Olie-, gas- en agro-lobby’s saboteren klimaatbeleid: dat maakt mij echt kwaad

Irene van Staveren (Trouw)

(...) Waar ik echt boos om word, is de enorme bedrijvenlobby tegen milieu- en klimaatbeleid. Dat gebeurt veelal achter de schermen en gaat gepaard met diverse vormen van misleiding (greenwashing), chantage (dreigen naar het buitenland te verhuizen) en omkoping (sponsoring van de jaarlijkse VN-klimaatconferenties).

De net afgesloten klimaatconferentie in Egypte heeft helemaal geen enkele stap vooruit gezet. (...) De bedrijvenlobby is erin geslaagd om heel wat zand in de raderen van het wereldwijde klimaatbeleid te strooien.

Helaas is dat hier bij ons niet anders. Tata Steel in IJmuiden heeft succesvol gelobbyd bij de provincie Noord-Holland. Hoe kan het anders dat het nieuwe stikstofplafond voor het bedrijf weliswaar 8 procent lager ligt dan het vorige, maar nog steeds zo ruim is dat het bedrijf geen enkele moeite hoeft te doen om zich eraan te houden? Dat is geen plafond, maar een open dak. (...)

Al decennia heeft [LTO, de lobbyorganisatie van agrarisch Nederland] heel effectief de omslag naar duurzame landbouw tegengehouden. Zodat we nu met een opeenstapeling van urgente problemen zitten. Stikstof, CO2, biodiversiteit en drinkwaterschaarste om er een paar te noemen. De LTO reageert verbaasd en vraagt om verder uitstel.

Die jarenlange lobby is eigenlijk helemaal niet in het belang geweest van de boeren die LTO zegt te vertegenwoordigen. Boeren gaan juist voor de lange termijn. (...) Het zou zomaar kunnen dat LTO zelf onderwerp is van de lobby door de agro-industrie, met de kortetermijnbelangen van hun slachterijketens en veevoergiganten. (...)

Hele artikel

Irene van Staveren

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging #extreem_weer #cop27 #saoedi-arabie #china #methaan #co2 #brazilie #lula #lula_da_silva #amazone #ngo #lobby #lto #landbouw #boeren #tata_steel #veeteelt #vleesindustrie #veevoer #slachthuizen

Niet activistisch zijn is een privilege

Kiza Magendane NRC

(...) Maar de laatste tijd woedt er een hevige strijd in mij. Mijn vurige deel is van mening dat mijn bedachtzame deel een toontje lager mag zingen. Want er gebeurt nogal wat in de wereld. Meer dan 820 miljoen mensen die dagelijks met honger naar bed gaan, een agressor uit Moskou die zonder consequenties het Oekraïense volk blijft bestoken, vluchtelingen die in Nederland niet op fatsoenlijk onderdak kunnen rekenen, leden van de lhbtqi-gemeenschap die voor hun veiligheid en hun leven vrezen. Het vurige deel in mij is het zat dat deze en andere vormen van onrechtvaardigheid genormaliseerd lijken.

Het vurige deel in mij opent daarom langzamerhand de deur richting activisme. (...)

Zo moet dat deel in mij nog steeds een kater verwerken voor het feit dat de klimaattop door een autoritair regime werd gehost en door Coca-Cola gesponsord. Het vurige deel vindt het onbegrijpelijk dat Nederlandse klimaatonderhandelaars met het bedrijfsleven hebben samengewerkt om klimaatfinanciering voor arme landen te ondermijnen, zoals onderzoeksbureau SOMO recent onthulde. En hoewel al het denkbare inmiddels is gezegd over mensenrechten en het WK voetbal; mijn vurige deel vraagt zich af wat er zou gebeuren als de KNVB samen met andere Europese bonden niet zou zwichten voor de FIFA-repressie. Niet afzien van de OneLove-band, maar juist dreigen met niet spelen.

Waar het op neer komt is dat mijn vurige deel aan de winnende hand is. Wij kunnen het ons niet permitteren om niet activistisch te zijn in tijden waarin extremen genormaliseerd worden en instituties gecorrumpeerd worden door kortetermijnbelangen. (...)

Hele artikel

Kiza Magendane

Tags: #nederlands #activist #activisme #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #co2 #wk #wk_voetbal #qatar #mensenrechten #gastarbeid #uitbuiting #corruptie #lobby #coca_cola #cop27 #klimaatfonds #klimaatfinanciering #lhbtqi #oekraine #rusland #oorlog

Na de top ligt de wereld nog steeds op koers naar ‘de klimaathel’

NRC

Klimaattop in Sharm-el-Sheikh - De teleurstelling overheerst na de klimaattop in Sharm-el-Sheikh. De 1,5 graad opwarming raakt verder uit zicht, onder meer doordat fossiele brandstoffen en de landbouw gespaard worden.

„We zitten op een snelweg naar de klimaathel, met onze voet nog steeds op het gaspedaal.” (...)

Nu de top voorbij is, blijkt dat de voet in Egypte maar een klein beetje van het gaspedaal is gegaan. Met uitzondering van een akkoord over een schadefonds voor ontwikkelingslanden die worden getroffen door natuurrampen die worden versterkt door klimaatverandering, is er op geen enkel thema grote vooruitgang geboekt.

Dit zijn de uitkomsten op zeven belangrijke thema’s.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Bomen in een bos in de Taunus-regio nabij Frankfurt, dinsdag 1 november 2022. Foto Michael Probst/AP.

1. Ambitieus klimaatbeleid
Om de opwarming van de aarde tot 1,5 graden Celsius te beperken, moet de uitstoot van broeikasgassen voor 2025 pieken. Daarom pleitte de Europese Unie voor meer ambitie bij sommige landen (lees: China). Daar zijn geen afspraken over gemaakt. (...)

Meer dan 80 procent van de uitstoot van broeikasgassen is het gevolg van fossiele brandstoffen. Toch is het verminderen van olie en gas nooit expliciet als doel geformuleerd in internationale klimaatafspraken. (...)

2. Klimaatfinanciering
Rijke landen voldoen nog steeds niet aan de belofte die ze al in 2009 hebben gedaan om vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar beschikbaar te stellen voor financiering van klimaatbeleid in arme landen (niet te verwarren met het nieuwe fonds om klimaatschade te compenseren). Ook na de top in Egypte wordt aan die belofte nog niet voldaan. (...)

3. Methaanreductie
De Amerikaanse president Joe Biden kondigde in Egypte aan dat de Verenigde Staten zich inzetten voor een verdere reductie van de uitstoot van methaan, een veel sterker broeikasgas dan kooldioxide. (...)

Volgens de organisatie InfluenceMap, die bijhoudt of methaanbeloftes worden gehaald, proberen de meeste landen de landbouw, een sector die veel methaan uitstoot, te sparen. (...)

4. Herbebossing
In Egypte werd veel gesproken over het beter beschermen van bossen, die veel CO2 opnemen. (...)

Lula da Silva, de aanstaande president van Brazilië (...) beloofde zich in te zetten voor een ontwikkelingsmodel dat niet gebaseerd is op vernietiging van het Amazone-regenwoud ten gunste van de welvaart van een kleine groep.

5. Groene waterstof
Premier Mark Rutte heeft op de klimaattop in Egypte afspraken gemaakt met Oman over ‘groene’ waterstof. (...)

Groene waterstof is een belofte voor meer duurzaamheid, maar tegelijkertijd een risico, omdat de productie van waterstof veel energie vergt. Energie uit zon en wind die wordt gebruikt om waterstof te maken, kan niet worden ingezet voor bijvoorbeeld elektrische auto’s of warmtepompen.

6. Internationaal gerechtshof
Hebben rijke landen de plicht om mensen uit kwetsbare landen te beschermen tegen klimaatverandering? Die vraag wil de alliantie van kleine eilandstaten voorleggen aan het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. (...)

Een uitspraak van het Hof zal niet bindend zijn, maar kan volgens Vanuatu duidelijkheid verschaffen over de mogelijkheid om het internationaal recht in te zetten voor het versterken van klimaatbeleid. Ruim tachtig landen steunen het initiatief, waaronder ook rijke landen als Nieuw-Zeeland en Duitsland.

