrant en NRC. (...)

Wat bij een ledenomroep al niet door de beugel kan, is helemaal uit den boze bij het meer neutrale, non-identitaire Op1, dat als opdracht heeft ‘het gesprek van de dag’ in heel Nederland uit te lichten. Maar ook daar overheerst de methode-Huisjes. (...)

Van de Mediawet mag Uslu de stekker uit ON! trekken zonder dat zij daarvoor langs de Tweede Kamer hoeft. (...) Het besluit ligt haar echter ‘als een zware steen’ op de maag, zo fluisteren anonieme ‘Haagse insiders’ de krant in. (...)

Doet ze dat toch, dan maakt ze een einde aan een journalistiek randverschijnsel: één wekelijkse podcast en twee keer per week een uurtje tv tijdens het lunchuur, met zo’n 150.000 kijkers per uitzending. Op1 trekt er doorgaans vijf keer zoveel, vijf keer per week, op primetime. Uslu zou de samenleving een heel wat grotere dienst bewijzen door de methode-Huisjes aan te pakken. (...)

[W]aar het ‘gesprek van de dag’ bij Op1 echt over zou moeten gaan: over de versterking van de serieuze journalistiek bij de publieke omroep.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #media #journalist #journalistiek #redactie #omroep #npo #on! #wnl #opeen #praatprogramma #uslu #uitzendlicentie #Journalistieke_Code_NPO #bnn/vara #omroep_max #eo #wnl #huisjes

berternste2@diasp.nl

De persvrijheidslezing van Step Vaessen: ‘Not at war’

Villamedia

In Den Haag sprak Step Vaessen op het jaarlijkse EFJ-congres de persvrijheidslezing uit, met de titel 'Not at war'. Vaessen is internationaal correspondent voor Al Jazeera. Ze werkt sinds drie jaar vanuit Europa, daarvoor vanuit Rusland en Azië. Dit is de tekst van de hele toespraak van Vaessen. (...)

Van de ene dag op de andere veranderden vredelievende politici in oorlogszuchtige mensen, die in Brussel, Londen of Berlijn om het hardst ferme taal uitsloegen. Nieuwsbulletins werden plotseling gedomineerd door militaire experts die propageerden dat we allen samen Oekraïne moeten steunen en wapens moeten sturen.

Zij die dit verhaal openlijk in twijfel trokken, of zich afvroegen wat de gevolgen zouden kunnen zijn, werden vaak afgeschilderd als pro-Russisch of beticht van het leveren aan de vijand van nuttige propaganda over een verdeeld westen of een zwakke NAVO.

Ik wil deze gelegenheid gebruiken om te betogen dat niet alleen politici of burgers in Europa de gelederen hebben gesloten - een natuurlijke reactie in tijden van crisis - maar ook sommige media. En ik wil nadenken over hoe deze vorm van zelfcensuur onze persvrijheid ondermijnt. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Step Vaessen
Step Vaessen

Dit is volgens mij precies het tegenovergestelde van wat journalisten zouden moeten doen. Onze rol is niet om de eenheid te bewaken, maar om meerdere gezichtspunten te laten zien. Vooral in tijden van oorlog en conflict is het cruciaal dat het publiek kan vertrouwen op professionals als het gaat om onafhankelijke, feitelijke en evenwichtige informatie. (...)

Maar we hadden onze ogen niet altijd open en soms hielden we onze mond als er belangrijke vragen gesteld moesten worden. Wat is het einddoel van deze oorlog?

Wat gebeurt er met alle wapens nadat er een vredesakkoord is getekend? Wat zijn de risico’s als ze in gevaarlijke handen vallen? Waarom reageert het Westen anders toen Rusland Oekraïne binnenviel dan toen de VS Irak binnenvielen? Waarom worden de smeekbedes van landen die economisch lijden onder deze oorlog genegeerd? Waar blijft de westerse hulp voor Soedan? Wie blies de Nord Stream-pijpleidingen op en waarom duurt het zo lang voordat we meer details krijgen? (...)

Toen ik later voor mijn werk buiten Europa reisde, werd het me nog duidelijker dat sommige westerse media zijn meegezogen in dit ene verhaal en als gevolg daarvan hun onafhankelijkheid hebben opgeofferd terwijl die zo hard nodig is. (...)

France 24 werd onlangs overgehaald om een reportage te verwijderen over de training van Russische soldaten voor de frontlinie in Oekraïne. (...)

Russische soldaten zie of hoor je sporadisch op westerse zenders en hoewel je kunt twisten over de kwaliteit van de reportage kun je je afvragen wat de rechtvaardiging is om deze te verbieden? (...)

Vorig jaar verbood de Europese Raad de door het Kremlin gesteunde media Russia Today en Sputnik als instrumenten van de desinformatiecampagne van Rusland. Beide kanalen verspreiden duidelijk propaganda en kunnen daarom worden beschouwd als potentieel gevaarlijk voor de veiligheid.

Maar ook een Europese instelling die een mediaverbod oplegt, kan een gevaarlijk precedent scheppen en de persvrijheid op een hellend vlak brengen. De NVJ heeft formeel een klacht ingediend. (...)

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn er volgens het Committee to Protect Journalists minstens 14 journalisten tijdens hun werk omgekomen. (...)

De Oekraïense geheime dienst hield ons nauwlettend in de gaten en we moesten voortdurend verslag uitbrengen aan de commandanten over onze verblijfplaats en plannen.

Het tonen van de naweeën van zinloze bombardementen op woonwijken, scholen, ziekenhuizen was geen probleem, het interviewen van slachtoffers of overlevenden die een emotioneel pleidooi hielden voor een no-fly-zone was gemakkelijk. Al het andere: zeer moeilijk of onmogelijk.

Als journalist weet je dat je onderdeel bent van de oorlogspropaganda. De strenge controle van Oekraïne op zowel de nationale als de internationale media wordt beschouwd als een zaak van nationale veiligheid en journalisten stellen nauwelijks vragen. We beseffen allen dat elk stukje informatie dat we uitzenden mogelijk mensenlevens in gevaar brengt. Maar de omvang van deze controle zou een punt van discussie moeten zijn. (...)

Rusland is een van de ergste landen ter wereld als het gaat om persvrijheid. Het simpelweg melden van feiten kan je in de gevangenis doen belanden. (...)

We moeten blijven strijden voor gerechtigheid voor journalisten die ten onrechte worden vastgehouden, zoals Evan Gershkovich, die voor de Wall Street Journal in Moskou werkt, en Han Thar, een journalist met wie ik in Myanmar heb samengewerkt en die op grond van dezelfde valse beschuldigingen tot zeven jaar gevangenisstraf en dwangarbeid is veroordeeld. Dit zijn slechts twee namen. (...)

Zoals ik al eerder zei zijn wij niet in oorlog met iemand en onze grootste nederlaag zou zijn dat we zoveel vertrouwen van het publiek verliezen dat we er niet meer toe doen. Dat zou niet alleen een nederlaag zijn voor de pers en de persvrijheid, maar vooral voor onze democratische systemen.

Hele artikel

Tags: #nederlands #journalist #journalistiek #nieuws #media #nieuwsmedia #oekraine #rusland #oorlog #wapenleveranties #navo #nato #covid-19 #pandemie #censuur #russia_today #sputnik #nvj #Shireen_Abu_Akleh #Committee_to_Protect_Journalists #han_thar #Evan_Gershkovich #Gershkovich

berternste2@diasp.nl

De klassenstrijd van Klaas Knot

De Groene Amsterdammer

Het was om ten minste twee redenen een memorabel tv-moment, dat interview afgelopen zondag in Buitenhof met Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank.

Eerst iets over de aanleiding. Twee dagen ervoor hadden economen van de Rabobank een rapport gepubliceerd waaruit bleek dat pakweg een vijfde van de torenhoge inflatie in Nederland toegeschreven kon worden aan winstnemingen van ondernemingen, in de volksmond graaiflatie geheten. (...)

aantoonden dat de oorzaak voor de oplopende inflatie níet het monetaire beleid, níet looneisen, deels en maar tijdelijk verstoringen in waardenketens, deels en maar tijdelijk covid en alleen tijdelijk de oorlog in Oekraïne was (of niet alleen), maar vooral het apaiseren van aandeelhouders door hogere dividenduitkeringen en door miljarden te besteden aan de aankoop van eigen aandelen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Klaas Knot
Klaas Knot komt aan bij het Catshuis voor economisch topberaad, 21 december 2022 © Sem van der Wal / ANP.

Het zijn waarschijnlijk beide onderschattingen omdat de prijsstijgingen zich niet economiebreed hebben voorgedaan maar vooral in sectoren met veel concentratie en met weinig uitwijkmogelijkheden voor consumenten. En laten dat nou net de energie- en voedselsectoren zijn. (...)

En dus voelde de president van De Nederlandsche Bank en prominent lid van de bestuursraad van de Europese Centrale Bank (...) zich genoodzaakt op de nationale tv zijn opwachting te maken en de angel uit het opkomende arbeidersverzet te halen.