7. Biodiversiteit
In de slotverklaring van de klimaattop wordt gewezen op „het vitale belang van bescherming, behoud en herstel van natuur en ecosystemen voor effectieve en duurzame klimaatactie”. Het is een verwijzing naar de grote VN-conferentie over biodiversiteit, die over twee weken begint in Montreal. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging #extreem_weer #cop27 #saoedi-arabie #china #methaan #co2 #brazilie #lula #lula_da_silva #amazone

Stop uitbuiting, consumeer minder

NRC

Klimaat - Laten we ons focussen op klimaat en welzijn, en niet op nog meer groei, schrijven Kiza Magendane en Paul Schenderling. (...)

Dit alles maakt een pijnlijk patroon zichtbaar: de ‘ontwikkeling’ van het mondiale Noorden gaat gepaard met de onderontwikkeling van het mondiale Zuiden. (...) Slavenhandel sinds de 15de eeuw, kolonialisme in de 19de eeuw, neokolonialisme sinds de 20ste eeuw – Afrikanen worden constant opgeofferd voor het comfort van consumerende Europeanen. (...)

Nu willen veel Europeanen het historische patroon doorbreken, en daarbij is dit decennium cruciaal: onze huidige keuzes bepalen of we het patroon voortzetten of veranderen. (...)

(Tekst loopt door onder de foto.)

Mijnwerkers in de Shabara-mijn in Congo. Foto Junior Kannah/AFP.

Ten eerste proberen de landen in het mondiale Noorden door massale investeringen in de energietransitie hun economieën te vergroenen én verder te laten groeien. Voor mensen in het mondiale Zuiden heeft dit streven naar groene groei een bittere bijsmaak. Het Internationaal Energie-Agentschap (IEA) schat dat de vraag naar materialen die nodig zijn voor de energietransitie, zoals lithium en kobalt, de komende twintig jaar met 2.000 tot 4.000 procent zal stijgen. (...)

De winning van deze grondstoffen gaat gepaard met veel energieverbruik, milieuvervuiling en menselijk leed. (...)

Ten tweede lopen de noordelijke landen nog steeds weg van hun verantwoordelijkheid om de toegebrachte schade te compenseren. Het mondiale Noorden is voor 90 procent verantwoordelijk voor de huidige klimaatcrisis, zo becijferde antropoloog en schrijver Jason Hickel in 2020. En hoewel rijke landen zich in 2009 committeerden om tot en met 2025 jaarlijks honderd miljard dollar beschikbaar te stellen voor de klimaattransitie en -adaptatie in het mondiale Zuiden, zijn ze hun afspraken tot nu toe niet nagekomen.

Bovendien is honderd miljard veel te weinig. (...)

Gelukkig kunnen rijke landen dit patroon alsnog doorbreken. Door hun consumptiegroei in te perken, of zelfs te stoppen. (...)

Dit biedt zuidelijke landen de kans om, binnen de draagkracht van de aarde, hun economieën verder te ontwikkelen. Daalt de uitstoot in rijke landen aanzienlijk sneller, dan is er binnen het resterende mondiale koolstofbudget meer ruimte voor landen in het mondiale Zuiden om nog te groeien. (...) Het Zuiden zal immers niet bereid zijn de eigen uitstoot te verminderen als het Noorden niet bereid is tot consumptiebeperking – en terecht. De patstelling tussen Noord en Zuid, die nu telkens échte vooruitgang op een klimaattop tegenhoudt, kan daarmee worden doorbroken.

Om die consumptiebeperking te bewerkstelligen moeten rijke landen een sociaal en realistisch beleid doorvoeren. Bijvoorbeeld door minder belasting te heffen op arbeid en meer op vervuilende vormen van consumptie. (...)

Dit klimaatrechtvaardigheidsfonds kan voor twee doeleinden worden ingezet. Ten eerste kan de overheid het geld aanwenden voor de klimaattransitie en -adaptatie in het mondiale Zuiden en voor een serieus herstelprogramma voor zwaar getroffen landen zoals Pakistan. (...)

Ten tweede kan de overheid het geld gebruiken om de laagste inkomens in Nederland een klimaatdividend te betalen. (...)

Sinds de jaren 60 is de consumptie in Nederland vervijfvoudigd, terwijl ons geluksniveau gelijk is gebleven. (...) We kunnen onze focus verschuiven van kwantitatieve groei (van consumptie en bbp) naar kwalitatieve groei (van levensgeluk). (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #klimaat #klimaatcrisis #klimaatverandering #co2 #uitstoot #fossiele_brandstof #consumptie #consumptiegroei #economie #slavernij #kolonialisme #uitbuiting #ongelijkheid #internationale_ongelijkheid #welzijn #groei #economische_groei #congo #rubber #energietransitie #lithium #kobalt #Internationaal_Energie-Agentschap #IEA #mijnbouw #kinderarbeid #klimaattop #cop27

Groen valsspelen

Marike Stellinga (NRC)

Bedrijven die veinzen dat ze groen zaken doen, terwijl ze als vanouds blijven uitstoten. (...)

Nu meer mensen zich zorgen maken over klimaatverandering, valt er geld te verdienen met groene beloftes. Groen beleggen wordt populairder. En kijk eens om je heen, overal zie je bedrijven die in reclames zeggen ‘groen’ te zijn: duurzame kleding, duurzame energie, duurzame verpakkingen, duurzame banken en duurzame beleggingsfondsen. (...)

[M]et regelmaat blijken de groene claims van bedrijven niet waar of niet te bewijzen. En om het nog erger te maken: bedrijven die veel beloven scoren goed bij keurmerken voor ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’, maar in de praktijk voerden deze bedrijven hun sociale en groene beloften „vaak niet of juist minder vaak uit,” concludeerden twee economen onlangs in economisch vakblad ESB, die 7.000 bedrijven onderzochten tussen 2003 en 2020. (...)

Maar ook als het oerwoud aan keurmerken verdwijnt, blijft groene reclame een valkuil. Het kan consumenten ten onrechte een goed gevoel geven. Zo is de allergroenste oplossing niet duurzame kleding, maar minder kleding kopen. (...)

Maak bedrijven en hun aandeelhouders aansprakelijk voor de toekomstige klimaatschade die ze veroorzaken. Pas dan verandert er (...) echt wat. (...) [S]tel harde normen voor producten zoals auto’s en belast uitstoot. Dan verandert er echt wat.

Hele artikel

Marike Stellinga

Tags: #nederlands #milieu #milieuvervuiling #uitstoot #luchtvervuiling #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #biodiversiteit #reclame #marketing #greenwashing #shell #fosssiele_brandstof #greenpeace #reclame_fossielvrij #desmog #reclame_code_commissie #groenwassen #fossiele_reclame #consument #consumentisme #materialisme #fast_fashion #influencer #tiktok #sociale_media #HSBC #Vattenfall #Greenchoice #ACM #Sustainable_Brand_Index #HenM #Decathlon #keurmerk #groen_keurmerk

De fossiele industrie is een logge tanker, niet in staat om echt te veranderen

Esther Bijlo (Trouw)

Ze zijn er weer: de prachtige reclames van grote olie- en gasbedrijven die zeggen dat ze heel hard bezig zijn met groene energie. Er is immers een klimaattop. Een goed moment voor een bedrijf om te laten zien wat het doet. Met waterstof voor bussen bijvoorbeeld of het opslaan van CO2. Voor een schone toekomst. Met de nadruk op toekomst. Want hoe mooi die plannen ook zijn en hoe indrukwekkend groot soms – een windpark van een oliegigant is meteen een megawindpark – het groene gehalte is nog steeds een saus en betreft niet het hoofdgerecht.

Dat hoofdgerecht ziet er nog altijd donkerbruin uit. Sterker, het neigt naar zwart. Vrijwel alle olie- en gasbedrijven hebben ‘beangstigende’ plannen voor het opdiepen van juist meer fossiele brandstoffen. Die voornemens tellen op tot 115 miljard ton CO2, vergelijkbaar met 24 jaar de emissies van de VS. Maar liefst 160 miljard dollar is er sinds 2020 in de zoektocht naar nieuw fossiel gestoken. (...)

(Tekst loopt door onder de afbeelding.)

Esther Bijlo

Het onderzoek houdt de 35 grootste beursgenoteerde olie- en gasbedrijven tegen het licht. Veel daarvan hebben de financiële prikkels voor de leidinggevenden om op meer productie te sturen, zelfs verhoogd. Bij Eni, Total Energies en Repsol bepalen ze respectievelijk 18, 15 en 12 procent van de beloning. ExxonMobil en Shell hebben dit soort bonussen iets verlaagd. Maar voor ExxonMobil gaat het nog altijd om 41 procent van het totale salaris, bij Shell om 20 procent, volgens Carbon Tracker. (...)

Tijd voor een ‘klimaatbelasting’ voor de sector, betoogt een hoofdredactioneel commentaar, deze week gepubliceerd in dertig kranten over de hele wereld. De tijd raakt op, betogen onder andere The Guardian, Libération, het Indiase The Hindu en Indonesische Tempo. Er zijn veel te veel investeringen in fossiele energie, ‘de mensheid moet af van de verslaving aan fossiele brandstoffen’. Minstens 100 miljard dollar winst hebben de grootste olie- en gasbedrijven opgestreken in de eerste drie kwartalen, constateren de kranten. Room dat af en kom beloftes na om de armsten op de wereld te helpen zich te wapenen tegen nu al ontwrichtende klimaatverandering, geven de kranten de klimaattop mee.

Hele artikel

> Meer over de fossiele verslaving

Tags: #nederlands #multinational #transnantional #grootbedrijf #bedrijfsleven #earth_summit #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #cop26 #cop27 #broeikaseffect #earth_charter #shell #exxonmobil #oliebedrijven #global_climate_coalition #exxonmobile #lobby #chevron #saudi_aramco #zeespiegelstijging #droogte #ontbossing #co2 #uitstoot #broeikasgas #fossiele_brandstof #carbon_tracker #lobby

.

Tags: #nederlands #cartoon #klimaat #klimaatverandering #climaatcrisis #klimaatprotest #klimaatactivist #extinction_rebellion #stop_oil_now #van_gogh #zonnebloemen #museum #kunst

Weg met de klimaatklif! Het is een glijdende schaal

Peter Kuipers Munneke (NRC)

Het is nooit te laat om klimaatmaatregelen te namen, stelt Peter Kuipers Munneke.

We hebben nog twintig jaar om het klimaat te redden. Of misschien maar acht. Het is nu echt vijf voor twaalf voor het klimaat. In aanloop naar de volgende klimaattop, die zondag begint in Sharm el-Sheikh, zie je dit beeld van een steeds sneller naderende deadline op veel plaatsen opduiken. Maar dit is onjuist en contraproductief. (...) We hebben nog twintig jaar om het klimaat te redden. Of misschien maar acht. Het is nu echt vijf voor twaalf voor het klimaat. In aanloop naar de volgende klimaattop, die zondag begint in Sharm el-Sheikh, zie je dit beeld van een steeds sneller naderende deadline op veel plaatsen opduiken. Maar dit is onjuist en contraproductief. (...)

(Tekst loopt door onder de foto)

Peter Kuipers Munneke

Kantelpunten in het klimaat lijken wél een abrupte grens waarboven een proces onherroepelijk op hol slaat. (...) Maar dan nog is er geen reden om de handdoek maar in de ring te gooien als je het kantelpunt voorbij bent. Bij een kantelpunt hoort namelijk altijd een tijdschaal. Als je een kantelpunt maar een heel klein beetje overschrijdt, duurt het kantelen voor bijvoorbeeld het smelten van West-Antarctica of het dooien van de permafrost nog eeuwen. Maar als je een kantelpunt heel fors overschrijdt, kan het veel sneller gaan. (...)

Volgens de klimaatwetenschap rennen we van een berg af, eerst over een flauwe helling maar later steeds steiler. Hoe steiler we naar beneden rennen, hoe groter de kans op een struikelpartij met steeds grotere gevolgen. Maar zo lang je nog rent is het nooit te laat om af te remmen en te stoppen.

De helling is beter dan de klif. Maar nog steeds niet perfect. Het blijft een negatief beeld, dat uitgaat van het probleem dat moet worden voorkomen. In plaats daarvan zouden wij veel vaker het hoopvolle alternatief moeten presenteren. Niet alleen wij wetenschappers, maar ook wij nieuwsorganisaties. Vergelijk het persbericht of de nieuwskop Als we de uitstoot snel terugbrengen, blijft zeker de helft van het gletsjerijs in de Alpen behouden versus Als we de uitstoot niet snel terugbrengen, verdwijnt 90 procent van al het gletsjerijs in de Alpen. (...) Laten we vaker proberen zo levendig mogelijk te verbeelden hoe de wereld eruit gaat zien als we de opwarming stoppen en onze verhouding tot de aarde duurzaam maken.

Het mooiste voorbeeld dat ik de afgelopen jaren ben tegengekomen is Een natuurlijkere toekomst voor Nederland in 2120, een toekomstvisie van een groep onderzoekers aan de Wageningen Universiteit. (...)

Niet de klif, niet de helling, maar het weidse uitzicht.

Hele artikel

> Zie ook: VN: Huidige klimaatmaatregelen ontoereikend, grootschalige transformatie noodzakelijk (NRC)

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging

VN: Huidige klimaatmaatregelen ontoereikend, grootschalige transformatie noodzakelijk

NRC

Unep - Met de huidige maatregelen komt de wereld aan het eind van deze eeuw uit op een gemiddelde opwarming van zo’n 2,8 graden. Unep pleit voor een grootschalige transformatie van economieën en samenlevingen.

Sinds de klimaattop COP26 van vorig jaar in Glasgow hebben regeringen wereldwijd veel te weinig vooruitgang geboekt in het nemen van maatregelen om klimaatverandering te beperken. Dat stelt het milieubureau van de Verenigde Naties, Unep, donderdag in diens jaarlijkse Emissions Gap-rapport. Het rapport stelt dat de in Glasgow genomen maatregelen samen leiden tot minder dan 1 procent extra vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Met de huidige maatregelen komt de wereld aan het eind van deze eeuw uit op een gemiddelde opwarming van zo’n 2,8 graden.

De doelen uit het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden, of beter nog 1,5 graad, raken uit zicht. (...)

Hele artikel

Een hydroelektrische centrale in het noorden van Canada. Foto Andy Clark/Reuters.

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging

Laten we stoppen veevoer uit Brazilië te importeren

Patrick Jansen (Trouw)

De presidentsverkiezingen die nu in Brazilië plaatsvinden zijn de belangrijkste ooit voor de Amazone. De strijd gaat tussen Luiz Lula, de voormalige president die zegt het gebied beter te willen beschermen, en Jair Bolsonaro, de zittende president die ruim baan geeft aan ontbossing, vooral voor veeteelt en sojateelt.

Volgens wetenschappers is verdere ontbossing spelen met vuur, omdat de Amazone een kantelpunt nadert. (...)

Inheemse volkeren die de Amazone bewonen zitten nu al in de verdrukking. Waar ontbossing plaatsvindt worden zij met geweld verdreven. “Weten jullie in Nederland wel dat we voor ons leven moeten vrezen omdat jullie koeien soja krijgen?”, zei de inheemse activiste Alessandra Munduruku in NRC.

Het is waar dat Nederland grote hoeveelheden soja uit Brazilië importeert. Het valt in het niet bij wat China doet, maar het gaat nog altijd om 3 miljard kilogram per jaar, exclusief de doorvoer via Rotterdam. Ook financierde Nederland de aanleg van een gigantische soja-exporthaven. (...)

Maar is Nederland daarmee ook verantwoordelijk voor ontbossing in Brazilië? Volgens Milieudefensie wel. (...)

Dat lijkt in tegenspraak met de claim van de Nederlandse veevoerfabrikanten dat ze uitsluitend ‘ontbossingsvrije soja’ gebruiken, met duurzaamheidscertificaten zoals RTRS (Round Table of Responsible Soy), maar dat is het niet. (...)

Het is en blijft, ook met certificaten, absurd om veevoer uit Zuid-Amerika te halen omdat we veel meer vee willen houden dan ons eigen land kan voeden. Import die bovendien bijdraagt aan ons stikstofoverschot.