En toen werd het memorabel. Vooral omdat Knot niet eerder zo opzichtig in zijn kaarten liet kijken. Twaalf jaar lang, sinds het begin van de eurocrisis, had hij het grootbedrijf opgeroepen tot loonstijgingen om de binnenlandse bestedingen aan te wakkeren. (...)

Om te snappen hoe radicaal dat is, moet je beseffen dat er geen hardnekkigere beleidsmythe in Nederland bestaat dan dat de exportsector de locomotief van de Nederlandse economie is en dat loonmatiging dus is geboden. (...)

Nu het er namelijk echt om gaat spannen, kiest Knot unverfroren partij voor de werkgevers: hij riep de vakbonden op hun looneisen te beperken tot zes, hooguit zeven procent. Tegen de achtergrond van inflatie van rond de tien procent in 2022 betekent dat een forse verarming van werkenden. (...)

En vergis je niet: als arbeid goedkoper wordt, gaan niet de prijzen omlaag, zoals de economische ideologie van Knot beweert, maar stijgen juist de rendementen van aandeelhouders. Iets wat is terug te zien in de zogenaamde arbeidsinkomensquote. (...)

En dus kondigde Knot alvast meer rentestijgingen aan: door de kosten (en opbrengsten) van kapitaal te verhogen, wordt de economie afgeknepen, daalt de effectieve vraag en kan prijsevenwicht worden hersteld. Zonder de aanzienlijke nevenschade – oplopende werkloosheid, toenemende faillissementen, stijgende rentelasten voor de staat, verder snijden in de publieke dienstverlening, slechter onderwijs, meer armoede onder kinderen – überhaupt maar te noemen: ‘emotioneel’ noemde de technocraat de looneisen van werkenden. (...)

Eens te meer blijkt namelijk hoe fnuikend voor de kwaliteit van het Nederlandse publieke debat de politiek-economische onwetendheid van de Nederlandse journalistiek is: het gaat om macht, suffie! (...)

Waarom legde de presentator Knot niet dit soort voor de hand liggende vragen voor: ‘Waarom legt u de rekening eenzijdig bij de werknemers? Waarom spreekt u aandeelhouders en bestuurders niet aan? Moeten die niet een stap terug doen, wat inleveren? Waarom heeft u het daar niet over, na alles wat er de afgelopen maanden over graaiflatie naar buiten is gekomen? Is de macht van aandeelhouders niet doorgeschoten? En zijn grootbedrijven niet veel te groot en machtig geworden? Hoort het wel bij een markteconomie dat burgers voor hun eerste levensbehoeftes zijn aangewezen op vier, vijf megabedrijven? Hebben bedrijven als Ahold, Shell en Unilever niet veel te veel marktmacht? En als dat het probleem is, kan hogere rente dan de oplossing zijn? Schaadt dat werkenden niet nog veel meer? Maakt dat de onderhandelingsmacht van de vakbonden niet veel zwakker door de werkloosheid te verhogen? En is dat wel de taak van centrale banken: de onderhandelingsmacht van de factor arbeid breken? Past het u als ongekozen technocraat wel om u op deze wijze te mengen in de klassenstrijd? Of is dat de bedoeling: de arbeider terug zijn hok in schoppen? Is dat niet de fundamentele discussie die we zouden moeten voeren?’ (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #economie #inflatie #graaiflatie #aandeelhouders #loonmatiging #export #vakbonden #dnb #klaas_knot #buitenhof #media #journalist #journalistiek #nieuwsuur #arbeidsinkomensquote

berternste2@diasp.nl

Jeroen Pauw collaboreert met de macht voor een paar grijpstuivers

Villamedia

Mark Koster laat in de rubriek 'In de Coulissen' zien wat zich achter de gordijnen van het journalistieke toneel afspeelt. Dit keer een analyse over Jeroen Pauw, die in Kosters ogen van nuttige journalistieke hofnar is verworden tot een lakei van de commercie en een fanatieke uitdrager van tv-clickbait. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Mark Koster
Mark Koster

[BNNVARA] heeft Jeroen Pauw ingehuurd om op zondag 12 maart een knaldebat te organiseren ter ere van de Provinciale Staten verkiezingen.

In de ene hoek: de premier en de lijstrekker voor de Eerste Kamer fractie, Edith Schippers. In de andere hoek: PvdA partijleider Attje Kuiken en Jesse Klaver van GroenLinks. Motto van de politieke bokswedstrijd: Linksom of rechtsom. (...)