Nederland zou pas echt voorloper zijn als het de import van Braziliaanse soja zou afbouwen. Dan zouden we minder vlees en zuivel kunnen produceren. Geen enkel probleem als we wat plantaardiger eten zoals gezondheidswetenschappers sowieso al aanbevelen. ‘Wie ontbossing wil aanpakken, kan niet voorbij aan ons menu’, schreef de hoofdredactie van Trouw vorig jaar. Een waarheid als een koe.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #brazilie #verkiezingen #lula #bolsonaro #amazone #regenwoud #ontbossing #kantelpunt #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #veeteelt #veevoer #droogte #regenmotor #inheemse_bevolking #oorspronkelijke_bevolking #soja #sojateelt #RTRS #Round_Table_of_Responsible_Soy #certificaten

Spoorweg-activist Jon Worth: ‘In Brussel lobbyt niemand voor de Europese treinreiziger’

Follow the Money

Het Europese spoorwegnet is een ratjetoe aan nationale maatschappijen die moeizaam internationaal samenwerken, stelt politiek-blogger en spoorweg-activist Jon Worth. Terwijl Brussel korte vluchten wil verbieden, laat het alternatief – de trein – nog veel te wensen over. Afgelopen zomer reisde Worth per trein door Europa op zoek naar een functionerende internationale infrastructuur: ‘Als je wilt dat mensen internationaal reizen per trein moet dat net zo gemakkelijk zijn als per vliegtuig.’ (...)

Worth: ‘Er zijn vier soorten landsgrenzen die ik wilde onderzoeken. De eerste soort waren grenzen waar vroeger een spoorlijn was, maar die in verval is geraakt. Het tweede type is: grenzen waar wel een functionerende spoorlijn overheen loop[t], maar geen treinen rijden. Daarvan zijn er veel in heel Europa die echt gemakkelijk weer in gebruik zijn te nemen. Het derde probleem is de dienstregeling, waarbij de dienstregelingen voor de treinen aan weerszijden van een grens niet op elkaar zijn afgestemd. Het vierde probleem is informatie, waarbij zelfs het uitzoeken welke treinen er aan de andere kant van de grens rijden, of het verkrijgen van kaartjes voor die treinen, ingewikkeld is.’ (...)

Dat de Europese Commissie op één of andere manier een regisserende rol moet spelen staat voor Worth buiten kijf: 'Veel van de grensproblemen die ik noemde zijn relatief eenvoudig op te lossen.’ (...)

‘Maar over het spoor en de rol van de regio in het internationale verkeer hoor je ze zelden, terwijl dat fundamentele Europese onderwerpen zijn. (...)

Als het aankomt op macht en lobbyen in Brussel en de Europese Unie als geheel, zijn de grote organisaties goed vertegenwoordigd. Je hebt de spoorwegmaatschappijen en de brancheorganisaties die fabrikanten van rollend materieel vertegenwoordigen, zoals Siemens of Alstom. Maar wat echt ontbreekt, is iemand die internationale reizigers vertegenwoordigt.’ (...)

Hele artikel

Jon Worth

Tags: #nederlands #europa #eu #europese_unie #trein #spoorwegen #openbaar_vervoer #grenzen #infrastructuur #boekingssysteem #spoorweginfrastructuur #reizen #internationaal_reizen #milieu #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #co2 #luchtvaart #vliegtuig

Dekoloniseer de toekomst

NRC

Kolonialisme - Nederland heeft belangrijke stappen gezet om in het reine te komen met het koloniale verleden, ziet David Van Reybrouck. Nog belangrijker is te werken aan de gevolgen van dat verleden voor het klimaat. (...)

De voorbije drie jaar namelijk is de aandacht voor het koloniale verleden van Nederland nagenoeg onafgebroken in het nieuws geweest en daarbij is een ander perspectief steeds nadrukkelijker naar voren gekomen.

Hoogtepunt was op 17 februari dit jaar de publicatie het langverwachte verslag van de drie Nederlandse onderzoeksinstituten, NIOD, KITLV en NIMH, waarin stond: „Tijdens de oorlog gebruikte de Nederlandse krijgsmacht veelvuldig en structureel extreem geweld.” (...)

Hier werd midden op het marktplein met luide stem gezegd dat Nederland zwaar in de fout was gegaan. (...)

En toch is dit verhaal niet af. Als in het reine komen met de koloniale geschiedenis een traject is, dan zou je kunnen zeggen dat van de 100 kilometer die afgelegd moeten worden, we vandaag bij kilometerpaal 25 zijn. Ik wil graag zes ideeën formuleren voor het vervolg.

Ten eerste: oppassen voor veralgemeniseringen. Hoewel extreem geweld en oorlogsmisdaden tijdens de dekolonisatieoorlog van 1945 tot 1949 systematisch voorkwamen, betekent dat niet dat elke militair die aan Nederlandse zijde streed zich eraan bezondigd heeft. Naar schatting heeft slechts een kwart van de soldaten effectief gevechtshandelingen verricht. (...)

Tweede gedachte voor het vervolg: opletten voor de zogenaamde ‘nazificatie van de koloniale tijd’. (...) Heel het kolonialisme herleiden tot een tropische variant van het fascisme is uiterst problematisch, al was het maar omdat het kolonialisme bovenal economisch gemotiveerd was door een elite en het fascisme in eerste instantie ideologisch was en geschraagd door de massa. (...)

We doen de geschiedenis echt geen recht wanneer we alles gaan herleiden tot het grote morele binaire schema van de twintigste eeuw. (...)

Derde gedachte: opletten met enkel de verontwaardiging te beperken tot het wangedrag van Nederlandse soldaten. Ja, er zijn op grote schaal zeer ernstige vormen van extreem geweld en oorlogsmisdaden gepleegd door Nederlandse soldaten, maar het geeft geen pas om enkel te kijken naar het gedrag van Nederlandse dienstplichtigen in de sawa, zonder te kijken naar de hoogste Nederlandse gezagsdragers in Batavia en, meer nog, in Den Haag, zoals ook terecht aangestipt in het rapport van het NIOD, KITLV en NIMH.

De grootste verantwoordelijken bevonden zich niet aan de basis, maar helemaal aan de top van de piramide. Het zijn de regeringen Beel en Drees geweest die het bevel tot de twee militaire offensieven gegeven hebben. (...)

Daarbij heeft Beel (KVP) een buitengewoon kwalijke rol gespeeld. Als minister-president stuurde hij in het voorjaar en de zomer van 1947 duidelijk aan op militaire confrontatie, met de Eerste Politionele Actie als resultaat. (...)

In 1949 was het minister-president Drees (PvdA) die tijdens de Rondetafelconferentie in Den Haag een prijs van 6,3 miljard gulden vroeg aan Indonesië voor zijn onafhankelijkheid: het land moest zich vrijkopen, net zoals een slaaf in de negentiende eeuw zijn baas moest betalen. Tot dat bedrag hoorde tevens de kosten voor de pas gevoerde dekolonisatieoorlog! Of Soekarno even de factuur voor de twee politionele acties kon vereffenen, want die waren best wel aan de prijs geweest. (...)

Vierde gedachte: opletten om de blik te beperken tot de periode 1945-1949. Nagenoeg alle aandacht gaat momenteel uit naar de jaren van de dekolonisatie-oorlog. Begrijpelijk, maar onvoldoende. Het gevaar is niet denkbeeldig dat er nu een beeldvorming ontstaat die zegt: „Ja, wij Nederlanders zijn daar drieënhalve eeuw geweest. Het begin was heel erg, de periode rond 1600, met Coen en de VOC enzo, en het einde was heel erg, de jaren 45-49, maar daartussen was het best oké.”

Ik stoor mij aan die focus op het begin en het einde. De hele zeventiende eeuw is gekenmerkt door geweld in de strijd om specerijenmonopolies. De achttiende eeuw door het inpalmen van Javaanse grond, naast een slachting van de Chinese bevolking in en om Batavia. De negentiende eeuw zag een lange reeks militaire veroveringen door het KNIL om de koloniale staat te vestigen. En de jaren van de ‘Pax Neerlandica’, van 1914 tot de Japanse invasie in 1942, zijn ten diepste gemarkeerd door het neerslaan van de inheemse politieke bewegingen die naar ontvoogding streefden: inclusief het meedogenloos neerslaan van de communistische en nationalistische beweging in de jaren 20 en 30, verbanningen, gevangenissstraffen en ophangingen van politieke dissidenten. Piet Hagen heeft dat alles overtuigend gedocumenteerd. (...)

Ten vijfde moeten we niet alleen in de tijd uitzoomen, maar ook in de ruimte. Wat in Indonesië gebeurde was onderdeel van een breder Europees proces. Nochtans lijkt vandaag elk land louter met zijn eigen belangrijkste voormalige kolonie bezig: België met Congo, Engeland met India, Frankrijk met Algerije, en Nederland met Indonesië. Alles globaliseert, behalve de koloniale herinnering. (...) We zien daardoor niet dat het kolonialisme van de 19de en 20ste eeuw het resultaat was van een westerse kapitalisme vanaf de 16de eeuw. (...)

Gedachte nummer zes vergt de grootste stap: we mogen niet enkel naar het historisch kolonialisme kijken. Vorig jaar kreeg ik een wereldkaart te zien. Daarop stond aangegeven welke landen het meest broeikasgassen uitstoten en welke landen het meest kwetsbaar waren voor de gevolgen van klimaatopwarming. Ik dacht dat ik naar een kopie van de koloniale wereldkaart zat te kijken. De grootste uitstoters zijn de landen van het Globale Noorden, de grootste slachtoffers de landen van het Globale Zuiden, de voormalige kolonies. Zij die het minst bijgedragen hebben aan de opwarming van de aarde, zijn er het grootste slachtoffer van. (...)

Zolang wij in West-Europa geen aandacht hebben voor die nieuwe kolonisatie van het zuiden, zullen we nooit aan kilometerpaaltje honderd geraken. Nederland en België hebben goed verdiend aan het koloniale en industriële verleden. We moeten de moed hebben om te zeggen: eigenlijk is ons CO2-budget gewoon op. We hebben veel meer uitgestoten dan we überhaupt mochten. (...)

Bij het Klimaatakkoord van Parijs werd beslist om jaarlijks 100 miljard dollar bijeen te brengen voor de meest kwetsbare landen. Die pot raakt niet gevuld. (...)

Nederland heeft de voorbije jaren belangrijke stappen gezet in de omgang met een bezwaard verleden. Nu komt het erop aan stappen te zetten in de omgang met een bezwaard heden.

Hele artikel

Pari, nabij Jakarta, Indonesië. Het eiland, dat ongeveer duizend bewoners telt, kampt met ernstige problemen als gevolg van klimaatveranderingen. Zo vinden er regelmatig overstromingen plaats. Foto Mast Irham/EP.

Tags: #nederlands #nederland #indonesie #indie #nederland_indie #kolonie #kolonialisme #koloniaal_verleden #koloniale_oorlog #dekolonisatie #politionele_actie #onafhankelijkheid #onafhankelijkheidsstrijd #onafhankelijkheidsdag #onafhankelijkheidsoorlog #nationalisme #oorlogsmisdaden #geschiedenis #koloniale_geschiedenis #drees #beel #coen #voc #knil #japanse_bezetting #pax_neerlandica #batavia #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #uitstoot #co2 #co2-budget #klimaatakoord #arme_landen #briekaseffect #neokolonialisme

Waterbedrijven: binnen enkele jaren dreigt tekort aan drinkwater

NRC

Watervoorziening - Droogte, bevolkingsgroei en vervuiling bedreigen de beschikbaarheid van schoon drinkwater in Nederland. „Het watersysteem loopt tegen zijn grenzen aan”, schrijven waterbedrijven in een notitie.

Nieuws in het kort:

• Zonder maatregelen dreigt in Nederland over enkele jaren een tekort aan drinkwater. Het watersysteem loopt tegen zijn grenzen aan door droogte, verzilting en een toenemende watervraag. Dat stelt de vereniging van waterbedrijven Vewin in een intern document.
• Alle tien waterbedrijven in Nederland moeten vóór 2030 meer drinkwater produceren om te kunnen voldoen aan hun wettelijke plicht drinkwater te leveren. Drie bedrijven hebben dat zelfs „per direct” al nodig.
• De drinkwaterbedrijven pleiten voor meer urgentie bij landelijke en provinciale politiek.

Hele artikel

> Lees ook: Waterbedrijven: ‘Laat drinkwater niet de volgende crisis worden’ (NRC)

Waterbedrijf PWN wil zijn reservoirs bij het IJsselmeer uitbreiden. Foto Pepijn Kouwenberg

Tags: #nederlands #nederland #watervoorziening #waterbedrijven #droogte #klimaatverandering #klimaatcrisis #drinkwater #verzilting #toenemende_watervraag #watervraag #bevolkingsgroei #waterkwaliteit #vervuiling #watervervuiling #landbouw #industrie #lozingen

Elke omgekeerde vlag is een uiting van gebrek aan boerenverstand

De Groene Amsterdammer

De industriële machine die bekend staat als ‘intensieve landbouw’ heeft het land uitgewoond. De permanente overbelasting van grond en water heeft het leven gedecimeerd dat de boer economisch niet kan exploiteren: vogels, insecten, kruiden, planten. Het Nederlandse platteland is ‘bioarm, biosaai, bioschraal’. (...)

Ook economisch bevindt deze sector zich op een doodlopende weg: met het uitwonen van het land put de bio-industrie haar eigen productiemiddelen uit, tot er niets meer uit te peuren valt.

Deze industrietak vormt bovendien een bedreiging voor de volksgezondheid. Onder de fijnstofdeken die de varkenshouderij over Brabant legt komt bij kinderen opvallend vaak astma voor, stoflongen zijn een aandoening die je in de nabijheid van de intensieve veeteeltbedrijven in verhoogde mate bij mensen kunt aantreffen, in de bollenteelt is parkinson een officieuze beroepsziekte, na de Q-koorts, de vogelgriep en Covid-19 is het wachten op de volgende zoönose die toeslaat en een pandemie van nu nog onvermoede ziektes veroorzaakt. (...)

Zonder de erkenning van de samenhang tussen het ecologische drama van de bio-industrie, de economische kortzichtigheid en de bedreiging voor de volksgezondheid zal iedere opvolger van de afgetreden Henk Staghouwer mislukken als minister van Landbouw. (...)

Verwonderlijk is dat niet zolang noch bij de boeren zelf, noch in de politiek, bij de banken en andere financieel belanghebbenden voldoende draagvlak is voor een perspectief dat werkelijk een belofte voor de toekomst inhoudt: een bevrijding van de boeren uit een landbouwsysteem waarin de dwang tot groei is ingebouwd, gericht op grootschalig, intensief gebruik van het land en een zo groot mogelijke opbrengst van bulkproducten.

Zo bezien is elke omgekeerde vlag een uiting van gebrek aan boerenverstand. (...)

Een symptoom van dat hardnekkige oogkleppengedrag is de destructieve actie van regeringspartij cda, dat onder leiding van windvaan Wopke Hoekstra onverhoeds terugkwam op afspraken met de coalitiegenoten om de stikstofvervuiling te beteugelen. Tekenend voorbeeld van de hardleersheid van de belangenorganisaties is de aangekondigde campagne Nederland Vleesland, waarmee de vleesindustrie doet alsof de schade die zij aanricht aan het milieu en de gezondheid niet bestaat. In de Groene Amsterdammer wordt de rol van de Rabobank belicht in het ontstaan van de noodsituatie op het platteland. Een ontluisterend verhaal over de dubbele moraal die de bank erop nahoudt. (...)

En zo vermijdt het bio-industriële complex nog altijd de conclusie die niettemin onontkoombaar zal zijn: de landbouw zal van groei naar krimp moeten om te voorkomen dat het land nog verder uitgewoond raakt.

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit #vion #frieslandcampina #agrifirm #gezondheid #volksgezondheid #zoonose #q-koorts

De man die Europa over Big Tech adviseert waarschuwt: ‘De wereld zag nog nooit zo’n machtsconcentratie’

NRC

Paul Nemitz | Hoofdadviseur Europese Commissie - Top-EU-ambtenaar Paul Nemitz waarschuwt voor de macht van Big Tech. „Nergens ter wereld hebben we ooit zo’n grote machtsconcentratie gezien.” (...)