De opzet is een krankzinnig construct. Niet één van de vier deelnemers staat op het stembiljet. Het is een debat-gedrocht om de VVD te plezieren. De VVD, een liberale partij zonder eigenschappen, wil zich profileren als hét rechtse alternatief en hoopt met de tv-twist het nieuwlinkse monsterverbond weg te kunnen zetten als rood-groen gevaar. (...)

BNNVARA boeit waarheidsvinding uiteindelijk niet wezenlijk, de omroep vecht voor lijfbehoud. De omroep aast op een tijdslot door een populaire presentator naar voren te schuiven, die het debat ook nog zelf mag produceren. (...)

Het is des te pijnlijker om te zien dat zelfs het commerciële RTL de uitnodiging voor het Snollebolleke debat weigerde. Ook Talpa had in de gaten dat de opzet stonk. Sam Hagens, de presentator van dienst van HLF8, confronteerde Pauw met zijn ‘misser’.

Pauw, die er een handje van heeft critici te kleineren als hij wordt aangevallen, lachte even mee, maar toonde toen zijn ware aard weer. ‘Maar het is niet zo dat als je zes keer hetzelfde zegt, dat het daardoor meer waar wordt’, bitchte hij tegen Hagens.

Conclusie: we kunnen vaststellen dat de commerciële omroepen over meer journalistieke ruggengraat beschikken dan het publieke BNNVARA. (...)

Jeroen Pauw, lang de nuttige journalistieke hofnar is verworden tot een lakei van de commercie en een fanatieke uitdrager van tv-clickbait. Maxim Februari stelde recent in Vrij Nederland vast dat het bevragen van de macht niet langer onderdeel uitmaakt van de gereedschapskist van het journaille.

De zachte collaboratie met de macht zal de journalistiek uiteindelijk ten gronde richten.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland media #journalist #journalistiek #omroep #bnnvara #jeroen_pauw #politiek #verkiezingen #debat #tv-debat #politiek

berternste2@diasp.nl

‘Journalisten moeten veel meer ruchtbaarheid geven aan het vermoorden van collega’s’

De Volkskrant

Persvrijheid is ook in Nederland geen vanzelfsprekendheid meer, stelt Ruth Kronenburg van Free Press Unlimited. Het verbaast haar dat media zelf daar weinig aandacht aan schenken. (...)

‘Persvrijheid is de kanarie in de kolenmijn; die wordt als eerste ondergraven als de repressie toeneemt. Kijk maar naar landen als Rusland en Turkije: hoe meer onderdrukking hoe meer journalisten vluchten om met hulp van ons vanuit buurlanden hun werk te doen. Anderen gingen over tot zelfcensuur en wie dat niet deed, werd vervolgd, gemarteld, gevangengenomen of vermoord. In 2022 zaten wereldwijd 533 journalisten opgesloten – dat zijn er volgens Verslaggevers zonder Grenzen meer dan ooit, en 57 werden vermoord – dat zijn er meer dan ooit. Zo ernstig is het hier natuurlijk niet, maar ik hoop wel dat de media zelf ook iets gaan ondernemen.’

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Ruth Kronenburg
Ruth Kronenburg

Wat moeten media doen?
‘Er veel meer ruchtbaarheid aan geven. Het voor hun collega’s opnemen, zodat die niet het gevoel hebben alleen te staan. Veel meer uitdragen: een aanval op één is een aanval op allen.’ (...)

Maar ondertussen lakt de overheid hele passages weg van door journalisten opgevraagde documenten. Zou ze niet ook de hand in eigen boezem moeten steken?
‘Zeker, want ook daarmee traineer je de vrije pers natuurlijk.’ (...)

Ook vermoorde journalisten zouden volgens jullie veel meer aandacht moeten krijgen van collega’s. Die was er dit jaar wel voor de Palestijnse Shireen Abu Akleh van Al Jazeera.
‘Dat was een uitzondering – mogelijk omdat ze werkte voor een internationaal opererend tv-station. Maar moorden op lokale journalisten die onderzoek doen naar corruptie en andere wantoestanden, krijgen nauwelijks publiciteit. Neem de moord onlangs op Arshad Sharif, een beroemde Pakistaanse journalist die in Kenia onder verdachte omstandigheden werd omgebracht: nauwelijks over geschreven. Terwijl publieke aandacht essentieel is om druk te creëren op instanties om tot vervolging over te gaan. Dat is ook de reden dat Free Press Unlimited cold cases opent door ter plekke getuigen te interviewen. Voor de familie is dat natuurlijk ook belangrijk, maar ook de wereld moet weten hoe het zit.’

Een relatief nieuw probleem zijn economisch machtige instituten of personen die journalisten dwarsbomen.
‘We zien vaker dat grote bedrijven of economisch machtige personen dure advocaten inhuren en proberen individuele journalisten de mond te snoeren via juridische claims. Dat wordt wel Strategic Lawsuits Against Public Participation genoemd – afgekort SLAPPs. Het is een nieuwe manier om journalisten te intimideren en tot zelfcensuur te dwingen. Het idee erachter is ze emotioneel, juridisch en financieel zo uit te knijpen dat ze alleen nog maar bezig zijn met zich juridisch te verdedigen en niet meer aan hun journalistieke werk toe komen. Het bekendste voorbeeld is de Maltese journalist Daphne Caruana Galizia die onder andere via de Panama Papers corruptieschandalen onthulde en in 2017 vermoord werd. Er liepen toen 47 rechtszaken tegen haar. Het gebeurt op meer plekken maar gelukkig nog niet op die schaal in Nederland.’

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #journalistiek #journalist #pers #persvrijheid #Strategic_Lawsuits_Against_Public_Participation #slapp #intimidatie #Free_Press_Unlimited #Shireen_Abu_Akleh #Al_Jazeera #palestina #Arshad Sharif #kenia #Daphne_Caruana_Galizia #malta #panam_papers

berternste2@diasp.nl

Afrika-correspondent Koert Lindijer: ‘Mijn pen danst op de ellende van anderen’

NRC

Afrika-correspondent Koert Lindijer is veertig jaar Afrika-correspondent voor NRC. Hoe veranderde Afrika in die vier decennia en wat deed dat met hemzelf? „Journalisten zijn brutale gluurders.” (...)

„Toen ik als bureauredacteur begon was de wereld zo wit, zo verschrikkelijk wit. Zo verschrikkelijk op de eigen omgeving gericht. De wereld ging over raketjes, kernkoppen. Oost, West, Sovjet-Unie, Amerika.”

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van Lindijer op reportage
Lindijer in Somaliland, Noord-Somalië, in 1999, waar hij was voor Radio 1 en onderzoek voor zijn boek Bittereinders. Foto Petterik Wiggers/Hollandse Hoogte.

„De rest van wereld was folkloristisch. In de tijd dat de voorpagina van NRC nog een onaantrekkelijke, grote grijze massa was, schreef ik stukken over Moammar Gaddafi [van Libië, red.], Charles Taylor [van Liberia, red.], maar die haalden die voorpagina haast nooit. Ik weet nog dat ik over rijst-rellen in Liberia schreef – het begin van burgeroorlogen in de regio – en de toenmalige hoofdredacteur André Spoor zei: Wat gaat ons dat in Nederland in godsnaam aan?” (...)

Wanneer veranderde het correspondentschap?
„Met de komst van de internationale televisiestations als CNN en BBC World, eind jaren tachtig. Dan zie je dat er een grotere poging wordt gedaan om de lezer niet alleen informatie te geven, maar hem ook met beelden het verhaal binnen te trekken.”

Een wolkenkrabber op de savanne is een tijdreis door Kenia, Ethiopië, Oeganda, Congo en Soedan. Zijn zinnen zijn zwierig, soms puntige aforismen. „Mensen die niet kunnen lezen en schrijven praten.” En: „De dood is onderhevig aan inflatie.” Steeds laat hij Afrikanen aan het woord, meestal gewone mensen, maar ook moordenaars en dictators. (...)

„Tien jaar na de genocide in Rwanda reed ik over een onmogelijk modderwegje een heuvel op en ontmoette daar op een veranda een bejaarde Tutsi. Hij wees over zijn schouder, ‘daar liggen negen graven van mijn familieleden’, zei hij, ‘en deze veranda heb ik gebouwd omdat ik toch weer mensen wilde zien.’ Er kwamen inderdaad mensen naar zijn veranda, dat bleken de moordenaars van zijn familie. Dit was een gesprek van zes uur. Het is prachtig dat je zo ver kan gaan. Ik heb het allemaal meegemaakt zonder dat ik het heb meegemaakt, als je begrijpt wat ik bedoel.”