De macht van deze bedrijven is zó groot, hield hij zijn gehoor in Perugia voor, „dat in Brussel de olifant in de kamer deze vraag is: kan de democratie haar primaat over de grote tech-bedrijven nog wel doen gelden? Of moeten we ons neerleggen bij de heerschappij van de technologie?” (...)

„Als er technologieën zijn die op de lange termijn tot het uitsterven van de mensheid kunnen leiden, of die onze manier van leven ingrijpend kunnen veranderen, zei hij, dan hebben we de verantwoordelijkheid er vandaag al actie op te ondernemen. Ook als we niet zéker weten hoe het zich verder zal ontwikkelen.” (...)

„Het is tegenwoordig heel moeilijk een conferentie of een academische instelling te vinden waar de relatie tussen internet en samenleving wordt onderzocht, en waar Big Tech níet op de een of andere manier financieel aan bijdraagt. Die bedrijven zijn zo rijk, dat ze hun geld kunnen gebruiken om overal vrienden te maken. Ze proberen een amicaal sfeertje te scheppen, waarin het ongemakkelijk of zelfs pijnlijk wordt om directe kritiek op ze te leveren. Dat is zorgelijk. Want als je geen onafhankelijke wetenschappers en journalisten hebt, dan ziet het er somber uit voor onze democratie.” (...)

„De voormalige leider van de Britse Liberale Partij, oud-vice-premier Nick Clegg, is nu toplobbyist van Meta. De speciale ambassadeur die Denemarken had aangesteld voor contacten met de technologiebedrijven, leidt inmiddels het Europese kantoor van Microsoft” (waar hij verantwoordelijk is voor contacten met Europese overheden). (...)

„Nergens ter wereld hebben we ooit zo’n grote machtsconcentratie gezien. Niet alleen horen ze tot de rijkste ondernemingen met de grootste beurswaarde op Wall Street. Ze hebben de controle over communicatienetwerken en de manier waarop we ons informeren. Ze weten meer over ons als individu, over ons gedrag online en offline, dan wie dan ook. Van miljarden mensen kunnen ze een profiel aanleggen. En als zich innovatieve concurrenten aandienen, imiteren ze die of nemen ze die over.” (...)

„Steeds meer systemen die vroeger door mensen draaiend werden gehouden, worden nu door automatische systemen uitgevoerd, al dan niet met kunstmatige intelligentie. Bij het selecteren van sollicitatiebrieven bijvoorbeeld, of het analyseren van röntgenfoto’s en andere medische beelden – twee heel gevoelige terreinen, waar de resultaten ingrijpende gevolgen kunnen hebben.

„Door het inzetten van kunstmatige intelligentie verliezen mensen bepaalde vaardigheden. En belangrijker: ze verliezen het vermogen en de bereidheid om die systemen te vernieuwen en te verbeteren. Kunstmatige intelligentie functioneert op basis van data die gisteren of eergisteren zijn verzameld. Een systeem stelt daar geen kritische vragen bij en is nooit ontevreden met de uitkomst." (...)

„Vooral voor staatsorganen is dat heel belangrijk. Als besluiten op basis van automatische systemen worden genomen, moet je er niet alleen voor zorgen dat de regels worden toegepast, maar ook dat je het systeem zo nodig kan veranderen als het blijft vastzitten in een verkeerd spoor. Zoals jullie in Nederland hebben gezien bij de Toeslagenaffaire.” (...)

„De bedrijven proberen ook allemaal actief te worden in de gezondheidszorg. Google is de grootste verzamelaar van gezondheidsdata ter wereld. Met hun technologie kunnen ze zeker grote verbeteringen in de zorgsector tot stand brengen. Maar door hun omvang maken ze het andere bedrijven moeilijk om op dat terrein ook winstgevend te zijn. En willen we echt dat essentiële publieke diensten, zoals gezondheidszorg, straks alleen nog maar geleverd kunnen worden door de reuzen uit Silicon Valley?” (...)

„De greep van Microsoft op het openbaar bestuur in Europa is enorm. De afhankelijkheid van software van Microsoft bij de Europese Commissie, nationale overheden en lagere bestuursorganen is verbijsterend.” (...)

„Het beleid van de afgelopen twintig jaar heeft ertoe geleid dat de zoekmachine van Google in Europa een marktaandeel heeft van meer dan negentig procent. Amerikaanse bedrijven hebben hier zo dominant kunnen worden door het neoliberale digitale beleid van zelfregulering in die jaren.” (...)

„En op klimaatgebied staan ze zeker voor enorme uitdagingen. Denk aan de energie die gebruikt wordt om een systeem van kunstmatige intelligentie te ontwikkelen, en vervolgens te gebruiken. Of de energie die gewone computercentra nodig hebben voor koeling. En de energie voor streamingdiensten. Je moet niet alleen kijken naar die bedrijven zélf en hoe ze hun eigen invloed op het klimaat aanpakken, maar ook naar de effecten van hun producten. Als de boodschap steeds is: zorg dat je voortdurend online bent, leidt dat ook tot een enorm energiegebruik.” (...)

„En laten we niet naïef zijn over de macht van deze concerns. Ze procederen veel en tot het uiterste, daar hebben ze onbeperkt geld voor.”

Hele artikel

Paul Nemitz

Tags: Enederlands #big_tech #grootbedrijf #machtsconcentratie #Google #Apple #Meta #Facebook) #Amazon #Microsoft #ict #technologie #democratie #media #nieuws #journalist #journalistiek #pers #lobby #eu #europese_unie #privacywet #privacy #AVG #data #data_mining #gegevens #persoonlijke_gegevens #surveillance_capitalism #surveillancekapitalisme #profiel #profilering #kunstmatige_intelligentie #algoritme #ai #gezondheidszorg #medische_gegevens #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #energie #energiegebruik #democratie

Stikstof en vier andere plagen voor de boeren

Vervuilde vennen en boerende koeien

De Groene Amsterdammer

De stikstofcrisis is een symptoom van een dieperliggende disbalans. De Nederlandse landbouw wordt door meer ‘milieuplagen’ geteisterd. De tijd dringt.

Laat er geen misverstand over bestaan: het inkrimpen van de veestapel is géén doel op zich. Vlijtig wordt er gezocht naar alternatieve manieren om uit de stikstofcrisis te komen. (...)

Sinds de Raad van State drie jaar geleden een streep zette door de boekhoudkundige schijnoplossingen van het Programma Aanpak Stikstof, domineert stikstof het landbouwdebat. (...) Wat in de verhitte discussies over depositiewaarden en reductiedoelen onderbelicht blijft, is dat deze stikstofcrisis slechts een symptoom is van een dieperliggende disbalans. Het model van intensieve veehouderij botst op allerlei manieren tegen ecologische grenzen op. De 11,4 miljoen varkens, 3,8 miljoen koeien en bijna honderd miljoen kippen in Nederland verstikken niet alleen de kwetsbare natuur, ze zorgen ook voor de uitstoot van broeikasgassen, de verontreiniging van het grondwater en voor een hoop overtollige mest. Zelfs als er morgen een briljante uitvinding bedacht wordt om de stikstofuitstoot te verminderen, dan nog wordt de Nederlandse landbouw geteisterd door allerlei andere ‘milieuplagen’.

Plaag 1: vervuilde vennetjes
In het najaar komt het kabinet met een brief over de waterkwaliteit en deskundigen vrezen een scenario dat vergelijkbaar is met de stikstofproblematiek. (...)

In Europa is al in 2000 afgesproken dat de lidstaten uiterlijk in 2027 voldoen aan de Kaderrichtlijn Water. Hierin zijn duidelijke grenzen vastgelegd op het gebied van chemicaliën, ecologie en de beschikbaarheid van geschikt drinkwater. (...)

Maar deskundigen zijn het er ook over eens dat de emissies van fosfaat, nitraat en chemische bestrijdingsmiddelen sterk omlaag moeten om over vijf jaar in de buurt van de afgesproken waarden te komen. (...)

Plaag 2: overtollige uitwerpselen
Mestoverschotten, een potentiële bron van milieuverontreiniging. Het is de titel van een rapport uit 1970. Meer dan vijftig jaar geleden zagen onderzoekers en ambtenaren op het ministerie van Landbouw de problemen al opdoemen. Dankzij de import van voer kon de veestapel bijna onbelemmerd groeien. (...)

Doordat de gedroomde technologische doorbraak voorlopig uitblijft, exporteren Nederlandse veehouders elk jaar meer dan drie miljoen ton dierlijke mest, vooral naar akkerbouwers in Duitsland, België en Frankrijk. Aangezien het aanbod steevast groter is dan de vraag, moeten de boeren betalen om de overtollige uitwerpselen kwijt te kunnen. (...)

Het lijkt erop dat de Europese Commissie haar geduld begint te verliezen. Telkens weer probeert de Nederlandse landbouwlobby creatieve uitvluchten te verzinnen, en ondertussen blijven de natuur- en milieudoelen buiten bereik. (...)

Plaag 3: boerende koeien
Het was vorig jaar een van de weinige grote successen op de milieuconferentie in Glasgow: honderd landen spraken af om voor 2030 de uitstoot van methaan met dertig procent te verminderen ten opzichte van 2020. Ook Nederland tekende, enigszins schoorvoetend, het verdrag dat op korte termijn grote consequenties heeft.

Methaan is als broeikasgas meer dan 27 keer sterker dan CO2 en is voor ongeveer twintig procent verantwoordelijk voor het broeikaseffect. (...)

Notoire uitstoters zijn olie- en gasbedrijven, staalverwerking, afvalbedrijven, rioolzuiveringsinstallaties en… veeboeren. In Nederland zorgen koeien en varkens voor twee derde van de methaanuitstoot. Alleen al de vier grootste veehouderijen stoten méér methaan uit dan alle Nederlandse industriereuzen gezamenlijk. (...)

Niet alle boeren dragen echter evenveel bij aan de klimaatcrisis. Een handjevol bedrijven (zeven procent van het totaal) is verantwoordelijk voor dertig procent van de methaanemissies, zo bleek uit het onderzoek van De Groene. (...)

Plaag 4: zieke dieren (en mensen)
Nog nooit greep de vogelgriep in Europa zo erg om zich heen als dit jaar. De duinen lagen bezaaid met dode meeuwen en sinds afgelopen oktober zijn er alleen al in Nederland meer dan vier miljoen kuikens, kippen, eenden, kalkoenen en siervogels geruimd. (...)

Met aangescherpte hygiëneprotocollen, vaccinaties en strenge monitoring proberen veehouders hun dieren te beschermen tegen de verschillende virussen, maar hoe dichter het land bevolkt is met mensen en dieren, hoe groter het risico op grootschalige uitbraken. Megastallen kunnen fungeren als broedplaatsen voor ziektekiemen. Dat maakt de intensieve veehouderij volgens sommige virologen tot een gevaar voor de volksgezondheid.

Dat dit gevaar niet denkbeeldig is, bleek wel tijdens de Q-koortsepidemie, waarbij een bacterie die was overgesprongen van geiten op mensen minstens vijftigduizend Nederlanders besmette. (...)

Ook de veehouderijen in de buurt van de natuurgebieden verdienen volgens experts extra aandacht. Daar is de kans op interacties tussen wilde en gehouden dieren namelijk groter, wat de kwetsbaarheid voor virusmutaties vergroot. (...)

Wie de milieuplagen in samenhang bekijkt, ziet dat de Nederlandse landbouw op allerlei ecologische grenzen botst. Met de enorme uitstoot van broeikasgassen en stikstof, de lozing van nitraat, fosfaat en chemische bestrijdingsmiddelen en de toegenomen kans op zoönosen die op mensen overslaan, is de huidige manier van produceren niet meer te handhaven.

We importeren nu miljoenen tonnen aan veevoer om vervolgens zestig procent van het vlees te exporteren. Ons land blijft met de schadelijke gevolgen achter. De akkerbouw produceert veevoer op plekken waar mensenvoedsel verbouwd kan worden en vernietigt de grond met zware machines en chemische bestrijdingsmiddelen. Het platteland is op veel plekken een groene woestijn geworden met nauwelijks insecten en steeds minder vogels. (...)

Over de hele linie is een systeemverandering nodig, waarbij onder meer de intensieve, niet grondgebonden veehouderij grotendeels verdwijnt, voedsel voor mensen daar verbouwd wordt waar de bodem van nature geschikt is en veel grond aan de natuur wordt teruggegeven. (...)

Maar de tijd dringt. Zowel de klimaatdoelen van de Nederlandse staat als de Europese milieurichtlijnen vragen om snelle actie. Het is te hopen dat het komende rapport van Johan Remkes een aanzet geeft voor zo’n integrale aanpak.

Hele artikel

Mest wordt geïnjecteerd in een grasland, Anjum, Friesland, 22 juni © Sijmen Hendriks / ANP.

Tags: #nederlands #nederland #boeren #landbouw #milieu #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #waterkwaliteit #mest #mestoverschot #veeteelt #veestapel #zoonosen #q-koorts #co2 #methaan #broeikasgas #natuur #natuurbescherming #eu #europese_unie #europese_regels #akkerbouw #pesticiden #veevoer

Klimaatequivalent van een oorlogsmisdaad

Marijn Kruk (NRC)

Tipping points noemen klimaatwetenschapper ze. Het zijn de kritieke momenten waarop iets onomkeerbaar wordt. Een angstaanjagend, maar ook fascinerend concept. Ineens, haast onopgemerkt, ben je een grens over en blijkt er geen weg meer terug.

Een bekend voorbeeld is het Amazoneregenwoud. (...)

Een ander – nog veel vreeswekkender – voorbeeld is de permafrost. (...)

Ook de West-Antarctische en de Groenlandse ijskappen hebben tipping points, net als koraalriffen en bepaalde zeestromen. (...)

Kent het menselijke bewustzijn ook tipping points, vroeg ik me af, bijvoorbeeld in het denken over klimaatverandering, en de ernst daarvan? Over klimaatverandering wordt vaak gezegd: het gaat zo geleidelijk, het is niet waarneembaar, en voor mensen bestaat het dan niet, want die moeten iets ervaren eer ze het geloven.

Deze zomer had je het dan: een afbrekende gletsjer in Italië, bosbranden van ongekende omvang in Frankrijk, droogvallende rivieren in Duitsland, recordtemperaturen in Engeland. En dat was alleen Europa nog maar. China kende een hittegolf van zeventig dagen achtereen, de langste én heetste ooit gemeten. (...)

Eerder deze zomer bracht de krant een uitvoerige reconstructie van decennia Duits gasbeleid ten opzichte van Rusland. Diep vanbinnen wisten de verantwoordelijke Duitse politici natuurlijk heus wel dat het niet verstandig, ja zelfs risicovol was om zich op die manier van een tiranniek – en naar ten slotte bleek, oorlogszuchtig – regime afhankelijk te maken. Maar de Duitse economie draaide er zo lekker op. (...)

Bij klimaatverandering speelt iets vergelijkbaars. We weten al decennia wat daar de risico’s van onze fossiele levensstijl zijn. Maar wegkijken bleek aldoor aantrekkelijker dan onze levensstijl aanpassen, dat wil zeggen: de prijs betalen. Het wachten was op het klimaatequivalent van een Russische oorlogsmisdaad om het maar even luguber te zeggen. Zullen dat de hitterecords van afgelopen zomer zijn? Of is er meer voor nodig, en zo ja, hoeveel dan? Zelf vrees ik dat ons tipping point voorlopig nog niet in zicht is.

Hele artikel

Marijn Kruk

Tags: #nederlands #nederland #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatakkoord #klimaatbeleid #droogte #overstromingen #amazone #regenwoud #ontbossing #bosbranden #hittegolf #energie #fossiele_brandstof #gazprom #gas #russisch_gas #energietransitie #energiecrisis #tipping_point #rusland #oekraine #duitsland #europa #europes_unie #permafrost #ijskap #zeespiegelstijging

Wetenschappers reageren op stikstofdiscussie: uitstel kan niet

NRC

Stikstof - In een opiniebijdrage in Trouw schrijven 36 wetenschappers dat het kabinet door moet pakken bij de stikstofaanpak. Ze reageren op de discussie, waarin boerenbelangenbehartigers en politici de stikstofdoelen van het kabinet in twijfel trekken.