Eigenlijk niet nee.
„Het is niet mijn kind dat daar ligt te sterven. Andere mensen maken het mee, ik sta aan de zijlijn en stel vragen. Ik weet hoe makkelijk het is om van het rechte pad af te raken, hoe dun dat laagje civilisatie is. Maar: I’m not a participant.” (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #boeken #journalistiek #journalist #afrika #lindijer #kenia #rwanda #ethiopie #oeganda #congo #soedan

berternste2@diasp.nl

Nederlandse journalisten zouden zeker ook het grotendeels vergeten conflict tussen de papuabevolking van voormalig Nederlands Nieuw-Guinea en het Indonesische bewind beter moeten volgen.

We breken een lans voor vergeten conflicten en catastrofes

Trouw

(...) Maar door de oorlog in Oekraïne en de coronapandemie raakten wel heel veel andere conflicten uit beeld en dat is geen goede ontwikkeling.

Een van de ergste conflicten teistert al tijden Zuid-Soedan. (...)

Afrika kent meer conflicten die de laatste tijd meer in de vergeethoek belandden: Somalië, Eritrea, Congo, Centraal-Afrikaanse Republiek, Soedan. De lijst is nog veel langer. (...) De Rohingya uit Myanmar, de dramatische situatie op Haïti of in Venezuela, een paar jaar lang kwamen er beduidend minder reportages over deze conflicten of crises.

De oorlog aan de rand van Europa met Rusland als de nieuwe pariastaat slokte het afgelopen jaar alle aandacht op. (...) Door de focus op Oekraïne kunnen er belangrijke trends aan de aandacht ontsnappen.

Zo verslechterde de toestand van de democratie in Afrika het afgelopen decennium. (...)

China’s macht in de wereld groeit mogelijk nog harder, ook in Afrikaanse en andere Aziatische landen. (...)

We kunnen het ons eigenlijk niet permitteren conflicten te ‘vergeten’.

Hele artikel

Illustratie

Tags: #nederlands #nederland #media #journalist #journalistiek #nieuws #vergeten_nieuws #conflicten #vergeten_conflicten #krant #tv #radio #nieuw-guinea #nederlands_nieuw-guinea #papua #papoea #west_papua #west_papoea #geopolitiek #soedan #somalie #eritrea #congo #car #centraal-afrikaanse_republiek #myanmar #Rohingya #haiti #venezuela #rusland #oekraine #china #midden-oosten

berternste2@diasp.nl

Ik ben helemaal voor een betere relatie tussen boeren en burgers. Maar wel graag op basis van echte feiten.

De Volkskrant

Het interview met partijleider Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging liet heel wat onjuistheden over de landbouw onbesproken, betoogt docent-onderzoeker duurzame ontwikkeling Bauke de Vries.

Caroline van der Plas kreeg in de Volkskrant van afgelopen zaterdag maar liefst vier pagina’s om haar halve waarheden over de betekenis van de landbouw uit te dragen en de ernst van de biodiversiteits- en klimaatcrisis te bagatelliseren (Zaterdag en Opinie, 21/1) De interviewster Yvonne Hofs deed haar best om mijn plaatsgenoot uit Deventer tegen te spreken, maar liet nog heel wat onjuistheden onbesproken. Ik wil graag enkele daarvan alsnog rechtzetten.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van geiten
Geiten op een met Q-koorts besmette boerderij in 2009.Beeld Marcel van den Bergh/ de Volkskrant.

Van der Plas stelt dat de Nederlandse landbouw ‘zelfvoorzienend’ is. (...) Dat is natuurlijk allerminst waar. De Nederlandse veehouderij is zeer afhankelijk van voer uit Brazilië, de Verenigde Staten, Thailand en tot voorheen Oekraïne. (...)

Vervolgens stelt Van der Plas dat Nederland zoveel voedsel kan produceren omdat we zo veel vruchtbare landbouwgrond hebben. (...) De intensieve veehouderij, die de meeste schade aanricht aan natuur, lucht en grondwater, zit juist op van oudsher arme zandgronden in Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel. Niet de vruchtbare grond bepaalde de locatie van die bedrijven, maar de makkelijke aanvoerlijnen van veevoer over het water en de weg, vanuit de haven van Rotterdam. (...)

Een derde uitglijder betreft het bagatelliseren van de negatieve effecten van de intensieve veehouderij. (...)

Jaren geleden werden duizenden mensen ziek door Q-koorts, velen van hen hebben chronische klachten gekregen, een kleine honderd zijn overleden. De oorzaak: intensieve geitenhouderij. (...)

Een gezonde landbouwsector kan bijdragen aan diverse ecosysteemdiensten, zoals een mooier landschap, het binden van koolstof, het bieden van ruimte voor waterberging, enzovoort. (...)