Er bestaat „meer dan genoeg wetenschappelijke consensus” die de noodzaak van de stikstofaanpak van het kabinet onderschrijft. Dat schrijven 36 wetenschappers van acht Nederlandse universiteiten maandag in Trouw in een opiniestuk getiteld ‘Ga niet wéér twijfel zaaien: aan die stikstofdoelen valt echt niet te ontkomen’. De wetenschappers reageren daarmee op de stikstofdiscussie, waarin steeds vaker wordt gesuggereerd dat technologische innovaties ook tot de benodigde stikstofreductie kunnen leiden.

De wetenschappers noemen de huidige situatie een gelegenheid om verschillende problemen, zoals droogte, klimaat en natuurherstel, tegelijkertijd aan te pakken. (...)

Aanleiding voor de oproep vormt een plan van wetenschapper Han Lindeboom, die eerder deze maand in De Telegraaf opperde dat krimp van de veestapel niet nodig is als het kabinet investeert in een aantal technologische innovaties. Ook CDA-leider en vicepremier Wopke Hoekstra zaaide twijfel bij de stikstofaanpak van het kabinet, toen hij afgelopen vrijdag in een interview met het AD zei dat de in het regeerakkoord voorgenomen halvering van de stikstofuitstoot „niet ter discussie staat”, maar dat het doel van 2030 voor het CDA „niet heilig” is.

Hele artikel

Nieuwsgierige koeien in een weiland nabij natuurpark de Groote Peel. Foto Rob Engelaar/ANP.

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit #vion #frieslandcampina #agrifirm

Quote 500-families zijn de drijvende kracht achter het boerenprotest

Marcia Luyten (De Volkskrant)

(...) … ‘Weet je wat dat is, verantwoordelijkheid…?’

Misschien is dat ongeveer wat de Amerikaanse kleuterjuf Mrs. Frazzled zou zeggen tegen De Heus, Royal A-Ware, Vion, FrieslandCampina, Agrifirm en de andere grote bedrijven die donderdag niet naar Johan Remkes gaan. (...)

Als donderdag stikstofbemiddelaar Johan Remkes praat met de grote commerciële partijen die aan de boeren miljarden verdienen, dan ontbreken uit de agro-industrie de belangrijkste bedrijven. Ook brancheorganisatie van veevoerfabrikanten Nevedi kondigde aan thuis te blijven, net als de koepelorganisatie van supermarkten CBL.

In de stikstofcrisis zijn de boeren de vooruitgeschoven post. De boer als symbool waar de natie zich graag omheen vouwt. (...)

Volgens CBS-cijfers was in 2017 van de Nederlandse melkveehouders 63 procent miljonair (een vijfde van alle Nederlandse miljonairs). Sindsdien is de melkproductie flink gestegen, hun kapitaal waarschijnlijk navenant. (...)

In NRC Handelsblad ging Tom-Jan Meeus na wat zij doen om het stikstofdebat te beïnvloeden en ontdekte: alles om grootschalige, industriële landbouw intact te laten. Ze hebben directe lijntjes met Den Haag. Ze sponsoren tv-programma’s die het imago van de boer opkrikken. Ze betalen de stichting Agri Facts die met alternatieve feiten twijfelt zaait over het stikstofbeleid. Ze steunen Agractie dat boerenprotesten organiseert.

De grote commerciële bedrijven zijn daarmee de drijvende kracht achter het boerenprotest. (...)

Het is een pijnlijk geval van privatising gains, socializing losses. De winst is privé, de kosten zijn voor de samenleving. Niemand zet miljoenen reclamegeld in voor de oude eiken op de Veluwe die omvallen. Geen bedrijf betaalt actiegroepen om de rechten van kinderen te beschermen tegen de vernietiging van hun leefomgeving. (...)

Hele artikel

> Zie ook: Ongestoord kunnen boeren de rechtsorde ondermijnen (NRC)

Marcia Luyten

Tags: #nederlands #nederland #stikstof #stikstofprobleem #uitstoot #landbouw #boeren #veeteelt #veestapel #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #broeikaseffect #natuur #natuurgebied #natuurbehoud #natuurbescherming #rivm #lto #lobby #protest #farmers_defence_force #rabobank #landbouwuniversiteit #ministerie_van_landbouw #veevoerinsutrie #cda #vvd #populisme #schaalvergroting #intensieve_landbouw #intensieve_veeteelt #Royal_A-ware #Royal_De_Heus #VanDrie_Group #zuivel #zuivelindustrie #agroindustrie #agractie #stichting_agri_facts #pvv #fvd #bvnl #ja21 #sgp #vvd #cda #cu #bbb #co2 #water #waterkwaliteit #vion #frieslandcampina #agrifirm

Verloren decennium

De Groene Amsterdammer

Had ik maar een paar jaar extra gehad om Nederland voor te bereiden op deze gascrisis, zal Mark Rutte deze zomer denken. Dan waren de grote bergingen in Norg, Grijpskerk en Bergermeer nu voor de volle honderd procent gevuld, tegen een fractie van de huidige prijs. Geen angst voor Poetins chantage. (...)

Hadden we maar iets meer speelruimte gehad om de boeren perspectief te bieden, schiet het door het hoofd van stikstofminister Christianne van der Wal, terwijl boze veehouders wegen blokkeren ter verdediging van hun vermeende recht op intensieve dierhouderij. Eerlijk is eerlijk: voor de grootste stikstofuitstoters is hoe dan ook geen plaats in Nederland. (...) Maar wie weet had Van der Wal met wat extra tijd de angel uit de protesten kunnen halen. Op zachte doch besliste toon had zij de boeren voorbereid op een nieuw, houdbaarder verdienmodel.

Hadden we de arbeiders maar om onze fraaie plannen uit te voeren, verzucht de ministerraad in koor. Met stip boven aan het wensenlijstje: de klimaatmaatregelen. Zonder personeelsschaarste was het isoleren van tochtige woningen (zie opnieuw de gascrisis) een fluitje van een cent. (...)

Was geld maar gratis, droomt Sigrid Kaag van Financiën ’s nachts. De hoogste inflatie sinds een halve eeuw brengt 1,2 miljoen huishoudens in de financiële problemen, berekende het Centraal Planbureau. Het Nibud waarschuwt dat behalve de lagere inkomens ook de middenklasse moeite heeft de dure boodschappen en torenhoge energierekening te betalen. (...)

Natuurlijk: met weemoedig terugblikken lossen de steeds talrijkere crises zich niet op. Maar dit is anders. Die wat-als-wereld bestond namelijk. We hebben er allemaal in geleefd. Tien jaar geleden geleden, in 2012, telde Nederland ruim een half miljoen werklozen. Mensen die met alle plezier – en tegen een aanzienlijk lagere vergoeding dan nu – hadden willen meewerken aan de energietransitie. Het melkquotum was nog niet afgeschaft. In de jaren daarop was gas ruim tien keer zo goedkoop als nu. En het allerbelangrijkste: de rente daalde tot onder het nulpunt. De Nederlandse overheid kreeg, met andere woorden, miljoenen euro’s cadeau als zij geld leende.

Het liep anders. Den Haag verzuimde het lot uit de loterij te verzilveren.De historisch unieke mogelijkheid om Nederland voor een zacht prijsje de fossielvrije, stikstofarme en sociaal rechtvaardige toekomst in te loodsen, onafhankelijk van Poetin, bleef onbenut. Beter gezegd: de regerende partijen zagen de kans niet eens. (...)

Hele artikel

Tags: #nederlands #nederland #kabinet #regering #rutte #vvd #energie #energiecrisis #gascrisis #rusland #oekraine #putin #gasvoorraad #boeren #boerenprotest #stikstof #stikstofcrisis #veeteelt #intensieve_veeteelt #intensieve_dierhouderij #melkquotum #arbeidsmarkt #personeelsgebrek #klimaat #klimaatverandering #klimaatcrisis #klimaatbeleid #klimaatmaatregelen #energietransitie #inflatie #armoede #ongelijkheid #toeslagenschandaal #energierekening #nibud #bezuinigingen #begrotngsdiscipline