De huidige doorgeslagen intensieve veehouderij schaadt juist al deze ecosysteemdiensten en zet ons land op slot voor allerlei andere noodzakelijke ontwikkelingen. Daar moeten we echt een punt achter zetten.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #boeren #burgers #feiten #nepnieuws #fake_news #bbb #BoerBurgerBeweging #Caroline_van_der_Plas #media #nieuws #journalistiek #journalist #landbouw #veeteelt #mest #mestoverschot #mestfraude #q-koorts #intensieve_geitenhouderij #stankoverlast #varkens #pluimvee #kippen #dierziekten #zoonosen #vogelgriep

berternste@pod.orkz.net

Cartoon

Anton Dingeman, ambtenaar met ‘lokbuikje’, neemt afscheid als Nederlands meest relativerende stripheld

NRC

Pieter Geenen Striptekenaar Na twintig jaar dagelijkse strips over Anton Dingeman neemt tekenaar Pieter Geenen afscheid met een overzichtsbundel. „Ik hou van het simpele tekenen.” (...)

Cartoon

Hele artikel

Pieter Geenen – Anton Dingeman was hier. De Harmonie. 64 pagina’s hardcover. € 20,00.

Tags: #nederlands #nederland #boeken #cartoon #Anton_Dingeman #pieter_geenen #strip #stripheld #media #nieuws #werkelijkheid #slecht_nieuws #journalist #journalistiek

berternste@pod.orkz.net

Oproep NYT, Guardian, Le Monde, Der Spiegel, El Pais: stop vervolging Assange

De Wereld Morgen

Vijf internationale media verzoeken de VS-regering de vervolging van Julian Assange, oprichter van WikiLeaks, stop te zetten. Na hem jarenlang mee verdacht te maken komen ze nu tot het inzicht dat zijn vervolging een gevaar is voor de persvrijheid. Hun oproep is halfslachtig en neemt het gevaar voor Assange nauwelijks weg.

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Banner campagne Free Assange

In een Open Brief van 28 november 2022, exact twaalf jaar nadat ze een hele reeks revelaties van WikiLeaks op hun eigen pagina’s hadden gepubliceerd, richten The New York Times, de Guardian, Le Monde, El Pais en Der Spiegel een oproep aan de regering van de VS om de vervolging van Julian Assange stop te zetten. (...)

Zij blijven echter bij hun stelling dat ze zich volgens henzelf terecht van Julian Assange hebben gedistantieerd in 2011, omdat hij toen een groot aantal niet redactioneel goedgekeurde documenten zou hebben vrijgegeven en maken zich ‘ongerust’ dat Assange zou hebben geholpen bij hacking van computers voor toegang tot geclassificeerde gegevens.

Beide beweringen zijn echter op drijfzand gebouwd. (...)

Eerder dan mea culpa te slaan over hun 11 jaar lange medewerking aan de moddercampagne tegen Assange kiezen ze er voor te doen alsof ze niets verkeerds hebben gedaan. (...)

Door echter te volharden in de twee valse beschuldigingen – vrijgeven van niet-redactioneel geverifieerde data en hacking – aan het adres van Julian Assange, geven zij echter munitie aan de VS-regering om toch met de vervolging door te gaan. (...)

Een echte oproep zou erkennen dat uit het proces in Londen is gebleken dat Julian Assange niet schuldig is aan hacking en dat de massale publicatie van documenten in 2011 het gevolg was van een fout bij de redactie van de Guardian.

Zoveel journalistieke eerlijkheid is blijkbaar nog iets te veel gevraagd van deze vijf grote media.

Deze oproep is een stap in de goede richting, maar verre van voldoende.

Hele artikel

Zie ook: Uitlevering Assange is een dreigement aan alle journalisten (NRC)

Tags: #nederlands #media #nieuws #censuur #journalist #journalistiek #assange #wikileaks #manning #julian_assange #chelsea_manning #pers #journalist #persvrijheid #the_guardian #bbc #dissidenten #heksenjacht #JournalistsSpeakUpForAssange #Nils_Melzer #Melzer #chelsea_manning #klokkenluider

berternste@pod.orkz.net

Hans Goslinga over nepnieuws en beeldvorming: ‘Vertel de waarheid en maak de duivel te schande’

Villamedia

Trouw-commentator Hans Goslinga waarschuwt in dit essay voor stichting KIM, het forum voor reflectie en journalistiek, dat nepnieuws en beeldvorming de democratische rechtsstaat uithollen. ‘De beeld- en emotiecultuur zet de journalistiek die naar objectiviteit streeft onder druk.’

De Amerikaanse journalist Walter Lippman vond dat er geen hogere wet in ons vak kon zijn: ‘Vertel de waarheid en maak de duivel te schande’. (...)

In zijn boek Liberty and the news (1920) omschreef Lippmann de krant als ‘de bijbel van de democratie’. Op grond van de feiten die de krant aanleverde, konden mensen zich een oordeel vormen en hun gedrag bepalen. (...) In de periode tijdens en na de Eerste Wereldoorlog ontdekte Lippmann dat dit beeld veel te rooskleurig was. De publieke opinie kon worden gekneed en de krant kon worden gebruikt voor andere belangen dan die van de democratie, de staatsvorm die valt of staat met de vrijheid de waarheid te zoeken en op grond van de feiten rechtvaardige besluiten te nemen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Foto van man met pet met naam van Trump

Daarmee is de bestaansreden van de journalistiek, ook in een democratie, afdoende weergegeven.

Tegelijk is duidelijk dat haar belagers niet alleen degenen zijn die naar de waarheid een lange neus trekken, maar ook moeten worden gezocht onder de meest rechtschapen figuren die een machtspositie hebben. Misschien wel juist, omdat eenmaal aan de macht alle mechanismen in werking treden om de macht te behouden.

Dat levert in politiek Den Haag een dynamiek op die draait om de bijna grenzeloze zucht de dingen te beheersen, verrassingen zoveel mogelijk uit te sluiten en onwelgevallige zaken onder het tapijt te vegen. (...)

De journalisten Pieter Klein en Jan Kleinnijenhuis, die het toeslagenschandaal blootlegden, werden vanuit de overheid niet alleen tegengewerkt, maar zelfs verdacht gemaakt bij collega’s als jongens die spoken zagen. Deze chicanes lieten zien hoezeer Den Haag in de greep is geraakt van controlezucht en beeldvorming. (...)

Zowel de afdelingen communicatie als de ambtelijke toppen zijn gepolitiseerd, in die zin dat het haast een heilige, maar nogal on-Nederlandse missie is geworden de minister ‘uit de wind te houden’. (...)

Toen Lippmann zijn boek over de vrijheid en het nieuws schreef, was Amerika in de greep van een bijna hysterische communistenangst. (...)

Lippmann zag met lede ogen aan dat de kranten in deze hysterie meegingen of onvoldoende weerwerk boden. Met de opkomst van het Trumpisme is er dus wezenlijk niets nieuws onder de zon, zij het dat Donald Trump de gemeenschappelijke vloer onder de democratie finaal heeft weggetrokken met zijn ‘alternatieve waarheden’. (...)

De vlucht in beeldvorming is in mijn ogen begonnen na de Fortuyn-revolte in 2002, die een harde breuk liet zien tussen Den Haag en een deel van de bevolking. Voor die tijd lag het accent in de politieke cultuur sterk op het woord, nadien regeerden het beeld en de emotie. (...)

Iedereen bekijkt de dingen van de dag vanuit een bepaald mens- en wereldbeeld, maar dat hoeft objectieve, waarheidsgetrouwe verslaggeving niet in de weg te zitten. (...)

Juist in een krachtenveld waarin nepnieuws en alternatieve feiten woekeren, blijft het streven naar objectiviteit een hoeksteen van betrouwbare journalistiek en, ruimer gezien, de uitdrukking van een democratische deugd, de liefde voor de waarheid en hart voor de publieke zaak. (...)

De Franse denker Tocqueville drukte het belang van de pers als tegenmacht in een democratie zo uit: ‘Ik heb haar lief vanwege het kwaad dat zij voorkomt, niet zozeer vanwege het goede dat zij voortbrengt’. Nou ja, het is al heel wat dat de pers de heersende machten tot publieke verantwoording kan dwingen.

Dat is de essentie van ons bestel, waarmee gezagsdragers, van welke signatuur ook, nog altijd de grootste moeite hebben. (...)

‘Macht moet van repliek worden gediend, naar redenen worden gevraagden gedwongen tot antwoorden. Je mag er niet van uitgaan dat macht zich uit zichzelf aan de regels houdt.’ (...)

Stendhal schreef in zijn politieke schelmenroman La Chartreuse de Parme over een minister van buitenlandse zaken: ‘De graaf was een fatsoenlijk mens, zolang het niet om politiek ging’.

Hele artikel

Tags: #nederlands #media #nieuws #journalistiek #journalist #nepnieuws #fake_nieuws #feiten #waarheid #beeldvorming #den_haag #politiek #spindoctor #woordvoerder #pr #voorlichter #trump #fortuyn #krant #tv #radio #propaganda